Your search within this document for 'ariba' resulted in eleven matching pages.
1

“...Un kuarenta aa numa ta falta pa Korsou yuda gana e di dos gera mundial, ku e mes petroleo ak. E pueblo ta bai krese i ningn hende no ta mira esei anda. Hasta ora yega e empresa di zeta ku lo kambia tur kos, ainda tin hende ta bai rondia bida na Cuba, kortando kaa. Ni su yunan mes no ta kere ku Korsou por bira algu di brd. Su tera ta pober i apnas'tin poko fosfato i hasta e industria ak a para na 1900. Si awa no yobe manera bindishon di shelu, e tera no por produs nada, pasobra sin bindishon di ariba su paden ta seku i ta hamber i miseria e tin pa ofres. Den un situashon asina ta kantika i ronkamentu di kueru den skond di kunuku ta tee yu di Korsou kontentu of nan ta kohe nan tumba te lat anochi. Ku poko nan ta satisfecho i nan ta parse kontentu tur ora, maske disenteria i pobresa ta kome nan paden. Esaki ta situashon di Korsou na prinsipio di siglo 20. Pero tur kos ta bai...”
2

“...idioma spa. Pa bida kultural esaki tabatin su konsekuensha hopi grandi i pueblo tin manera poko apresio pa e loke ta mas di dje ku kualke otro kos. Ku kresementu di e apresio pa loke ta propio lo bai krese apresio pa papiamentu te ku nos ta bin haa eskritor, na basta gran kantidat, na nos mes idioma. E falta di apresio nos lo bin mira tambe di unda, enparte porlomnos, e ta bini. Apesar di tur integrashon komo "yu di Krsou" nos por ripar un enorme divishon den pueblo segn kol manera a keda anot mas ariba. E ekspreshon manera: kasa ku hende kol mas kla ku bo pasobra "asina bo ta drecha rasa" ta masha komun den pueblo. I esaki den tur gremio i e asuntu ta bai asina leu ku hasta den religion nos ta haa tambe e separashon mas o menos segn kol. Ora ku kompania di petroleo estables i ta bai kumins refin petroleo na gran eskala, nos ta haa grupo basta grandi, si nos kompar ku poblashon total, di "makamba" esta hulandes ku ta bin traha komo "plter" (na hulandes: plaatwerkers). Ta nan ta traha tanki na...”
3

“...17 Tabatin korant na papiamentu, tabatin buki di misa na papiamentu i e trabou kultural ku grupo di Sosiedat di San Hose tantu na Pietermaai komo na Otrobanda a yuda nos hbennan den nan formashon tantu religioso komo kultural. Pa afirm e posishon den politika nos a mustra mas ariba, ku Iglesia katliko a krea un "lite katliko", prom eksklusivamente ku hende di kol kla, e nmbernan manera Zeppenfeldt, Boomgaart, Romijn, Ellis etc. tabata pertenes na e grupo aki. Mas lat, despues ku Mons. Verriet bira obispu i ku kambio di sistema kolonial, nos ta bin haa oumento di e grupo awor di pueblo mes. Nan ta tantu den regionnan mas ariba (di e lite menshon, esta di famianan ku "nmber", komo den e regionnan mas abou ku ta bai formando nan mes den Volksbond i den trabou poltiko. Huntu ku Mensing, Zeppenfeldt, Boomgaard, Ellis, nos ta haa awor Sprockel, Kroon etc. Algn di e personanan ak sigur tabatin influensha grandi. Maske ta klero tabata pone nan na kabes di diferente organisashon tabata hendenan...”
4

“...49 Pa mucha muh ta kumins ku "centrale scholen" prekursor di huishoudschool den e mes edifisio ku nos a menshon, despues ku ambachtschool St. Joseph muda pa Montekristu bieu band'i Colon. Den e tempu aki ta bin lanta otro skol partikular mas, esta Willem de Zwijgerschool. Esaki ta un skol bsiko pa muchanan hopi bia di mnos rekurso ekonmiko. Ta inisiativa di mazonera, ku ta kumins nt dilanti di misa di Santa Aa, na un kas ariba. Despues e skol ta muda pa Frederikstraat, kaminda un tempu tabatin un lug habri (aki tabatin ntes sine Wilhelmina i sirko sa keda einan mes tambe). E skol aki kompar ku otro skolnan no a dura muchu tempu i hasta Thomascollege a tuma e lokalnan na Frederikstraat over. Loke nos a bisa di nos skolnan katliko, ta konta pa skolnan di gobirnu. Notabel ta ku nunka gobirnu no a interes pa lanta skol den kunuku ni skol di fishi. Hasta e skol di pomada, Emmaschool, tabata den stat. Tantu Wilhelmina-komo Hendrikschool tabata forma muchanan te na Mulo i tampoko aki gobirnu nunka...”
5

“...diskushonnan mas bien akadmiko, sin ku bo ta mira ku ta sigui aktividat gui pa ideanan ku otro kaminda s ta un den Iglesia. Di tur manera por deskubr sierto avershon kontra e paternalismo klerikal eksistente. Ripar kon bo no ta mira organisashon pa e empleadonan f obreronan di industria. Esaki ta komprendibel pasobra e grupo ak manera nos a mira ta konsist di un gran kantidat di estranhero i di nan un mayoria kisas ta di otro religion no-katliko. Tambe mester tee kuenta ku e loke nos a bisa mas ariba ku hendenan ta kumins sinti nan mes mas liber, mas ls di Iglesia, mas independiente. (Mira kaso di Thomaskring.) Iglesia no ta laga di atend nan pero mas bien riba tereno religioso i no direktamente riba tereno sosial. Kisas esaki...”
6

“...Partido Demokrtiko ta haa otro asuntu pa lanta fuertemente kontra dje i esei ta e kaso di ontslag di dr. de Regt, pa sierto aktitutnan konsider kontra gobirnu. Ta bini despues otro asuntu ku ta demobilisashon di skuternan. Maske pueblo tabata gosa su skuternan den parada i ora haa notisia ku den mondi £¡r p Kastee¡ nan ta lastra mih ku kualke otro grupo, tg ningn hende no ta pro skteri. Militarismo no ta kos pa yu di Krsou. Staten ant ta kontra pa sigui vota plaka pa "defensa". Tur e puntonan ariba menshon ta keda ampliamente diskut den e korant, ku ta e arma mas poderoso di partido Demokrat. Un otro publikashon "Lorito Real" ku e figura sentral di "Azijn Banana" edit pa sr. Pachi van Kampen, ta hunga ku e sintimentunan mas baho por bisa di pueblo. No abiertamente ma enkubr i apnas indikando ta trese figura di Azijn Banana ku Nenita, den un relashon semper aludiendo na sex, algu tremendamente importante pa pueblo. Tg e lia di pensamentu semper ta poltiko i kontra di e forsa dominante na...”
7

“...ounke na un manera redusi, djadumingu mainta ta e niko chns pa reuni. Klupnan sosial St Thomaskring. For di final di aanan binti e organisashon ak ta eksisti. Awor, ku e desaroyo ku nos ta siguiendo, den Thomaskring ta lanta hasta inisiativanan nobo pa un klup sosial na estilo di otro klupnan manera Centro Social Catliko ku ta eksisti pa algun tempu kaba na Pietermaai. Nan ta habri un klup den edifisio nobo di "drukkerij", ariba, kaminda e korant Amigoe di Curaao tin su ofisina den "Hanch'i bientu". Despues di poko tempu e klup (Thomaskring) ta muda pa e parti ariba di edifisio di Thomas Henriquez, gran propulsor di e klup ak i doo di su Sportshop, na subida di Ser'i Klip. E hbennan i miembronan no asina hben ta bai hunga un papel importante, den bida poltiko despues. Kisas mas ku tur e otro klup sosialnan ku Krsou konos. Tin varios otro di e sorto di klupnan ak fuera di Club de Gezelligheid, den e edifisio famoso di Penha na entrada di haf. E balkon ku tabatin ntes, ku lternan grandi ta...”
8

“...ku tabatin den gobirnu un idea na unda nos ta bai esei ta pidi di mas. Falta di vishon ta bai venga su mes despues di algun tempu. Pueblo no ta al tanto di esei i ta sigui su bida trankil, festehando i gastando sin buska drechi. Pueblo pues tin trabou, pero e ta buska e salida mas fsil, traha algun ora pa dia i gana su sn. Agrikultura no tin ni e mnimo di atenshon di ningn hende. Trabou muchu duru i sin garanta, ademas waseru no ta kai tog. 4. Religion no tin nada mas pa ofres bida pbliko? Mas ariba kaba nos a mustra riba e trabou importante di Iglesia f mih Mishon katliko den desaroyo di nos pueblo. E trabou striktamente religioso, e interes pa skol, e obranan di benefisensia i trabou sosial i kultural. Puntonan importante eseinan tabata pa pueblo. Despues a bini tambe e interes poltiko, ku kada bes a bira mas importante. Awor e delaster aspekto ak ta bai tuma un forma ku ta result di hopi perhuisio pa e pueblo. Poltika, ku sigur no ta e parti mas importante den...”
9

“...result meskos: dos tipo di sindikato kada un ku kol di su partido. Na Mijnmaatschappij ta bai yega na un wlga, ku lo demostr klaramente e interes politiko ku kier mete i dirig sindikalismo. Geoffrey Stewart i Dixie Blaisse (tur dos ingls) ta para na kabes di un wlga ku a estay na Nieuwpoort. Gomez ta defend un posishon, ku hende no por komprend sin konos e wega poltiko. Un artkulo di lei nan ta aplik di tal manera ku ta hasi e wlga ilegal. (Hendenan di Newport f Nieuwpoort) ta ingles di Isla Ariba i antiano, hopi di nan partidario f porlomnos tin simpata pa partido Democraat. Naturalmente gran defensor di e grupo ak ta bira partido Demokrat ku ta gana e bataya tambe. Tg nunka nan no a logra dominio kompleto di e grupo di trahad di Newport ku semper a keda independiente (United Miners Union Curaao) U.M.U.C. a manten su mes independiente. Prom viktoria grandi di Democraat kontra Nashonal. E prom C.A.O. (kontrato kolektivo di trabou) ta keda realis na Mijnmaatschappij. Riba Isla konstantemente...”
10

“...152 na un manera hopi positivo i ta logra manten kupo di trabou i atend forsa laboral na un manera adeku. Porfin ta disid di privatis i ta manda tur trahad kas. A sigui tg, pero sin duna nunka muchu klaridat kiko ta kiko eksaktamente den asuntu di Dokmij. A pesar di tur problema ku ta present, tg por logra un adelanto den ekonomia di Krsou. E rumbo nobo ku ta buska por result, pero hopi bia e pueblo simpel tin di warda muchu pa mira resultado positivo, ku esnan mas ariba ta gosa di dje, yega te den kas di famianan obrero. Aki ta algu di sosialisashon den pensamentu di hende lo por yuda. Pueblo di Krsou sinembargo semper kier biba di speransa pero un rumbo nobo no mester warda muchu pa yega na tur habitante. 4. Religion: retroseso of purifikashon? Pa pueblo di Krsou, religion tabata semper masha importante i no por nenga ku te ainda t'asina, ounke ku religion no ta determin asina tantu mas e sistema di bida di nos hendenan. Tempu ku pobresa ekstremo tabata reina i no tabatin asina tantu...”
11

“...153 asept, konfeshon a keda redus na kasi nada, saserdote i religiosonan na flus, ta kos ku maske ta bisa ku ta normal, pa pueblo "no ta pas". Religion lo mester haa un kontenido poko diferente awor. Nos a mustra mas ariba kaba ku por bisa ku pueblo ta biba un bida religioso dbel: unu na misa i otro na kas pa su mes. Kon mester ahust situashon ku Krsou ta biba den awor? Ta un retroseso, un bai atras f ta algu positivo ta pasando? Na prinsipio di aanan setenta ta lanta un interes pa e bukinan di Paolo Freire ku ta mustra riba un sistema di konsientisashon ku mester tin den tur pedagoga. Esaki propag pa e organisashon ekumniko di hende muh di rea di Karibe (Caribbean Church Women). Hende muhnan di tur iglesia ta masha aktivo, ta kumins un movementu ku lo kobra forsa kada dia mas tantu. Ekumenismo ta trese un forsa nobo pa kristanismo na Krsou. Hendenan ta aserk otro ku mayor fasilidat i ta kooper riba diferente tereno. E idea di atenshon pa asuntunan sosial ta bin refors e loke obispu Holterman...”