1 |
 |
“...6
ranka su kamisa den saku di karson. Su mea tutifruti, su 'pai-ta-na-sonjo" i su karson estilo kajon ta sobra prueba di su edat i su mentalidat.
IV
Ku sinku karkas, dos rabu di kabj riba orea, tur sorto di kol den su kara, e ta kros ku dol di tur su lekdornan, riba hilchi haltu di metal. Meskos ku un parasol riba dos pnchi di palu e ta bula kaja. Ta ken di ku e no ta bunita, ku su zja fors i su boka na papijot? I ta ken por rj kiko tin den su kartera grandi di kabana ku kabuja, dorn ku flor i fruta artifisjal? Mi ke ku ni bjentu di horkan por bruha su kabj.
V
Manera galinja gueni e ta kamna borot, ku su kara prt, komo si fwera ta algu duru ta molostie. Dunando sjrtu impreshon di shishi, ku su ajru i moveshon di man, e ta janga i tira pia sigun e ta kamna baj-bini, pe splikabo algu. Lo e tin su pakiko di ta bisti un kadena di oro ku e medajon grandi di santu. I su pitipjesa di boka, ora e ta hari manera hende ku hopi plaka, pa bo mira su dos djentenan di oro tambe lo tin su motibu.
VI
Komo...”
|
|
2 |
 |
“...En kambjo el a para bira un kos insoportabel, ku a ponemi bira kasi loko. I den mi ansha ma pensa riba tur sorto di frmidat stranjo.
A la largu, ora e kos a molostjami asina tantu, ku ja mi no por a wanta mas, ma disid na pidi un amigu di mi spli-kami ta kiko e kos ej por ta. El a keda wetami duru den mi kara i puntrami ku masha serjedat: Bo ta huma hopi?. Mi mester a rekonos ku s.
1 bo ta traga tambe? Ma bolbe kontest ku s.
1 bo ta sinti algu ta hinka konstantemente, manera un kos ku ta sigui kome den bo garganta? Ja ma sinti mi kurpa bira friw i un krenchi gagu ma bise: Si..,s...si. Tu...tu... tur.. .dia.
Lo bo n laga un dokter listra bo garganta pa bo prome ku ta lat? Bo sa ku den ultimo tempu e kos ej ta rjna masha den pweblo?.
Kiko esej?, ma bula puntrele. I e palabra a kaj manera un baranka di pjeda riba mi kabes: Kansr.
Ja mi n por a papja mas i ku un tristesa teribl den mi...”
|
|
3 |
 |
“...9
kurason ma kamna baj lague. Mi n tabatin gana di hasi nada mas. Pursi lo mi no tabatin muchu tempu mas di bida. Ta masha pik si, ku un hende hoben manera mi mester a muri. Ta kiko ma gosa? Un rbja a lanta den mi. Ma saka un paki di sigaria foi mi saku, kibrele na filingrana i tire afo. Mi kjer a choka kada malditu sigaria, ku a destru mi garganta i skupi tur e huma stinki, ku a trata na matami poko-poko. Pero... si mi baj dokter... kisas... kisas tin salbashon
ainda. Si ta kos ku nan por krta e pida malu tira fo____________ lo
mi no por papja mas________ Pero sikjera mi ta na bida.......
Ora ma kamna drenta e ofisina di dktr, ma sinti ku ambjente antiptiko ej den tabata mi prome preparashon pa muri. I e tiki gana di bida ku a kedami, a dirti kaba na nada, sigun ma sinti tur e ol di remedi. Un tow di hende ku kara sin grasja a drj mirami, manera ta kontentu nan tabata di hanja konswelo di un enfrmo mas. Despwes ku nan tur a kaba di mirami di mi kabes te mi pia, tur a bolbe kaj den nan...”
|
|
4 |
 |
“...bisami. Ma mira ku mi rabi wowo kon el a kwe un pns largu i pushele den mi garganta. Un kos a hasi chip den mi koro-kro i ja ma kalkul kon e ta ranka e kansr for di mi garganta. Ma ora ma kere, ku e dktr ta baj sigui ku e tratamentu, ma mira kon el a keda weta un pida kos na punta di e pns i sonre. E ora ej s mi por a bira bestja. Pasobra un hende no por ta asina sin kurason, mjen-tras otro ta sufri bo dilanti. Pero no obstante ku el a hasimi hostin, ma domina mi mes i puntrele:
Tasina mes, dkter?
Kiko shon a kome ultimo dianan aki?
Tur sorti kos, dktr. Mjentras el a keda wak mi, ma trata na krda tur e diferente platonan, ku ma supla ultimo siman. Den esej a dal na mi sinti, ku e mes dia ku e hinka-mentu a kumins, ma kome mi plato prefer.
Ahaaan, ma kontestele ku un krenchi brgwensa. Pasobra ma logra rekonos e pida kos na e punta di e pns. Ma kome polis has den panchi, dktr.
Parse ku e polis a laga su sabia den bo garganta. Ate aki. El a munstrami e pida wesu di bkl i ma sinti mi mes asina ridkulo...”
|
|
5 |
 |
“...parto, pa Mai-Chenda mira ku su mes wowo e peli-ger di infekshon. Pero e aviso aki no a surti ningn efekto, pasobra dia swegu Chenda a bin bishit nan algn dia despwes, el a dal e buki sera ku un observashon di despresjo pa tur e sistema modrnu di awendia.
Lucio por a bira loko di nrvjo. I despwes di e desepshon aki, e esposo hoben a trata di hinka poko komprenshon den sinti di su Estrellita, pa su opinjon di prekowshon. Ku su kara mas karinjoso posibl, e di ku su kas: Tende un kos aki, mi amor. Ta kiko un frumu antikw manera Shi Brehita sa di infekshon? Ta swltu di pushi mi tabatin, ku mi no a muri na mi nasementu bintisjs anja pas. Mi mama a kontami kon e kos ej a baj. Ki ora ku mi korda ki sokete mi por a muri, ta drentami un rbja. Frmunan manera Shi Brehita ta burdugu sin kastigu.
Sincmbargo tur mi rumannan ta sal i na bida, Estrellita a kontestele, ,,i sempr ta Shi Brehita a juda mi mama.
Ai, mi Dios dushi, Lucio a kumins sklama, imagi-nabo ku ta un ju hombr i ku pa falta di un frumu di...”
|
|
6 |
 |
“...sperando e momentu fatal, ora Shi Brehita ku Chenda a kamna drenta su kas. Ni sikjera nan a bira kara mrele. I kombr-sando trankil manera dos kambrada den nan zjoli, Chenda ku Brehita a drenta kambr, kaminda Estrellita tabata drum ku dol.
Burdugu, Lucio kjer a grita. Pero apenas un zonido deleg a sali foi su boka. Poder di muhe, pldora di luminal i mitar botr di rom a kibra tur su forsa por kompletu.
Sin ningn sorto di dwele Shi Brehita e sera e porta di kambr. Lucio a trose di nrvjo, sabjendo kiko ta baj sosode. Awor nan lo sera tur jalus i pusha katuna ku papel den tur skref ku buraku, pa ni un tiki bjentu logra pasa. Anto Shi Brehita lo sende su pipa ku tabaki foja i sinta huma manera bapor. I pobr Estrellita mester drumi soda den tur e huma stinki. Ate; ja e por a sinti e ol desagradabl kaba. Sigur e frumu barata lo kaj sinta banda di kama na su patarata gran-desa, dal su rom blanku pa kenta kurpa. Den su saku di saja e sa kamna ku un botr di mushi. I de bes en kwando le Zembla un skupi...”
|
|
7 |
 |
“...kompaj?............ ta pesej un hende mester
skucha...... pe sa..... pa su selbre traha..... pasobra mundu ta keda mundu................................. ken. anto hende ta keda hende
tambe....... ata kos di tene bon na sinti........ ma bon..... pe-
sej ni maske mi mama difuntu dal abw brgadam foi shelu
mi dilanti awor aki..... ami ta hmbr di un palabra so... ..
i ora mi bisabo un kos......... tasina ahan..... no tin hende
bibu na mundu pa strobami papja loke mi ta kontabo......
pasobra mi sa kiko mi ta papja....... i ta pesej mi por para
riba mi palabra....... sin ningn hende por bisami ku mi ta
ganja....... ba komprondemi no?...”
|
|
8 |
 |
“...trchi-nan di misa di Santa Famia.
Ta na e bahada banda di misa nos ta anto, Eduardo a splika su mama, ta pesej mi ta sinti e kaja ta baj abow. Tansha a sigui kontele dje skol nobo, dje bendementu di kos-dushi na e otro banda di kaja i dje asera hanchu pariba di misa.
Sigun e mama ku su ju a sigui kjru baj, e zonidu di nan kombrsashon a mengwa gradwalmente den mi orea. Na e lorada ma mira kon e mama a glorja su kurpa. Mester ta ku Eduardo a sinti e moveshon di su mama. Pasobra el a bira puntra ta kiko a pasa. Sobr palabra mi no por a tende mas. Pero si ma weta kon e mama a bira, kwe man robes di su ju tee. Eduardo tambe a glorja su kurpa i nan dos a sigui baj -paso-paso i dispars foi mi bista....”
|
|
9 |
 |
“...PA MOTIBU Dl NWEBE SEN PRETU
Ma keda masha stranj di mira Fecundo ta kore riba truck di sushi. Pasobra tur hende konosele komo Fecundo di Panadera Encanto. Pesej tambe kurjosidat a butami jega serka dje i puntre ta kiko a pasa ku awor e ta na gobjrnu.
Mi no ke hanjami den piskalt, el a dunami pa kon-tsta. Pero komo su rospondi a bentami mas lew, mi di ku ne, ku mi no ta mira kiko prizon tin di hasi ku su trabow komo shafer di truck di pan. Fecundo a sende un sigaria i puntra-mi ku mi konos shon Jaku Zalenberg.
Esun di den shon Toms?.
Manera bo di. Bo mester sa ku tur mainta mi tabata entreg tres pan franses na su kas; un pe mes, un pa su kas i un pa e kri di nan. Ta kos ku ma hasi basta tempu kaba. Pero riba un bon dia shon Jaku a jama na telefon i bisa mi chef, ku ta dos pan so e ke riba dia ku su kri ta libr. Awor ma tende ku gobjrnu a saka un reglamentu nobo, pa tur kri di kas tambe hanja nan dia libr. Pero kon mi por a hole sa ki dia e shon ej no ta traha? Pesej mi di: Esun pan mise-rabl...”
|
|
10 |
 |
“...bo laga tur buki sokete para. Ami tin 22 anja ta piska
di-dia i anochi. I te ainda mi n topa ningn sorto di mon-
struo manera bo ta pretend. Lubid pantomina. Otro majan ta luna jen. Bo ta ban?. Ma para pensa un momentu, mirando ki dushi e laman ta zoja pafo aja i despwes di un ratu ma konteste ku lo mi pense.
Ma atrakshon di laman, gana di piska i e dushi luna kla a butami lubid tur monstruo por kompletu i algn dia despwes Gs ku mi a baha boto na awa banda di nwebor di anochi, pa nos bai mira kiko di bon tin. Despwes ku nos a kontrol kabuja di ankr, botr di awa, lampi i linja, nos a bula den. Gs a ankra su pianan den kinichi, hinka rema den chi-
musjru i nos a hala baj afo. Sint riba banki di kaptan ma
wanta rumbo ku pagaj. Balor di un sinku minit despwes nos a hanja nos mrka di kustumbr na mas o menos 500 metr foi kosta. Gs a hala rema den i ma benta e pjeda di ankr na awa. E boto a stret riba e kabuja di ankr i mesora nos a...”
|
|
11 |
 |
“...39
E trsjo a bira grita: Mintaaaaaaa! Tin hende na porta pa bo, i sigui hala kwashi. Un ratu despwes Minta-a kore jega pia bw, ku un shimis tur kibr na su kurpa.
Ai, Kalin mi dushi, el a kumins ku su mes boki stropi, asina el a mira e kosed na porta, ta pa kiko ba molostj bini te aki?. Serando su shimis na garganta, el a habri porta pa Kalin drenta i sin duna Kalin okashon di habri boka, el a sibui bat baj: Anto ta awor ej mi ta bisa Manuel, ku mi mester pasa serka bo, pa mi pidibo warda un poko pa mi. Ai, mi dushi. Kos a kwe nos di sorpresa den kas aki, di moda ku mi kabes no ta parew e dianan aki. Isolina mi ju maj mester kasa pur i bo mes ta komprond........... Kalin no a paga
muchu tinu na Minta su istorja, komo e tabata mirando e stulnan di luho den kas, ku e radio grandi i e mamaz di te-levishon den huki. Riba e sofa burus tabatin e hrmntnan di numbr, esta e katera grandi i e buki chikitu ku e blpint.
Masha trankil i sin ningn sorto di nrvjo el a bira bisa bisa Minta: Loke ba hasi...”
|
|
12 |
 |
“...45
SAB KU SOKETE
Treinta placa seor, e Venesolanu di barku a bisami, grawatando tras di su kabes i munstrndomi un man di bakoba kska brd.
Esaki s ta kura tur dol, ma tende e stm lembelansa di un muhe ta papja mi tras. Kurjosidat a butami bira wak ta kiko i ma weta un galinja gordo, bon bist, ku un sorto di pulsera di metal den su dos punta di dede.
Maske e tabata primi pa hasi su kara simptiko, bo por a mira mesora su ekspreshon di tigr. I e manera ku el a kon-trami ku su bista skrpi a butami hanja rabja riba dje mesora.
E ta hala tur dol den bo brasa, bo pia o for di den bo barika, el a sigui splika, mjentras un muhe chiki ku asina un lobi su dilanti a para skucha tur e venthanan di e pulsera mgiko.
Treinta placa seor. Quiere?, e Venesolanu mi tras a sigui purba na bendemi e bakbanan. Ma sagud kabes sin dri mira, pasobra mi tabatin masha deseo di kontempl e ultimo invenshon kura-todo, ku hende bibu a benta riba mer-kado. I ora ma hala mas serka, pa mira e salbashon mister-joso den man...”
|
|
13 |
 |
“...47
Komo no tabata mi asuntu, mi no a mete pata den nan kombr-sashon. Pero ma sinti deseo di kwe e muhe sagudi, pe realis ki chombn nan ta tumele hasi. Bon sar ma baj laga nan. I asina ma jega ofisina, ma jama mi amigu Jose na telefn, komo mi sa ku e ta agente di tur sorto di chochoria Hapones.
E pulseranan magntiko?, el a puntrami ora ma splike kiko ma kaba di mira, bru, esej ta bon nogoshi. Kwantu bo ke? Mi tin algu na stock. Dos dollar i min pa dosin. Hombr, na Mexiko tin hende ku a hasi masha plaka ku e porkerianan ej. Ata bo mester mira kwantu hende ta manda pidi nan for di Veneswela. E soktenan ta kumpra nan manera pan ka-jente.
Pero ta ladronisja e kos ej, Djo. Ta abuzu. Kon bo por gana plaka ku ignoransja di hende?.
Ki bo tin ku nes, hombr, el a grita hari den telefn, pueblo ke ta ganj. Awe tardi mes mi ta trese sjs pa bo kumins bende ku bo konosnan. Mi kjer a kumins zundrele, pero ja el a sera telefn den mi orea kaba....”
|
|
14 |
 |
“...50
pasobra pa su frmidat no tabatin kuramentu posibl. Ju ku njetunan a prepar mortaha ku kaha i kldu, pa duna don Enrique su entjero di primera. Ma despwes di un siman, ora famijanan a baj bishit Papa-Riki, nan a hanje par patras den balkon di hospital, humando un sig di kwarenta sn i kombrsando masha karinjoso ku un enfermera balente hopi bon danki.
Ta kiko esaki, Papa?, su ju muhe maj a jega puntre, ma hasi Papa drum na kama. Rikichi a grita hari: Ami na kama? Mira ki mi ju. Kama ta pa hende malu o manka-ron i pa ora bo ranka un bon kanj, bo sosega bo kurpa. Mi-ho bosnan judami hinka mi kortonan den un saki papel, pa nos bai kas prome ku e kurjosonan aki den danja mi sal pa mi.
Tur famija a kore buska dktr den hospital, pa mira ta ki falta Papa-Riki. Pero despwes ku tres dktr a listre, pri-mie, tst e rond di su kurpa, nan a bin jega na e konklushon, ku Rx ta fresku manera un salada. Su pulmn tabata funsho-n perfektamente bon i ni un hende no por a komprond di ki manera e bjehitu a kura...”
|
|
15 |
 |
“...su mes ofisina. Asina Papa-Riki a tende e notisja na radio, el a bisti su flus pretu, pega su dashi pushi i baj morto dje doktr na hospital. Hendenan ku tabata sint na morto a mira kon Papa-Riki a kamna jega te na e kaha i papja un kos ku e morto, pero sin ku nan por a tende kiko el a bisa. Djei Papa-Riki a pusha pechu manda pelanti i janga nt riba su kurpa, sali bai.
Algn dia pas ei ma krusa den Papa-Riki su hanchi i ma mire ta para kanta den su porta di kur. Su kara tabata basta plotu i ku su man e tabata tapa klaridat di solo pa su wowonan. Pero loke ta su lomba tabata stret manera un tabla. I ora un polechi a pasa su dilanti, el a jobe ku palabra dushi.
Kurjosidat a butami jega serka dje i puntre, ku porfin ta kiko el a papja e dia ku e kadavr di e doktr. Papa-Riki a hari masha kanaja ku su boka plat sin djente i el a kontestami...”
|
|
16 |
 |
“...Punda. El a keda manera un punto sntriko, riba kwa tur hombr su bista a fiha i un ke otro lo mester a kaba di lanta foi sonjo pa via di e atrakshon fwrte, ku e bnbonsitu a forma riba kaja. Ami mes a keda tur marj di mira tantu kos bunita den n solo kurpa, ku eksepshon naturalmente di e pshinan.
Ora e damsita tabata jegando na skina di Duana, ma tende un pia bon pur mi tras. Buskando ta ken, ma mira Edgar ta hupa balente ansh, ku su tas bow di brasa.
"Kon ta ej?, el a kumindami un krenchi kans, ta kiko? Ta un dia libr bo tin, ku bo ta kamna pensa asina?
No, no, ma konteste sonrjendo, ta un embra manera un mundu ma mira pasa awor ej. Pero el a dunami gana di saka ku e monton di pshi mahos den su lomba.
Ahan si? Ta unda e ta anto?
Ate ta bai aj, ma splike, munstrando riba e pojojo, kende tabata kapja na e skina di Duana, zojando su brasa dorn ku oloshi i pulsera. Edgar su kara a dal sera i el a para kome djente, di moda ku e rdunan na su sinti a keda move baj-bini.
Esej no ta bo preokupashon,...”
|
|
17 |
 |
“...55
riba mi, i el a sigui papja ku un kalmu asina eksager, ku ma spera di mire rement un ora pa otro, e mucha ku bo ke men ej ta mi namorada. Despwes di e soj seku, ku el a dunami, Edgar a bira baj ku un stripada hostin. Ami a keda para ta soda friw, sin sa kiko mi kontest. Ta bon mi mester a hasi lihe, pa mi jega ofisina rta tempu. Sino lo ma bula na awa i landa baj Otrobanda atrobe....”
|
|
18 |
 |
“...57
florin. Pasobra mi ke pa un doktr bon mirami. Esnan ku ta kobra dos heldu ku tres heldu no por ta bon, bo mes no ta kere? Ai ju, ta kompadr Alex lo mester judami awor aki, pasobra Arturo a baj lagami, bo sa? Ai si ju, el a lanta su bela baj, lagami sin pariba ni pabw. Ruman, mi n sa kiko mas mi hasi. Ma kamna kaminda di misa tres luna largu, tur dia. Si mi bisabo, bo n ta kere. Bo sa ku ma sinta resa kasi kwatr ora tur dia den misa? Pero mi n sa ta kiko a pasa e santunan awendia. Ai ruman, bida ta pis, bo sa. Mi ta kere ku ta mi destinu mes ta sina. Ki ke hasi; ta di konform. Ma bon, ta kwantor tin awor aki den tur esej?
Mitar di diesdos.
Ju, lagami kore baj serka Alex, pa mi baj traha maske ta poko spi di paki, pa mi kenta mi stoma, pa despwes mi skucha notisja lokal i e novela nobo....”
|
|
19 |
 |
“...nan kapricho di ansha i nrvjo. Nan tin pur. Tempu ta poko pa nan.
Poko obrero tur sod ta koba e fundeshi di mi kiosko. Kada sla di pki ta baha te den mi kurason. Mi no por a so-port mas i ma puntra un di e trahadnan ta kiko nan ta hasi. Sekando sod for di su frenta, el a kontestami, ku ta den hfi di gobjrnu na Kas Kor nan ta baj bolbe lanta e kiosko.
1 pakiko?, ma puntre.
0, pasobra e porkeria aki ta stroba trfiko ora Awasa su tipo kambja. Ma grite ku trfiko no ta interesami. I el a sagudi kabes, sin por komprond mi rabja. Djej cl a hari i sigui koba.
Frankamente bis, a dwel mi ku ma bula riba dje ku mi sufrimentu. Kisas e ta bib na kunuku. I probablemente nunka di su bida el a preokup pa Sware riba djadumingu anochi...
ku Boskaljon...... Nepomuceno........ Julio Martina. Kiko Julio
lo ta opin dje kos aki? E si lo ta krda e pjesa, kaminda e trompetista ta baj para te den kur di skol ej dilanti, mjentras...”
|
|
20 |
 |
“...Ahan, tesej ta bo?
Si, ta mi. Anto kiko?
1 ta kiko ta bo idea?
Ma bini aki den pasobra Zanzin, e burach stinki, ku ta biba den Kolon nos dilanti, a bin steru mi. Ora el a kaba di jena su lampi ku rom, el a bula muraja di santana, bin drumi kanta kansjon riba mi kldu. Pesej ma sali baj lague, pa mi tira un kabes den bo kur te ora solo sali. Pero manjan mi ta baj reklam e kos aki serka flestr. I si e no ke kaj na mi pena, mi ta hiba mi keho serka pastor. Un hende no por pasa tantu trafat den su bida, pa te awor aki ainda mi tin ku soport bagamunderia di un sinbrgwensa, ku ta bin baha su fuma riba mi, strobami di drumi. Skuchando tal splikashon, mi por a komprond den ki sitwashon e hombr a hanja su mes. Pesej ma puntre ku sjrtu kompashon: Bo tabata na sonjo anto?
Mira ki palu, el a kumins lanta ku mi, laga di ta puntra ridikules. Ma baj soseg for di dies anja pas. Bo mes a kamna tras di mi morto riba un Djasabra atardi na bo flus shinishi ku bo dashi pushi pretu.
Ahan si. Anto ta Izikjel bo...”
|
|