1 |
 |
“...INTRODUKSHON
E obra aki ta pa: ultimo klas dl Mavo, pa Havo, Akademia pedag-giko.
Ademas di esel mi ta kompletamente konvensi ku esnan ku ta preparando pa nan eksamen di Papiamentu L.O. lo tin gran probecho di e buki aki.
Ta rekomendabel pa e maestro ku ta uza e buki aki sa algu di nos istoria i nos kustumbernan, pa di tal manera e duna su les mas zjitu i fundeshi.
Den e kolekshon aki no tin tur modismo i ekspreshon. E kantidat ta muchu mas grandi. Si Tata duna bida ku sal lo mi forma e di dos tomo ku tur sobr ku ta eksisti.
Pa: Mae, Daphne I Rose Marie, kende lo ml ke yama: tres karton ku a waya e konf di mi entusiasmo.
Korsow 1971 P.a.l.
Imprenta: V.A.D.
Publik na aa 1971, pa Boekhandel St. Augustinus. Derecho di owtor reserv....”
|
|
2 |
 |
“...solo riba playa
Na kant'l awa
Den kustia di un baranka
Sabana di Wespen
Un patruli entre dos kunuku
Un trank rond di un terenu
Un serk pa warda bestia
Nos ta waya (hala waya rond di
un terenu.
Den Kaya Grandi di Otrobanda tin hopl tienda i pakus.
Den tempi awa varios tanki ta yena ku awa.
Tera pretu ta bon pa mta.
Tera gordo ta tera frtil.
"Tera bibu (bow di tera morto mas ariba) sa uza pa traha poron ku wea.
Krakstenchi ta haa kant'i laman.
Greis no ta wanta awa.
Santu blanku (di laman) ta mara mi ku santu mul.
Santu di Ruba (kol marn).
Yerba shimaron, stinki, di mondi (beu).
Wama ta kabando na Santa Brbara.
Ta mundel (a bay) mondi: Te ora ei e ta sinti den su hehehe. E ora ei e asuntu a keda kla).
Ta warda malshi den mangasina I hrmnt den djogod (un manga-sina chik).
Yerba shimaron ta krese sin plant. (Mal ehmpel ta pega masha lih).
Trankera ta hiba nobo. (Esnan para un kantu ta tende, pa hiba).
Si bo koba den tera, bo ta saka bichi. (SI bo mete den porkeria, ol stinki ta dalbu).
Ku bon...”
|
|
3 |
 |
“...karpinteria sa tin hopi sas di palu.
Un blekero ta uza staa pa solder blekl.
Ta krta un tabla ku za(g) I kap in paiu ku hacha.
Sa koba klnichi di boto ku un dsu.
Ml yu ta bay wenkel, pa sia un fishi.
Un forman tin varios hende ta traha bow di dje.
Bo ta un klabu na mi kaha di morto. (Bo ta kowsa mi morto).
Yanshi no ke sirbi dl msla. (E no ke tapa e malu ku otro a komet). Kuminda di sapat: (Karnlsa kim den papel i kom ku pan ser).
Si nan yamabu un lapistn ta un ofensa, pasobra "lapistn ta e pida heru ku un sapat ta bati kweru, sole riba dje.
Despwes ku James Watt a traha e prom mashin dl stom, e periodo di Revolushon Industrial a dal aden, ku tur e problemanan di desempleo.
Hende tin kutis. Bestia tin kweru. Awnke nos sa bisa: B'a pika mi
kweru ku bo ofensa, i di un hende ku a traha hopi den solo: "E tin
kweru kurt.
Un "msla di awa dushl ta un ku no konos su fishi bon.
Un klabu ta saka otro. (Klabu ta saka klabu): Pa via di un kontra-tiempo bo ta lubid esun di prom.
Un "Wan-shete-fishi: 1. Esun...”
|
|
4 |
 |
“...ta mi kuki. (mi djm, mi zjoli).
Fancha no ta ni karni ni pisk. (E no ta ni un ni otro).
Bo ke kome karni, nenga wesu. (Bo ke kome, ma bo no ke traha).
(Di pushi si, dl miow no). (Bo ke kos fasil, ma bo ta bula pipa pa
molster).
Un webu pas na awa. (hereb moli).
Bai frizjl webu pa tanta! (Bai bo na mowla).
Un mama no tin wea pa stoba su yu. (Pa malditu o bandidu ku un yu ta, nunka su mama no ta bandon).
E mes wea di kadushi ta bon pa giambo. (Ku e mesun kapasidat un hende por logra den varios direkshon).
Mankaron ta trah ku haria, suku i koko rasp.
Un hende mankaron ta inkapas pa traha.
Mester spanta mankaron, pa balente kwe kurpa. (Mester trata duru ku esnan dbil, pa esnan fwrte spanta). (Mester kastiga e chikltu, pa un grandi haa skremnt).
E mucha ta kome manera os ta trk. (kome masha).
Bo sa kon e asuntu ta kome-bebe? (Bo sa su detayenan?)
Vruminga no sa mula maishi, ma su wela ta bende haria. (Mi no ta konfia e asuntu muchu; ki mishibo ku plaka mientras ku bo no ta traha?)
Lo mi tei...”
|
|
5 |
 |
“...lubid ku tin maan, ora bo barika lo bolbe pidi mas).
Felipi su barika ta na su man. (E ta kome kiko ku e haa).
Den dos man funchi no por sali papa. (Dos huntu por mas ku un so). Kome zupia, bebe awa! (Moda chistoso dl bisa un hende ora e bisa ku e tin hamber).
Na kada banda di nos garganta tin un wea di funchl.
4 Kuminsamentu fin
Kumins i finalis (kaba) un trabow
Start un motor
Enkabes un karta ku________
Origen di un idyoma Na final di kwenta Na fin di siman Na kabamentu di siman Na prom momentu mi no a rekonosebu
Porfin (finalmente) el a papia brdat.
Duna un toke final.
Punto di salido, di yegada.
Hasi algu ku un propsito.
Lo bo kaba malu (bo fin lo ta trlstu).
Alex a traha duru, te ku el a bin logra su propsito.
Pone un fin na e soketada ei!
Punto final, (tras di un frase ku a kaba).
Den kuminsamentu Dyos a krea shelu i tera.
Alafin alafan e kwenta a kaba. (final dl kwenta pa mucha).
Ba kumins bon, weta pa bo kaba bon tambe.
Un hende no sa kon e ta kaba. (muri).
Ta basta papya. Kumins pa...”
|
|
6 |
 |
“...bon di sal.
Dios kriabu! (ora un hende nister).
Ku danki mi kushna no por huma, (ku palabra bunita mi no por kome).
Danki di mundu ta pishi di yewa. (Ora bo haa mal danki).
Ai si, tesei ta mi danki! (igwal na esun ariba).
Krta un hende su palabra ta falta di kortesia.
Ku bo semper na kompania! (Kontsta riba un felisitashon).
Hasibu na kas!
Pidi despensa no ta kita nada for di un hende.
Kalin tin mash boka sushi, (e ta papia palabra malu).
Estela tin boka dushi. (E ta kalanch hende ku palabra).
Bo boka n tembla ora ba bisa e palabra ei? (Kon bo por tabatin kurashi di bisa....).
Boso a derami na bida. (Boso no ta puntra mas pa mi).
Manuel a tira un flor pa e galia ku a pasa.
Tur porta ta habr pa un persona korekto i desente.
Un sonrisa no ta kosta nada, pero e ta bal hopi.
6 Afirmativo i negativo
M'a haa un kontsta negativo.
Duda; dudoso Ma keda na duda.
Bo n tin rason, bo ta robes.
Nan ta gravemente kibuk.
No ta advrbio di negashon Mi ta (tin) sigur di tal kos.
Nan a sigurami ku bo a_______...”
|
|
7 |
 |
“... (Mare loke bo ta papia por result brdat). Sakaml foi mi duda; no ta yu di Angela e mucha ei?
Nos a pega barku. (komet eror).
Mi slnti a dunami ku.... (Sigun mi pensamentu ta bisami______________)
A dal na mi sintf ku_____(dl ripente ma krda).
Tin hende sa gaa, pero Perul ta un gaad riba wil, bahando seri Pietermaai.
Vasil un hende muh. (Gaa, pompa, frega, ku intenshon di abuz).
7 Propiedat
Propiedat (loke un hende tin na kas, tereno, plaka, prenda) Kalidat (di un artkulo)
Karakter (dl un persona)
Mi ta pose (mi tin) dies kabai. Nan tin falta dl plaka den kaha. Yoya mester dl un shimis pa bai fiesta.
Kontestando bo karta den mi poder______
El a bula na awa, salba mi bida. Balor di un bida ta grandi. Balu e oloshl ak pa mi.
Warda o pone plaka na banko. Lanta plaka. Kobra Interes. Warda bo kurpa pa peliger.
9...”
|
|
8 |
 |
“...Haa probecho.
Hasi ganashi Hiba prdida.
Su negoshi ta duna bon.
Blra riku riba kustia di otro hende.
Debe no sa frusa.
Morto ta un debe ku nos tur mester paga.
Awor ak kos ta malu, un poko batu, ma ku poder di Dios mi ta bini kla.
Esun ku warda lo tin.
SI bo tin basta fondo, bo por kumins bo nogoshi.
Plaka mester lora.
Nan ke invert plaka den e empresa nobo.
Bo por fia Djo. E ta bon pago.
E flus ak por ta kosta 50 florin, pero e ta bal binti so.
Dis ta bash (skars) manera ratn di krki.
Plaka di oro, di plata di papel, di koper.
Chalito ta warda sn den su runbs.
Konta un kos na plaka chik. (den tur su detayenan)
Plaka ta lanta morto foi santana. (Plaka ta drecha tur loke ta malu) Kaminda tin plaka, plaka ta bai.
Warda plaka, kumlnd hende!
Parse ku awor ma bira plaka malu. (Parse mi no ta konta mas).
8 Buki
Ttulo; kaptulo Na pgina trinta Un buki di 200 blachi Kontenido Eskritor, owtor
Librera
Biblioteka pbllko Novelista, novela Poeta, dramaturgo Prosa i poesa
10...”
|
|
9 |
 |
“...karta: Na yegada di e dos lternan ak mi deseo ta ku bo i bo famia ta gosa di un bon sal_____
Nan lo huzga bo persona sigun bo letra (bo moda di skirbi).
Un karta skirb na man ta hasi mih impreshon ku un na mashin (taipraiter), basta e ta nchi skirb.
Skirbi pia dl galia den un karta di solisltashon ta un mal rekomen-dashon pa bo mes.
Un eskritor ta biba di su pn.
Dos persona por hiba un polmika (lucha di pn) den korant.
Komo antes tabata skirbi ku pluma, te ainda bo por tende nan bisa: "Pluma di un eskritor.
Un karta komerslal mester ta mas krtiku pusibel, kla i korekto, sin bira familiar.
Un karta pa un amigu o pa bo grandinan mester konten hopi notisia di afekto i mas tantu detaye pusibel tokante esun ku ta skirbi, paso-bra ta esei ta interes nan.
Un nogoshi ta manda un nota pa un persona, pa e persona sa, por ehmpel, ku e tin un kwenta dl regla. Un nota semper ta krtiku. Notisia (nobo) di kanoa ta notisia biew.
Aki poko dia mi mes ta mi nobo. (Lo mi bini personalmente).
Muchanan sa manda...”
|
|
10 |
 |
“...ariba. El a prd San Guan).
Kabritu di: Pa awa di atardi muhaml, mih mi mira mi mama hork. (Esaki ta pa avis hende, ku si nan kana atardi den awaseru, nan ta bira malu).
Aa sin birn. (Dia galia saka djente. Nunka).
Ta kada aa pa kwaresma bo ta blo seka nos. (Mash poko).
Dia di alegra ta bispu di tristesa.
Bo ta biba largul (Ora bo soa ku un hende a muri, bo ta bis asina). Ta pasobra awe no ta bo dia; pesei ba skapa. (No ta bo da di mal swltu o di muri).
Semper Kadol ta yega na ora oradu. (Na ultimo momentu).
Ba yega na ora bon. (Na momentu ku ml mester di bo). Tambe sa bisa: Yega na ora di mester.
Bon ore (ora di) kaminda! (Deseo pa e persona yega kas bon).
Nos ta bisa: Dumingu di Tres Rei, dumlngu di rlsibimentu (sin "Dja") (e djadumingu despwes di________).
13 Pensa
Kere, pensa, imagin Men, haa, kalkul Medit, refleh (reflekshon)
Un idea, un pensamentu Fantasia, imaginashon Nan ta supon ku tasina, ma nan no tin siguridat.
Mi por a rei e kos ei.
Nos ta realis ku nos a hasi malu Nos ta konsiente...”
|
|
11 |
 |
“...sanger ku ta duna bida.
Ideanan ku ta parse kla den bo sint, por ta vago pa otro hende, si bo no tin e fasllidat (don) di ekspreshon.
Hopi hende tin mas fe den nan sintimentu ku den echo di argumen-tashon lgiko.
Ta den bo kerementu (kabes) bo tin e kos ei!
Mi ke men di ta un ekspreshon ku hopi hende sa uza. Pero e ta zona balente ridkulo.
Idea ta mata i e ta kura.
Purba rei unda ma sali awor ei.
Idea ta pi ku ioko. (imaginashon ta pi ku ora bo ta eilu).
Si bo tin koko (sesu), ta pa bo pensa kun.
Djo ta lew di koko bash; e tin su dos dede di frenta.
Baka a sinta pensa, te nan a hisa kachu buta riba su kabes. (Esaki ta uza pa: 1. Hende ku ta sinta pensa mash. 2. I pa esun ku nan a bisti kachu.
Mi sint a dunami ku------(ma pensa ku )
A dal na mi sint. (Di ripente ma krda).
Hende bieu su sint por kita, di moda ku nan no ta krda bon mas. No kenta Mani su kabes ku e kos ei. (No laga Mani kere i dese tal kos).
Hende ku mash mal kabes ta: Hende ku mal swltu.
Bo kabes no ta pa pieu so kome!
Mira ki,...”
|
|
12 |
 |
“...desgrasia).
Warawara tin miedu di gai, e ta turna vengansa riba pultu. (E ta lembe grandi, abuz di chiki).
Dia totolika yu ta mas kontentu, su mama ta bula bai lag'e. (Despwes di legria tin tristesa).
Si bo bira stropi, muska ta komebu. (Si bo ta muchu humilde, nan ta sub bo kabes).
Sabf manera djake kaa, manera sokle. (Mash bibu).
Na su kas ta pushi ku kach sa drenta sal. (Tur sorto di hende ta bai seka dje).
Elena parse hende ku a kome prikichi. (E ta papia mash, sin guli skupi).
Mi no sa ta ki patu a brui e. (Mi no konos su sal, di ki famia e ta). Un muska morto: Un chocho, sokete, lpkk.
Morde supla manera ratn: Gaa un hende ku palabra dushi.
Makaku ta hunga ku su yu, te ora e saka su wowo. (Hasi lokura te ora bo pega barku).
19...”
|
|
13 |
 |
“...15 Karga, wanta, soport
Hisad di peso
Un baka, kabritu, karn karg
(ku barika)
Karga responsabiiidat Wanta ku pasenshi Karga speransa Mi n por wanta e hmber ei (mi no gust)
Faha kustia pa hisa kos pis.
Lanta pia! (kana mas lih)
Lanta fo'i soo
Un kalor insoportabei
Hisa benta (yanga na manera
eksager)
Hisa pareu! (Ora ta lanta morto) Un palu karg (yen) di fruta.
Bida ta un peso pa Katrin. Bapor di krga E ta karga nmber di su tata.
Krga di tur kunuku ta yena Punda. (Tur tiki ta yuda).
Nan a transport un kas di tabla di Punda pa kunuku.
Laga e kaso na mi enkargo.
Te ainda nan sa uza merln pa lastra krga.
Buriku ta bestia di krga.
Kargad di saku largu no sa konfia su kompaeru. (Ladrn ta kere ku tur otro hende ta ladrn).
Kada hende tin ku karga nan krus den bida.
Si bo a hisa leba pone riba bo lomba, bo tin ku wanta konsekwensha.
Trese e buki pa mi.
Hiba e paki ak pa Manuel.
Hibad di rospondi ta bira doo di kestion.
Dochi no a hiba ni trese. (E no a reakshona; el a keda ketu).
Nan no a lanta...”
|
|
14 |
 |
“...Mi kabes ta pis. (Di soo, kansansio).
Wanta bo wil, pa mi no baha bo chupi (Trata desente i ku kalma, sino mi ta regla bo kwenta pa bo).
16 Obheto, intento, propsito, meta
Logra (alkans) un propsito Awor si ba pasa meta!
El a fiha un meta den su bida
Obheto di e karta akl ta pa_________
E motibu di mi bishita seka bo ta______
Un bida sin meta ni intento ta bash.
Kada hende mester praktik efikasia.
E material ak no ta adekw pa loke mi ke.
Bo por tin bon intenshon, pero.. Bo ta konsiente di loke bo ke
Despwes ku bo haa un bon idea, bo tin ku intent realis.
No tabata mi intenshon di molosti bo kurason.
Nos ta realis un plan o lage para.
Trata semper na solushon tur problema bo mes.
E ladrn tabatin intento di hrta.
Yanshl a hasi un esfwrso pa e bini kla.
Ora muchanan ta hunga nlnichi, nan ta marka un meta den tera.
Ku un krenchi mas energa bo mester por yega.
Un peon ta uza su forsa di brasa.
Mi owto tin forsa dl shen kabai.
Si bo ke bringa, krda ku un oso tambe tin frsa brutu.
E lei nobo a...”
|
|
15 |
 |
“...Hasi algu pa malu.
Si bo faya, purba un be mas.
Bo por saka e charada aki?
Tur mi esfwrso tabata enbano.
Pa bo tin kslto den bida, bo mester ta prepar.
Lema dl padvlndernan ta: "Para kla.
Nos a pasa varios lug, te nos a yega nos destinu na Paris.
Perkur pa bo ta bon prepar, konos bo deber, traha ku entusiasmo i brio i ku tur sigurldat lo bo bini kla ku bo deseo.
Drumi saka ka despwes di un paranda sep.
Bo mester tin stoma fwrte pa wanta rm ship, (rom blanku)
Nan ta bisa ku esun ku bebe limonada, ta "kria vruminga
Dal un mas. Bo n por bai riba pia sol Awa a pasa haria! (e ta balente fuma).
Dis ta un burach di marka may ku sa kwe su awa tur dia.
Felipi ta bow di su awa. (Bon betr)
Djo ta boko. (Bebed grandi)
Yoshi tin mash mal bibida. (E ta hasi frfelu ora e tin dos aden). Eufemistikamente nan sa bisa di un hende ku a kraks un par, ku e ta "alegre o kontentu.
Bo parse hende ku a drumi fuma, lanta burachi. (Bo ta tur bru, tolondr, kns)
Un burach semper tin motibu pa bebe; sea pasobra e ta...”
|
|
16 |
 |
“...rm part den dos persona)
Un "yoshl ta mitar mushi.
Ban kwe un kach. (Ban dal un beter)
Saka spiritu di un bter. (benta un lusaf send den e tiki bibida ku a sobra den un bter. Esei ta forma un kandela ku ta supla sali for di e bter).
Skore (lk) un tiki pa difuntunan. (tira algn gota di un bter nobo na suela).
Hala kurpa ku "wiri" (kombinashon di e sobr den diferente bter di bibida).
Ora nan ta bebe bia, bati glas, ami ta keda mal mir. (Ora nan ta bon ku otro atrobe, ami ta keda Kristu. Pesei mih mi keda af). Mester kumpra korokoro pa bebe awa. (Un hende mester sa slk, pa e por kobra).
Turna bebementu pa fishi. (hasi bebementu un kustumber)
Ken ta manda algu? (Ken ta trit?)
Manuel parse hende ku a bebe rm ku plbu. (E ta razu)
E tabata patapata i el a yega kas boka bow.
18 Kwalidat humano (di hende)
Semper nos mester ta franko (kurason abr) i (h)onrado.
"Honesto ta nifik korekto, kortes, di bon manera.
Nos mester tin pasenshi i nos mester ta gradisldu, firme den nos desishon i sinsero den nos...”
|
|
17 |
 |
“...i simptiko ta manera sku pa muskita. Un tata ku ta dedik tur su atenshon na su famia, lo kosech un mangasina di amor.
Sea mansu i karitativo.
Generosidat (grandesa di kurason) ta haa su pago den bida eterno. Te anda un hmber ta prefer un muh virtuoso pa kasa kun.
Si bo tin ambishon, want semper riba frena.
Ora un hende su kurason kai (prd kurashi), bo mester kurash. Kita kir di un mucha ku tempran.
Un hende ku kabes sushi (vanidoso) ta hasi hopi ko'i makaku.
Esta laf (frfelu) e gai e ta. E tin mi pasenshi den un flasko (bter). Un artista generalmente ta un persona sensitivo.
Un hende sensible, bo por "pika su kweru" mash lih. Un dokter mester tin dede sensible.
Sensualidat ta inklinashon pa plaser seksual.
Si bo "spiritu ta bibu, bo ta sint ki ora tin peliger den bwltu.
Karakter di un kriatura ta forma den e prom dos aa di su bida. Ornelio Martina, un di nos eskritornan, sa deskrlb karakter di su figuranan na un manera bibu.
Un persona di mala higra ta un hende di mal karakter, mal kurason...”
|
|
18 |
 |
“...Kasamentu Bowtiso, bowtismo Konfirmashon Pasku di resurekshon Pasku di nasementu Dos dia di Pasku Aa Nobo Birn santu Webu Santu Pantekostu
Tur santu Tur difuntu
Semana santa, Siman Santu.
Sabe aleluya (Saba di aleluya)
Un seremonia
Misa solm, kant, dl tres pader. Dia di fiesta
Dia di statuut ta fiesta di gobirnu. Feria, kabatu, sirko Prom Santa komunion Kana den proseshon
Dumingu di rama
Festival di kansion ta mash na moda awendia.
Awe ma hasi aa.
Ma kumpll dies aa na trabow.
Dia di mi aa (mi hasimenti aa) mi ta trit mi amigunan.
Chebu ku Tida a hasi bintisinku aa kas.
Nos ta felisitabu. Hopi bida ku sal. Nos ta deseabu hopi aa mas di bida.
Den tempu di Pasku i Aa Nobo kayanan ta yen di hende nervioso. Den prom misa di Pasku di nasementu mash hopi hende ta bringa pa nan lug den banki, pero riba dos dia di Pasku kasi por tee kareda di kabai den misa.
Djis despwes di tiru di Aa nobo kantidat di hende sa turna blndishon di obispu.
Un padrinu pelow ta esun ku no duna e kriatura regalo dia di su bowtiso...”
|
|
19 |
 |
“...Kita pia pokopoko. (Keda sin bini gradwalmente)
Pia no a kome nenge. (El a kore bai ku masha frt)
Hepal Mi oloshi a kria pia. (el a dispars, un hende a lant).
Ml mester a bira riba e mesun pia. (Mi mester a bolbe sin ku mi a logra)
Dobla skina: 1. literalmente dobla un skina. 2. muri.
Ora e ladrn a ripar ku polis ta su tras, el a hinka fo, dispars foi bista.
Awor ei Yanshi a kaba di baha pa Wespen, (sali ku direkshon pa Wespen)
Klarita ku su pianan di flerchl ta bula kaya manera dalakochi.
Nos ta biaha ku bapor, bula ku oroplanu.
Lando, kltoki, dori, garoshi di buriku o di baka tabata medionan di transporte masha romntiko.
Hanchi, kaya, kaya grandi, patruli (entre dos kunuku), kaminde kabritu (den mondi), plasa, plenchi, stupi.
Djo a reis riba mi. (Yega di ripente mi dilanti)
Esnan ku yega kas den mardug grandi, ta kana riba tonchi pia. Drenta pushipushi. (masha ketu i ku kwidow, sin ningn hende tende
o sa).
Sigun un kerementu bleu un hende ku drenta pa porta padllanti, mester sail pa mes...”
|
|
20 |
 |
“...Dos plaka di koper (sn pretu): Plaka grandi, Sn grandi (sn pretu).
Un papel di sinku florn.
Mi tin dies florin pero na papel.
Tur hende ku traha tin nan entrada, ma nos ta bisa: sueldo di un obrero, salario di un empleado.
Nogoshi ta: kumpra barata, bende karu.
Hende chip ta hende ku no sa gusta los djki (gasta plaka). Pichlri ta esun ku bo tin ku dal su kokoti ku mukel, pa su man abri.
Nan di ku semper bo mester tin maske ta un par dl sn pretu den bo ptmni.
Ta kambia (troka) plaka, "kibra un papel dl 50 o 100 florin.
Ora un komersiante kwe inventaryo na fin o kuminsamentu di aa, e por bai kalkul su ganashl.
Krda semper ku tempu ta baha gastu (tempu bal plaka). Generalmente plaka fi ta plaka prd.
Ora luna ta den kaba un hende por bisa ku e ta: bash, blo bash, skars, plan bar, sin mode muri, pober manera ratn i krki.
Plaka ta manda mundu.
Bash no tin tow. (Hende pober ta pasa mash trabow pa haa yudansa).
Artkulo barata, karu, kostoso (demasiado karu o di hopi baior)
Si bo tin un chk na dl...”
|
|