1 |
 |
“...- 17 -
dadera defensa i conserbacion di trankilidad i
bon orde di isla i pa large dispone, pa paga gas-
toe, riba placa di caga di barcoenan conflsc,,
pasobra foi ora el a bira kaptein-comandante,
ta coe zelo grandi, deligencia i acfcividad el a had
toer coSj koe ta di mehor i na probecho di isla
i koe pa es motiboe el mester a had hopi gas-
toe i loke el ta had te ainda. (For di su mes
sacoe naturalmente. Rekw. 1796).
Conseho no a contesta es rekest na principio
tl), loke a lamanta indignaciou nias tantoe,
asina koe dia 24 di September nan a bolbe
manda un rekest, flrmdi pa 136 habitante, pa
Conseho. Den es rekest e firmantenan tabata
splica, koe pa no cita niiigun otro motiboe pa
awor, nan tabata atribui es descuido pa de-
fende isla na disposicion debil i mal bista di
burger Jan Jacob Beaujon, motiboe pakiko nan
a pidi ,,pa excusa es burger di toer loke ta per-
tenece na defensa di isla i pa noinbra i auto-
riza^ Albert KiTckert, comandante di Ceres, Jan
B. Lauffer i tain'oe un oficial...”
|
|
2 |
 |
“...mester ta.
Haci di es manera aki i publied, den forti Amsterdam
den Ciudad na Curasao dia 6 di December 1796.
Pa orden di esai,
J. M. BENINGS,
*
*
Secretario prov.
.^esar anto koe pa nombramentoe di
Laimer a cumpli coe deseo di raas parti di
burger, tabata leuw, koe esai a drecha tran-
kilidad i orde na isla. Desunion den burger-
nan a sigi ; conJucta di fiscal Mr. P. Th.
van Teyligen a contribui hopi pe.ai. Na 1787
caba Conseho a retira es fiscal provisionalmente;
el a haj obliga pa toema es medida pa exi-
gencia i insistencia di un porcion di burger i
habitante di aki, koe tabata declara nan mes
boz di pueblo (Rekw. 1787 i 1788). Despues
di investigacion di Comisarionan di gobierno
na 1789 (1), Goberdornan a bolbe nombra van
Teylingen ma bien pronto el a bolbe hala mal-
contentoe di un gran numero di habitante i di
Conseho tamb^ riba dj. Nan tabata tira na
SU cara, koe el no tabata basta severo riba
conducta di neger i mulhtonan liber, ya koe el
(1) E muchoe kehonan di habitantenan di isla...”
|
|
3 |
 |
“...Den un reunion extraordinaria, koe Conse-
ho a tene dia domingo 8 September 1799
koe diputado Frances di Guadeloupe, C. A. Jou-
Teenstra i Simons ta deseribi den nan historia di Curasao (a),
un mas cortieoe, otro mas extendido, ma toer e mes mo-
do, i mi descripcion ta diferente di nan, mi a huzga koe
ta necesario di doena un splicaeion chikitoe promer.
E tres escritonian mentd. ta larga pasa manera Lauffer
tabata sabidor di complot di Agencia na San Domingo
pa instiga un revoluoion na West-India i koe basta nan
a haci proposiciou, pa toema parti den es complot, pa
loke nan a busea modo di coempr pa un suma di $ 100,000.
Bosch ta eontradici su mes, ora el ta bisa promer
coe hopi palabra, coin Lauffer tabata sabi padilanti dje
complot i ta meneiona despues, koe Gobernador a deS-
cubri e traicion poco promer koe su ehecucion. (Tomo
I, PAg. 335 seq.) Teenstra ( Tomo I, pag. 84) ta jaina
Lauffer un bomber nobel, probablemente pasobra e
f 100,000, koe nan a ofrec. no tabata jega pa haci toe-...”
|
|
4 |
 |
“...di cajon di forti na
Fuik-Baai, ma es pirata tambe a keda sin haja
nada, pa motiboe tioe Lauffer a manda unbar-
coe masjar camnador su tras, koe a obliga e
bareoe pirata di stop poersigicion di es golet.
Den e barcoenan, koe e piratanan a cohe i
trece aki, tabatin hopi bez barcoenan, koe habi-
tantenan di isla tabatin inters den nan, princi-
palmente pasobra no semper e piratanan tabata
atene nan nies estrictamente na nan comision, nan
tabata haci abuso di dj, no obstante e pnblica-
cion, koe Poder Eheeutivo di Repnblica Bata-
va a saca contra esai dia 12 di Augustus 1798
(Plak. 1799). Conselio, koe mester i a condena e
barcoenan, koe nan a trece aki, i koe mester a
doena permision pa bende nan publicamente, ta-
bata haj hopi bez den un posicion fastiosa, pa
via di protesta di bargeman contra cohenientoe
ilegftimo di_ un banda, i di insistencia di Agente
maritimo di Republica Frances, es Tierce mas
bez caba menciona, na haja conflscacion di pre-
cionan, na otro parti. Esai tambe a contribui...”
|
|
5 |
 |
“...e barcoe i su cargamen-
toe pblicamente, pa depone producto den
caha di gobierno i pa larga decision to-
canti di legitimidad di cohementoe di Ma-
ry na sentencia di Poder Ehecutivo di
Eepblica Btava of di un tribunal, corte of
cuerpo di mes poder, koe ta autoriza pa haci
esai segun constitucion di Eepblica. Es ora
ai Joubert a pidi, si el no por dispone riba
e placanan depone na beneficio di ,,le/3g-eaace,
ma Conseho a declara: koe el no por haci esai
sin falta na neutralidad, koe nan a propone pa
mantene. Ma despues, 14 Juli, Conseho a decidi
porn, pa pone e producto di Mary na disposi-
cion di Joubert, pa motiboe koe gobierno lo
ta obliga porfin pa busca medionan pa expedi
e fragata i, si el keda mas tantoe, no solamen-
te gastoenan lo bira mas hopi ma e gastoe-
nan grandi di toer dia di coeminda, etc. i e
strobamentoe grandi di comercio duranti tem-
poe, koe e fragata ta keda den haf, tabata asina...”
|
|
6 |
 |
“...inkietud a bira ansia, ora nan a mira es
barcoenan haci egercicio, manera ta un atake
nan tabata bai haci, i ora nan a ripara ma-
sjar tantoe soldaat na bordo, Gobernador, koe
no tabata confia e bandera (1), a toenia raedi-
danan di precausion, mes ora el a jama guar-
nicion bao di artna i a span un cadena for
di barcoe di ponton Ceres riba haf (2).
Asina Lauffer tabata spera e barcoenan,
koe pronto tabata drenta i koe tabata trata
pa forza e cadena gespan riba haf, loke nan
no a logra haci; asina koe nan mester a keda
para dilanti forti Amsterdam (3). iMes ora Go-
bernador a manda un oflcial na bordo, coe or-
de pa bisa comandante pe moenstra su corai-
sion. Mas koe un ora Gobernador tabata spe-
ra contesta ma ora respond! no tabata bini.
(1) . Hopi bez barcoenan di gera tabata hizaun ban-
dera stranjera pa ganja bende.
(2) . Deapues koe Ceres no por a sirbi mas pa barco#
di gera, nan a desarm coe biata riba muchoe gasto#
tarabe i a drech como barcoe di ponton. For di ea tem-
poe el a keda...”
|
|
7 |
 |
“...75 -
Kegresando na Curagao na 1807, el a moe-
ri na su coenucoe Blenheim, dia 24 di De-
cember 1833, na edad di mas di 80 anja.
danjo finaneiero pa su puesto, ta bira basta cia for di no-
tulonan, koe ta bisa hopi bez di gastoenan, koe Lauffer a
pag-a for di su mes sacoe na fabor di isla. Apesar Conseho
a doena Gobernador un suma di fl 1500 pa aliviaes gas-
toenan ai.loke tabatahaci no obstante pro testa di Lauffer
(Not. 11 Febr. 1800) sin embargo es suma tabata leuw di
uficiente....”
|
|