| 1 |
 |
“...E TA UN BON GAI:
Hij is een goede haan. Hij is een fijne kerel.
E ta un hende ku semper ta kla pa yuda otro. Tambe un hende ku ta kumpli ku su deber i semper ta hasi su trabou bon.
E TA UN GAI BIBU:
Hij is een levende haan. Hij is een slimme vogel.
E ta un persona ku semper bo mester tene kuenta ku ne. E ta un hende ku tur momentu por kohe bo un kara abou.
UN GAI KU NO KANTA, TIN UN KOS DEN SU GARGANTA:
Een haan die niet kraait, heeft iets in de keel.
Na Spa: Un gallo que no canta, tiene algo en la garganta.
Nan ta usa e proverbio aki, ora ku un hende ku semper den un reunion tin e ultimo palabra, e biaha aki pa un f otro motibu deskonos no a habri su boka. Den un kaso asina e ta duna di pensa ku ta intenshonalmente e ta keda ketu, pa motibu ku tin un kos ta stroba e di papia of ku e ta skonde algu, ku otro palabra e no ke pa nan mira e parti patras di su lenga.
Nan a yega di usa e proverbio aki den un reunion di Staten di Antias Hulandes den un diskurso di despedida di e Griffier na aa...”
|
|
| 2 |
 |
“...ora ku su ala i plumanan ta yen yen di tera i e ora ei e ta sagud su alanan (e ta bati su alanan) te ora tur e tera sali i e ta keda limpi. Esaki nan ta yama galia ta laba su kurpa ku e awa ku e tin.
KOMEDO DI WEBU, NO SA LOKE SANKA DI GALIA TA SINTI:
Iemand die een ei eet weet niet wat de kip heeft doorstaan.
Tras di algu masha fasil, hopi biaha ta sinta algu masha difisil. Ehmpel: Un persona ta splika un kos kla i simpel, pasobra el a tuma e molster pa studia e largu i bon. Un hende ku ta papia ku fasilidat, a prepar su mes bon prom.
Un hende ku a haa un herensia, ta malgasta e fortuna mas fasil ku e persona ku mester a traha pa e.
25...”
|
|
| 3 |
 |
“...despues di un ratu e ta seka i sigui su bida normal. Manera mi a bisa mas ariba, piskadonan ta usa e pa piska, e proverbio ta manda bo bai piska guengu, loke ta nifika bai na mierd.
E TA PARSE UN GUEPI SIN MONDONGO:
Hij (zij) lijkt op een geep zonder ingewanden.
Guepi is een platte lange vis. (Guepi = Belone Vulgaris)
Un guepi ta un pisk largu i plat, tin guepi di kasi un meter largu, ku sin saka su mondongo mes e ta masha flaku.
Ora bo bisa ku un hende parse un guepi sin mondongo, bo ke men ku e persona ta masha flaku i largu. E parse un guepi sin mondongo betekent Hij (zij) lijkt op een geep zonder ingewanden.
28...”
|
|
| 4 |
 |
“...sabidura di e makaku mientras e Hulandes ta duna pre-ferensha na e bobedat di e buriku. E manera ku nan ta ekspres e proverbio kontra di hende ta kambia masha pa e motibu aki. Na Hulandes e akusashon ta zona muchu mas fuerte: Ni un buriku ta asina bobo manera bo. Na papiamentu e ta zona muchu mas karioso: Turna e makaku pa ehempel, i sigur lo bo logra.
UN MAKAKU SA MASHA BON KI PALU E POR SUBI.
Een aap weet drommels goed in welke boom hij kan klimmen:
Un hende ku un krenchi inteligensha ta buska un persona ade-kuado unda sin muchu molster e por haa loke e ke. E sa na ki porta e por bati. Por ehmpel: E ta buska un chf ku no ta muchu strn.
Aki atrobe e parti positivo ta bini dilanti, mientras ku e parti negativo ta wordu desaprob.
Un makaku nunka lo subi un palu di sumpia.
50...”
|
|
| 5 |
 |
“...er is wel een vlekje aan. (Nan no ta yama e baka pint, sin ku e tin maske un mancha chikitu). Na hulandes nan ta pone nfasis riba e obheto ku nan ta susha, na papiamentu nan ta rekonos e relashon entre esun ku ta susha i esun ku su nmber ta sush i despues ta bai wak e suheto ku ta susha.
Na Isla Ariba, unda e Antianonan ta papia Ingles, nan ta usa e proverbio: When somebody is pointing at you, three fingers are pointing at himself. (Ora un hende mustra dede riba bo, tres dede ta mustra riba e persona ku ta pone dede riba bo). Wanneer iemand naar je wijst, wijzen drie anderen naar hem. Asina redu i revelas-honnan periodistiko ta traha robes pa drechi. Manera un bume-rang e redu ta blter kontra di esun ku a usa e. Kompara ku: Si bo skupi na shelu, e ta kai den bo mes kara.
KADA KEN TA MATA SU PRUGA NA SU MANERA: Iedereen doodt zijn vlooien op zijn manier....”
|
|
| 6 |
 |
“...BURIKU DI WELA:
Ezel van grootmoeder. (Un Maria porkosushi)
Un persona ku mester traha e trabounan duru. Un muh ku na kas ta e so mester traha tur trabou di kas. Pues un hende asina ta yama su mes un buriku di wela. (De ezel van grootmoeder). Segn beibel: E no ta un Maria, sino un Martha.
HENDE DI TERA FRIU:
Mensen van het koude land.
Generalmente nan ta yama e Hulandesnan ku ta biba i traha aki hende di tera friu. Den boka di pueblo e Hulandesnan yama makamba tambe. Naturalmente e ekspreshon aki ta aplikabel pa tur hende ku ta bini for di Oropa of Amerika del Norte.
HENDE DI TRAS DI AWA:
Mensen van achter het water. Buitenlanders.
Pueblo ta yama tur hende ku ta bini for di un otro tera, hende di tras di awa. Mensen van overzee.
HENDE LUANGU:
Mensen uit Luangu.
Luangu is of was een stukje van Afrika;
Hende luangu ta hendenan ku ta bista paa di hopi kol ku no ta pas ku otro, ku ta hasi nan keda strao i notabel.
83...”
|
|
| 7 |
 |
“...E NO SA KOME SOBRA:
Hij eet alles op.
Hij is een persoon di nooit verzadigd is en niets overlaat.
E ta un persona ku nunka no tin basta i no ta sobra nada. Nunka e ta laga maske ta un krenchi pa otro hende. Tur kos ta pa e so. Muchanan tambe tabata usa e ekspreshon aki den nan wega di malbu, ora un ku ta hunga bon ta gana tur malbu of ninichi di e otronan ku ta hunga menos bon. Hij laat weinig of niets achter voor anderen.
KOME HARINA, BISTI BAR.
Het meel opeten en de verpakking dragen.
Vroeger werd meel verscheept in vaten, maar tegenwoordig in zakken. In dit geval de zak waarin het meel verpakt wordt.
E ekspreshon aki ta bini for di tempu di katibu f for di tempu ku kos tabata masha malu na Krsou i ku hendenan no tabata gana kasi nada. Tabata kustumber ku e hendenan tabata kumpra saku di harina bash pa traha kamisa, karson i karson dja-bou ku nan, i di ei e ekspreshon negativo aki ta bini. E aa aki kos ta pinta malu, ma Dios laga e situashon penoso aki no bolbe nunka mas. De la manera...”
|
|
| 8 |
 |
“...kompleto. Molesti un hende su kurason.
BUNITA PA SU DOO:
Mooi voor zijn eigenaar.
Als men van een begrafenis thuis komt en de mensen thuis vertelt hoe mooi alles was gegaan, b.v. de doodkist, de bloemen, het graf of de begrafenis zelf, dan zegt een van de toehoorders bunita pa su doo. Men wil met de dood niets te maken hebben.
Si un hende kaba di dera un morto i konta su hendenan di kas kon bunita tur kos a bai, un di nan ta rosponde bunita pa su doo, pasobra nan no ke pa e morto haa sa ku e persona a gusta tur e kosnan manera e kaha di morto, e flor i kransnan i e klder etc ku ta pertenes na e morto.
145...”
|
|
| 9 |
 |
“...ua pa grawat su sanka. E no tabatin apsolutamente nada tempu el a bini aki.
ALSA DROGA:
Een laag en schunnig iemand prijzen.
Vroeger betekent droga een laag en schunnig iemand. Een schijt. Het had een heel andere betekenis dan tegenwoordig. Toen kenden de gewone mensen het woordje drug niet. Het werd gebruikt door mensen die nooit veel promotie hadden gemaakt en met spijt zagen hoe anderen gepromoveerd werden.
Prom nan ay droga tabata nifik kaka i ora bo yama un hende droga bo ke men e ta un persona baho i sin karakter.
E palabra droga djawor no tabata konosi pa hendenan di antes i te ora nan tabata sa kiko droga (drug) ta nan lo no tabatin pla-ka pa kumpra e tampoko. Tur hende tabata desente i lo no a drenta den nan kabes pa kumpra i usa sorto di porkarianan asina.
Hendenan ku no tabata haa promoshon kaminda nan tabata traha tabata usa e ekspreshon alsa droga kontra di e trahadornan ku a bini despues di nan i ku si a haa promoshon i a pasa bai laga nan.
BO PAKUS TA HABR:
Je winkel is open...”
|
|
