Your search within this document for 'por' OR 'fabor' resulted in 51 matching pages.

You can restrict your results by searching for por AND fabor.
 
1

“...di siglo XV'III, a moenstra *u influencia bien pronto na West-India, i na- turalmente na Lslanan francs proraer. Nan a introduci aja forma di gobierno republicano ma catiboenan no a haja nan libertad, ya aiutoridadnan colonial a tarda hopi tempoe pa haci e hendenan di color, koe tabata liber, koe, inescos koe e emancipddonon na otro posecionnan di West-India, tabata privd di niuchoe derecho civil, participa den es igual- dad i fraternidad, koe nan tabata elogia asi- na tantoe. Ma manera bende por a compren- de masjar liger, poblacion colonial, inferior, no europeo, a gusta ideanan republicana mas tantoe, nan no a keda sin moenstra na cada ocasion, na principio coe palabra sol, ma despues coe hecnoe tambe, koe nan tabata Idrenta coe es ideanan. Na Curagao principal- mente camina poco dia pasa un comision, koe tabata encarga pa investiga motiboenan Idi e desuuionnan fuerte, koe tabatin basta...”
2

“...mester a taha bistiraentoe di e denominado divisa i cinta di libertad na sorabr i cantamentoe di cantica di li- hertad,' (Plakkaat 1789) i su anja sigiente Gobierno a haj obligd pa saca disposicionnan fuerte contra pueblo inferior, (Plakkaat 1790), Es tempoe ai podiser es disposicionnan por tabata hustoe ma na nos opinion nan tabata umamente inhustoe.Na anja 1791 nan mester a toema medida mas severa ainda, pasobra se- gun idea di Gobernador i di Conseho (1) ,,bru- talidad di neger- i raulatonan tabata bai mu- choe leuw, i nan a determina, koe cada blan- coe tin permit pa dal neger of mulato, koe haci cos di brutoe coe n, un golpi sol di ga- roti i pa entreg despues na fiscal, koe sin forma di proceso por doen mas castigoe ain- da, koe mas parti tabata ,,sota coe bara di watapana. (PI. 1791). Si na principio malcontentoe di es sita- cion existente tabata limit na emncipado- nan sol, despues di declaracion di gera di Ho- landa coe Francia (dia 1 di Februari 1793), es noticia ai a jega aki...”
3

“...7 - (PI. 1793) a coeminza forma den Burgernan partida na fabor i partida contra ideanan francos (1). E antiguo miembro di Conseho Hansz coe su roeman i senjor Comelis Berch a para na cabez di partida revolucionaria, (R. & . 1793) i tabata pronuncia discurso coe pue- blo i soldaat pa nan lamanta, asina koe dia 21 di Mei 1793 Conseho mester a larga pro- clama un publicacion pa taha toer hende ,,pa pronua#ia(fidiscurso, koe por sirbi pa perhudi- ca honor i reputacion di Gas Real di Oranje, of koe por critica of huzga constitucion di gobierno holands, mientra cada hende, koe a tende tal discursonan, tabata obliga pa participa fiscal esai inmediatamente, ,,bao di castigue, koe nan lo consider manera si ta el mes tabata autor di es discursonan. (PL 1793). Despues nan a completa es publica- cion coe es un di Estadonan General di dia 24) di April 1794, koe tabata taha toer hen- de ,,di tin algun correspondencia of connexion coe actual Gobernadornan di Francia, nan em- bahador of nan comisario,...”
4

“...- 8 - di es trankilidad i bon orde, koe tabata reina te na es tempoe ai. (PI. 1795). Pa es moti- boe sef^un un publicacion di dia 4 di Angus- tus 1795 Conseho a fiha, koe en adelante: 1*. ningun neger ni ningun bende di color por sali na caja coe arma, garoti of cocoma- cacoe ; 2. ningun militar, bao di rango di oficial por camna coe arma, ora nan ta foi sirbisji; 3. ningun matroos, excepto esnan di bar- coe di gera nacional, por ta na caja despues di nueb' or di anochi; 4. toer sjap i cas di balia mester ta cer, nuebor di anochi; 5*. ningun bende por forma complot of grupo riba caja; 6*. neger i mulato liber, na caso koe nan ta riba caja despues di nuebor di anochi, mester tin un lanterne cend; catiboenan mes- ter tin aderaiS di un lanterne un permit skir- bf di nan donjo. (PI. i R. & S. 1795 i 1796.) Diez tres dia despues koe a publica es or- denanza catiboenan a lamanta, i na general peligro, koe tabata menaza tera pa es caso ai, nabitantenan a loebida pa algun tem es des- union, koe...”
5

“...lo- ci) Mes dia "oberuador de Veer a jama Coseho huntoe i a bisa den su sesion: koe Wiertz ta- bata desijin, pa comisario di Estadonan Gene- ral pa acepta su hurainentoe di delidad na Eepnblica Batava, ma koe el tabata desea di probecha di es ocasion pa pone su puesto abao, pa inotiboe koe Conseho tabata sabi, koe, como el a pidi i haja su retiro caba foi anja 1794 pa via di su enfermedad i bieheza, el a keda na Gobierno solamente pa pidiinmtoe di Estadonan General, tantem el tabata por; ma pa motiboe koe den ultimo tempoe estado di SU salud a atraza rnas i mas, el a bira mas i mas incapaz pa encargo di Gobierno, ( el a moeri dia 2G December 1796) pesai mes e miem- bronan di conseho Gaicrijn i Bomer a ehercle mas parti for di alguu luim caba. De Veer a haja tambe un carta ohcial cera huntoe coe SU retiro; el a pidi Conseho di abri es carta, i a resulta, koe e boekhouder general Jan Jacob Beaujon tabata nombra pa sucesor interino di de Veer coe titulo di director. Su mauece Wiertsz a toema...”
6

“...raa von dem Bussohe a priminti mes ora koe le had toer loke el por, pa conserba orde den troepanan. Mas ptarti toer Militar di rango inferior auiinA pa algun di nan ofidal, a nen^a di had huramentoe, koe tabata exigf, ma despues mayorfa di nan a preseiita, pa bolbe drenta den guarnidon. (PI. 1797). Retiro di Ganerijn a haci, koe nan mester a scohe Uii otro Kaptein di burgernan, i seguu un adamacion di dia 14 di Augustus burger- nan reuni a cohe Johan Rudolph Lauffer, actual- mente ofidal di burgernan. Foi ora el a acepta su puesto, el a insist! cerca Conseho pa toema medida pa mehor de- fensa di Isla, pa motiboe koe semper nan ta- bata kere e rumor, koe Inglsnan tabatin idea di podera isla i pesai burgernan tabata exigi precisamente pa mehora cosnan di defensa, apoJA den esai fuerternente pa algun Frances di isla, koe tabata persist! pa forma un warda nacional i koe a haci hasta convocacion pti- blico pa esai. Ma Lauffer no por a obtene na- da mas di Conseho sino permision pa bolbe organiza...”
7

“...- 12 - Segun opinion rli burp:einan no a d-oena bas- tante cuinplimentoe na otro proposicionnan di Lauffer pa fortifica i rpara forbificacionnan i pa haja mas pronto koe por inehor arma i naniii- cion, asina koe nan a resolve pa tene un reunion pa papia riba medionari, koe por haci isla ca- paz di defend. Reuiu dia 30 di Augustus di- lanti nan cas di warda den Caja Girandi di Punda, Burgernan a papia riba es i lea, pa noinbra tres cornisario den nan i pa presenta nan na Conseho pa ta eneargd, coe toer cos, koe ta toca luedionan di defensa. Ma reunion tabata interruinpi pa es ruido, koe Director ta- bata considera e reunion, koe nan a tene sin SU consentiinentoe, conio un violacion di su autoridad,i coino un prueba di desconanza den dj, motiboe pakiko el a doena troepanan orde pa niarcha riba e Burgernan reuiu, pa plama nan i, si ta necesario, pa tira riba nan, den cu- ya intencion troepanan tabata stroba solatnen- te pa actitud di schout-bij-naclit Wiertsz, koe tabata dilanti forti Arasterdatn...”
8

“...- 13 - blo i had uso di arma, koe a doena nan pa mantene trankilidad i orde. Asina koe isla ta- bata expon algfiin tempoe na agitacion i des- union, koe no solaraente pa un gran parti a stroba trankilidad i orde di s isla ma koe lo por causa ruina total i perdicion di es isla, si es agitacion sigi i mas circunstancia bini acerca. (PI. 1796.) Asina cos a keda duranti diez dia di gran excitacion, te ora Gobernador i Conseho a haja dia 9 di September un carta di Victor Eugues i Lebas, Agentenan di Poder Ehecutivo di Islanan di sotavento francos na Guadeloupe (1), fecha 13 Pructidor, Anja IV, (31 Augus- tus 1796). Den es carta es Agentenan a ofre- ce Gobierno di isla nan judanza, como nan a haja sabi coe masjar duele, koe na ocasion di hacimentoe di huramentoe nobo tabatin desunion den burgernan, i koe den nan ta- batin, koe kier a pidi Ingls juda nan. Es mencionado Agentenan a doena di conoce tam- be, koe nan tabatin idea di manda troepa Cu- ragao, como amigoe of como enemigoe, segun Gobernador...”
9

“...nan tabata considera isla basta fuerte pa de- fendle i adennas si acepta judanza, lo por stroba mas operacion di Francsnan. Dos dia despues dje carta di A^entenan, a bini dos fragata francos La Mduse i La Pensee, coraanddi pa Baudouin i Valteau bao di comando supremo di coronel Thomas, kende a paree su manece den Conseho coe cincoe oficial irancs i Wiertsz i a leza un carta den cual ta pidi au* xilio di Conseho pa jude haja coeminda, paloe i awa, kpe tin mester pa su barcoenan. Mes ora el a ofrece su judanza pa frena desorden- nan local na isla, mientra el a >fifioenstra Con- seho ainda, koe dos barcoe ingles, koe un pi- rata francos a cohe i trece aki, no tabata con- fiscd, ainda. (1). Riba es proposicion Conseho a resolve pa conforma coe siiplica di Thomas, pa condena e dos barcoenan ingles, koe nan a cohe, pa gradici nan pa e judanza, koe nan a ofreceden mes termino manera a socede den contesta na Hu- gues i pa ordena, koe tantem e fragatanan francos tabata aja, bandera francos tabata...”
10

“...Conseho contra lua- gestad di un nacion grandi, koe a expone SU inters di mas stim, pa bini pur, pa jiida Curasao, tabata un prueba, koe Conseho a mira coe duele den dj i su hendenan, koe nan tabata eriemigoe di Inglsnan. Tocanti di nengamentoe dje judanza, koe el a ofrece, Thomas a ripara ainda, koe di ningun manera el a bini aki di su mes boluntad ma pa pi- dimentoe di Wiertsz, loke a cambia es relacion di dj coe Conseho enteramente i a pone p un responsabilidad na toer dos Eepublica, koe el no por a aprecia poco. Despues di a ricibi es carta, Conseho a manda dos di su miembro (1) Foi 26 di October 1795 te na 11 di November 1799 Directoire di 5 persona, coe titulo di Consul, tabatin Poder supremo na Francia. {Sed. La Crux.}...”
11

“...Francsnan, contra obliga* cionnan, koe Poder Ehecutivo di un didos Re- publica lo paga. Thomas tabata contentoe coe es proposicion, el a bandona isla, largaudo Valteau i Bavdouin coe nan fragata aid. (1) Entretanto Lauffer a sigi practica warda nacional, asina nan tabata jama cuerpo di boluntarionan den arte rnilitar ma loke taba- ta toca fortificacion di isla, el tabata entera* mente dependiente di Conseho, koe mester a doe- na e placanan, koe tabatin mester, asina koe- ta proposicion sol Lauffer por a haci i Cose* ho no tabata toema poco of ningun noticia di nan. Esai tabata semper un spada den coera- lon di partida revolucionario. El tabata culpa Conseho e marcha fatal di mehora cosnan di defensa, bisando: koe na promer ora di cambio di gobierno caba, nan a mira den ki situacion sin defensa isla tabata, pa hade mas liger un victima di Inglsnan rapaz, i koe, acaso Lauffer tabata goza di confianza di Conseho mescos koe el ta- bata goza di confianza di toer burger, i si nan no a contrarie, lo...”
12

“...reunion aki e oficialnan ai a sostene por es- crito proposicion di Conseho di gera di Bar- geman i a presenta mes ora un proposicion 1 un instruccion pa e Comision, koe nan lo nombra. Na es ocasion ai Valteau a bisa Conseho, ademas koepa motiboe koe el a bini aki riba pidiinentoe di Wiertsz i di almirante Blaak di Suriname coe instmcciou, pa haci toer cos pa es colonia aki no cai den manoe di Ihglsnan, koe tabatin un atake prepard caba, lo el no sali for di isla, tantem no a percura pa isla tin bon cos di defensa, loke tabata falta muchoe ainda. Coe es argumento ai a nombra un Comision Militar, manera Valteau e. s. a desea. Na arbiculo 5 di instruccion pa es_ comision nan tabata reconocle como poder militar superior na es colonia aki i su trabao ta- bata determina principalmente pa toer cos, koe ta toca na defensa. Den su proposicion Valteau a bisa, koe no por ta combeniente pa encrga Beaujon erf Wiertsz coe presidencia, pa motiboe koe ningun di dos por a bandona capital di isla, loke sin...”
13

“...19 - nan a d^n ma coe stipiilacion, koe comision lo reuniWao di direceion di un vice-president, cuyo puesto lo ta ociipa un biaha pa Lauder i otro biaha pa Kikkert, koe sigur lo ta obligA di participa director loke nan a decidi, ma koe nota obligd, di sigi su ordennan; mieutra lo ten- de Couseho den asuntoenan liuanciero solamen- te. (1). * Realinente anto director tabata exclui di toer loke tabata na defensa di isla. For di cual por a saca, koe Burgernan tabatin des* confianza den nan Gobernador. Antes cab nan a jega di moenstra es desconflanza, es ta, dia Prancsnan a bini, koe senjores /. Stuylingh, C. Berch, J. L. du Bois, G. Dayckinck, J. H, Hiintz, kaptein Gravpniiorst, luitenant Hagen- bersr i edecan Boy a raanda un rekest pa Thomas, pa despacha Oonseho i Gobernador; Conseho, pasobra ta de Veer a boete, koe el mes no kier a haci huraraentoe na Republica Batava; i Gobernador, pasobra tabata mira claraineute, koe el tabata na relacion coe In- glsnan, koe a cohle preso na su biaha for...”
14

“...21 aki, pa toeiua e cartauaa, koe aan trece, i pa inteiTop:a pasafferoaau, afin koe por haja sabi di algun relacion, koe por tin den habitante coe enemigoe. Es risbramentoe di barcoe na tem di gera tabata haei proiner aja semper dij ban- da di fiscal, i risbramentoe di papel i interro- gacion di pasagero tabata encarga na el i na Goberuador. espues koe Kikkert' a ristra e cartanan, koe el a haja i koe el a manda nan pa director, esaki a nenga di tin un cos di haci coe es papelnan i a protesba contra heehoe di Kikkert, koe el tabata considerfi, como un vio- lacion di su autoridad i di e confianza, koe Estadonan General tabatin den dj. Despues koe Kikkert a larga director sabi, koe ta ri- ba order di Vaheau i Wiertsz el a trata asi- na, Beaujon a manda respond! segun su mes palabra siendo na suposicion, koe senjor Kik- kert kier a usa senjor Valteau pa haci su mes falta bon koe el tabata considera Valteau como aleado, ma koe Valteau no tin nada di manda riba isla i koe, loke ta depende di...”
15

“...insist!, pa jama director p bini reunion pa defend. l a ofrece pa el mes bai jam 1 trecle, si el no kier a bini. Despues di un deliberacion chikitoe ma fuerte, Oonseho a nom- bra dos miembro pa pidi Beaujon presenta na reunion. Ma director a larga nan sabi, koe el ta sinti su curpa muchoe indispuesto i con- movf pa loke nan a bis i koe su gemoed ta jen, pa presenta den Oonseho, ma koe Oonseho por nuzga riba es asuntoe noema. Ora e dos diputadonan a sigi puntr, koe lo el por asisti SU manece na reunion, el a contesbanan: koe awor ainda el no sabi, koe su manece el ta dispuesto, ma koe el a pidi derecho di por defendle. Despues koe nan a haja es contesta, Oonseho a resolve pa bira reunion te su manece i a en- tre^a Lauffer poder supremo tantem; a pone esai na conocementoe di Beaujon, participando tambe, koe nan a toema es resolucion, pa...”
16

“...Augustus, na ocasion koe Burgernan a reuni pa propone Gobierno pa raehora cosnan di defensa el a doena or- do na guarnicion pa marcha riba burgernan i pa tira riba nan coe bala; koe el tabata stro- b< den su intento solamente pa contra-almiran- te Wiertsz, koe bordo di su barcoe tabata me- naza di tira riba guarnicion, si nan marcha ri- ba burgernan i_ na cuya ocasion el, director, puntrando oflcialnan di guarnicion si el por cona riba nan i hajando respond! koe si, no obstante nan a bis tambe, koe nan lo no marcha riba burgernan, el a bisa oflcialnan, koe si el no por pone conflanza mes den guarni- cion, el ta prefera di pidi su retiro. (1) Si a haci esai, es publicacionnan, koe despues nan a descubri pa casualidad den papelnan di de Veer, lo a bini unbe* na claridad....”
17

“...27 - dia no por soporta claridad. Ma solo di mi salbacion lo sali dilanti bista di esnan, koe ta insulta mi. Conseho coinbina, koe a reuni dia 1 di De- cember pa tende defensa di director, a resolve es dia ai riba un boz pa es mes motiboenaii, manera den publicacion di 6 di December 1796, koe no8_ ta menciona aki tras ,,pa bisa director interino, koe Conseho a resolve pa ki- ta senjor director interino provisionalmente di SU puesto i luega, loke ta depende di e kehormn, koe nan a doena contra dj, i tocanti nan de- fensa, pa manda toer cos pa Soberano of pa e persona, koe ta represente na patria, mane- ra el mes a pidi den su ultima carta. Pa motiboe koe pa es resolucion mester a pone tambe un otro gobernador interino, Con- seho a eli^i, den e mes reunion coe unanimidad di boz, kaptein comandante J. R. Lauffer, koe a declara, koe el ta dispuesto pa encarg coe mando supremo, bao di condicion koe el keda funciona tambe como comandante di Bur- gernan, loke nan a permiti. Dia 5 di Decem- ber...”
18

“...coe es order. Riba es kehonan a pidi Wiertsz pa presenta den Conseho, ma el a larga excus, pa motiboe koe el ta sinti un cos na su pia, i a man- da Kikkert na su lugar. Pa defends con- ducta di Wiertsz, Kikkert a presenta un copia di Resolucion di Comision di Asuntoenan di Marino na la Haya di dia 10 September 1795, koe tabata determina, koe oficialnan di mari- na na West-India lo ocupa nan unicamente coe loke ta toca defensa di haf i di comercio. Conseho no a haja den es resolucion nada, koe por a sirbi pa hiistiflca conducta di Wiertsz, i a bolbe puntr un biaha mas motiboe di su he- choenan, loke Wiertsz a nenga di doena, bisan- do, koe Conseho no tabata autorizA pa jam i...”
19

“...32 bin defend, loke Conseho a alirma koe el por, pa motiboe; koe percuracion pa siguridad i bienestar di colonia tabata encargS, na Conseho. Poco tempoe despues Wiertsz a dirigi un car- ta masjar impertinente na Conseho, kehando koe Conseho no tabata pone un fin na desor- denan, koe tripulacion di barcoenan pirata fran- cs tabata haci toer dia, i no tabata mantene Buficientemente orde, trankilidad i siguridad di personanan. Riba es keho Conseho a (con- testa segun su idea coe un tono calmo, ma Wiertsz tabata pensa di enterainente otro manera airiba i a responde, ,,koe miembronan di Conseho tabata kere nan muchoe gran senjores i koe el no tabata fada su cabez coe nan expre- sionnan semper impercinente. Pleitoe di Israelitanan di e principal snoga Mikw Israel coe esnan di tempel Neve Sa- lom, [koe tabata^ desea di kita for di autoridad di Parnassim i di Conseho di principal snoga (Rekw. 1797),] es pleitoe tambe a contribui ho- pi na es desordenan presente. Aki cerca a bini ainda, koe un...”
20

“...- 34 - ra esai coe desprecio, ma nalugar koe esai a bira mas poco, el a laira peor, asina koe dia 30 di Mei Conseho a saca un publicacion contra plamadornan di tal escritonan infame i el a ordena, koe un boerdugoe lo kibra i ki- ma toer sorto di escritonan, asina koe nan por podera di nan, bao di un horca, koe nan lo tra- na expresamente pesai: ,,pa moenstra na cada bende indignacion hustoe di Conseho. (Plak. i N. 1799). Mas parti di es folleto ai tabata na Frances i nan tabata atribui nan probablemen- te coe derecho na e refugiadonan Frances, koe, si nan no tabata skirbi nan, anto alomenos nan tabata, plama nan. Ma den algun di es escritonan ai nan no a respeta ni e popular Lauffer, pasobra burgernan no por a wanta, koe Lauffer tabata o- cupa puesto di gobernador i di kaptein-comman- dant di Burgernan tambe. Asina nan a haja e. o. un papel, koe tabata bisa: Nos kier un kaptein di burgernan Sino nos ta loebida, koe nos ta sbdito. Mester kita e monopolista Sino tera ta na de donder. Si te...”