Your search within this document for 'Islariba' resulted in 14 matching pages.
1

“...9 Asina ant nos ta haa ta kore den e mes poblashon varios divishon: segn desendensha (kol), segn posishon sosial i ekonmiko (empleo, fishi, entrada) ma tambe segn kultura (desendiente di hulandes kolonisador, di kunuku f di proletariado). I di mes divishon segn nashonalidat esta ingles di Islariba, portugus, polako, arabir, venezolano, colombiano tc. E kontaktonan mas estrecho ta entre e yu di Krsou mes, sea hende simpel di stat f kunuku, sea kunukero f proletario. Pueblo di Krsou den apnas un 35 aa a kambia totalmente nos por bisa. E lucha di bida moderno ta bai domina. No ta e pueblo simpel i pasifiko, yen di pasenshi i ku ta wanta tur kos, sin muchu sn ni chns, ni komodidat di bida, ma tin awor un gran parti ku tin di bringa pa su eksistensha i pa manten su mes. Tin tambe e otro grupo grandi ku ta probech di tur oportunidat i bo ta haa ku komersio ta krese i bankonan ta bai dilanti, meskos tambe ta lanta un grupo di mtenar i un klase media di empleadonan ku ta ofisinista. Isla despues...”
2

“...(saserdote sekular) kende a termin su estudio na Skrpn, Schoonewolf, ku a bira saserdote sekular na Valencia, Venezuela, Zeppenfeldt, di rden di dominikanonan i meskos mas lat den aanan trinta L. Kranwinkel di padernan dominikano i Julio Henriquez, otro saserdote sekular ku a studia na Caracas, Venezuela. Di parti di religiosonan e suman tantu di skol, komo di hospital s a hasi un trabou grandioso i a logra ku kantidat di hbensita a bira sur, tantu di Krsou komo di Aruba i Bonaire i tambe algn di Islariba. Ademas di esakinan hopi hbensita ku a studia na Habaai a turna hbito di suman di Rosendaal. Di frateman di Tilburg no por bisa meskos, apnas tabatin dos: un Sprockel di Krsou i un Croes di Aruba i ningn di dos no tabata frater ku ta tee skol. Kisas e motibu di falta di trabou vokashonal ta pasobra un 40% di nos poblashon i hasta mas tabata yu ilegtimo (yu no-kas) na prinsipio di e siglo ak, di otro banda tabatin sur si i ku a sali di e mesun famianan. E problema grandi ta ku hbennan no ta identifik...”
3

“...32 ta keda para un banda, pero e hben kurasoleo, intelektual di apnas 29 aa di edat, ku ansha pa kumins un trabou poltiko ta djin i ta keda despues dester na Islariba pa algn tempu. Asina Mr. Dr. Moiss Frumencio Da Costa Gmez ta hasi su entrada den nos historia, no ku, ma banda di Iglesia. Den akshon poltiko s e ta forma parti i ta un di e fundadornan di Partido Katliko Kurasoleo. Otro asuntu interesante pa menshon ta e diskushon den korant entre "un shofr" i dr. C. de la Try Ellis. E lucha intelektual ak por sierto tabata basta fuerte i ora ku dr. de la Try reklam ku e "shofr" no por ta un shofr ma hende ku kier skonde su nmber, ta result ku ta pader Reginald Dellaert O.P., e pader ku a sigui trabou di pader Verriet den Volksbond i mas tantu i prinsipalmente komo redaktor di La Union. Pader Dellaert despues di un fakansi na Hulanda ta keda nombr pa bai traha na Zuid Afrika, presisamente kaminda tin "apartheid". Esaki ta un momentu importante tambe kaminda ta kumins un kiebro entre e lite...”
4

“...purba algu di demokrasia. 1. Poblashon di Korsou: Afirmashon di Proletariado Prom ku di dos gera mundial tin un kresementu di poblashon hopi grandi manera nos a mira kaba, pero awor e mesun tendensha ta sigui. Prinsipalmente dor di imigrashon di hende hben i famianan hben, e influensha ta hopi grandi. Kantidat di hende ta bin estables i mayor parti di nan ta bin traha den refinera. Huntu ku nan, otronan ta bin probech di e oportunidatnan nobo. Yu di Srnam, benesolano, kolombianu, hendenan di Islariba, polako, chines, indio di India mes ta baha riba Krsou. Un kantidat, di prinsipalmente islanan ingles, ta traha den mina di fsfat na Nieuwpoort na Mijnmaatschappij, tambe komo kri di kas. Maske na prinsipio gruponan distinto ta keda hopi riba nan mes, aleh di sobr, basta lih algun grupo ta kumins meskla ku e pueblo outktono....”
5

“...poltiko ku tg nunka pueblo no a konos. Gobernador nobo B.W.Th. van Ademas estranheronan sa masha bon ku nan Slobbe, militar. ta estranhero i ta nan trabou i nan salario ta importante. Den sentido religioso tambe nos ta bai mira un kambio. Hendenan no ta sumiso mas, nan no ke asept kon ke e loke mishon katliko ke trese. Kontakto ku kantidat di hende di otro religion, di habitantenan nobo tin un gran parti ku ta protestant ant di tur sorto, di hernhutternan di Srnam, metodistanan i atventistanan di Islariba, musulmn arabir, hudiunan "polako" i hindunan i chinesnan ku ni sa pueblo no sa di nan religion. Esnan ku ta meskla ku nos pueblo, esta srnam i islaribeo (ku nan ta yama tur batiyande) ta di diferente grupo di protestant. Maske nan no ta kontra Iglesia Katliko ni klero. e gruponan nobo ak, kontrario na e protestantnan estables pa siglo kaba, nan influensha den pueblo t'ei sigur. Maske mazonera den su lucha fuerte kontra Iglesia den aanan binti tei ainda, su in-fluensha ta mengua, tin otro faktor...”
6

“...katliko. Gobernador ta nombra e or'ei sr. J. H. Sprockel i sr. Jos Maria Kroon, mbos di Volksbond, ademas Sprockel ta kabes di Hendrikschool. Huntu ku e dos miembronan di Staten eleg na Aruba sr. J.R. Arends i J.M. de Cuba, ta forma un total di 7 miembro katliko di kua 5 eleg i dos nombr. E otro miembronan ta I. Capriles, W. Maal, J. Rustige (di C.P.I.M., "Isla") tur tres eleg i nombr pa gobernador: C. Winkel, A. Senior i mr. Bichon van Ysselmonde (asesor hurdiko di C.P.I.M.) i e ltimo eleg pa Islariba ta sr. W.R. Plantz. Por ripar importansha di e aspekto ekonmiko di parti di refinera ku ta haa un persona nombr pa gobernador ademas di esun ku a logra sali eleg. Mester tee kuenta ku tur empleado haltu tantu di gobirnu meskos na Isla ta hulandes ku por vota sigur. Importansha di elementonan ekonmiko i industrial ta bon manten den formashon di e "Staten" di nos pueblo. Forsanan ta netamente part den Staten i pueblo tin un representante fuerte den persona di dr. Costa Gmez, kende mesora ta pidi...”
7

“...45 mnos ku esun ku ta traha di mainta pa atardi i gana meskos f mas tantu? Atrobe nos ta haa un trabou importante i seal di vishon di obispu Verriet. E ta laga bini Kruisvaarders di St. Jan for di Hulanda pa sia nos hbennan agrikultura. Pero interes ta masha poko i e kruisvaardernan ta kumins mas bien ku un sorto di skol di fishi pa muchanan mnos privilegi. Tambe nan tin un sorto di penshonado pa hbennan di Islariba i Bonaire ku ta bai skol na Krsou, esta H.B.S., M.U.L.O. i otro tipo di skol manera ambachtschool. Agrikultura no tin interes di pueblo. Ekonomia en general ta mehor notablemente pa gobirnu den e tempu aki: kolonia di Krsou tabatin 1910: entrada di f 854.389,- i na salida f 1.205.237,-1940: entrada ta f 11.925.660,- i na salida f 11.674,652,- Ku e kompania di petroli ta importante pa Krsou i e otro islanan no tin duda, meskos mester bisa di Lago di Aruba naturalmente. Ant e petroli ak ta bira e base di mas importante pa nos poblashon. Asina por komprend tambe e influensha den...”
8

“...por a hasi, pero sikiera tabatin un representashon di e gremio aki dilanti di nan hefe di trabou. Riba "Isla" tambe tabatin algun moveshon, pero aki ta e obreronan mes a purba di kumins ku algu. Komo tabata trata di un empresa ku kasi tabatin mas poder ku gobirnu ta di komprend ku e kos aki harnas lo por a duna resultado. Tur esfuerso a kaba na nada i no ta tende nada mas di riba Isla sino te ora ku kanta wlga, ku s tabata posibel. Dr. Da Costa Gmez ku kier a yuda obreronan a haa traslado pa Islariba. Kas pa pueblo Riba tereno di konstrukshon di kas sigur sigur tabatin un adelanto konsiderabel. Ku gran diligensia Volksbond ta konstru kas na Mundu Nobo, na Juan Domingo i den Pietermaai na altura di p. Ludovicus Jansenstraat. Tur esakinan despues ku a hasi un komienso den kur di Santa Famia, konstruyendo algun kas ku awe ta keda den Volksbondstraat, pa manten e nmber di e gran organisashon di e tempu ei. Idea sigur tabata pa sigui ku konstrukshon di mas kas pa pueblo, pero debilitashon di...”
9

“...parti na un Konferensha despues di gera riba konstitushon di Reino Hulandes. Staten ta nombra komo posibel partisipante e siguiente personanan: Dr. M.F. da Costa Gomez, D. W. C. de la Try Ellis, A.G. Statius Muller, J. C. Henriquez. Ta keda nombr pa gobernador: da Costa Gomez, Statius Muller i J.H. Sprockel. Na prinsipio di aa 1942 da Costa Gmez ta bai Londen, Inglatera, komo miembro di e Konseho Extraordinario (Buitengewone Raad van Advies). Esaki ta e mesun Gmez ku na aa 1936 mester a bai Islariba pasobra e tabata konsider peligroso ora el a mete ku dunamentu di "advies" na wlguistanan riba Isla. No por nenga ku e interes pa e islanan di Antia, ademas di ta e niko pida di Reino Hulandes, ku nunka a keda okup pa forsanan enemigo, a keda influensh pa e reserva ku Merka prinsipalmente tin kontra tur loke ta kolonialismo. Problema pa elekshon Na aa 1941 mester tee elekshon atrobe. E grupo di hende, di e gremionan di koloniale raad di ntes, ku ta mira nan poder disminu, ta trata na logra pospon...”
10

“...Democraat ta hunga ku e pueblo i ta la su mes ku e obrero industrial i e masa den barionan margin, pober, na rant di stat i den stat. Probechando di e situashon reinante e partido ta buska figuranan hben i dinmiko, (ku tin f tabatin problema ku klero), pa atak mishon katliko (e.o. Ciro D. Kroon, ruman di Jos Maria Kroon, miembro di staten pa Partido Catlico Curasoleo i gran figura den Volksbond!). Tambe ta buska afiliado den gruponan ku no ta direktamente yu di Krsou manera Boneriano, personanan di Islariba i Srnam. Ta sigur ku e organisashon i propaganda di Partido Democraat tabata Mons. A. v.d. Veen Zeppenfeldt, vikario apostliko, prom antiano ku dignidat di obispu....”
11

“...keda. Meskos "arabirnan, Chines, algun hind etc, meskla ku e delasternan ak no ta mash frekuente. Ta interesante repas e kantidat di poblashon di Krsou den e tempu ak, despues di guera i na momentu di outonomia na aa 1954. Lo tabata interesante si por a duna e porshentu di votador di kada grupo (es desir kada grupo tniko) pero esei no ta fsil. Pa poblashon total i votadornan e siguiente kuadro: habitante votador puesto den Krsou 100.000 40.192 12 Aruba 50.000 14.549 8 Bonaire 12.000 2.353 1 Islariba 10.000 1.494 l2 2. Poder poltiko bk den man di esnan ku a dirig "kolonia" Despues ku na aa 1949 Partido Nacional di Pueblo logra viktoria basta grandi, ta sigui e wega poltiko mas grandi ku pueblo a konos. E kuestion di kibra "quorum" (perkur pa no tin e kantidat nesesario pa por tee reunion di Staten i di eilandsraad dor di keda sin firma e lista di presensia), ta kos di tur dia....”
12

“...su mes riba e palabra "union" ku na Merka nan ta usa pa (labour)-union, ku ta un sindikato. Falta esaki di konosementu, f ta "his master's voice" nos mester mira den un akshon asina. Sr. Jules Rojer, propagador di credit union ta kontest'e debidamente i e asuntu ta keda einan. Pero e ta indikativo. Otro detaye di e loke ta pasa den e tempu ak ta e kaso di relashonamentu ku movemento internashonal di cooperativanan di kredito. Sr. P. Armstrong, miembro di sindikato di petroleronan, ingles di Islariba (Dominica?) a konos durante un fakansi na su isla natal e movemento di credit union. E kier a kumins den su grupo, pero no tabatin muchu interes. E ta skirbi e organisashon internashonal CUNA, na Madison, Wisconsin i nan ta bise ku sr. Aston Bailey, nan representante pa Caribe lo bini Krsou. CUNA a avis credit unionnan mes tambe ku Bailey ta bini. Ora Bailey yega, un delegashon di petrolero ta na Hato, meskos tambe e inisiador di e movementu. Komo petroleronan no tabatin nada ainda, ta simplemente...”
13

“...tg e movementu ta basta fuerte den poko tempu ku e por sigui su kaminda pa yuda pueblo i duna sierto formashon maske ta masha tiki pa e nesesidat ku tin. No por nenga ku ta kumins ku sierto orientashon, pero ta apnas un par di gota di awa den un panchi kayente. Inseguridat ta sigui reina tur kaminda i no ta primint muchu pa un futuro serkano. 1. Tee kuenta ku pueblo ta yama "polako", tur e hudiunan askenasi ku a bini Krsou, sin tee kuenta di ki pais nan a bini. 2. Kresementu di poblashon na Islariba, lesa St. Maarten tabata enorme despues di outonomia, awe (na 1995) e poblashon total ta yega banda di 30.000, mintras ku Krsou tin + 150.000 i Aruba + 70.000, Bonaire apnas 15.000 habitante. 3. "Mandement" ta un dokumento di obispunan di Hulanda, ku ta urgi katlikonan pa keda manten fieldat na nan organisashonnan espesialmente Katholieke Volks Partij (KVP) i ta rechas e situashon kaminda hopi katliko a kumins djin Partij van de Arbeid. 4. J.O.C. (Hubentut obrero katliko) ta un movementu di...”
14

“...turista sino un par di kasino i poko pakus pa kumpra kos di kalidat. Hasta rekuerdonan pa turista hiba kas ta bini djaf i nos ta bende "delfts blauw" ku nan i kosnan di Hongkong i Taiwan, si no ta di Hapon. Di Krsou mes kasi nada. Turistanan mes, ku ta kumpra den pakusnan, ta mira ku le di nan pais ta strobanan hiba muchu kos kas i asina benta tin di redus. Mintras retironan na "Shell" ta kai, pueblo mes no ta sinti ainda dje tantu ei, pasobra ta kumins ku manda estranheronan kas. Inglesnan di Islariba ta retir, pero hopi di nan a spar i na nan isla por kumins algu pa nan mes, f bai biba trankil di nan penshun. Den pueblo mes e grupo di portugus ta kobra basta forsa ekonmikamente den tur nan simplesa. Nan ta trahad di brd i di frutera ta pasa pa tienda i supermerkado eliminando hopi bes tienda di arabirnan. E haf nobo grandi por ofres un apertura, pero ta keda sin e ekipo nesesario moderno. Hende por pensa seriamente riba kiko ta pasando ku Krsou, ta parse ku e no tin bida na drechi. Poblashon...”