Your search within this document for 'mes' resulted in 21 matching pages.
 
1

“...Wordt niet uitgeleend Lektor: ta yega un kaminda ku mi mester sera brek. Maske kuantu gana mi tin di sigui. Maske kon pimp nos idioma ta di palabra i ekspreshon. No ku ma fada ni kansa. Ta djis un rosea mi ta kue, pa mi bolbe bati bai.Pasobra e kos aki a bira un bisio. Loke mi ke pidi ta esaki: No mira e trabou akl komo educacao ban-cario (un ekspreshon ku ma fia di Paulo Freire); si ba sinti sabor di nos idioma, anto sigui buska bo mes tambe. Bo tin tur derecho dl trata e obra akl na un manera krltlko. Ami lo ta gradisidu pesei. Bo sa mes bon ku mi ku nos por yega nos meta pa medio di interkambio di idea i pensamentu, aseptando nos tur dos su inkapasidat, flta i fayo, pero ku e deseo konstante di sia di otro. Unda bo ta kere ma haa sa e ekspreshon un hende na su winda winle? Seka mi muchanan na skol I I ora bo kere ku ba kansa, no perde kurashi ni kabes. Pasobra den e obranan di Antoine Maduro tin ainda un monton di tesoro ta wardabu. P.A.L. Pa mi raspdi wea: Tavio. Aa 1974 Imprenta V...”
2

“...mas karu ta un sonrisa. NI patu ni rlu (e no ta duna kontest sikiera). Un piskad ta warda su kosnan den sukuchi patras den boto. Notisia (nobo) dl kanoa ta notisia bieu. Pieda muh ta un pieda di laman ku ta drif riba awa. Pasa (salta) bui: sail for di haf. Ora no tin bientu e nabegantenan den barki bela ta fleit bientu pe lanta atrobe. Mester tira garn pa kue pisk. SI laman seka, bergwensa ta pa Dios (ekspreshon pa bisa ku un hende no mester laga su famia na kaya, sino bergwensa ta pa e persona mes). Karpitan na boki frti, gutu ku kleinfeshi na Polchi abou (mas grandi, mas derecho). No hura kaiman prom ku bo salta riu (no grita prom ku bo logra). Mamparla ktu (muh pisk) ta un figura di fantasia. Den mas brisa, mas gdm (den mas diflkultat, mas lucha pa logra). Mas seka bui, mas peliger (den final tin hopi difikultat). Si bo tende un muh grita den kaya: Bibl awa, e ta kana bende masbangu o bokalargu fresku. Nan ta pretende ku pisk ku kome na banki koper ta shuata hende, pero te anda no tin...”
3

“...danki! Esnan ku a logra ta esnan ku a hasi nan trabou ku fe, konvik-shon i un sonrisa riba nan kara. Komportabu! Fortunata bai bini shete be. Kustumberta lei. Trata un hende di mal natur ta desagradabel. Mal genio ta kontrario di bon beis. Bon amigu no sa laga otro na kaya. Esei ta konsekwensha di bo mal komportashon. Si bo ta aktivo, bo kapasidat lo oumenta muchu mas ku ora bo ta den un posishon ku otro mester bisabu kon aktua. Tin be nos mester frsa bara, pa nos logra. Si bo mes pluwe, bo ta sinti mas satisfak-shon di bo esfuerso. Kanimi pa mi kanibo! (yudami pa mi yudabu). Un yangabashi tin boka grandi i masha formalidat, pero sin moda di muri. Tin mama di kas ku ta bati lingo, di moda ku banda di atardi nan ta morto kans. Bedaru, shon Fanfan, bedaru i ban ku kalma. Ta ki ansha bo tin? Bo parse shon Kochi Kayente. Hende floho manera kaka di mardug. Un muh chismeira ta gusta papia malu di otro hende. Si nan yamabu un buchi ponchi, esei no ta palabra di kario; nan ke men ku bo ta brutu...”
4

“...Bisti di primesa ta bisti di un santu ku un persona ta priminti di bisti durante siertu tempu, pa gradisi pa un fabor risibi. Si bo ta domina varios idioma, ta un gran fasilidat. Den komersio tin e lei di demanda i oferta. E kos ei a sosode kontra mi boluntat. Un komandante ta duna su sldanan ordu. Sirbishi militar obligatorio. Esun ku sa di domina su mes ta realmente liber. Ambishon ta un deseo fuerte pa logra honor o kslto. Boluntat ta hopi, ma kaminda ta leu. No hasi nada fors. Tempu ku Wilson tabata presidente di Merka prohibishon a kumlnsa. Tur mucha ta loko (dese) pa vakansi grandi kumins, pa nan bal diberti i gosa poko, pero den e prom siman di vakansi kasi tur ta drumi te lat sin hasi nada. E kriatura a nase ku un gani kos den su frenta. Lo bo keda ku gana (deseo). Un mucha obedesidu no ta lanta may ku su grandinan. Pidi man di un dams, pa nan dunabu un stul (oportunidat di namora na kas). El a bin keha su mest (nesesidat) seka nos. Elisa tin ku puntra kaya pe kana (ku kabes sushi...”
5

“...bo puntra pa un lug, nan ta bisabu: Djis parib'ei. Ma bo ta kana te hik prom bo yega. Pa krusa kaya mester mira prom na man robes, despues na man drechi. E nomber original di Parke Wilhelmina ta Alameda. Kompar ku e parkenan grandi di London e ta aa. Si brug ta abr, nos por pasa rnt. "Baby Doll ta nomber ku pueblo a duna e estatua di Willem van Oranje dilanti di Postkantoor. Plan Mulina ta e plenchi enfrente dl West End. Antes ei tabatin un mulina. Prom ay Otrobandistanan tabata konsidera nan mes superior na hende di Pitermai. Boke Saml ta un pueblo di piskad. Komo e trapl-nan di stateis tin bintiun tret, nos a haa e ekspreshon subi bintiun tret (aparese dilanti di hues). Un patruli, un kaya smalitu di tera entre dos terenu o kunuku, ta pa fasilita hendenan dje bario, esta pa nan no tin mester di dal un buelta grandi. Dia nan a puntra un yu di Korsou bib na Ulanda ta kon e por soporta friu, edi: Ora mi sinti friu, mi ta imaginami ku mi ta par na Awasa di Punda, dos or di tramerdia, mientras...”
6

“...poder pa uze. Meskos ku vruminga i maribomba, hende ta un ser sosial ku ta biba den grupo o komunldat. E mih gobiernu ta esun ku ta sia nos gobern nos mes kurpa. Kada Isla tin su gezaghebber. Den kampaa pa elekshon kada partido polltiko ta purba konvense pueblo na su manera. Ta bira tempu pa nos bai reunion pbliko di partidonan pa nos diberti i pasa un ratu agrada-bel, manera inglesnan ta bai Speakers Crner den Hyde Park, esta pa hari nan barika yen (to have a good laugh!). Den un pais chikitu un persona ta konta; den un lug grandi e ta un number. Te ainda kasamentu sivil mester turna lug prom ku kasamentu na misa. Mayora tin rason nikamente ora realmente mayora tin rason. Vota-mentu ta sekretu. Na 1863 sklabitut a keda aboil (klkdi libertat a bati). Korsou ta konsidera komo un parti autnomo di reino ulandes, pero un yu di tera no ta sinti su mes makamba. Den nos pais nos ta yu di Korsow; asina nos sali, nos pasaporte ta marka nos komo ulandes. Estado Un polltiko, un votad (elektor) Gobiernu...”
7

“...por vota ku djesocho aa. Un protagonista tin e papel prinsipal. Un dramaturgo ta skibi obra teatral (tragedia o komedia). Sigun nan ta pasa un pellkula, nos ta mira djeseis ptret pa sekondu. Charles Laughton i Lawrence Olivier ta dos gran artista di sine. Nos ta sinta ariba den palko o abou den preferensha. Galera tabata e lug di mas barata, te mas patras, ma ya e no ta eksisti mas. Un dramaturgo ta hiba un eskritor e ventaha ku e por sinta den teatro, mira e aktornan presentando su obra, i na mes momentu haa sa kiko pbliko ta opina. Prom ku pellkula kumins, nan sa pasa short (fragmento di otro pellkula). E drama Tula dl Pacheco Domacasse tabata un ksito na Centro Pro Arte. Mara di Malpais, un adaptashon di Ral Romer dje misterio medieval Maryken van Nimwegen a keda presenta den hopi bario di Korsou. Na 1871 teatro Nahr (kaminda awor akl ta Roxy, pero na e parti patras) a keda ¡nougur ku e obra La Gracia de Dios di e outor benesolanu Teatro i sine Komedia, tragedia, drama Artista, aktor...”
8

“...No te mes kantika ku trupial ta fleit na mondi e ta fleit na kas (mester adapta na sirkunstansha). Si bo bira stropi, muska ta komebu (si bo ta demasiado humilde, nan ta subi bo kabes). Dia totolika yu ta mas kontentu, su mama ta bula bai lague (despues di un legria grandi tristesa ta dal aden). Skibi pie galia (skibi mahos). Tiin un flor ku yama kam i gai. Biba den kouchi di palomba (kas chikitu i pert). Te ainda tin hende ta kere ku muskita di laman (muska grandi) ta trese notisia. Un muh ku ta bula kaya manera dalakochi tin pia largu i flaku. Mainta trempan den tempi awa tin masha wimpiri (lembelembe). Ora un kinikini ta bula pasa, kunukerunan ta grita: Kiu, kiu. Souchi ta un para pasahero. Na Kolombia tin hopi samuro ku ta kome bestia morto. Si un tata bisa ku su yunan ta manera samuro, ke men ku nan ta kome sin sobra nada. Antes den Parke Albertina, banda di Choloma, nan tabata kria abestrus. Komehein no ta bora drenta muebel di mahbk. Barbult ta bula na lampi te ora e klma su ala...”
9

“...bo por kwe nan. Mester hunga wega di kangreu ku pieda chikitu. No ta pa kashipete mucha sa hunga, ma pa dushi di wega. Horka un hende su dbel ta nifika strobe. Prom ku kuminsa hunga domin o karta, mester shbel e piedanan o skmbel e kartanan. Antes no tabatin fiesta di risibimentu sin wegui pan. E mes wega ku Susana a hunga Pereto. Pereto a hunga Susana. Nos ta tira charada pa esnan ku ta skucha rei e kontsta. Den deporte esnan ku ta mira sa pusta ken ta gana. Na Neurenberg (Alemania) tin mas ku doshen fbrika di huguete. Atletismo ta buta un hende keda sal. Kampeonato di tenis na Wimbledon ta un evento internashonal ku ta atrae kompetidor foi tur parti mundu. Saka fini. Hinka gol. Kp bala. Fli ta tira mulina. Hunga rndu (ku ninichi). Wega sushi! Friu! Kayente! (gritu di mucha ora esun ku ta buska algu skondl ta seka o leu). Traha buskuchi: traha knpi den paa di esun ku ta landa na laman. Ora e sali e tin ku ls e knpinan ku djente (kome buskuchi), mientras e otro muchanan ta para hari. Eskloi...”
10

“...na malu, pero mi ke ku bo ta kibuk. Mi n sa pakiko el a bai na malu (nua) ku nos. Amor di mucha ta awa den makutu (e no ta dura). Hasi un amigu un fabor i b'a kumpra un enemigu. Tee un hende na kurason (odia). Tee amistat ku diabel, pa bo sa kiko ta pasa den fiernu. Amigu di mas stim ta kuch di matad (bo mes amigu ta kousabu dao). Nan dos ta biba manera pushi ku kach (pleitando konstantemente). Rabia, morde bo rabu! (maske kon bo rabia, no ta importami). Forma un shete por ocho (buska kestion, gera). Un hende ku trastu ta mas o menos un lembelensa (un chupad); su palabranan no ta di kurason. Ta un mandamentu grandi tin: Stima bo prhimo meskos ku bo mes. Amor berdadero ta: lubida bo mes den otro persona. Zundramentu no ta kibra wesu (no ta hasi dol). Bon kurason, mal kabes (bon hende pero sin sueltu). Danki di mundu ta pishi di yewa (mal danki ta pago di mundu). Djente blanku no ta kurason (no ta tur esnan ku hari ku bo ta apresiabu). Un mama kalakuna no ta stima ni kuida su yunan. Kaminda...”
11

“...tera bibu (un sorto di klei) sa traha poron i wea. Na Santa Barba tin mina di wama. Inglesnan a haa koper i manganesia tras di Zjeremi, pero e kantidat tabata muchu poko pa bira benefi-sioso. Den Tower of London tin e hoyanan di Korona. Un di nan, e korona di rei George VI tin 3200 djamanta i perla. Antes den un hanchi di Punda tabatin un brchi ku ta bisa: Ak¡ ta kumpra oro bleu. Na Italia ta haa hopi alabaster. Tin plaka di oro, di plata i di koper. No mira koper lombra, kere ku ta oro. Heru mes ta gasta, krda hende. Oro di binti-kuater kilate ta oro puru. E hmber ei tin mina di plaka (hopi). Porselana di Svres ta konosi rnt mundu. Eksamen ta den kurpa; nos mester studia ku stal ta bula. Un blekeru ta uza staa pa soldr i traha wea ku trepochi di bieki. Ku un heru dl la sapat ta frega hilchi di sapatu pe lombra. Petroii a mata hopi pisk den nos haf. Den un imprenta nan sa uza chumbu. Un estatua di brns. Na Ruba de bes en kuando nan por haa algn pipita chik di oro den tempu ku awa yobe i...”
12

“...denan di prom ay a kumins utilisa koper i brons pa traha arma i hermnt. Ya muchanan no ta hunga ku dodochi (pipita di kashu yen ku chumbu). Un prenda enchap tin un kapa delegaritu di oro o plata. Lapistn (un heri strika sin man) ta loke un sapat ta uza pa bati kueru riba dje. Un tokad di heru ta toka (bati) chapi o agan. Gasolin ta deriva di petroii. Bo por tin bondat (por tasina bon) di hasimi un fabor? E ybnkuman ei ta bon mes (bon di berde, bon te bai) den trahamenti fli. Despues di a nua ku otro, nan a bolbe hasi bon i awor nan ta dushi-dushi ku otro. Pasa bon. Bon biaha. Bo no mester ta riku pa bo ta un bienechor. Por ta ku Carlos a frakas, pero el a trata di buena fe. Muchu malu n ta morto. Libri malu, libri morto, lo mi tei mane bolo (si mi no ta malu o morto). Ku dos bar di karta muhenan sa hunga bon kun (karton). Riba kada karton ta plak tres karta di esun bar, i ta saka karta di e otro bar. Esun ku kompleta su karton (tres karta) ta gana. Korsou ta bon madrasa, mal mama. Mira...”
13

“...sirkunstansha). Di mala baina. Mal(a) mucha. Di mala higra. No kana den friu, pa bo ferkout no bira pi. Dos eror ku nos ta tende konstantemente ta mas mih i mas pi. Si un ingles bisa more better, un ulandes bisa meer beter esei lo zona mes ridlkulo. Wancho su malesa tin e peseta. Den su malisia e ta pensa malu di tur hende. Ora bo ta di malu, papel muh ta kortabu (ora bo ta di malu, stribu di bo mes sanbarku ta tumbabu). Tin hasid di bon ku ta haa skop djatras. Hasi bon pa bo enemigu i lo bo stiwa karbon kayente riba su kabes. Djo ta bondat na pasta, un bon alma, un pan di Dios. Evangelio ta bon nobo. Un Wan Lana ta un hende bobo i sokete. Si chistosamente nan yama un lokutor bon malu, ta pasobra e ta kuartis su idioma, keriendo ku e ta papia mash bon mes. Laga di ta pishi na wowo (yora) pa koi loko. Awi wowo (lgrima). Drama lgrima. Yora sanger (mash duru). Yora malai (keha enormemente). Hari te pishi karson, hari te yora, hari te lorabou. Mi no ta kon-fiasu hari falsu. Hari chik-chik. Yora...”
14

“...na un korant Un korant sin editorial ta duna prueba ku su redaktor no tin kapasidat di formul un opinion o duna komentario sano tokante un kaso o t-piko. Amigoe di Curacao ta un diario ku a kumins komo semanario na 1884. Un remitido mester ta kompakto, al kaso i kompa di prueba, pero si e remitente ta skibi bai gol, yena mundu ku palabra, sin bisa nada, e ta blbl. Na imprenta di Skerpn hopi hende a laga drtik nan obra. Su manuskrito ta na imprenta. Sin libertat di prensa un pais no por yama su mes demokrtiko. E artista a haa un bon prensa (komentario o krltika). Pa duna un relato eksakto un periodista mester observa, puntra i buska detaye. Oscar (Papachi) van Kampen tabata karikaturista, editor i redaktor di Lorito. Lesamenti korant ta til i nesesario, pa keda na altura di notisia lokal i di af. Komersiantenan ta hasi propaganda poniendo aviso den korant. Un polmika ta un lucha di palabra den korant entre dos persona. "Notas y letras 1886) tabata un revista literario na spa, i "Civili-sad...”
15

“...sitio dia 14 di mei 1940, kuater dia despues ku Alemania a invadi Ulanda. Un submarino aleman a ataka Bulbai dia 19 di aprel 1942 i un marinir sr-nam tabata esun ku a tira riba dje ku un kayon chik, di moda ku e submarino a disid na laga para. Studia ta un plaser! No ta tur akadmiko ta bon maestro. Edukashon ta e desaroyo armonioso di tur nos kualidatnan; e takminsaden lushi-klas, sigu na skol i kontinua den henter nos bida. Kada persona tin dos edukashon: esun ku e ta risibi di otro i esun ku e mes ta duna su kurpa. Na final di kada aa di skol ta parti raprt o entrega diploma. Antes hopi mayor tabata konsidera skol tkniko komo un ofensa, pero awendia no tin sufisiente lug pa pone tur esnan ku pidi pa bai un skol tkniko i sia un fishi. Un bon maestro por influensha henter bida di un dispulo. Ora nos no ke menta nbmber, nos ta bisa: "Muchi skolnan dl. A yega di sosode ku un dispulo a kopia i pasa klas tur aa, te yega den klas sinku dl H.B.S., pero ei si el a frakasa, pasobra no tabatin chns...”
16

“...por akumul hopi sabidura di buki, ma si bo no pone naprktika den bida, ba keda mes leu. Nos no a bai skoifcntu (nos no ta amigu). Durante e ltimo siman prom ku eksamen tur santu den shelu mester repas un kantidat di buki, pa yuda e dislpulonan duna bon kontsta, maske nan rio~a sia! Hopi be bo mester sia di tal manera ku bo sa bo les foi kabes. Antes un mucha tabata bai wenkel, pa e kumins sia un fishi. Na Korsou nos no tin siansa obligatorio. Awendia tin hopi kurso di anochi i hopi hende grandi ta asisti pa nan haa un papel prom ku nan solo drenta. Ta mash pusibel pa sigui un kurso, studiando na kas, pero bo mester tin hopi tfoluntat i perseveransha. Gobiernu por duna un beka na esun ku tin bon sifra i sufislente kapasidat. Estudio di medisina ta dura mas o menos ocho af\. Mester tin bobo pa sabl por biba. Sa tin Jan-mas-sabl-ku-rei. Pa sabl ku Shon Arei tabata, el a laga Nanzi gae (semper tin un mas sabi ku otro). Den skol di bida nos ta sia tantismo kos ku no ta den ningn buki. Na Akademia...”
17

“...Titulo di Henri Crlstophe, e rei pretu di Haiti, tabata Phomme Cristophe. Odio di klase a kousa hopi tristesa i desgrasia sin nodi. Libertat, igualdat i fraterni-dat ta un bunita lema, pero pe realis ta balente kabuya. Hustisia Hues, abogado Sospech, akus, konden Polis, reshrs (recherche) Investigashon Delltu, krimen Prizon, wangalan Piskalat, mirashelu Huzga, studia lei Kriminal, ladrn Burdugu, saka liber Hura, pena kapltal Prueba, proseso Tlstigu, huisio final Tribunal Supremo Lo bo ta huzg dje mes manera ku abo a huzga. Nan ta konsldera ku tur hende konose lei, pero generalmente ta un abogado mester pleita un kaso pa su kllente. Antes horkamentu tabata pena kapltal na Korsou. Mientras polis ta investigando un hende su kaso, e ta un persona sospech; dilanti di hues e ta persona akus i ora hues pronunsi sentensia e ta konden o liber. Lei pa un, lei pa tur. Ma tin be nan sa bisa ku lei ta nikamente pa hende sokete. Ma ta le! (klaro, ku slguransa). Hustu ta paga pa pe-kad. Bo por hura i firma...”
18

“...mester okupa ku su mes asuntu). Nanzi ta bati su kas ku pali funchi trai porta (awaseru ta kai ku solo). Un mucha mas sabi ku Nanzi (masha spiertu). Nanzi di: Tur kos ta un purbamentu (si bo no purba, bo no por logra). No binimi ku kuenti Nanzi (eksagerashon o mintira). Solo a sali Djan na Montaa (lanta lat, perde ariba, perde San Guan). Bo parse Shon Kochi kayente (bo no tin pasenshi, bo ke pa tur kos bini kla mesora). Bisti manera Luangu (na hopi tfol ku no ta kom-blna). Foi dia Viats a bira hudiu, hopi hende a sia bisti (ekspreshon di envidia tokante hende ku tabata pober i awor ta den bon). E mucha parse un Henri-n-ke-bai-profos (e ta salta i bula mash). Manolo a keda meskos ku Duzjeni (e tin kantidat dl kos bistf). Beth Haim ta spok (mi stoma ta grua) (Beth Haim ta nomber dje santana di hudiu tras di Isla). Si bo forsa bus, bus ta papia latin (bus ta deriva di negros bocales). Korsou ta mal mama, pero bon madrasa (estranheronan ta haa mih trato ku yu di tera). Tee kuidou! Tur hende...”
19

“...ku ta bai drenta nos haf tin ku tee kuenta ku e koriente fuerte ku tin ei dilanti. Den nos istoria nos por lesa ku Van Walbeeck a sinti efekto dje koriente ei dia nan a yega Korsou na 1634. Den tempu kalmu sin bientu nabegantenan den barki bela sa fleit bientu, pe lanta atrobe. Loke un kaptan nenga, su matros si ta gusta (tur hende no tin e mesun gustu). Johans tin un lancha na su pa (sapatu muchu grandi). Si bo komete un eror grandi, ba pega barku. Kada barku wanta su bela (kada hende regla su mes asuntu). Antonio a kore yega bela yen (mash pur). Barku mar no sa gana flete (esun 46...”
20

“...sorto di sensia) sa huma pa kita fuku. Shete serbt un tafia (un muh ku tin yu ku diferente hmber). Un Buchi Wan di shete fishi (esun ku sa di tur un poko o esun ku a faya den tur). Tur su shete sinti ta riba mi (e ta vigilami ku mash atenshon). Un yu di shete luna (1. un kriatura ku a nase ku shete luna, 2. un hende kurpa chikl i flakltu). Nan a formami un shete por ocho (buskami kestion). Hinka shete pia bou di tera (ekspreshon di un mama ora su kriatura-nan ta pidi kuminda konstantemente). Ta e mes ocho ri ta un pataka (tili komo tala, ta e mesun kos). Dobla warda pa ocho da (warda bo istorio largu o inkreibel, pa konte na un ocho dia, pasobra ei tin hopi tempu. Sinnimo i antnimo Un sinnimo ta un palabra ku tin mas o menos o kasi e mesun nifi-kashon ku un otro palabra. Pero un antnimo ta net kontrario di un otro palabra. Uzando sinnimo un estilo ta haa fleksibilidat i variashon. No tin nada mas laf i montono ku tende un persona ripiti e mesun palabra konstantemente. Un bon estilo no tin nikamente...”