Your search within this document for 'apresio' resulted in ten matching pages.
1

“...hulandesnan ku a keda ku algu di e loke nan ta konsider gloria di ta "kolonisador" ta usa na kas e lenga hulandes pero tambe papiamentu. Pueblo simpel ta papia su mes idioma tur kaminda, pero na momentunan solm, manera kualke selebrashon e ta blter pa spa. Masha hopi spich nos a tende na mucha na idioma spa. Pa bida kultural esaki tabatin su konsekuensha hopi grandi i pueblo tin manera poko apresio pa e loke ta mas di dje ku kualke otro kos. Ku kresementu di e apresio pa loke ta propio lo bai krese apresio pa papiamentu te ku nos ta bin haa eskritor, na basta gran kantidat, na nos mes idioma. E falta di apresio nos lo bin mira tambe di unda, enparte porlomnos, e ta bini. Apesar di tur integrashon komo "yu di Krsou" nos por ripar un enorme divishon den pueblo segn kol manera a keda anot mas ariba. E ekspreshon manera: kasa ku hende kol mas kla ku bo pasobra "asina bo ta drecha rasa" ta masha komun den pueblo. I esaki den tur gremio i e asuntu ta bai asina leu ku hasta den religion nos ta haa tambe...”
2

“...a bira realidat. Komo ku kasi no tin mucha ku no ta katliko, e gran mayoria di skol tabata den man di Iglesia Katliko, gui pa e diferente kongregashonnan. Skol di frater, e famoso St. Thomascollege, tabata konsider tur semper e mih skol di Krsou. Kasi tur mucha tabata bai skol di un f otro manera, hopi tabata falta naturalmente pa motibu di e pobresa ku ta laga mucha sin sapatu, ni sikiera alpargata of kts i sin kos pa pone na pia i no por bai skol. Tabata un sorto di ritual ku ta demostr e apresio ku pueblo tin pa skol. Aki mesora nos ta mira ku no ta tur hende ta meskos i asina tambe tabatin dos sorto di skol: "skol di plaka" kaminda ta paga un suma pa luna pa kada mucha i si ta varios ruman, e siguientenan ta paga kada bes un algu mnos i "skol di pomada" kaminda no ta paga nada. Konos tabata skol di frater Thomascollege (skol di plaka) i Vincentiusschool (skol di pomada). Suman di Rosendaal tabatin Martinusgesticht (skol di plaka) i St. Annaschool (skol di pomada). Mester nota aki ku...”
3

“...34 anim pa muzik di diferente kompositor famoso. Pa nombra algn numa e famia Palm, Henriquez, Chris Ulder, Pl de Lima etc. Ma Krsou ta chikitu i asina su msikonan no tin muchu chns di traha nmber. Piano, fi, saksofon, klarint, flit ta instrumentonan ku bo ta mira tur kaminda; naturalmente den pueblo tin kuarta i maraka ku bongo f tamb, wiri i raspu ta kos mas bien pa fiesta di pueblo i no di saln. Maske mester rekonos ku kos propio tin poko apresio tg den e aspekto kultural nos ta bai haa chns i loke a yuda mash pa saka talentonan af sin duda tabata Teatro Brion. (f) Stichting Teatro Brion. Teatro Brion ta keda tras di Hotel Amerikano i kas di Obispu. Pa desaroyo kultural den e tempu aki Iglesia sigur a hasi hopi esfuerso. No tabatin komprendementu pa e ekspreshonnan propio manera fiesta di tamb, ku tabata mas bien kos "pagano" f kustumbernan baho, pa lanta sensualidat i desechable. Tur aa na skol sa tin akto kultural i na Habaai, na e skol famoso tin "velada". Den aanan binti na kolegio...”
4

“...plteman di prinsipio di aanan binti, awor e ta haa e glpi di grasia por bisa. Yu di Krsou tur tabata indign pa e okupashon di "nan madre patria(manera tur hende ta bisa). Barbaridatnan komet pa alemannan, maske bo ta "anti-makamba", den e kaso ak bo ta na banda di e vktima. Pero e kos ta bira pi ora ku bo ripar ku tabatin hulandes mes ku a traishon nan mes patria. Bo por a tende hendenan papia hasta ku menosprecio pa sorto di elementonan asina. Nos mes hendenan no ta asept e kos ak, maske no ta pa apresio porlomnos pa rspt pa hende i bida humano. Interes den refinera ta pone ku trupanan merikano, portorikeo, eskoses i ingles ta baha riba Krsou. Ta esakinan ta bin defend Krsou(?), mehor bis "refinera". Ta difsil pa midi eksaktamente kon leu e influensha di e hendenan ak tabata. Pero e pueblo mes tabata gosa enormemente ora e mira su mes "sldnan-skter" banda di e trupanan estranhero. Esakinan ta trata di demostr ku nan ta porlomnos mes bon ku e otronan. Sigur ora tee kuenta, Garoshi di awa manera...”
5

“...bolbe Hulanda i otro ku a hui pa e invasor aleman, tur ta yuda pa eleva kultura di nos pueblo. Nos mes hendenan tambe ta trata na trese bk balornan propio manera p.e. e maestra di skol Nilda Pinto ku na radio ta konta kuenta di Nanzi ku el a rekopil den pueblo mes. Elias, Max Tak i Johan Hartog tur ta hende ku sigur a kontribu na pone pueblo den kontakto ku ekspreshonnan kultural, djis pa nombra un par. Meskos ku algun di nos mes hendenan ku ta manera nan ta lanta for di soo. Di otro banda e apresio pa nos mes herensha folklriko ta kumins lanta kabes. Hasta di tamb hendenan no tin tantu miedu mas, maske ku e aseptashon mas grandi ta bini hopi despues. Moralidat problema grandi Nos no por laga di mustra riba algu ku sigur tabatin un influensha grandi robes den nos pueblo. Presisamente durante e di dos guera mundial moralidat a haa su mes konfront ku un desaroyo fatal pa nos hendenan. E kantidat di sld estranhero, manera ta kustumber tur kaminda, a haa nan momentunan di rekre-ashon den hanchinan...”
6

“...superfisial, ku e no ta komprend e alkanse di kambionan, ku ta turnando lug. Ainda e ta keda sinta ku e sintimentu di "adorashon" pa e mes "shon blanku". Diskriminashon pa motibu di kol no solamente ta konsekuensha di kolonialismo, no solamente di e sistema implant pa Hulanda. Ni sikiera e manera di trese religion, ku mishoneronan kasi eksklusivamente hulandes, kompletamente segn manera di pensa di Hulanda. Dimes ta parse e tin e aktitut sumiso pa motibu di e loke a kushi, den su naturalesa. E apresio pa esun di kol mas kla ta un balor, ku e mes ta duna na algu sin realis ku ta un algu ku ta kontra dje mes. Komo poltika a bira asina importante den pueblo, ora ku Partido Catliko Curasoleo prd elekshon na aa 1945 pueblo ta mira ku hasta lidernan religioso ta kumins prd kontrl riba e masa. Nos a mira ku no tabatin atenshon pa organis e grupo di "obrero" den industria, e grupo ku ta lanta nobo. Awor unda nan kohe? Ken por atend e pueblo i dun' algu di su mes balor atrobe? Apnas na fin di aanan...”
7

“...84 evangelisashon, ta bira punto sentral di akshon di mishon katliko na Krsou. Mishoneronan ku semper a gosa di rspt i apresio di pueblo, durante tur e temporada, ku di dos guera mundial a dura, no a mira hendenan mas hben bini Karibe. Esnan di ntes ku a konos e tempu di apnas algu di desaroyo a kushi den nan manera di pensa i ta bai result den un gran paso falsu. E "lite" katliko na kua nos a refer vrios bes, ta sigui gosa di apresio di parti di klero. Lidernan ku a lanta i ta lanta, tantu den Volksbond i den organisashonnan di Verriet, maske kon dbil nan por ta, no tin ni e mnimo di rekonosementu. Lidernan politiko, ku ta manten nan mes mas los di influensha klerikal, tampoko no ta konta. Gomez mes ta ha ku lomba kontra muraya ora e kumins lucha pa un Krsou mas los di Hulanda. Den e kuadro aki, e parti influyente di klero ta propon e figura di un obispu nobo den persona di mons. v.d. Veen Zeppenfeldt. Esaki ta bai enfrent Gomez direktamente i esei ta trese un kiebra den fielnan ku ta...”
8

“...nos hendenan. Tabatin regla ku ta parse mas bien algu burokrtiko, mnos adapt na nos mentalidat. P'esei mes hendenan tabata biba un bida, nos por bisa dbel, un bida segn leinan di Iglesia den misa i otro mas propio, ku su mes deboshonnan na kas ku su mes alt i su santunan, orashonnan etc. Iglesia ta hasi hopi trabou edukativo, pero manera a indik tur skol ta sigui tur sorto di "Ot en Sien" ku no ta adapt na mentalidat di pueblo, meskos na skolnan katliko, e formashon ant ta un poko un vrnis. Apresio pa obranan di benefisensia di Iglesia t'ei, pero tin mnos mester di dje awor. Bishita na kas di hende a disminu hopi (poblashon a krese i kantidat di saserdote no ta krese na igual proporshon) i e konosementu di bida di kas asina tambe a baha. Atministrashon di sakramentu i katisashi na skol ta e kosnan mas importante. Holterman kier trese un kambio. Hendenan mester bira mas responsabel, nan mester tin mas formashon. Asina e ta bini ku idea pa kumins na Krsou tambe i despues na e otro islanan...”
9

“...mira loke a bai prd di tur e trabounan di mons. Verriet. Un kos ku sigur mester rekonos ta ku tempu Holterman tabata pastor na Sta Famia i a kumins den Colon ku Credit Union, sin duna di konos na pbliko e trabou ak, pastor Holterman tabata para firme tras di e inisiativa ak. Awor e ta bai duna oportunidat pa sali na kla ku e loke apnas ta kuminsando. For di aa 1957 ant, nos ta sinti un aire fresku ta bolbe supla den Iglesia na Krsou. Hasta "enemigunan" di Iglesia di ntes ta ekspres palabra di apresio pa e posishon di Holterman. Den e tempu aki tambe ta bai lanta un otro movementu pa hbennan obrero. "J.O.C." (Hubentut Obrero Katliko, na hulandes K.A.J.)4 ta kumins ku algun hben ku a kaba ambachtschool i un grupitu di hbensita ku algun tempu a milit den "Renasementu Cristian".5 Idea di J.O.C. ta pa hbennan forma nan nkleo, ku ta uni hbennan tur den un "servisio, un skol i un apostolado" pa logra adelanto i formashon kompleto di e grupo bandon ak. Hbennan (obrero sigur) no sa tin muchu di bisa...”
10

“...113 Resumiendo ant nos por mira kon e temporada ak bou di Outonomia ta bai kreando konfushon den pueblo. Poltikamente ta un temporada hopi tristu. No tin apresio pa hende, no tin rspt tampoko. Interes personal i ansha pa poder ta pone tur hende komet aktonan ku konsekuensha kasi ireparabel pa pueblo. Iglesia ta pasa su mal ratunan pero despues ta rekuper un poko ku kambio di herarka. Ekonomia no ta mustra muchu kos pa futuro, pero grasia na edukashon ku ta sigui krese por tin despues un algu bon ku por spera. Organisashonnan di obrero ta drenta despues di basta problema un tempu di speransa nobo. Algun grupo ta rekuper independensha di gremio obreril i ta kumins ku sirto formashon, pa maan tin lider kapas pa maneh e gremio di obrero. Otro organisashon ku ta lanta ta kooperativanan ku ta duna pueblo un oportunidat pa maneh su mes asuntunan. E por garantis un parti su mes futuro i su mes posishon. Poltika di mes no ta mira esaki ku bon wowo i kaminda por, ta stroba nan, tg e movementu ta...”