| 1 |
 |
“...Geest die p Bonaire bestond, stierven er dertien leden. Op Bonaire ook was gelukkig de devotie tot het H. Hart opgebloeid, wat vroomheid tot dragen van leed zal gegeven hebben. Holland kende een cholera epidemie in 1849 toen er 25000 mensen stierven, terwijl de cholera nog eens terugkwam in 1866, toen er 20.000 mensen stierven. Hier heeft men de cholera, die over Europa naar Amerika kwam en langs de kusten verder trok, gelukkig kunnen beperken. Op Bonaire zijn er de verhalen dat men uit angst naar Tera Cor wegvluchtte, dat men nooit meer wilde begraven op dat gedeelte van het kerkhof waar de cholera patinten liggen en we kennen het verhaal van een boot, die met ziekte aan boord alsmaar geweigerd werd om het anker uit te gooien, zodat men op de Rocas heil moest zoeken.
Tenslotte mocht men aan land, kreeg een hut vr van de Playa en dat met een permanente wacht van twee man voor de ingang.
De cholera was misschien het minst op de Playa zelf, we zien dat er bv. slechts n lid van de meisjescongregatie...”
|
|
| 2 |
 |
“...weggelopen goede ambachtslieden.
Over Bonaire was een rapport verschenen in opdracht van gouverneur van Lansberge, maar dat werd niet publiek, even komt er een discussie over in een krant in Arnhem. Men voelde zich schijnbaar al geweldig dat men emancipatie schonk en dat terwijl het onderwijs niet geregeld werd, subsidies zullen nog tientallen jaren worden afgewezen. Economisch was men helemaal niet voorbereid, zodat de mensen maar op de kunu-kus bleven en er niet veel veranderde ....
Men had paga-tera contracten, men moet werken om daar te kunnen wonen, die economische dictatuur duurde tot het in-dustrietijdperk. Die tijd duurde ook zo lang, daar men schuw was voor technische arbeid, dat zo veel leek op handenarbeid. Lansberge hield vol dat er op Bonaire nog wel een stuk brood te verdienen was, doch als de emigraties naar Tucacas, naar Suriname, naar Cuba, beter geslaagd waren, was de kolonie Curaao leeg gelopen voor het industrietijdperk.
Er was goed bericht in 1857, in juli begonnen twee...”
|
|
