1 |
 |
“...20
totalmente. "E ta stroba desaroyo di nos muchanan ku no ta logra asina un nivel sufisientemente haltu den enseansa". E lucha ta bai por alto te ku ta yega na un desishon salomniko: na Thomascollege katisashi lo ta na hulandes i na Vincentiusschool lo ta na papiamentu. Frater Herman a bandon nos isla. Skol di suman ta sigui e mes sistema: na skol di pomada, St. Anaschool ta papiamentu i na Martinusgesticht ta hulandes. E solushon tabata un solushon mas prktiko ku di prinsipio.
Hasta durante misa di mucha na "katedral" (Sta. Ana) misa di djasabra ta na papiamentu i djadumingu na hulandes. Asina historia kolonial ta demostr su mes hasta den seno di Iglesia, na skol i hasta den misa. Hulandes ta parse mas importante, sea pa prinsipio f pa nesesidat prktiko. E influensha den pueblo ta keda igual, e pueblo ta sinti komo si fuera tur loke ta di "madre patria" ta e niko kos ku ta bal i semper ta mih. Den e kaso ak klero ta sali mas o mnos vensedor, maske den nan mes tambe tin hopi rasgo di ...”
|
|
2 |
 |
“...Jonge Wacht i klupnan di deporte. Tambe ta logra traha dos misa: di Jandoret i di Groot Kwartier. Na Groot Kwartier n kaminda Obispu lo a dese, esta na kaminda grandi ma mas paden; despues s tabata por a lanta un "krki protestant" na kaminda grandi.
Ta un gran lstima ku e trabounan ak a tuma tantu esfuerso i tantu tempu, ku apnas a sobra tempu pa e formashon manera a pidi mons. Verriet, esta di organis "lidernan" di nos pueblo, hende ku vishon i espritu evangliko ku lo por a tuma e parti di desishon i organisashon tambe hunto ku e lidernan religioso.
Den e sentido ak s, no tabatin muchu avanse, ounke ku den Thomaskring nos sa ku tabatin aspirashon den e sentido ak. Klero tabata muchu imponente. Di aki tambe ku apnas tabatin idea ta lanta den hbennan, pa bida religioso, porlomnos no di hende hmber. Den e temporada aki diferente hben a bai kumins estudio pa saserdote pero no por bisa ku esei tabata konsekuensha di un trabou di religiosonan den e sentido di foment vokashon, mas bien algu spontneo...”
|
|
3 |
 |
“...por parse ridkulo i atras, ma esei ta presisamente pa kibra e idea falsu: ku tur loke ta di pueblo ta robes i mester kambia. E falta grandi di Gomez, nos ta haa den e fayo den formashon di kuadro. Eiden ta sinta e eror mas grandi ku el a komet. Fayo di kuadro no solamente den poltika pero pi kisas den formashon di lidernan riba tereno sosial. Su lidernan di bario no ta haa oportunidat pa forma nan mes. Aki atrobe nos ta bai haa un forma di demokrasia fofo, sin formashon di hende pa e por tuma desishon pa su mes. E mes falta di liderasgo nos ta bai haa den tur sektor di bida tantu poltiko, sosial i religioso.
Den esaki obispu Verriet a mira mas aleu ku Gomez. Pero meskos ku Verriet, Gomez no tabatin tempu, manera e mes a bisa nos personalmente, pa atend formashon di lidernan. "Mi ta skirbi, mi ta publik i ta tee konferensha pa forma lidernan".
Akshon direkto den sentido poltiko ta loke awor e pueblo tin mester di dje i ta na esei Gomez ta bai dedik su mes kompletamente. E ta lubid ku e pueblo...”
|
|
4 |
 |
“...medionan di eksistensha, organisashonnan sosial ku tin etc. etc. Na final na un momentu dado un hben Juan Coco, karpint di su fishi ta sklama: "Stp di papia, ban purba". Asina e inisiativa ta sali di e hbennan mes, no impon, ant despues di vrios siman di por bisa "estudio".
E prom bia ta hiba apnas un kuater pa 5 florin pa spar na banko, lokual tabata un problema: kiko ta bai hasi na banko, kon ta habri buki di spar, e sn ta muchu tiki. Tur esakinan tabata indik e falta di eksperensha den asuntu di desishon i maneho di nan mes asuntunan. Pero poko poko tur hende ta sia. Pronto ta bini diskushonnan serio riba organisashonnan obreril i situashon i kondishonnan di trabou, di bibienda i tur loke ta toka bida humano.
Den e grupo insipiente ak no tin diferensha ni di religion, ni di rasa, ni partido poltiko ni nada. Ta trata simplemente di hende ku mester biba den e mundu ak i satisfas su nesesidatnan natural normal. Ta algu kompletamente nobo pa tur e hendenan ak i ta result sumamente interesante.
Ta...”
|
|
5 |
 |
“...99
Nunka e partido ak a logra muchu riba su mes, apesar ku tabatin hende ku a traha duru i ku motivashon berdadero pa hasi algu pa pueblo pero nunka a logra. Tempu di elekshon kos tabata brua formal. Pa e delaster elekshon na kua Partido Katliko (KVP) a tuma parti (1963) a yega momentu ku pueblo no tabata sa si e partido lo djin Partido Democraat si f no. No por yega na un desishon definitivo i pueblo a kaba di deskontrol, hopi hende a bira lomba pa partido. Ora ku despues e partido djin kompleto ku Partido Democraat tabata su morto den bista di pueblo. Un dirigente a deklar pblikamente durante un reunion di estudio na kua e tabata pertenes ku "mi a kere ku tabatin sikiera algun idealista mas den partido, pero awor si mi tambe ta bai buska pa mi mes". Lstima pero e tabatin rason mirando kon kosnan ta birando.
Mintras ku obispu Zeppenfeldt a deklar ku: p'e e partido katliko (KVP) ta e trabou esensial di Iglesia na Krsou, awor e vikario apostliko nobo mons. J.M. Holterman ta prohib e partido...”
|
|
6 |
 |
“...miembro, tratando kaso di un fiansa ku nan mes nunka lo no a hasi, pasobra nan ta komprend ku esei lo ta riba nan forsa, ta aserk e saserdote bisando ku nan ta komprend ku e persona ei mester di loke e ta pidi, pero e areglo nan no sa kon hasi, nan mes ta den kondishon di simple obrero i e persona den un posishon hopi mas ay.
Asina cooperativanan a mustra e balor di edukashon i di kristianismo, ku no mester laga ni poltika ni e diferensha di gremio, ku bo ta pertenes n'e, hunga un rol den bo desishon, ma para habr pa tur hende: un detaye di desaroyo humano total.
For di su prinsipio Credit Unionnan a kumins plama. Miembronan di C.U. Santa Famia ta kombers ku kompaeronan na trabou i e interes ta krese. Pronto ta pasa na funda mas credit union, na Bandabou, Bandariba, rnt stat i den diferente bario di stat mes. Tur anochi tin sentenares di hende ku ta reun den diferente bario pa spar, fia sn i paga nan debe, pero alabes pa asist na reunionnan informativo i edukativo (edukashon di adulto)....”
|
|