1 |
|
“...nonan f alomenos Yunan di Krsou tin henteramente un otro komprendementu riba nan nashonalidat ku ta para riba nan pa-sport. Na prom lug e ta Yu di Krsou i na di dos lug e ta Hulandes i ademas e ta muchu mas peg na e isla kaminda su lom-brishi ta der ku na Antia. Por ehmpel lo bo no tende un yu di Krsou, ora nan ta den eksterior, ku maan e ta regres Antia, pasobra ta Krsou e ta bai meskos ku e Rubiano ta bai Aruba i e Boneriano ta bolbe Bonaire. E Islanan Ariba, ku tambe ta pertenes na Antias ta forma un otro grupo atrobe i nan idioma tambe ta henteramente otro. Aya riba ta Ingles ta nan idioma maternal. Promenan ay tabatin un grupito chikitu di hende na Krsou ku kasi semper tabata papia Hulandes na nan kas i ku nan amigunan i komo e tempu aya ta e hendenan aki so tabata den gobiernu, nan no tabata papia nada otro sino Hulandes. Meskos tabata na Islanan Ariba, e hendenan ta papia Ingels i banda di Ingles nan tabata papia Hulandes i no papiamentu manera e tres otro Islanan di Antias. Awor e...”
|
|
2 |
|
“...E TA MANERA UN KABAI MERIKANO:
Zij is een Amerikaanse paard. Een vrouw als een paard.
Asina nan ta yama un muh grandi, gordo i ku hopi forsa.
SI KABARON SALI FOR DI BOU DI LODO I BISA, EI BOU TA HOLE STINKI, KERE E:
Als een garnaal van onder de modder naar boven komt en vertelt dat het daaronder stinkt, gelooft hem.
Ondervinding is de beste leermeesteres.
Tempu ku Ciro Kroon a sali for di e Partido Demokraat i a forma e partido P.S.D. (Partido Social Demokraat), e tabata bisa den reunionnan di su partida nobo ku D.P. no tabata sirbi. E tempu ei nan tabata bisa: Kere loke ku e kabaron aki ta bisa, pasobra e ta sal for di kuna di e partida aki. Pasobra si bo no por kere un hende asina ku a kaba di sali ei fo, kende bo por kere anto? Si un hende bini for di un kaminda ku e konose manera planta di su man, bisa un kos asina bo mester por kere e.
Ta un preuba palpabel. E ta sali for di e partida pasobra e partida ta hole stinki, i ademas e ta konta otro hendenan tambe ku e ta partida ta hole...”
|
|
3 |
|
“...nion ta un kpi di chukulati kayente (kakou) ku un lter. Lter ta un kuki trah di pinda den forma di lter S. Despues bo ta haa un pida bolo pretu i un beter.
Esnan ku ta invit ta keda fiesta henter dia, pero despues di bebe e sal esnan ku no ta invit ta yama ay i bai bishit un otro kas den e mes parokia ku tambe tin fiesta. Sa sosod ku e hendenan aki ta bai mas ku dies fiesta di risibimentu riba un mainta, i esaki nan ta yama piki punta. Padernan tabata masha kontra di e fiesta grandi nan aki pa Santa Komunion, pasobra e hendenan tabata gasta muchu plaka i hasta hinka nan kurpa den debe. Tabatin hende ku no tabata laga nan muchanan hasi nan Santa Komunion f pospone e fecha di e prome Santa Komunion, pasobra nan no tabatin basta plaka pa hasi fiesta. E parti mas grandi di e poblashon ta di kol i ta nan tabata e mayoria di Katliko nan den pasado. Esaki tabata konsekuensha di tempu di katibu, tempu ku e shonnan tabata protestant i nan no tabata ke pa nan katibunan tin e mes religion ku nan....”
|
|
4 |
|
“...DOS DEDE DI FRENTA:
Een voorhoofd van twee vingers wijd.
Un hende ku dos dede di frenta = Iemand met een beetje verstand. Kende ku dos dede di frenta por a komprend ku e asuntu no tabata asina. Iedereen met een klein beetje verstand kon begrijpen dat de zaak niet zo was bedoeld. Un frenta di dos dede anchu ta sufi-siente pa un hende komprend un kos. E ekspreshon aki no ta us den forma negativo, pasobra hasta un hende ku poko sinti por a komprend.
NANISHI LARGU:
Lange neus. Gefopt.
El a keda nanishi largu = Hij is bedrogen uitgekomen.
LENGALARGU:
Lange tong.
E ta masha lenga largu. Hij (zij) roddelt graag. E ta gusta hasi redu.
DJENTE LARGU:
Lange tanden.
El a kome su kuminda ku djente largu. El a kiskou su kuminda. El a kome sin smak. Na Hulandes: Hij at met lange tanden.
E no tabatin gana di kome. E no tabatin apetit.
79...”
|
|
5 |
|
“...FRENTA DI TUTU:
Een hoog en bolachtig voorhoofd.
Un hende ku un frenta di tutu, ta un hende ku tin un frenta haltu i rond. E ekspreshon aki solamente ta deskrib forma di e frenta i no tin ningn otro nifikashon. E no tin nada di hasi ku sint di e hende. Un hende ku un frenta asina por ta blanku of di kol, aunke ku tin mas hende di kol ku frenta di tutu ku hende blanku.
Tutu ta un sorto di funchi traha di haria di funchi, suku i bon-chi ku pida karni sa aden. Su kol ta bruin i nan ta saka e for di wea ku un kalbas den un forma rond i bol. Kompar e ku un bol di funchi.
OREADURU:
Harde oren. Niet willen luisteren.
Un mucha orea duru. Een jongen die niet luisteren wil.
E palabra Hulandes hardhorend no ta meskos ku orea duru. Hardhorend ke men un hende ku no ta tende bon. Poko surdu.
BOKA DUSHI:
Zoete mond. Lekkerbek.
E ta un boka dushi. Hij houdt van goed en lekker eten, of hij houdt van snoepen. E ta gusta snup.
Boka dushi = Mooi praten.
Ku boka dushi bo ta saka shimaron for di mondi. Met mooie...”
|
|
6 |
|
“...GAI BIEU TA TRAHA SPI STERKI:
Van een oude haan maakt men een sterke soep.
Oude mannen hebben meer ervaring.
Bo tin mas na un hmber bieu ku eksperensia, ku na un hoben ku awor ta bini sin ningn eksperensia di bida. Tambe riba tere-no seksual. Un hoben ta bini kla muchu mas lih mientras un hmber ku mas eksperensia ta bai ku kalmo i ta dura muchu mas. Tambe bo por usa e proverbio aki den otro forma, p.e. pa e sorto di trabounan aki bo mester di un hmber bieu ku mas eksperensia.
GUIAMBO BIEU A BOLBE NA WEA:
Oude jambo-soep is naar de pot teruggekeerd.
Guiambo ta un sorto di berdura, ku nan ta kushin na Krsou i yunan di Krsou ta gusta e masha. Straeronan no ta gusta e i ademas no por kome e ku nada otro sino funchi.
Un bon tradukshon ta historia a ripit su mes. Semper bai ta e mesun kansion. Mester keinta un spi friu. Si un pareha bai for di otro i despues di algn tempu nan bolbe hasi bon, ta guiambo bieu a bolbe na wea.
TUR KOS A KABA NA AROS I KOKO:
Aros is rijst en koko is kokosnoot.
Alle...”
|
|
7 |
|
“...grandi.
SHON GRANDI A BAI NA BIU, MA EL A BOLBE NA KA-NOA:
De grote baas is met een praalschip vertrokken, maar keerde terug in een roeibootje.
Shon grandi ta Gobernador. Den e kaso aki mi ta kere ku de grote baas ta zona mih. El a bai ku hopi ilushon, ma el a bini bk desilushon.
Un hende no mester karga muchu speransa.
E proverbio aki lo no perde su balor pa denunsi e poder kolo-nialismo di Hulanda i loke a sobra di e posishon despues.
Mi a yega di tende e proverbio aki mas ku sesenta aa pas den forma di kantika, tempu ku te ainda nan tabata bora den Seru di Santa Barbara (Tafelberg), pa bula wama ku dinamit, na man. Prom ku mi sigu, mi ke duna un splikashon kon e trabou ei tabata bai. Riba bordo di un baranka ku wama aden, bo tabata topa tin biaha komo binti hmber f mas ku e bornan di stal den nan man, mientras un otro binti hmber tabata bati e bornan ku mukel di kuater liber pis te ora nan yega na e profundidat ku e burakunan mester ta. Esnan ku ta tene e bornan, despues di un par di sla...”
|
|
8 |
|
“...bash. na e momentu ei mi no tabatin ningn suafel serka mi, pero mi a bisa e: warda un ratu, laga mi mira den mi lachi di lsenar i mi a haa un palu di suafel so i ora mi a duna e e lusaf el a bisa mi: Bo a mira, na kas di burdugo no ta falta strop.
SINT DI HENDE TA KASHI DI PIK:
Het geheugen van een mens is een kast vol zonden.
Den su sinti hende ta warda tur su maldat pa e usa na kalke okashon. Den su sinti un hende ta pensa tur sorto di maldat pa e hasi. Naturalmente kosnan positivo tambe ta forma den sinti di hende, ma nunka tin komentario riba kosnan posetivo, semper ta e kosnan negativo ta sali na prom lug.
SANTANA TA YORA E:
Het kerkhof schreit voor hem.
E ta hunga ku su bida. Morto ta yora e.
TIN MAS TANTU DIA DEN UN AA KU TIN SIMAN:
Er zijn meer dagen in eenjaar dan weken.
120...”
|
|
9 |
|
“...bash. na e momentu ei mi no tabatin ningn suafel serka mi, pero mi a bisa e: warda un ratu, laga mi mira den mi lachi di lsenar i mi a haa un palu di suafel so i ora mi a duna e e lusaf el a bisa mi: Bo a mira, na kas di burdugo no ta falta strop.
SINT DI HENDE TA KASHI DI PIK:
Het geheugen van een mens is een kast vol zonden.
Den su sinti hende ta warda tur su maldat pa e usa na kalke okashon. Den su sinti un hende ta pensa tur sorto di maldat pa e hasi. Naturalmente kosnan positivo tambe ta forma den sinti di hende, ma nunka tin komentario riba kosnan posetivo, semper ta e kosnan negativo ta sali na prom lug.
SANTANA TA YORA E:
Het kerkhof schreit voor hem.
E ta hunga ku su bida. Morto ta yora e.
TIN MAS TANTU DIA DEN UN AA KU TIN SIMAN:
Er zijn meer dagen in eenjaar dan weken.
120...”
|
|
10 |
|
“...desgrasia a kompaa e. Asina nan ta bisa ora un mucha muh di bon famia i blanku sali ku barika sin ku e ta kas. Famianan tabata hasi tur nan esfuerso pa tene e kos ei skond i kasa e yu mas pronto ku ta posibel. Otro tabata manda e yu for di tera te ora tur kos a bini kla. Otro famianan tabata kunsum asina tantu te hasta kuri ku e yu for di kas, loke tabata muchu mas malu, pasobra awor e mucha ta keda su so i sin amparo i tur hende por a hiba gustu.
Awor pueblo tabata koment riba un asuntu asina di e forma aki: Si ta pretu e ta, ta puta e ta, ma ya ku ta blanku e ta, ta un desgrasia a kompaa e. (Als zij een neger was, dan was zij een
122...”
|
|
11 |
|
“...PUSHI CHIKITU TAMBE SA NISTER:
Jonge poezen kunnen soms ook niezen.
Kleine potjes hebben ook oren.
Kinderen kunnen meeluisteren en het verder vertellen.
Mucha chikitu por skucha kombersashon di hende grandi i konta loke nan a tende despues. Di moda, ku sin ku nan por yuda nan a saka un sekretu di famia na kaya.
ROSEA DI UN MAMA TA DESGRACIA DI UN MAL YU:
Adem van de moeder is het ongeluk van een slecht kind.
E prom aanan den un mucha su bida, ta e aanan ku ta forma su karakter. Tur ora e mama su rosea ta riba e yu. De moeder is bezorgd voor haar kind en wat van hem terecht zal komen. E mama ta preokupa pa futuru di su yu i kiko lo bira di e.
E YU KU NO TENDE DI SU MAMA, ATA E DEN BOKA DI KOLEBRA:
Een kind dat niet naar haar moeder luistert, belandt in de bek van een slang.
Un hende ku no ke tende, ta kore peliger di haa e den hopi difikultat grandi. Kompara e ku: Wie niet luisteren wil, moet voelen. Esun ku no ke tende, mester sinti.
E TABATA PARA MANERA UN YU SIN MAMA
Hij stond daar als...”
|
|
12 |
|
“...Na Krsou un mama ta hunga un papel masha importante den bida di un mucha, i den hopi kaso e ta mama i tata na mes tempu. Un yu di Krsou, despues ku el a forma su bib den un otro bario, ta bai kuminda su mama tur dia i si bo ke ofende e, papia un kos di su mama.
EL A AMARG LECHI DI SU MAMA.
Hij heeft de borstmelk van zijn moeder bitter gemaakt.
Nunka e por a pensa ku kos por a bai e di e malu ei. Nunka e no mester a kuminsa ku kos asina. Tal bes el a pone bergwensa riba su mes i tur su famia i ta desea ku tabata mih ku el a muri for di tempu ku e tabata na lechi. Na e momentu aki el a maldis-hon lechi di su mama.
YU DI MAS CHIK TA MATA MAMA:
Het laatste kind maakt zijn moeder dood.
Antes muhnan tabata haa asina tantu yu, ku hopi bes nan tabata muri na parto. Naturalmente esun yu ku tabata nase f ku a kaba di nase, ora e mama a muri, ta e ta e yu di mas chik i ta e a mata e mama.
Tin hende tin kustumber di hasi un kos hopi biaha, ma un biaha ta bai malu. Kompara e ku: De kruik gaat te water...”
|
|
13 |
|
“...mes motibu deskonos a nenga di tende na su timn i a dal e bapor Ingles na su kustia i den poko tempu awa tabata drenta e bapor Ingles na asina gran kantidat ku el a senk, kousando un dao desastroso na e waf i un paniko grandi den haf.
Si esaki no ta basta na aa 1778 a sosod na e mesun lug otro desgrasia, aunke di un otro forma. Un barku di gera Hulandes Alphen tabata mara na mes un waf. Dia 15 di Sptember 1778 pa 8 or di mainta e barku aki a bula, kousando un dao tremendo den haf ku masha hopi morto. Ta solamente esnan ku no tabata na bordo e mainta ei a skapa.
Sorto di kosnan asina no ta pasa ku frekuensha i hopi hende ta haa nan masha strao ora nan pasa, sinembargo no tabata un novedat dia ku Almak a dal na Klep Chik.
AS POOR AS A CHURCH MOUSE:
Zo kaal als een rat.
Pober manera raton di kerki.
HE HAS HIS LABOUR FOR HIS PAINS:
Het was vergeefse moeite.
Tabata trabou pomada.
SHE HAS A FLUENT TONGUE: Zij is niet op haar mondje gevallen.
Su lenga ta skerpi.
MUST IS FOR THE KING: Moeten is...”
|
|