Buki di proverbionan Antiano

Search this document:

Your search within this document for 'bida' resulted in 23 matching pages.

1		“...agradabel. Iemand die een ei op eet, weet niet wat de kip heeft doorstaan. (Komed di un webu no sa, kiko e galia a pasa). I esei ta masha bon tambe. Mi a klasifik e proverbionan segun ekspreshonnan Antiano: religion, animal, awa, kuminda, relashon humano, plaka i ekspre-shon. Na varia mi a laga loga habri pa otro klasifishonnan. Ademas di e nifikashon, tras di e proverbionan ta sinta e kultu-ra di e lug. E kultura komun. Un proverbio no ta surgi riba un tereno eksepshonal, pero for di kosnan di bida ku ta pasa ku frekuensia rond di bo. Wie de tambu danst moet zijn kont bewegen. De kont moet zich bewegen volgens het ritme van de tambu. (Ken ku balia tambu mester move su sanka. E sanka mester move segun ritmo di e tambu f ora e tambu bai sera e mester seren.) Loke ta nifika simpelmente ku hende mester por adapt nan mes na kalke situashon. Bo mester skucha bon, pasobra un Antiano ta gusta papia, ma e no ta gusta bisa bo e kos stret den bo kara, i si ta un kos poko penoso semper e ta bisa bo...”

2		“...pretend ku nan no a tende i bisa: e no a bisa nada. E Antiano no ta bisa den su manera di komunika s. Awe nos no ta fia, maan si, no ke men ku manan si bo ta haa kos fa: loke e ke men ta: Mi ta keda nchi ku bo, maske mi no por fia bo nunka. Un Antiano no ta gusta bisa no. Pa esei e ta laga berdat pa bestianan bisa: Sloke di:.........6f e ta laga berdat tambe pa mucha bisa. Su karakter filosofiko ta hasi ku e ta usa Dios hopi biaha den kosnan ku e ta papia of bisa. Un Antiano ta un filosofo den su bida di tur dia. E no ta saka su sabidura for di teorianan di buki, ma for di kosnan ku ta sosod tur dia ront di e. Basta ku e no spanta, manera si e haa un bon sota di awa. Awa-seru por ta bon pa mata i planchi, pero pa hende e ta fatal. Awa ta masha importante na lugnan ku hopi solo. Awa ta un palabra ku bo por usa den diferente tpiko. Un hende por yora awa kuater-kuater. Kabritu ta prefer di mira su mama na horka ku awaseru di atardi muha e. Esei no ta un kos di loko, pasobra e yunan ta stima nan...”

3		“...Spi pur ta sali salu. Sinembargo e otro generashon lo ta independiente Palu grandi mester kai, pa chik krese. Nos lo por klasifik masha hopi proverbio riba poder i politi-ka, pero nos no ta hasi e, pasobra otro hendenan por duna e proverbionan un otro nifikashon, otronan ku dos dede di fren-ta. Kende ku lesa e proverbionan aki bon, ta komprende mas kon bida na Antia ta. I ken ku lesa nan mas bon, ta komprende mas di su mes. Pa sia un poko mas di e kultura, i e komparashon di kultura i e filosofa di un pais, lo ta rekomendabel pa tradusi proverbionan di tur pais, Bukinan di proverbio internasional pa konos kultura, kustumber i moda di bida. No solamente pasobra e ta edukativo pero pasobra e ta interesante tambe. Mas mi no ke bisa ariba e asuntu aki. Suku no sa gaba su mes. E buki no ta un kopia di kalke otro eskritor di proverbio ma e ta komplet e trabou di pater Brenneker di e proverbionan ku el a haa na Krsou. Tantu e proverbionan mes komo e splikashon di kada un ta diferente. E buki aki...”

4		“...ta spanta pa un mnimo kos. Pa motibu di kach binnan ta buska seru pa skonde su kurpa. MIENTRASTANTU ANOCHI NO A SERA, KAREDA DI BIN NOAKABA Zo lang de avond niet valt, is de loop van een hert niet beeindigd. Komo un bin ta un bestia masha skiu, semper e ta alerta i pa un alarma falsu e ta na kareda. Di moda ku e ta pasa un gran parti di su bida na kareda. Henter dia e ta kore di un punta pa otro i ta ora anochi sera so i a bira skur e ta haa un deskansu. E proverbio aki ta sia nos, ku hende tambe mester ta alert pa kosnan ku ta pasa den dia i ta te ora bira skur, bo por haa un sosiegu f bai soseg bo kurpa. Un otro nifikashon ta: Mien-trastantu tin bida, tin speransa. BURIKU BIEU NO TA LAGA MAA: Oude ezels verliezen hun streken niet. Kompar e proverbio hulandes: De vos verliest wel zijn haren, maar niet zijn streken. 21...”

5		“...un kangreu di laman. Su kol ta shinishi skur i kasi semper bo ta haa e ta kuri riba barankanan kontra di laman. Hende ta usa nan pa as. Segun e bestianan aki ta krese, nan ta troka nan kaska; nan ta sali for di nan kaska bieu ora ku e kaska nobo ta kla. E kaska bieu ta keda tras riba baranka hint i ora solo a seka e, su kol ta kambia, pero e ta masha brs i ta kibra masha lih. Na momentu ku e guengu sali for di su kaska e ta moli i kasi no por kana, pero despues di un ratu e ta seka i sigui su bida normal. Manera mi a bisa mas ariba, piskadonan ta usa e pa piska, e proverbio ta manda bo bai piska guengu, loke ta nifika bai na mierd. E TA PARSE UN GUEPI SIN MONDONGO: Hij (zij) lijkt op een geep zonder ingewanden. Guepi is een platte lange vis. (Guepi = Belone Vulgaris) Un guepi ta un pisk largu i plat, tin guepi di kasi un meter largu, ku sin saka su mondongo mes e ta masha flaku. Ora bo bisa ku un hende parse un guepi sin mondongo, bo ke men ku e persona ta masha flaku i largu. E parse un...”

6		“...pa deramentu. Kasi semper tabatin un of mas morto, pero riba e dia aki no tabatin ningn i tristu nos hmber a sali for di hospital pa bai su kas. Na kaminda, un mucha hmber di mas f menos sinku f seis aa a ranka sali for di hanchi di Carthagena nt na momentu ku un outo tabata pasa. E mucha aki lo a muri sigur, si no ta pa un hmber ku a tira man riba dje i ranka e for di dilanti di e outo. E forleser i hopi otro hende a para mira e kos aki sosode i e forleser a bisa e hmber ku a salba e mucha su bida: mi amigu, bo a kita un bolchi for di mi boka. Asina atro-be nos por mira ku tristesa di un ta alegria pa otro. MAS TANTU LANA UN KACHO TIN, MAS TANTU PRU-GA E TIN: Hoe meer haren een hond heeft, hoe meer vlooien hij heeft. Hoe ruiger de hond, hoe meer vlooien hij heeft. Mas riku un hende ta, mas trabou komplika i kibramentu di ka-bes e tin. Ata aki un proverbio masha grasioso; e ta duna prefe-rensha na simplesa i pobresa riba rikesa. Korda e dicho hulandes: Ik wens je veel personeel, Ik wens...”

7		“...LAGA E SIGUI DRUMI: Als de hond slaapt, laat hem doorslapen. Na bon Hulandes: Je moet geen slapende honden wakker maken. PA DAL KACH NO TA FALTA PALU: Om een hond te slaan, is er altijd een stok te vinden. Wie een hond wil slaan, vindt altijd wel een stok. Semper tin un palu pa dal un kach. Kasi sigur e proverbio aki ta bini di Hulandes. Si bo ke pone falta riba un hende, semper bo por haa f fingi un motibu. DALUN KACH: Een hond slaan. Eentje kraken. Dal un kos di keinta kurpa. KACH DI: SHON, BIDA TA BON, SANGR MI NA MI RABU: De hond zegt: Baas, mijn leven is veel te goed, verwondt mij aan mijn staart. Un hende ku ta muchu bon, ta buska baina pa echa. Kosnan ku hopi bes ta sali e di malu. Na Brabant, Hulanda, nan ta bisa, Het draait op een huil uit. Aki na Krsou tambe nan ta bisa, E kos aki ta kaba ku yora-mentu ora muchanan ta muchu dartel f ora nan ta muchu kontentu. 39...”

8		“...esnan aki riba. Si bo no ta na bo punto tur momentu, bo ta haa bo den malora sin bo sa. KANGREU DI HULANDA SU BUNITESA TA DESPUES DI SU MORTO: Kangreu di Hulanda = Cancer pagurrus. Kangreu di Hulanda is een zeekrab die zijn schoonheid na zijn dood krijgt. Van de doden niets dan goeds. Semper ta riba bondat di un hende ku a muri so nan ta papia. Tempu e tabata na bida, nunka ni un hende tabatin un bon palabra pa e. Pero ta despues di su morto nan ta bisa kon bon e tabata espesialmente si el a larga un kos, basta no ta debe, atras. Kangreu di Hulanda ta biba den laman i su smak ta mas f menos meskos ku tur otro bestianan di laman. Na bida su kol no ta nada partikular, pero despues ku nan hereb pa kome, e ta haa un kol masha bunita kor. I antes nan tabata usa e pa prnk. Kompar: Despues ku e pos a seka, nan ta haa sa balor di su awa. AWOR EL A PERDE SAKU KU KANGREU I TUR: Nu heeft hij de zak en de krabben verloren. Alles kwijt raken. Pa via di su mal maneho el a perd tur kos. Hendenan ku ta bai...”

9		“...aap speelt met zijn jong (kind), totdat hij de ogen eruit haalt. E ta sigui hunga ku e yu te ora sosod un desgrasia. Kompar e proverbio Hulandes: De kruik gaat te water tot hij barst. Den un di e biahanan si kos ta bai malu. Splikashon: Makaku ta gusta tofer i esei por yega muchu leu. Meskos por bisa di un mucha hmber ku ta kuri su brmer muchu duru den trafiko. Tambe di un hende ku pa tempu largu ta okup su mes ku kosnan peligroso, mediante di kua e por perd algu ku e ta stima. E ta hunga ku su bida. BAKOBA PA KOHE MAKAKU: Bananen om apen te vangen. 48...”

10		“...EKSPRESHON = UITDRUKKINGEN: ESEI TA AS PA E: Voor hem is dat een peuleschilletje. Esei no ta yega ni den su kis. E kos ei ta muchu lih pa e. AA NOBO, BIDA NOBO: Nieuw jaar, nieuw leven. Un promesa ku hendenan ta hasi na kuminsamentu di aa nobo. Un promesa pa kambia bo moda di biba den e aa ku bo a kaba di drenta. AWA NA WOWO. Water in de ogen. El a bini aki ku awa na wowo. Zij kwam hier met tranen in haar ogen. E tabata masha tristu. ZETA RIBA AWA: Olie op water. Onbevlekt als een maagd. El a drenta su bida di matrimonio manera zetariba awa. Mui probabel e ekspreshon aki ta men, ku zeta no ta brua ku awa i ta keda limpi meskos ku e seorita ku a kasa pa di prom biaha. 63...”

11		“...EL A KEDA PLAN BAR Hij is berooid. E no tin apsolutamente nada mas. No a sobra e nada mas. E ta pober manera un ratn di krki. AWENDIA PISK A HAA POLT: Tegenwoordig zijn vissen erg duur. Antes pisk tabata un kuminda barata, un kuminda di pueblo. Awendia hasta pisk a haa polt. Ku otro palabra pisk tambe a bira karu. Pa e piskadonan tambe bida a bira karu i nan tambe mester biba i pa e motibu nan tambe mester bende nan pisk karu, pa nan haa plaka pa nan kumpra otro kos. ESUN KU POR, POR: Wie het breed heeft, laat het breed hangen. Esun ku tin hopi plaka por hasi grandi, pasobra e tin kos di hasi grandi ku ne. Esnan ku por, por; esnan ku no por, no por. Ils que peut, peut; ils que ne peut, ne peut pas. TUR SHIMARUKU TA ECHU: Alle kersen zijn rijp. Alles is in kannen en kruiken. Shimaruku is een Curaaose kers. E ta krese den mondi, i tempu di aa ora awaseru ta kai mondi ta ful di shimaruku i tur su palunan ta kra di e frutanan; Pero pareu nan echa i si no kita nan for di nan palu, su manese...”

12		“...Te ainda mi no a kome nada awe. Te ainda mi ta na yuna. Ik ben nog op een nuchtere maag. TE MAAN DIOS KE: Tot morgen, als het God belieft. Maan no ta di bo, ta si Dios ke bo ta na bida. Na Ingles: Till to-morrow, please God. DIOS WARDA BO i DIOS TA WARDA BO: God behoede je. Dios warda bo for di malu. Dios ta warda bo, no hasi e. Pa amor di Dios, no hasi e. Een dringend verzoek om iets niet te doen. Na Ingles: For goodness sake, dont do it. SI NO TA DIOS MI TA KORDA: Mi ta domin mi, solamente pasobra mi ta krda riba Dios. Den e proverbio aki tin un amenasa. Mi no ta hasi bo e malu, pasobra mi ta krda riba Dios. KU PASENSHI BO TA GANA GLORIA: Met geduld overwin je alles. Ku pasenshi bo ta gana bida eterno. E ekspreshon aki no ta sali for di kuna di pueblo. 95...”

13		“...SHELU I TERA A HASI UN HURAMENTU KU NADA NO TA KEDA SKOND: Hemel en aarde hebben een overeenkomst, dat niets geheim zal blijven. Kon skondi un hende hasi un kos, semper e kos ta bini na kla. Un otro proverbio tipiko di Krsou unda nan ta supon ku tur hende sa bida di tur hende. Nan ta gusta papia i konta otro tur loke ta pasa den nan bario. Si bo konta un hende un redu i bo pidi e pa no konta e mas aleu, bo por tin sigur ku e lo plama e notisia. Un otro ehmpel palpabel ta, si un seorita sali na estado su famia i e mes ta trata tantu ku ta posibel pa otro hendenan no haa sa, ma despues di poko luna e barika ta kuminsa krese i kon ta hasi e ora ei pa ten skond mas. SOLO TA SALI TANTU PA HUSTU KOMO PA PEKADOR: De zon schijnt zowel voor de rechtvaardigen als voor de zondaren. Solo ta sali pa tur hende, tantu pa hende bon komo pa hende malu, tur tin e mes derechi. Esaki no ke men ku esnan ku hasi malu no ta haa nan kastigu. Nan kastigu ta tras, ma awor aki nan ta gosa di e solo huntu ku e hustu...”

14		“...GAI BIEU TA TRAHA SPI STERKI: Van een oude haan maakt men een sterke soep. Oude mannen hebben meer ervaring. Bo tin mas na un hmber bieu ku eksperensia, ku na un hoben ku awor ta bini sin ningn eksperensia di bida. Tambe riba tere-no seksual. Un hoben ta bini kla muchu mas lih mientras un hmber ku mas eksperensia ta bai ku kalmo i ta dura muchu mas. Tambe bo por usa e proverbio aki den otro forma, p.e. pa e sorto di trabounan aki bo mester di un hmber bieu ku mas eksperensia. GUIAMBO BIEU A BOLBE NA WEA: Oude jambo-soep is naar de pot teruggekeerd. Guiambo ta un sorto di berdura, ku nan ta kushin na Krsou i yunan di Krsou ta gusta e masha. Straeronan no ta gusta e i ademas no por kome e ku nada otro sino funchi. Un bon tradukshon ta historia a ripit su mes. Semper bai ta e mesun kansion. Mester keinta un spi friu. Si un pareha bai for di otro i despues di algn tempu nan bolbe hasi bon, ta guiambo bieu a bolbe na wea. TUR KOS A KABA NA AROS I KOKO: Aros is rijst en koko is kokosnoot. Alle...”

15		“...el a bisa mi: Bo a mira, na kas di burdugo no ta falta strop. SINT DI HENDE TA KASHI DI PIK: Het geheugen van een mens is een kast vol zonden. Den su sinti hende ta warda tur su maldat pa e usa na kalke okashon. Den su sinti un hende ta pensa tur sorto di maldat pa e hasi. Naturalmente kosnan positivo tambe ta forma den sinti di hende, ma nunka tin komentario riba kosnan posetivo, semper ta e kosnan negativo ta sali na prom lug. SANTANA TA YORA E: Het kerkhof schreit voor hem. E ta hunga ku su bida. Morto ta yora e. TIN MAS TANTU DIA DEN UN AA KU TIN SIMAN: Er zijn meer dagen in eenjaar dan weken. 120...”

16		“...bo a hasi mi malu, mi no ta hasi nada pero e kos no a kaba awe un otro dia lo mi haa bo i saka mi sla. E proverbio aki ta otro for di Kada kochino tin su sabado pasobra aki ta suerte ta konta, mientras ku tin mas dia den aa ku siman, ta riba un dia i kon bo ta hasi e, bo ta warda ora bo chns pa turna vingansa yega. E resultado ta kasi meskos. MI NO TIN KUENTA DI DUNA BO: Ik heb geen rekenschap af te leggen van wat ik doe. Ta for di bo kuenta kiko mi ke hasi. Esei ta mi asuntu. LAGA MI BIBA MI BIDA: Laat mij mijn leven uitleven. Mi no ta mishi den bo asuntu, no mishi ku di mi. Mi ta hasi manera mi ta haa ta bon i abo ta hasi manera bo ta haa ta bon; ni un di dos tin kuenta di duna otro i nos ta keda mes bon amigu. TON PLATON TA HUNGA SU WEGA, KADA UN TA HUNGA DI NAN: Ton Platon speelt zijn spel, iedereen speelt het zijne. Kada ken ta hasi un kos na nan manera. Ami ta hasi e asina, un otro ta hasi e asana. Kada ken tin su manera di hasi un kos. 121...”

17		“...el a bisa mi: Bo a mira, na kas di burdugo no ta falta strop. SINT DI HENDE TA KASHI DI PIK: Het geheugen van een mens is een kast vol zonden. Den su sinti hende ta warda tur su maldat pa e usa na kalke okashon. Den su sinti un hende ta pensa tur sorto di maldat pa e hasi. Naturalmente kosnan positivo tambe ta forma den sinti di hende, ma nunka tin komentario riba kosnan posetivo, semper ta e kosnan negativo ta sali na prom lug. SANTANA TA YORA E: Het kerkhof schreit voor hem. E ta hunga ku su bida. Morto ta yora e. TIN MAS TANTU DIA DEN UN AA KU TIN SIMAN: Er zijn meer dagen in eenjaar dan weken. 120...”

18		“...Awe bo a hasi mi malu, mi no ta hasi nada pero e kos no a kaba awe un otro dia lo mi haa bo i saka mi sla. E proverbio aki ta otro for di Kada kochino tin su sabado pasobra aki ta suerte ta konta, mientras ku tin mas dia den aa ku siman, ta riba un dia i kon bo ta hasi e, bo ta warda ora bo chns pa tuma vingansa yega. E resultado ta kasi meskos. MI NO TIN KUENTA DI DUNA BO: Ik heb geen rekenschap af te leggen van wat ik doe. Ta for di bo kuenta kiko mi ke hasi. Esei ta mi asuntu. LAGA MI BIBA MI BIDA: Laat mij mijn leven uitleven. Mi no ta mishi den bo asuntu, no mishi ku di mi. Mi ta hasi manera mi ta haa ta bon i abo ta hasi manera bo ta haa ta bon; ni un di dos tin kuenta di duna otro i nos ta keda mes bon amigu. TON PLATON TA HUNGA SU WEGA, KADA UN TA HUNGA DI NAN: Ton Platon speelt zijn spel, iedereen speelt het zijne. Kada ken ta hasi un kos na nan manera. Ami ta hasi e asina, un otro ta hasi e asana. Kada ken tin su manera di hasi un kos. 121...”

19		“...PUSHI CHIKITU TAMBE SA NISTER: Jonge poezen kunnen soms ook niezen. Kleine potjes hebben ook oren. Kinderen kunnen meeluisteren en het verder vertellen. Mucha chikitu por skucha kombersashon di hende grandi i konta loke nan a tende despues. Di moda, ku sin ku nan por yuda nan a saka un sekretu di famia na kaya. ROSEA DI UN MAMA TA DESGRACIA DI UN MAL YU: Adem van de moeder is het ongeluk van een slecht kind. E prom aanan den un mucha su bida, ta e aanan ku ta forma su karakter. Tur ora e mama su rosea ta riba e yu. De moeder is bezorgd voor haar kind en wat van hem terecht zal komen. E mama ta preokupa pa futuru di su yu i kiko lo bira di e. E YU KU NO TENDE DI SU MAMA, ATA E DEN BOKA DI KOLEBRA: Een kind dat niet naar haar moeder luistert, belandt in de bek van een slang. Un hende ku no ke tende, ta kore peliger di haa e den hopi difikultat grandi. Kompara e ku: Wie niet luisteren wil, moet voelen. Esun ku no ke tende, mester sinti. E TABATA PARA MANERA UN YU SIN MAMA Hij stond daar als...”

20		“...Na Krsou un mama ta hunga un papel masha importante den bida di un mucha, i den hopi kaso e ta mama i tata na mes tempu. Un yu di Krsou, despues ku el a forma su bib den un otro bario, ta bai kuminda su mama tur dia i si bo ke ofende e, papia un kos di su mama. EL A AMARG LECHI DI SU MAMA. Hij heeft de borstmelk van zijn moeder bitter gemaakt. Nunka e por a pensa ku kos por a bai e di e malu ei. Nunka e no mester a kuminsa ku kos asina. Tal bes el a pone bergwensa riba su mes i tur su famia i ta desea ku tabata mih ku el a muri for di tempu ku e tabata na lechi. Na e momentu aki el a maldis-hon lechi di su mama. YU DI MAS CHIK TA MATA MAMA: Het laatste kind maakt zijn moeder dood. Antes muhnan tabata haa asina tantu yu, ku hopi bes nan tabata muri na parto. Naturalmente esun yu ku tabata nase f ku a kaba di nase, ora e mama a muri, ta e ta e yu di mas chik i ta e a mata e mama. Tin hende tin kustumber di hasi un kos hopi biaha, ma un biaha ta bai malu. Kompara e ku: De kruik gaat te water...”