Your search within this document for 'keda' OR 'na' OR 'altura' resulted in 31 matching pages.

You can restrict your results by searching for keda AND na AND altura.
 
1

“...isBm II. Lamantamentoe di catiboe na Curasao na 1795. Denter di desgracianan, koe a bini ariba et isla aki, lamantamentoe di catiboe na 1795 ta ocupa sigur un di promer lugar, principalmen- te pasobra el a socede den un tempoe, koe isla tabata den circunstancianan raasjar critica. Bas- ta anja caba comercio tabata paraliza ; taba- tin desunion den habitantenan; tripulaiitenan revolucionario di e tantisirno piratanan Frances, koe tabata bisjita haf, tabata haci mantenecion di trankilidad i orde casi imposibel; coe tra- bao di mas grandi solamente Gobierno por a tapa gastoenan di toer dia, coe un palabra, situacion tabata di tal manera, koe si adver- sidadnan aumenta, masjar consecuencia fatal pa isla (1) no por keda atras. Na causanan, koe mediatamente i^ inmedia- (1). Mira no* tradnccion anterior : Un poca muchoe trastorni....”
2

“...Ehempel, koe otro islanan i principal- mente San Domingo a doena, camina catiboe-^ nan a laiuanta i a haia nan libertad tambe. 4:*. Abusonan koe a dreuta den algun coe- nucoe. Oomo principal di es abusonan por con- ta: koe nan a poue toer catiboe responsabel pa descuido of delito di n sol ; koe nan a fab ta coe es ta,hamentoe pa larga catiboenan tra- ha dia domingo (1) ; i na doena nan algun dia di verlof na lugar di doena nan panja i coe- minda, asina koe nan nieste*- a bai traha na un otro coenucoe i coeaipra nan coeminda i panja cerca nan sjon coe e placa, koe nan gana, na un precio inas caro koe nan por haia nan na otro lugar. 5. Rumor, koe tabata circula, koe orde a bini foi Holanda, pa declara catiboenan liber, koe^Gobierno di isla a tenle scondf. (R. & S. 6. E idea falsoe, koe cabeznj,n di revolu- (1) Isralitonan no tabata larga nan catiboe traha dia sabra....”
3

“...favorcice revolucion na scondi i koe general Rigaud (1) lo bin juda catiboenan aki. 7. Negligencia di Grobierno, koe den desr- denari continuo di catiboe i liende liber no kier a mira nada otro sino bringamentoe di coes- tumber of tirainentoe di .moketa. (2). 8. Falta di troepa di alguii nificacion na forti banda bao, na basta ora di distancia foi Punda. 9. E gran cantidad di scopet, koe tabatin na mas parti di coenucoe, i imprudencia di don- jonan di coenucoe pa larga es arraanan ai na poder di catiboenan. 10. E muchoe catiboenan, koe a hui, (3) i e tantfsirao neger liber i raulato, koe sin me* dio di existencia, tabata rondea den coenucoenan baiida bao i koe tabata tene nan na altura di toer medida toema contra nan. Na coenucoe ,,De Knip (banda bao, fuera (1) . E general Francs, koe a jnda catiboenan coe *u troepa na Santo Domingo. (2) . Un pleitoe basta fuerte den catiboenan di Sr. I. Gouverneur, den cual algun neger a broma; koe pronto nan lo corta blancoenan na pida-pida, manera catiboenan...”
4

“...nan, ki motiboe nan tin, koe nan a neuga di traha, ma nan a keda sin responde nada, asina koe Van Uytrecht a bisa nan: dirigi boso na Goberna- dor. loela \ su sigidornan (2) a cohe camina despues pa St. Cruz, camina catiboenan di es coenucoe aki a uni cerca e lamantadornan i des- pues koe nan toer a bebe ,,awa di huramentoe, (oj nan a bui huntoe na coenucoe ,,Porto Ma- (1). Despues el a haja bijnaam di pasobra el negernan Imre, koe el tabata na relacion coe ge* nei al Frances Rigaud di San Domingo. * toer catiboe di De Knip no a sigi Toela, ma dos dia despues toer sobrA a uni cerca e catiboe Louis Mercier, koe a arma nan coe scopet di De Knip i di otro coenucoe. begun Heshasius e ioms Merc/er tabata di mehor 4/^'segun su mes confesion el tabatin semper comando di retagnarda/' ^ Entretanto Sr. van Uytrecht a hui bini punda. [3]. Begun declaracion di catiboenan, koe nan a cohe preso, e negernan liber/aa i Mingeel Boelbaai tah&ta. na nan es awa di huramentoe bebe. Es awa tabata con- isti di...”
5

“...Mercier, koe a ke* da na St. Criiz pa reuni e catiboenan, tantoe di De Knip como di otro coenucoenan di banda bao, koe a keda atras. Dos dia despues el ta- bata liuntoe coe nan den nan trinchera riba e ceroe cerca coenucoe Fontein. Gobernador di isla, Joh. de Veer, a haja promer nobo di lainantamentoe, dia 17 di Au* gustus tratnerdia, pa sigiente carta; Eieelentlsimo Senjor, Awe mainta mi catiboenan a bini i a nenga di traba. Lok# ta nan intencion, mi no sabi. Purd i coe berdadero aprecio, Bo atento sirbidor i su sdbdito, C. VAN UYTRECHT. Mes ora Gobernador a convoca Conseho, koe a resolve di suplica Van Uytrecht pa doena mas splicacion, pakiko su catiboenan a nenga di traha. Conseho a expresa speran- za tambe, koe cos no a bai mas aleuvv ma si ta cos, koe es asuntoe a toema un otro di- reccion, lo toema medidanan inmediatamen- te. Nan a bisa kapteinnan di cuerponan boluntario, di mulato- i di negernan loke i otro cos mas; tabata haoi toer bende, koe beb, ma- nera razoe. ^ + Na coenucoe 8t. Cruz...”
6

“...ehecuta ordeman di Conseho na manera di mas mehor posibel. Atardi dje mes dia Sr. \V. van Ujtrecht, jioe di donjo di De Knip, a bini punda i a in- forma e miembro di Conseho Romer, koe pa ausencia di Gobernador (2) tabatin comando supremo, koe el a larga e negernan rebelde di su tata na e coenucoe St. Cniz, koe nan no ta arm ainda i koe, segun nan ta bisa, nan tabata pa bai Punda, pa doena Gobernador nan keho. For di es hechoe, koe catiboenan ta tarda riba un i mes coenucoe, Romer a corda di mester deduci, koe es catiboenan taba- tin un otro idea koe pa bin doena Gobernador nan keho, i koe nan a keda St. Cruz sola- mente pa warda refuerzo pa ehecuta nan plan. Pesai el a convoca Conseho pa delibera, kiko mester a haci. Paree Rrner mes a mira pe- ligro di es situacion masjar bon, alomenos el a propone pa manda banda bao un destaca- mento di troepa di guarnicion di 50 homber coe asina tantoe neger i mulato liber, koe nan por haja, pa trece e negernan revolucionario na nan memoria, pa asina stroba...”
7

“...soldaat di guarnicion, tambe 1 sergeant, 1 korporaal i 50 bomber di neger i mu- latouan liber; comando riba es troepa aki ta- bata confia na luitenant R. G. Plsgher. Mainta di sigiente dia (18 Aug.)coees des- tacameuLoe (1) Ple^her a bai coe barcoe na boca di San Michiel, coe instrucciou, pa sa- mina, asina tautoe koe por, coe toer mansedum- bre motiboe di malcoutentoe di catiboenan, pa cohe cabeznan preso i, si ta necesario, pa usa violencia si nan haci violencia. Ora el a jega coenucoe San Michiel', Plegher a marcha mes ora pa Porto Marie coe confianza, koe neger- nan no tabata arma i koe ta facil pa el tre- ce nan na nan memoria. Ma el a ekibok pi- sa den di esai; no solamente mayor parti di catiboenan tabata bon arma i no kier a drenta den un conbenio ma nan a forza Plegher tambe di retire, ora el kier a usa violencia. Den un di escaramuzanan, koe a socede na es oca- sion aki, e luitenant di uegeruan liber Marcus Anthony, a distingi masjar i su conducta balen- lente mester ta ranca for di...”
8

“...grandi di rebelde a atak. El a de- lende te na ultimo i te ora el a haja tres he- rida grave na su cabez i algun rasco mas leve na SU man, el a entrega su mes. (1) Ora Conseho a haja noticia di derota di Plegher, el tainbe a raira, koe es lamantamen- toe tabatin un caracter mas serio koe nan a supone na principio. Pesai dia 19 di Augus- tus nan a resolve, riba proposicion di Gober- nador (2) pa manda banda bao un destaca- mentoe di 1 kaptein, 2 oflcial subalterno, 5 sergeant i bombardero, 5 korporaal i 60 bomber, tantoe infanteria coino artiljeria i pa suplica contra-alinirante Wiertsz pa juda es destaca- mentoe coe un cuerpo di marinero i matroos. Wiertsz a declara koe el ta dispuesto pa haci (1) . Henter au bida largoe el a keda manearn, ma Conseho a doen un pensin. [2] , Domi Simons i otro ta bisa, koe tamianan de Veer 1 Lesire, koe a wanta miles ansia, tabata libra dia di e atake riba ceroe oerca Fontein (25 Augustus], Mi ta duda masjar na exaetitud di es notieia ai. A. de Veer tabata...”
9

“...negernan tabata bai Fon- tein nan a kibra toer magazina, koe nan a topa, i a horta toer maisji. koe tabatin den nan; nan a kima algun cas i den otro nan a kibra toer meubel; nan a desfcrui toer loke bende a planta i a tira venen o den algun reenbak; riba baterianan na De Knip i na St. Cruz nan a arresta e dos cabaljeronan Van der Grijp i Tieleman, koe huntoe coe al- gun mulato liber tabata unica troepa na es dos fortinan (1). Na Santa Marta Chikitoe e negernan Pedro Wacau i cincoe otro raas a mara Sabel, un meester di school, na raboe di un cabai; Pedro Wacau segun el mes a decla- ra pa inspiracion di diabel, a lastr riba tera na un distancia di tres ora i mei, te porfin pa orde di Mercer nan a tira es cria- tura martiriza mata na Fontein. Tabata up satisfaccion pa Couseho anto, koe Sr. M. baron Van WeM.erholt tot da Leem- cule, kaptein di infanteria di guarnicion, un homber, den kende Conseho tabata pone hopi confianza, (2) a ofrece boluntariaraente pa toema co mando riba dj pa manda troepa...”
10

“...Pastoor/Schinck lo cornpanja Fan Westerh ilt. Pura-pura nan a drecha un barcoe pa hiba troepa na boca di San Michiel. Seis or i mei di a- nochi (19 Aug.) nan a jega boca di San Mi- chiel i Fan Westerholt a resolve pa kela aja te SU manece i pa spera resultado di mision di pastoor, koe mes ora a cohe camin )i pa Port-Marie, cuartel-general di negernan. El a priminti Fan Westerholt, koe lo el bolbe pro- raer koe 11 or di anochi (2). Ora pastoor a jega na camparaentoe dje ne- gernan, el a larga jama catiboenan, koe a mand keda para. Siete of ocho di nan a bi- ll). Se^un un manuacrito bieuw, koe tin pa titnlo-[ ,,Memorial der Gesehiedenisse op t Byland Caragao in i Jaar onzes Heeren 1796, koe M^. J. J. A. Van Baars ta: batiu araabidad di moenstra ini i koe ta masjar exaeto en cuantoe su feelianan, un ciertoe Thomas Paradis a bai caba foidia 18 Augustus cerca e catiboenan rebelde pa bus- ca di trece nan na raetnoria. (2). Asina Van Westerholt ta conta den su informe ma ta paree koe 6 tin herA, como...”
11

“...koe naa a tend, nan a hib na cas grandi dje coenucoe, camina el a haja hopi neger arma i no arm, tarabe Toela, koe SU companjeronan tabata jatna ,,kaptein. Hopi catiboe, curioso pa sabi kiko es pastoor a bin had, a rondon. Pastoor Schinck a doena in- forme di su mision i a prirainti nan porJon, na nomber di Gobernador i di Conseho, si nan bolbe bai trankilo na nan coenucoe pa cohe nan trabao. Palabranan conmovedorparcea haci unimpresion grandi riba nan : ,,como un prueba di grati- tud, uu dje negernan, koe a mira koe pistoor su doosji di snuif tabata basji, a bacia loke e tabatin den su doosji deu doosji di pastoor. (1). Es ora ai Toela a toema palabra. ,,Nan a maltrata nos muchoe tantoe, el did, ,,nos no ta busca pa haci ningun hende maloe i ta desea nos ta desea nos libertad sol. Negernan Frances a haja nan libertad, Francia a vence Holanda, pues aki nos mester ta liber tambe . Pastoor a moenstra Toela, koe Autoridad, koe mester a doena es libertad, tabata na Holanda i koe mester obedece...”
12

“...(2) Sjon Pader, libertad Frances a sirbi nos pa tormento^ sol. Si tabata castiga un di nos, nan tabata bis: ,,Bo tambe ta busca bo liberta 1 ? Un dia nan a raara mi; mi tabata griba sin stop pa tene misericordia coe un pober catiboe, i ora nan a los mi porfin, sanger tabata bacia for di mi boca. Mi a cai na rodia i a pidi Dios; 0, Magestad Dibina, o, Spiritu di mas puro, ta Bo boluntad anto, koe nan ta malbraba nos a- sina tantoe? Ai, Pader, nan ta percura mas tantoe pa un bestia; si un bestia ta kibra,- (1) E cabaljeronan van der Grijp i Tieleman tabata ce- ra den mea cuarto i aaina nan tabata testigoe die enti-a. bista< di pastoor co6 Toe/a. (2) Ora Toela tabata bai for di De Knip na Sta Cruz, 1 a kibra prisonnan di catiboe, koe el a topa....”
13

“...Catiboenan mu- her di Porto Marie a trece coeniinda p, riba nan cara tristoe bende por leza nan malconten- toe (2); nan a doen un cuarto pa el droerni, camina el a haja toer cos koe el tabatin mester, basta un bijbel; coe boz primi negernan tabata canta cantica Frances di libertad, pa no strobe di droemi; coe un palabra, nan a trata pastoor coe raasjar benevolencia i distincion. Ma di ningun manera ta di stranja, koe Su Reverendo, sabidor koe e tabata di inconstancia di negernan idinan inclinacion na impresion mo- mental, a baj unpoco perta, meimeidiesbendenan salbage, lamanta contra nan opresornan. P esai fraQcaiuGnte Pastoor Schinck a dGclara: ,,koG ora el tabata tende nan canta e canticanan (1) Tocanti exactitud di loke Toela a papja, e pas- toor ta indica e tebtigoenan Van dev Grijp i Tielman. (2) Mas parti di catiboenan muher tabata bloot pa trabao di cas, trabao ehikitoe; algun tabata sirbi pa mm- tii i iaia di iioe i tabata stima blancoenan, koe tabata confi4nanan; hopi bez tabata existi...”
14

“...carinjo i a doen un kop- pi di koffie. Ba^tiaan Carpata a bisa pastoor, koe el a larga silja un cabai p; el no taba- ta kier pa pastoor a bai na pia. Promer koe Pastoor a sali for di camparnentoe di neger- nail, el a bolbe tene un entrebista coe Toela i a puntr, ki respond! mester doena Gober- nador i Conseho. Toela a contest, koe el i SU hendenan no ta desea otro cos sino nan libertad. Entretanto van Westerholt, mirando koe pastoor no a regresa na e ora, koe el a pri- minti, a resolve di no perde ni un momentoe di tempoe; pesai el a doena orde pa asina di dia coeminza kibra, toer cos ta cla pa mar- cha. Net ora troepanan a haja orde pa mar- cha,^ a jega noticia, koe un cuerpo di blancoenan arma tabata na camina; van Westerholt a resolve pa vvarda riba nan judanza. Despues a resulta, koe es blancoenan tabata un des- tacamento di barcoenan di gera na numero di mas di 62 bomber, bao di comando di lui- tenantnan di marina Dierking i de Lange (1), ademas algun boluntario di Burgeruan bao di (1)...”
15

“...di Luitenant H. Leyer. Despues koe es cuerponan aki a uni coe e destacamento di van Westerholt, nan toer a marcha pa Porto Marie. Ora nan a jega na cuartel di rebeldenan, van Westerholt a. resolve pa poerba un biaha mas pa ccjmberti es negernan i mes ora pa spiona nan posicion; el a pidi nan doen un eutrebista, loke nan a consenti bao di pro- mesa di siguridad di persona. Companja di sergeant Johr, Van Westerholt a bai anto na campamento di negernan, camina el a bolbe ofrece catiboenan, pa medio di Johr na lenga di pueblo, un general pordon, basta koe nan bai calmo atrobe na nan coenucoe. Ma coe un tono di orguljo nan a nenga i tabata exigi nan libertad i igualdad coe blancoenan, flhan- do nan riba un carta di general Rigaud, koe tabata priminti nan libertad, i koe tabata bisa, koe, awor koe Holanda i Francia ta n, catiboenan aki mescos koe na colonia Frances mester tabata liber. Van Westerholt tabata busca di comb mee e catibonan, koe nan huicio no tin ningun fundamentoe, ma por nada....”
16

“...chi- kitoe noema, catiboenan a hui, largando alffun morto i 12 prisonjero na poder di Fan Wes- terholt, koe a manda es prisonjeronan ai Pun- da coe un destacaraento di boluntarionan di Burgernan, koe a expresa nan deseo di bai Pun- da trobe su mes anochi. Promer koe el sigi trata mas aleuw, Fan Westerholt a huzga, koe el mester spera noticia exacta tocanti lugar, oenda negeruan a bolbe reuni. Pa via di un noticia falsoe un biaha ca- ba el a cansa su troepanan por nada ; ademas di esai su hombernan tabata masjar fatiga pa poer- sigicion di negernan, koe tabatin masjar pr^c- tico den coerimentoe, na loke mester atribui tambe, koe tabata cohe asina poco di nan pre- 80. Ma su manece mes a bini nobo sigur, koe e catiboenan a reuni na coenucoe Fontein-, mes ora Fan Westerholt a cohe camina paja. El a na]a e negernan reuin riba es ceroe cerca es coenucoe, foi oenda nan tabata tira sin stop ri- ba su troepanan, ora nan a jega na pia di ce- roe. Asina Fan Westerholt, koe no kier a risca di haci un atake...”
17

“...pa via di diflcultad tecnica, koe tabatin pa transporta tantoe bestia i maisji. Dia 24 di Augustus Van Westerholt taba- tin atrobe uu enbrebista coe e lamantadornan neger, el a ofrece nan uu bez mas completo por- don, ma es biaha aki coe excepcion di gefenan di es lamantaraentoe. Ma negernan a bolbe nen- ga: un luitenant di nan, uu ciertoe Toussaint a grita Van Westerholt na Frances: Nos ta aki pa vence of pa moeri, i hasta nan a busca, aunke por nada, pa podera di Van Westerholt. Su manece (25 Aug.1 tabatin un abake ge- neral riba rebeldenan. Van Westerholt mes, coe e destacamentoe di militar i matroos, a subi ceroe na e banda di mas par, i trabahosa; den loraba di e destaca- mentoe el a pone W. H. Quasi, oficial di ar-...”
18

“...mu- lato liber | Martin Sintjago. Muchoe neger a moeri den es combate i un gran cantidad di herido a cai preso; esnan, koe nan a cohe coe arma na man, tabata fusila inmediatamente. E otro lamantadornan a hui pa un camiua, koe Van Westerholt no tabata sabi di dj, nan a pasa den mondi i den troncon i na altura- nan, koe casi hende no por subi i oenda ca- baljeria no por a poersigi nan i nan a bai Banda bao....”
19

“...Den es corabate a moeri tarabe Sr. W. Van ytrecht; di repiente su mes pistool a descar- ga, e bala a dal na su pia i poco dia des- pues el a moeri di es herida. (Prot. 1795.) Su manece 26 Aug. Van Westerholt a poer* sigi e negernan koe a hui, caba el a pone su carn- pamento na coenucoe San Guan pa warda aja jegada dje barcoenan, koe, segun e proposicion koe el a had, lo mester a hiba raaisji i bestia- nan na Punda, ma cuater dia despues el a ha- ja uobo, koe nan lo no manda ningun barcoe, asina koe no tabatin di si^i spera. Pesai el a kibra su campamento coe idea pa coeri coe ne- gernan for di ceroe St. Christoffel (1) i otro ceritoenan ai banda, camina nan a traha trin- chera i foi oenda nan tabata corre e otro coenucoenan aieerca, kima cas i kibra toer ma- gazina i coer, di bestia, pa hiba toer loke nan cohe na nan campamento. Pa motiboe di distancia grandi, koe ta sepa- ra diferente coenucoe di banda bao foi otro, for- za di Van Westerholt tabata muchoe poco pa stop es ladronicianan;...”
20

“...trabao pa saca e negernan for di nan posicion fuerte; pesai el a busca coe negociacion promer, loke podiser lo costa mnchoe bida di hende, si haci vio- lencia coe arma., El a manda diferente carta 1 respond! pa e negernan i el tabatin un en- trebista personal mes coe algun dje lamanta- dornan, ma ora esakinan tabata tende, koe, pa haja es pordon, nan mester a bolbe bai na nan coenucoe pa cohe nan trabao atro- be, nan a nenga obstinadamente di so- mete nan i tabata desea pa el declara nan li- [1] Foi dia 19 di Ausrustus patruli fuerte, tantoe di Bur^ernan como di cuerpo di mulatonan liber a haci ron- da di dia i anochi den Punda i na coenucoenan banda riba....”