| 1 |
 |
“...na e coenucoe St. Cniz, koe nan no
ta arm ainda i koe, segun nan ta bisa, nan
tabata pa bai Punda, pa doena Gobernador
nan keho. For di es hechoe, koe catiboenan
ta tarda riba un i mes coenucoe, Romer a
corda di mester deduci, koe es catiboenan taba-
tin un otro idea koe pa bin doena Gobernador
nan keho, i koe nan a keda St. Cruz sola-
mente pa warda refuerzo pa ehecuta nan plan.
Pesai el a convoca Conseho pa delibera, kiko
mester a haci. Paree Rrner mes a mira pe-
ligro di es situacion masjar bon, alomenos el
a propone pa manda banda bao un destaca-
mento di troepa di guarnicion di 50 homber
coe asina tantoe neger i mulato liber, koe nan
por haja, pa trece e negernan revolucionario
na nan memoria, pa asina stroba maloe den
(1),* Na es cuerponan ai nan a encarga mantenecion
di orde i trankilidad den poblacion di color. Nan no por a
misji coe e blancoenan, koe tabata stroba orde; pesai ta-
batin warda di bnrgernan.
(2 ). Gobernador ds Veer, es tompoe ya un bomber di
edad i enfermio, tabata...”
|
|
| 2 |
 |
“...Ple^her a bai coe barcoe na
boca di San Michiel, coe instrucciou, pa sa-
mina, asina tautoe koe por, coe toer mansedum-
bre motiboe di malcoutentoe di catiboenan, pa
cohe cabeznan preso i, si ta necesario, pa usa
violencia si nan haci violencia. Ora el a jega
coenucoe San Michiel', Plegher a marcha mes
ora pa Porto Marie coe confianza, koe neger-
nan no tabata arma i koe ta facil pa el tre-
ce nan na nan memoria. Ma el a ekibok pi-
sa den di esai; no solamente mayor parti di
catiboenan tabata bon arma i no kier a
drenta den un conbenio ma nan a forza Plegher
tambe di retire, ora el kier a usa violencia. Den
un di escaramuzanan, koe a socede na es oca-
sion aki, e luitenant di uegeruan liber Marcus
Anthony, a distingi masjar i su conducta balen-
lente mester ta ranca for di olvido.
esai, bisando, koe foi anochi anterior c5,ba el
tabata listo pa companja habitantenan coe su
(1) Ma di mulatonan liber 14 sol a bini, di negernan
liber 31 noema....”
|
|
| 3 |
 |
“...blancoenan, flhan-
do nan riba un carta di general Rigaud, koe
tabata priminti nan libertad, i koe tabata
bisa, koe, awor koe Holanda i Francia ta
n, catiboenan aki mescos koe na colonia
Frances mester tabata liber. Van Westerholt
tabata busca di comb mee e catibonan, koe
nan huicio no tin ningun fundamentoe, ma
por nada. Comprendiendo koe el no por a bi-
ni cla coe palabra i mirando koe algun neger
tabata mik nan scopet riba dj, no obstante
di nan promesa, i a descarga basta algun ti-
roe coe bala, Van Westerholt a retire, moens-
trando e catiboenan un biaha mas consecuen-
cia seria di nan obstinacion.
E troepanan a avanza toer huntoe contra
e negernan i a ataca nan cerca cas di sjon di
Porto Marie, camina nan a para riba pleintji i...”
|
|
| 4 |
 |
“...Den es corabate a moeri tarabe Sr. W. Van
ytrecht; di repiente su mes pistool a descar-
ga, e bala a dal na su pia i poco dia des-
pues el a moeri di es herida. (Prot. 1795.)
Su manece 26 Aug. Van Westerholt a poer*
sigi e negernan koe a hui, caba el a pone su carn-
pamento na coenucoe San Guan pa warda aja
jegada dje barcoenan, koe, segun e proposicion
koe el a had, lo mester a hiba raaisji i bestia-
nan na Punda, ma cuater dia despues el a ha-
ja uobo, koe nan lo no manda ningun barcoe,
asina koe no tabatin di si^i spera. Pesai el a
kibra su campamento coe idea pa coeri coe ne-
gernan for di ceroe St. Christoffel (1) i otro
ceritoenan ai banda, camina nan a traha trin-
chera i foi oenda nan tabata corre e otro
coenucoenan aieerca, kima cas i kibra toer ma-
gazina i coer, di bestia, pa hiba toer loke nan
cohe na nan campamento.
Pa motiboe di distancia grandi, koe ta sepa-
ra diferente coenucoe di banda bao foi otro, for-
za di Van Westerholt tabata muchoe poco pa
stop es ladronicianan;...”
|
|
| 5 |
 |
“...Christoffel tabata ceroe
di raas peligroso di henter isla; coe uu palabra,
Van Westerholt tabata considera situacion
asina critica, koe, pa el sol uo decidi. el a
convoca un conseho di gera, pa papia ri-
ba medidanan, koe lo toema. Pa haci ca-
tiboenan^ somete, es conseho a recoinenda como
medio di raas bon i di raas propio, pa kiina
asina liger koe por toer maisii, koe tabatin den
algun magazina rondo di ceroe di San Chris-
toffel; pa manda Punda toer bestia, koe nan
por cohe; i pa tira cadaver den poz, pa nan no
por bebe su awa raas. Esai a socede. Donjo-
nan di coenucoe Spencer, A. George i L. G.
Meijer (Rekw. 1796) a hacie di nan mes caba.
Entretanto Van Westerholt a mira rnasjar
bon, koe por a costa masjar trabao pa saca e
negernan for di nan posicion fuerte; pesai el a
busca coe negociacion promer, loke podiser
lo costa mnchoe bida di hende, si haci vio-
lencia coe arma., El a manda diferente carta
1 respond! pa e negernan i el tabatin un en-
trebista personal mes coe algun dje lamanta-...”
|
|
| 6 |
 |
“...Wacaa a haja caba nan castigoe hustoe, i apesar koe nos
sabi masjar bon, koe ainda tin hopi eulpabel, koe mester
ta saerific. na benganza hustoe di Husticia, sin embar-
go for di diferente informs, particularmente for di e infor-
me di Reverendo Senjor Jacobus Schinck, Pastoor di
Iglesia Catlica Roraana na es isla aki, nos a haja sa-
bi, koe tin masjar neger, koe tabata den es troft-
pa cruei pa motiboe koe nan a forza nan coe violeneia, i
koe tin otro coe un oontricion i dueie berdadera di nan
crimen, koe en adeiante io comporta nan como catiboe bon
i obedecido, ma koe reconociendo koe nan a merece
hustamente castigoe di morto semper ta spantA pa cai
den manoe di Husticia i a iarga pidi gracia, mientra ofi.
ciainan, koe. nos a autoriza, apriminti pordon na aigun caba.
Pesai anto, sintiendo un compasion cristiano pa esnan,
apesar koe nan dueie ta sincero, sin embargo io nan por ta
castigA hustamente coe morto, nos a haja bon di conflr-
ma e pordon, koe e oflciainan a doena nan i awor nos ta...”
|
|
| 7 |
 |
“...- 104 -
un resolucion, koe ninguQ hende no tabatiii
nada contra.
*
* *
Ainda a resta mi pa bisa, koe Conseho no
a loebida di recompensa .esnan, koe tabatin
uu parti activo pa sofoca es lainantaraentoe.
Di proiner Van Westerholt. Den un carta,
koe Conseho a skirbi, Conseho ta recouoce,
,,koe na su balenteria i bon disposicion sol
mester ta atribui, koe es desgraciado laman-
mentoe a stop asina liger i koe e lamanta-
dornan a somete nan asina corapletamente. Lue-
go Conseho ,,a gradici Van Westerholt na ma-
nera di mas solem pa su conducta, pa loke
Conseho tabata sumamente satisfecho. Con-
seho a suplik, ,,pa acepta como un prueba di
aprobacion i reconocimiento un spada coe ca-
bez di oro, koe Conseho tabata regale (1).
Van Westerholt mes a haia masjar judan-
*a di Sr. Mr. C. Spencer, e\& declara: ,,koe,^ape-
sar koe nuuca el tabatin amistad coe Sr. Spen-
cer, al contrario el tabatin algo contra dj
sin Spencer ni el, ni Heshushis por a haci al-
go pa descubri e negernan culpabel,_ i tambe...”
|
|
| 8 |
 |
“...loke a socede i koe a
participa Conseho su intencion, pa bai Holan-
da pa busca inehra di su salud Conseho a
decidi : pa saca un resolucion pa gradici Su Re-
verendo pa fabornan, koe el a moenstra Colonia,
i pa sigura Su Reverendo, koe lo sinti Conseho
muchoe, si circunstancianan di isla lo oblige bai
Holanda, ma koe Conseho lo desea mehor di
experimenta, koe mescos koe antes, Pastoor
lo busca di trece e carnernan perdi den bon
coera i emplea su bien i su influencia pa dre-
cha bon rde aki i juda mantenle.
E bon matroosnan di Heshusius, koe a
comporta nan asina bon, a haja un surna di
fl. 2269,85 pa danjo i perhuicio di nan bistir,
koe a sufri hopi na biaha di Banda bao.
Marcus Anthony, luitenant di.uegernan li-
ber, a haja un ,,carinjo di 100 florin i liber
di toer sirbisji personal den cuerpo di neger-
nan, mientra Conseho a doen permision tambe,
pa na caso di alarma el bai cerca troepanan
regular riba bateria i procd aja, es tempoe
ai un honor particular pa un neger, mulato
oi hende...”
|
|