| 1 |
 |
“...di siglo 20 Korsou no ta muchu kos. Un isla chiki, ku aanan di sekura a kaba di saka su manteka di wesu. Poko hende tin i den su gran mayora pober. Un pueblo pasifiko. E mes no por kere ku el a konos katibu luchado ku a bringa pa nan libertat. Kasi a lubid nan.
Yu di katibu plam rnt e isla sin mas sentro habit ku no ta e pida stat, na dos banda di un haf famoso.
Su sentido di libertat ta keda manifest solamente den kada hende, ku su kas den su kur. Spiritual, sosial i ekonmikamente e ta mes dependiente ku ntes. Su ideal ta keda manifest den su manera di dirig su mes na otro deskonos: "shon". Tur lo ke ta "shon".
Nos Korsou ta parse realmente un isla sin futuro. I tdg ta apnas un diessinku aa ta falta pa refinera estables aki, pa industria moderno hasi su entrada den nos pueblo. Un kuarenta aa numa ta falta pa Korsou yuda gana e di dos gera mundial, ku e mes petroleo ak.
E pueblo ta bai krese i ningn hende no ta mira esei anda. Hasta ora yega e empresa di zeta ku lo kambia tur kos, ainda tin...”
|
|
| 2 |
 |
“...40
Por bisa ku e mentalidat di katibu f di hende pober, dependiente di klero pa un pida pan i algun saku di haria pa kose karson ku kamisa, ta kambia awor ku tin trabou i tin sn. Ku esei aseptashon tambe di "idea" ta kambia. Religion protestant ta mnos rgido, tin mas libertat, mas chns pa disid pa bo mes den kantidat di kos. Tur esei ta afekt di un manera natural e mentalidat di poblashon di Krsou.
Un kos ku sin duda a pone hopi yu di Krsou sinti ku e gobirnu hulandes tampoko no ta tur kos, tabata e invashon di Urbina ku su kompinchinan na aa 1929. Un par di hende a kohe Frti i a hiba gobernador bordo di un bapor di Red "D" Line na kosta di Coro, Venezuela. Maske pueblo tabata rechas e akshon ak tur ku tin, tg un sintimentu ku Hulanda tampoko no ta tur kos ta lanta den pueblo,
maske ta tiki.
Gruponan di sosiedat di Krsou un poko mas ay, esta e protestant i hudiunan ta keda nan mes mas tantu i no ta sufri kambionan drstiko manera e pueblo simpel. Nan tampoko no ta meskla ni asept e grupo...”
|
|
| 3 |
 |
“...101
Grande, El Ideal di shon Toni Prince, nan tambe ta debilit i por ltimo un kantidat ta pasa den man di polako i indionan, kedando solamente "shon Toni Prince" ku su "El Ideal".
Den nos pueblo mes kasi no tin e anhelo pa kumins hasi algu pa su mes. Ainda nos ta kustumbr di ta dependiente? Unda nos hendenan di fishi a keda? Sigur ta mas fsil i mas barata manera nos a indik kaba, pa bo kumpra kosnan import, tur kla, drenta kumpra un flus f shimis i sali bai bisti mesora i esei, e fasilidat di bida ta kibra inisiativa di nos mes hendenan.
Sirbishi i no produkshon:
Di otro banda tin kontratista, elktrishn, frfd etc. i hopi bon mes, den pueblo i garashinan tambe por biba bon. Pero nos ta mira ku empresanan mas grandi di kontratista, di frfd etc. ta bai den man di hulandesnan ku ta emple nos trahadnan. Algun antiano ta traha algun kas, misa, pero e kosnan grandi ta den man di estranhero.
Henter ekonomia di nos pueblo kasi ta den man di estranhero. Bankonan lokal naturalmente ta krese, pero...”
|
|
| 4 |
 |
“...nota kambionan grandi: dor di imigrashon i e meskla di pueblo outktono ku estranheronan, e kambio dor di sirkunstanshanan ekonmiko favorabel, ku ta hasi mnos dependiente, e kambio ku derecho di voto ku posibilidat pa skohe su mes gobernantenan, e posibilidat kre pa organisashonnan propio no mas domin pa partidonan poltiko i e posibilidat mas ay di instrukshon, no a hasi e pueblo ni mas konsiente ni mas motiv pa konstru su mes futuro, ni mas krtiko di e loke ta rondon e.
Un parti esaki sigur ta deb na e wega ku ta hunga kun e i e dominio ku e ta sinti ainda. Tur esaki ta krea un sentido di frustrashon. Fa e sigur su bida e ta sigui esun ku e ta kere por yud e, sigur un entrada, un beka of un kas. E tin di entreg su mes i kasi no ta permiti pensa pa su mes.
Asina na lug di bira mas independiente por bisa e ta bira kada bia mas dependiente, mas dominio tin riba dje. Esaki mes ta stroba un desaroyo den sentido di solidaridat, di kooperashon i di konstrukshon di su mes futuro, di un komunidat sano...”
|
|