1 |
 |
“...kaba di stiwa maishi den mangasina, ta kolog e ltimo tapushi na un balki seka dje entrada. Esakl ta e tapushi ku nan ta uza prome ku tur, ora ta bai bolbe planta. I esei nan ta yama "Bandera di maishi.
Ku un "man sushi ta kita fruta hopi haltu na palu.
Fruta fresku ta bon pa sal. Fruta brd, reip (kasi hechu), hechu.
Kska di banana. Wowo di koko. Piplta di mango. Simia di fruta. Zjilt dl pinda (e flishi rond di pipita di pinda).
Kachu di pampuna (e pidasitu dje ranka ku e keda na e pampuna). Kurason di patia ta e parti meimel sin pipita.
Djus di fruta.
Un mondi ser o abr.
Rama di palu mes ta tumba wea. (Un kowsa chik por tin konse-kwensha grandi).
Esun ku ta bow di palu, mester wanta kaka di para. (Bo tin ku
soport kos desagradabel den e sitwashon ku bo ta).
10 Palu, mat, yerba
Tronkon i rais Brasa i rama di palu Mondi, hfi, kunuku Indju, watapana, mansalia Mahk, mespu, kenepa Kibrahacha, wabi Srsaka, patia, milon Datu, kadushi
Shimaruku, bshi
Laraha, lamunchi dushi
Un kama di infrow, salada...”
|
|
2 |
 |
“...sino mi ta regla bo kwenta pa bo).
16 Obheto, intento, propsito, meta
Logra (alkans) un propsito Awor si ba pasa meta!
El a fiha un meta den su bida
Obheto di e karta akl ta pa_________
E motibu di mi bishita seka bo ta______
Un bida sin meta ni intento ta bash.
Kada hende mester praktik efikasia.
E material ak no ta adekw pa loke mi ke.
Bo por tin bon intenshon, pero.. Bo ta konsiente di loke bo ke
Despwes ku bo haa un bon idea, bo tin ku intent realis.
No tabata mi intenshon di molosti bo kurason.
Nos ta realis un plan o lage para.
Trata semper na solushon tur problema bo mes.
E ladrn tabatin intento di hrta.
Yanshl a hasi un esfwrso pa e bini kla.
Ora muchanan ta hunga nlnichi, nan ta marka un meta den tera.
Ku un krenchi mas energa bo mester por yega.
Un peon ta uza su forsa di brasa.
Mi owto tin forsa dl shen kabai.
Si bo ke bringa, krda ku un oso tambe tin frsa brutu.
E lei nobo a drenta na vigor.
Felipi ta den flor di su bida.
Solushon un problema.
Un tened dl buki mester traha ku...”
|
|
3 |
 |
“...Turna bebementu pa fishi. (hasi bebementu un kustumber)
Ken ta manda algu? (Ken ta trit?)
Manuel parse hende ku a bebe rm ku plbu. (E ta razu)
E tabata patapata i el a yega kas boka bow.
18 Kwalidat humano (di hende)
Semper nos mester ta franko (kurason abr) i (h)onrado.
"Honesto ta nifik korekto, kortes, di bon manera.
Nos mester tin pasenshi i nos mester ta gradisldu, firme den nos desishon i sinsero den nos trato ku otro.
Si nos ta limpi na kurpa i na sint, di mes nos lo traha ku efikasia. Un hende obedesidu i humilde por soport tur difikultat.
Nunka nos no mester ta mlshirikeira (papiad di redu) ni kinikintr (mete den asuntu di otro hende).
Un persona indiferente ta bira meskos ku spi sin slu pa otro hende. Freskura, krueldat, brutalidat i kurason duru ta kita hende foi nos kurpa.
Bo orguyo ta molosti otro hende.
Un mucha chikitu por ta tmido. Un hende grandi mester tin kurashi i brio.
Ku kobardia bo no ta logra nada.
Ta hende mash tap tin miedu di spiritu.
23...”
|
|
4 |
 |
“...lo kosech un mangasina di amor.
Sea mansu i karitativo.
Generosidat (grandesa di kurason) ta haa su pago den bida eterno. Te anda un hmber ta prefer un muh virtuoso pa kasa kun.
Si bo tin ambishon, want semper riba frena.
Ora un hende su kurason kai (prd kurashi), bo mester kurash. Kita kir di un mucha ku tempran.
Un hende ku kabes sushi (vanidoso) ta hasi hopi ko'i makaku.
Esta laf (frfelu) e gai e ta. E tin mi pasenshi den un flasko (bter). Un artista generalmente ta un persona sensitivo.
Un hende sensible, bo por "pika su kweru" mash lih. Un dokter mester tin dede sensible.
Sensualidat ta inklinashon pa plaser seksual.
Si bo "spiritu ta bibu, bo ta sint ki ora tin peliger den bwltu.
Karakter di un kriatura ta forma den e prom dos aa di su bida. Ornelio Martina, un di nos eskritornan, sa deskrlb karakter di su figuranan na un manera bibu.
Un persona di mala higra ta un hende di mal karakter, mal kurason. Un "pan di Dios" ta un bon hende.
Esun ku ke stima bon, mester tin gia di su sint...”
|
|
5 |
 |
“...ta: 1. Un hende ku ta hasi grandi, pero e no tin mode muri. 2. Un hende ku ta papya ku mash formalidat, pero ku tin koko bash.
Si no yobe, lo pinga. (SI bo no logra shen por shentu, maske ta un tiki koos ta kai).
24 Emoshon, sensashon
Sinti satisfakshon Haa un sorpresa Keda babuk, boka abr Hiba un sustu Nan a keda sorprend El a sinti un spantu Miedu a kwe su kurpa Keda desapunt
Bo palabranan a pika mi kweru E mucha ta un pster.
Ninita a hasi un bon impreshon na fiesta.
Ansha a but tolondr Su kurason a dal te den su garganta (boka)
Mi alma no tabata den mi kurpa (di sustu)
Nrvio ta kaba kun
E por muri di deseo
Mester tee dwele di un burdugu?
A drentami un miedu
Ta straami ku bo no sa.
31...”
|
|
6 |
 |
“...mas ku nos, pero nos mester "hinka nos kara den saku si nos no a sia tur loke nos por. Krda semper na momentu ku bo rabia ku bo tambe a pifia i faya hopi be.
Un kontsta karioso ta buta asta kach brabu waya rabu.
Unabes ku ningn hende no ta perfekto, nos no mester ta eksigente. "Tur kos na mid ta konta pa legrla ku tristesa tambe.
Pa papia brdat, mi no tin miedu, pero mi tin un tiki andun. (Esaki ta hende ku miedu su fas palabra, pa nan tapa loke nan ta sinti) Kurason kayente ta mata kaikai. (Spi pur ta sali slu)
Yoshl tin mi na kurason. (E tin rabia riba mi)
Bedaru, shon Fanfan, bedaru. (Ban ku kalma, no ansha).
Bo no por bai tras di palabra di hende ku ta kuch di dos banda.
Koyon tin kos di konta. (Esun ku ta kobarde (kowteloso, prudente), ta keda na bida, pa konta despwes)
Mi kurpa a gria. (ma sinti un re den mi kurpa).
Un sustu grandi por buta un hende prd abla.
Ora Benito a tende ku el a gana premio may, kasi e por a kanta kokoyoko.
Alegra no sa dura na kas di pober.
Alma na pena, kurpa...”
|
|