1 |
 |
“...cuinplimentoe na otro proposicionnan di
Lauffer pa fortifica i rpara forbificacionnan i pa
haja mas pronto koe por inehor arma i naniii-
cion, asina koe nan a resolve pa tene un reunion
pa papia riba medionari, koe por haci isla ca-
paz di defend. Reuiu dia 30 di Augustus di-
lanti nan cas di warda den Caja Girandi di
Punda, Burgernan a papia riba es i lea, pa
noinbra tres cornisario den nan i pa presenta
nan na Conseho pa ta eneargd, coe toer cos,
koe ta toca luedionan di defensa. Ma reunion
tabata interruinpi pa es ruido, koe Director ta-
bata considera e reunion, koe nan a tene sin
SU consentiinentoe, conio un violacion di su
autoridad,i coino un prueba di desconanza den
dj, motiboe pakiko el a doena troepanan orde
pa niarcha riba e Burgernan reuiu, pa plama
nan i, si ta necesario, pa tira riba nan, den cu-
ya intencion troepanan tabata stroba solatnen-
te pa actitud di schout-bij-naclit Wiertsz, koe
tabata dilanti forti Arasterdatn coe su barcoe
di gera (fragata). El a larga carga su...”
|
|
2 |
 |
“...soporta claridad. Ma solo di mi
salbacion lo sali dilanti bista di esnan, koe ta
insulta mi.
Conseho coinbina, koe a reuni dia 1 di De-
cember pa tende defensa di director, a resolve
es dia ai riba un boz pa es mes motiboenaii,
manera den publicacion di 6 di December 1796,
koe no8_ ta menciona aki tras ,,pa bisa
director interino, koe Conseho a resolve pa ki-
ta senjor director interino provisionalmente di
SU puesto i luega, loke ta depende di e kehormn,
koe nan a doena contra dj, i tocanti nan de-
fensa, pa manda toer cos pa Soberano of pa
e persona, koe ta represente na patria, mane-
ra el mes a pidi den su ultima carta.
Pa motiboe koe pa es resolucion mester a
pone tambe un otro gobernador interino, Con-
seho a eli^i, den e mes reunion coe unanimidad
di boz, kaptein comandante J. R. Lauffer,
koe a declara, koe el ta dispuesto pa encarg
coe mando supremo, bao di condicion koe el
keda funciona tambe como comandante di Bur-
gernan, loke nan a permiti. Dia 5 di Decem-
ber a instala Lauffer...”
|
|
3 |
 |
“...Dia 18 di April 1798 es
barcoe di gera ai, bao di captan Rickert, a par-
ee aki dilanti haf i tabata exigi pa entreg ma-
trosnan di e barcoe ingls Hermione, koe a
mata oficialnan di es barcoe aja i koe a hib
La Guaira despues, Wiertsz a d recha un boto
i a trata pa haja comunicacion coe e fragata
ingls. Aunke Lauffer a strobe den su plan,
koe a menaz pa tira riba e boto, si el sali
for di haf, sin embargo, segun Tierce, Wiertsz
a logra manda un boto bordo di e fragata in-
gls. Segun declaracion (koe secretario di Me-
dea, David tGaerste, a skirbi,) di dokter di
Ceres, Wiertsz a larga carga un cajon na es
ocasion ai i a doena order pa tira riba for-
ti Amsterdam; ma pa intervencion di oficial-
nan di barcoe Ceres nan no a curnpli coe
es order.
Riba es kehonan a pidi Wiertsz pa presenta
den Conseho, ma el a larga excus, pa motiboe
koe el ta sinti un cos na su pia, i a man-
da Kikkert na su lugar. Pa defends con-
ducta di Wiertsz, Kikkert a presenta un copia
di Resolucion di Comision di Asuntoenan...”
|
|
4 |
 |
“...pa nan haja
nan libra for di e trabahoso huesped Francs.
Mainta tempran di dia 23 di Juli 1800 bista
di 5 barcoe coe bandera Francs, koe tabatia
ruinbo riba isla, a lamanta gran inkietud. Pron-
to es inkietud a bira ansia, ora nan a mira es
barcoenan haci egercicio, manera ta un atake
nan tabata bai haci, i ora nan a ripara ma-
sjar tantoe soldaat na bordo, Gobernador, koe
no tabata confia e bandera (1), a toenia raedi-
danan di precausion, mes ora el a jama guar-
nicion bao di artna i a span un cadena for
di barcoe di ponton Ceres riba haf (2).
Asina Lauffer tabata spera e barcoenan,
koe pronto tabata drenta i koe tabata trata
pa forza e cadena gespan riba haf, loke nan
no a logra haci; asina koe nan mester a keda
para dilanti forti Amsterdam (3). iMes ora Go-
bernador a manda un oflcial na bordo, coe or-
de pa bisa comandante pe moenstra su corai-
sion. Mas koe un ora Gobernador tabata spe-
ra contesta ma ora respond! no tabata bini.
(1) . Hopi bez barcoenan di gera tabata hizaun ban-
dera...”
|
|
5 |
 |
“...nan direc-
tamente. Riba es order formal un ofldal Frances
di marina a paree dilanti Lmiffer i a anunci
jegada di Bresseau, Agente di Guadeloupe. Lue-
go e oficial a bisa Lauffer, koe lo nan saluda Go-
bierno. Lauffer a gradici pa es saludo ma el a
pidi ,,mas informacion tocanti motiboe di es ex-
pedicion. Poco ratoe despiies e oficial, koe Lauf-
fer a manda, a bolbe coe un carta di Agente
Bresseau. Den es carta es Agente a skirbi, koe
el a bini coe tres corapania di troepa bao di
mando di general Jeannet pa protega i.sla, el a
pidi doen permision pa hala coe su barcoenan
te cerca e fragata Vensj^eance, (koe tabata pa-
ra den haf dilanti di Wa,aigat), pa cual el a
trece refuerzo i vfveres, an koe el por desem-
barca nan.
Gobernador, koe no kier decidi el sol den es
asuntoe, a larga convoca Conseho. Mientras
tantoe a ripara, koe Agente Frances a bai
bordo di Vengeance i koe Pitot a baha wimpel
hiza promer estandarte i caba bandera di al-
mirante na master grandi. Toer es movemen-
toenan ai...”
|
|
6 |
 |
“...hendenan di es tempoe aja a liuzffa si-
tuacionnan existente i LaufferAi kende
tin diferente opinion aki na colonia; pesai, mi
ta copi aki:
Conciudadfinonan I
Si mi ta trece coe atencion dilanti mi spiritu e Trata-
do dl Amistad i di Alianza di dia 16 di iuna di Mei 1795
koe tabata firmd i coarma den nos i Repblica Francs- si
mi ta larga sigi aitras, un pa uu, toer correspondencia i
negociacion, ademas e diferente circunstancianan, koe a so-
cede asina leuw koe nos sabi, for di es tempoe ai te den
luna dl Augustus di anja pasA den nos repblica i es rep-
bhca mencionA; si mi ta figura mi ainda e notificacion
tan conoci di banda di Poder Ehecutivo di Repblica Fran-
ces dirigi na nos, tantoe di e atake, koe tabata spera di
Inglesnan, loke a socede poco tem pasA noema riba teri-
torio BAtavo, como duranti di gera despues koe Inglsnan
a baba na tera, anto mi ta haja toer sigurA, sf, coe exclu-
sion dl toer duda di mas chikitoe, koe nos Repblica no figura-
tivamente-- pa mi expresa mi di otro manera...”
|
|
7 |
 |
“...koe lo co-
be arma contra Francsnan. Mes dia Bresseau
a doena orde pa marcba pa cuartel general di
Gobernador i el a manda su edecan coe un
escorte di cuarter bomber su dilanti pa confe-
reucia coe Lauffer. Algun partidario di Oranje
koe tabata den emboscada, a ataca es escor-
te, koe tabata obliga di bolbe pa motiboe di
tirameutoe continuo. Ora nan a tende es ti-
roenan, troepanan Frances a coeminza nan mar-
cba 1 a avanza den paso di atake, ma ya...”
|
|
8 |
 |
“...- 74
bierno; ma, corao e miembro di mas bienw,
senjor C. A. van Eek, tabata ocupa caba pues-
to di administracion general di finanza, el a
huzga mehor pa pidl e dos miembronan di inas
hoben Srs. G. Berch i A. de Veer pa acepta Gro-
bierno como comisario. Ma e senjornan a nen-
ga, si Buscinnan no kier aparticipa den Gobier-
no coe nan. Buschman a declare dlspuesto pa
esai, basta koe encarg coe asuntoeiian politi-
co sol i koe el no tin di haci nada coe asun-
toenan civil.
Biaha 'di Lauffer a dilata i basta nan a ta-
h pa bandona isla. Te 1805 el a bai Holanda
i a paree dilanti un conseho di gera, koe ta-
bata compuesto di empleadonan altoe i huris-
consulto. (Mira Teenstra, tomo II, pag. 117)
Sentencia di dia 12 November 1806 a retira
Lauffer honrosamente di e acusacionnan, koe
nan a pone contra dj. Como Sr. Mr. P. J.
Changuion tabata nombra entretanto pa Gober-
nador di Colonia i a toema gobierno for dje
cornisarionan Berch i de Veer na September 1804,
mientra Lauffer tabata suspend solamente...”
|
|