| 1 |
 |
“...no a haja nan libertad, ya
aiutoridadnan colonial a tarda hopi tempoe
pa haci e hendenan di color, koe tabata liber,
koe, inescos koe e emancipddonon na otro
posecionnan di West-India, tabata privd di
niuchoe derecho civil, participa den es igual-
dad i fraternidad, koe nan tabata elogia asi-
na tantoe. Ma manera bende por a compren-
de masjar liger, poblacion colonial, inferior,
no europeo, a gusta ideanan republicana mas
tantoe, nan no a keda sin moenstra na
cada ocasion, na principio coe palabra sol,
ma despues coe hecnoe tambe, koe nan tabata
Idrenta coe es ideanan. Na Curagao principal-
mente camina poco dia pasa un comision,
koe tabata encarga pa investiga motiboenan
Idi e desuuionnan fuerte, koe tabatin basta...”
|
|
| 2 |
 |
“...fiscal esai inmediatamente, ,,bao di
castigue, koe nan lo consider manera si ta
el mes tabata autor di es discursonan. (PL
1793). Despues nan a completa es publica-
cion coe es un di Estadonan General di dia
24) di April 1794, koe tabata taha toer hen-
de ,,di tin algun correspondencia of connexion
coe actual Gobernadornan di Francia, nan em-
bahador of nan comisario, of pa propaga
principionan perverso di Francia na un of otro
manera. (PI. 1794).
Te na 1795 desunion den burgernan a ke-
da te na palabra sol, ma na es anja ai el a
exprese pa hechoe tambe i tabatin diferente
escaramuza den guarnicion coe burger i den
burger coe otro. Es disturbionan no a cau-
sa solamente un completa desunion den bur-
ger i militar, ma completa destruccion tambe
(1). Neger i mulato no tabata cont& den Burgernan....”
|
|
| 3 |
 |
“...gacion di pasagero tabata encarga na el i na
Goberuador. espues koe Kikkert' a ristra e
cartanan, koe el a haja i koe el a manda nan pa
director, esaki a nenga di tin un cos di haci
coe es papelnan i a protesba contra heehoe di
Kikkert, koe el tabata considerfi, como un vio-
lacion di su autoridad i di e confianza, koe
Estadonan General tabatin den dj. Despues
koe Kikkert a larga director sabi, koe ta ri-
ba order di Vaheau i Wiertsz el a trata asi-
na, Beaujon a manda respond! segun su mes
palabra siendo na suposicion, koe senjor Kik-
kert kier a usa senjor Valteau pa haci su mes
falta bon koe el tabata considera Valteau
como aleado, ma koe Valteau no tin nada di
manda riba isla i koe, loke ta depende di sen-
jor Wiszert, mester a considers como coman-
dante di haf, ma el, Beaujon, como gefe su-
premo di heater isla. Nan a hiba es respond!
ai pa Valteau i Wiertsz, koe a pidi director mes
ora pa convoca nan huntoe coe Conseho, den cual
nan lo declare pa enemigoe di patria; Beaujou
a bolbe...”
|
|
| 4 |
 |
“...un mas cortieoe, otro mas extendido, ma toer e mes mo-
do, i mi descripcion ta diferente di nan, mi a huzga koe
ta necesario di doena un splicaeion chikitoe promer.
E tres escritonian mentd. ta larga pasa manera Lauffer
tabata sabidor di complot di Agencia na San Domingo
pa instiga un revoluoion na West-India i koe basta nan
a haci proposiciou, pa toema parti den es complot, pa
loke nan a busea modo di coempr pa un suma di $ 100,000.
Bosch ta eontradici su mes, ora el ta bisa promer
coe hopi palabra, coin Lauffer tabata sabi padilanti dje
complot i ta meneiona despues, koe Gobernador a deS-
cubri e traicion poco promer koe su ehecucion. (Tomo
I, PAg. 335 seq.) Teenstra ( Tomo I, pag. 84) ta jaina
Lauffer un bomber nobel, probablemente pasobra e
f 100,000, koe nan a ofrec. no tabata jega pa haci toe-
ma parti den es complot. Es skirbidornan ai ta acepta,
koe Lauffer tabata tende na atentAdonan di Francsnan
contra colonia., sin koe el a pone esai na conocementoe di
Consebo, ma ni un ta haci...”
|
|
| 5 |
 |
“...nan ta para, koe
despues koe raiembronan a leza e copia koe
Lauer a presenta nan, nan a bini na es con-
clusion :
koe den instruccion di Sasportas tabatin
diferente contradiccion-, koe bende no por a
resolve, si el kier a compreiide nan literal-
meutei pesai nan tabata di opinion, koe,
,, bao di nomber ngido di un lugar enemigoe,
e berdadero lugar di destino di es expedi-
(1) Pa es motiboe aki i pa otro mas, p. e. koe Bosch
ta kedasin papia nada di e asuntoe Beaujon-Lauffet; e
inexaotitud grave, koe el a pone den su boeki tocanti
belastingnan, koe tabatin antes [Tomo 1, pag. 313]; inasjar
tantoe otro cos inexacta di menos balor i falca di asina
tantoe particularidad, koe ta di inters pa historia di
Curagao mi ta opina, koe Bosch, apesar koe el ta menta
notulonan di Gonseho un di su fueutenan di mas principal,
koe el a saca su iuformacionuan afor, [Tomo 1, pag. 255]
no a mira es notulonan ai, i koe Teeastra i otro a imit
mas bez ciegamente....”
|
|
| 6 |
 |
“...observacion di Gobernador, a pidi un en-
trebista coe Lauffer sol i coe alusion riba
zinkmentoedi su barcoenan, diciendo: ,,Kizas a-
sina lo bo a had masjar bon, su secretario a
bira cara pa e ohcialnan Frances para un banda
di dja i dici: ,,Un dia lo duel, koe el no a haci.
Despues koe oficial i burgernan a retira, Con-
seho a reuni pa medita riba proyecto di e A-
gente di Guadeloupe i a bini pronto na es con-
clusion : ,,pa Conseho manda e Agente Bresseau
un carta pa gradici e Agencia coe palabra di
mas araistosa pa su precaucionnan generosa,
koe el a moenstra pa conserva es colonia,
mandando es refuerzo, ma koe e estado mise-
rabel, koe isla tabata haja den bao di
toer punto di bista i particularuiente coe re-
lacion na e mal situacion di finanza di tera, ta-
bata haci Conseho iucapaz pa por acepta es
ofreceraentoe amistoso. Gobernador a bai den
un otro cuarto, camina el a tende Bresseau i Jean-
net.
Despues di un conferencia di mas koe dos o-
ra Lauffer a regresa den Conseho i a bisa...”
|
|
| 7 |
 |
“...- 59 -
Ademas Gobernador a observa for di es entre-
bista ai claramente, boe idea berdadera di
Agencia na Guadeloupe tabata pa toema
gobierno di es isla, ma koe el a combence
Bresseau compjetamente, koe nunca Conseho no
por permiti esai. Despues di esai Bresseav i Jean-
net toer dos a doen man pa nan palabra di honor
i a priminti, koe nan lo no haci nunca ningun
violencia contra es colonia, ma koe nan lo bai
atrobe, si no tin mester di nan judanza. Des-
pues Lauffer a propone Conseho pajudaFran-
csnan i pa doena nan permision, pa doena nan
barcoenan un otro lugar pa ancra, loke Conse-
ho a permiti.
Entretauto Lanffer a toema precausionnan
necesaria, no obstante primintimentoenan die
generalnan Frances, koe nan a kibra despues
asina scandalosamente. Cajonnan di forti Amster-
dam tabiita dirigi riba e barcoenan Frances; nan
a manda bisa e hombernan, koe tabata tene
warda na fortinan di coenucoe, bini stad; nan
a destrui e batrij cerca cas di polber, koe nan no
por defende suficiente i oenda...”
|
|
| 8 |
 |
“...larga atras, un parti a entrega nan na Ingls-
nan, un parti a boga, ora nan tabata trata pa alcanza
costa di Coro. Esaki por ta un tradicion ma den ar-
cbivo no ta baja nada di e partioularidadnan ai tooanti
buimentoe di Francsnan. Adernas mi tin duda. koe toer
es particularidadnan ta berdad. Mas koe un bez ta baja
menciond den archivonan disposicionnan tocanti troca-
mentoe of mandamentoe di prisonjero di gera, ma tocanti
di e prisonjeronan di gera, koe nan lo a cobe na es ocasion
ai, no tin n palabra mentd. Caba ningun camina Teenstra,
no ta bisa, oenda el a saca su datonan....”
|
|