1 |
 |
“...su graf, i nan a hanj asina
mes koe nan a der. Dia tabata
scur i cieloe nubi. ora nan a hib
na su graf nobo. Ma apena nan a
caba di der, koe solo a penetra nu-
bianan i di aleuw un klok a coemin-
za plama su sononan dushi.
Mashi hopi hende deboto, ciego,
surdoe, enfermonan, ta bin hinca
roedia riba su graf pa pidi forza i
consuelo i curamentoe. Nan ta con-
ta koe mash milagr a socede cai-
ba pa intercesion di es mucha santoe.
Bon Dios, sea gradicf pa toer esail
gracias na Dios pa Nelly chikitoe I
Despues di morto di Nelly, mucha-
nan dj school, unda Nelly tabata,
a haci un nobena, pa Nelly chikitoe,
nan amiguita santa na cieloe, haci
pa nan un milagro grandi, esta, pe
hanja pa su amiganan chikitoe i pa
toer mucha .chikitoenan di henter
mundoe e fabor grandi di jjpr rici-
bi Hesus na edad chikitoe, manera
e mes a ricibi Hesus. I mira un anja
despues Papa di Boma Pio X, koe
no tabata sfi nada di Nelly ni di...”
|
|
2 |
 |
“...8
su amiguitanan, koe a pidi e fabor,
a doena toer muchanan, di 7 anja
e fabor grandi di ricibi Hesus den
an coerazon.
Mi amigoenan child, stima Hesus,
manera Nelly a stim. Bin ricibi He-
sus den boso coerazon chikitoe mas
i mas i boso toer lo keda amigoenan
chiki di Hesus, manera Nelly chikitoe
di Dios Santoe. FIN.
iwetooeati*>.g"
Cartero dl Ala Blanca".
Den No. 27 di Ala Blanca di anja
koe a caba, Redactor a puntra su
amiguitonan, si nan ta gusta e Pro-
blema di Dam, pasobra Ala Blanca no
kier doena su amiguitonan sino cos
bon sol, eos koe ta cai na smaak.
Redactor tabata duda koe mu-
chanan no ta gusta wega di dam
muchoe, caba poco mucha lo tin,
koe tin e wega na cas.
Gomo awor ni un sol mucha a
pidi Redaccion pa sigui coe e Pro-1
blema di Dam, pesai Redactor ta
consldera esaki como un pidlmentoe
pa stop e i di busca un otro cos
di diberti koe por sirbi pa toer
mucha.
Sigur toer mucha ta deseoso pa
sabi ta cual di e amiguitonan a
conserva toer nan 28 numero di
Ala blanca. Berdad tin...”
|
|
3 |
 |
“...se-
S para hoffl for di cas, i cada un
g ta 100 M largoe i 50 M anchoe.
2. Numro di 2 cijfer di mas
grandi ta 99, pasobra el ta nifica
a 100 M 9X9X9X9X9X9X9X9X9
El tm balor anto di 387.420.489. 3. Palestina. 4. Funshi.
5. E buricoe, koe SS Birgen Maria Nifio Hesus a sinta
riba dje, dia S. Hose mester hui coe nan na Egipto. 6. Caha
di morto. 7. Si hende ta kita su dos handschoen, el ta keda
coe 10 dede, mask el a kita 10 dede afor. 8. Palomba di area
di No. 9. Pruha ta pretoe, pasobra semper el mester bisti
rouw, pa un di su famia koe nan a mata- 10. 7 jioe, esta 6
homber i un muher.
s
Charada.
1. Ki animal ta wesoe pafor, carni paden ? Guiiiermo santini
2. Tres bez diez-ocho ta 315,333. Di com? e van uyibrecht
3. Pakico Eva a morde pida for dje appel ? p a simon
4. Mi no por mira, ni tende, min sa leza ni scirbi, mi
no tin boca tampoco. Sin pia mi ta camna toer camina
instrui i diberti hende. Kende mi ta ? r. Hasseimeiyer
5. Kende por scirbi Amsterdam coe 7 letter ? a servage
6. Kico ta carga...”
|
|
4 |
 |
“...8
Ma percura bon bo no toema e mes numero, ma un otro
basta koe ta di tres cijfer. Bon, awor.bb ta kita e mas
chikitoe for di mas grandi. Di es sobra di e som mester
cambia tambe e promer i e ultimo numero. Anto dos dife-
rente numero, esta e sobra i e otro numero cambia bo mester
conta huntoe. Bon. Sin mi sabi cual numero cada mucha
a pensa, toch lo mi bisa otro siman na cada un kico ta pro-
ducto di su ultimo som.
- Rectecclon
10. Ki sorto di bela ta cende mas largoe (si toer dos ta
na principio mes largoe) bela di was di altar, of bela di
permacet? Redaccion
UN KENSHI
Kende por corta un buracoe aaina grani den un tarheta postal, koe
el poi pasa su cabez den dj ?
J^olixcioii.
Bo ta cohe un carta postal usa, un carta di baraha tambe
por sirbi. Marca coe potlood un streepi a-b i corta e streepi
a-b coe sambechi, mescos koe e figura l ta munstra :
Fig. 1.
a ..... ----------------- b
Despues bo ta dbla henter e tarheta riba e streepi a-b
corta. Caba bo ta marca coe potlood un cantidad di...”
|
|
5 |
 |
“...pasobi a lo el tabata dis-
puesto pa sacrifica basta su bida
mes pa scapa un alma bandonA.
Ma tabata es poco frutanan coe
cual el tabata mira te ainda toer
su esfuerzonau bendiclonA.
Ta kico tabata taltu ainda na su
trabao, su lAgrima i oracion, pa
haci es coenucoe secoe produci fru ta
mas abundante ?
* # *
Di ripiente el tabata strobA den
su meditation silencioso pa un bati-
mentoe purA na porta di misa. El
a bai pa habri porta i tabata pun-
tra coe un boz oprimi:
Ta kende t aji ?
Ta mi, Padre un hende a gri-
ta afor. Un pober muher di Maguesi
ta muriendo i el kier ricibi ltimo
Santoe Sacramentoenan.
Drenta, PaDgolo. e misionero,
koe a conoce boz di uu di es po
conau, koe el a batizA, a J)is; bo
keda tene wArda aki, ami sol lo bai
na Maguesi. Camina ta mashA pe-
ligroso, nan por cohe nos.
Na es ltimo palabranan, koe el a
papia poco mas ketoe, un mucba, koe
Dader tabata cerca dje na cas. a aeer
kle a cohe Padre su mAn tene duroe
i el a puntr, mien tras el a keda
mira es Pader :
Com Pader df,...”
|
|
6 |
 |
“...produci pa bo un cosecha
abundante di almanan.
UN EHEMPIiO REAL,.
Nos a tende conta hopi bez di e
piadoso Emperador Alem&n, koe a
baha asina pronto for di su bestia
pa ofrecle na un Sacerdote koe ta-
bata hiba Mahestad pa enfermonan.
Huntoe coe esai nos por pone tam-
be es boenita ehemplo doend pa Rei-
na di Spanja;
Algun luna pasd e Princesa tabata
bai haci un paseo coe su roeman
homber, archiduque Eugenio. El a
mira un Sacerdote acerca, koe ta-
bata hiba Mahestad pa un enfermo.
Solamente dos hende tabata com-
panjle. Inmediatameute el a manda
e cochero para, el a baha coe es
archiduque afor, i a ofrece es sacsr-
dote coe su companjeronan pa nan
drenta i el mes a sigui na pfa te
na cas di es enfermo, i a drenta
tras di e sacerdote dea e cas. Es
enfermo tabata un mucha muher di
binti-tres auja; su tata i mama ta-
bata para mash tristoe na su ca_
ma. La Reina a informa tocante di
miseria di e familia asina pober i el
a priminti nan di juda nan den nan
necesidad
Poblacion di es caja a reconoce...”
|
|
7 |
 |
“...13
Ahan, haragannan, horta fra-
ta di un pober coenucero, esai
jama: defendo nos patria? Bam
weita, combate ta coeminza.
Dos fruta asina ta muchoe
pisa p pober paloe. E ta kibra
i toer tres ta sinti bon cla,
koe suela ta duroe.
O.o
man
E fruta ta pisa, berde, I no pa mi stoma s, sino pa mi
cabez, mi braza, mi pi a i toer mi wesoenan.
Un hende, coe zapatoe nobo na su pia, ta bai cerca su
zapater i ta bis : mira, shon, e. zapatoe, koe bo a traha pa
mi, ta canta te grita.
Zapater h, shon kier podiser, koe pa e poco placa ai
mi por hinca un caha di musica of un gramafon den dje ?...”
|
|
8 |
 |
“...14
VARIA.
BIN CONTA.
Jioenan, boso sabi cuantoe ta un miljard florin ?
Un miljard florin ta mil miljon florin. Hondo no por fignr
bon, ki monton grandi di placa esai ta. Bam, scucha bon, i
lo mi splica boso.
Figura b miljard na placa di plata, e1. ta pisa 10 miljon
kilogram; cont, na placa di oro, el ta pisa 645 mil kilogram
I cont, na placa di papel, cada papel di mil florin, ainda
ta pisa 180 K. GL
Suponiendo koe un biomber balente por carga 100 K. G-,
anto pa carga un miljard na placa di papel (di 1000 florin)
lo mester di 18 homber.
Si ta conta e suma na oro, anto mester di 6450 homber
pa carg, i si ta na plata, mester un ehercito di 100 mil
homber. Si hende kier traha boeki di toer e placa di papel
di fl 1000, koe ta forma un miljard, anto por traha dos mil
boeki cada un di 500 bladchi. Bin conta. Ki dia!
-----
COI BUSCA.
* -y
Blek! Uuda bo shon ta ?
A gana Premioi
Muchanan, koe a conserva bon
toer 28 numero di promer anja di
Ala Blanoa ta:
Na Fictermaai di school di Frater:
A....”
|
|
9 |
 |
“...nunca. , idem
3. Kende por scirbi 67 coe 4 cijfer ?
4. Mi tin un canica di koffie. El ta toer bashl I toch
tin cos aden. Ta kico ? Redaction
5. Pakico carnernan blancoe ta come mas koe carnernan
pretoe ? - Redaction
6. Un hende tabatin dos i un mitar dozijn cabrltoe. I toch
el no tabatin 30. Ta cuantoe el tabatin anto? Redaction
7. Riba mesa tin 10* weboe den un tajor. Kende por parti
e diez weboe den 10 persona, di manera koe cada un ta han-
ja un weboe i koe ta keda un ainda den tajor. Rd.
8. Kico ta camna i para sin pia, i bati sin man ? Red.
9. Dos mama i dos jioe ta parti tres patia, i cada un a-
hanja un henter. Ta di com ? Red.
10. Den jm sala ta sinta 15 hende riba banki kantoe di
muraja. Mi ta boeta un ringetje di dede riba mesa, mi ta
pidi, pa cualkier hende,. despues koe mi a sali for di sala,
ta cohe e ringetje hink den su dede. Ora mi bolbe drenta
den sala, lo mi bisa ta kende a cohe e ringetje, na cual
man, na cual dede i si ta mas ariba, sea meimei, sea mas
abao di sea dede...”
|
|
10 |
 |
“... Ai nan tabata bini bun-
toe anocbi p i asisti na sacrificio di
misa, aja cristiannan nobo tabata
batiz., fortalec coe Pam di Angel,
nan, aja tabata resona nan canti-
canan di legria i tristeza, i sacer-
dote tabata papia coe nan palabra
di consuelo i animaclon.
Te dia di aw cristiannan ta ve-
oera na Roma e lugarnan santoe,
jam& Oatacomba i nan ta baba den
di nan coe masb respet, pasobra
nan ta pone nos corda riba e pro.
mer martirnan di Cristianismo, koe
ta der aja i koe ta warda aja e dia
grandi di nan resurreccion gloriosa.
Den toer e Catacombanan, koe ta
b$nja na Roma, e di 8 Oalisto ta di
mas renombri, pasobra diez Papa
ta der. aiden. Despues di bopi siglo
nan a banja aiden tambe curpa di
Sta. Cecilia i relikinan dj promer
martir di SSmo. Sacramento, San...”
|
|
11 |
 |
“...tabata warda prison di dia i
anochi i nan tabata waak coe ma-
shA zelo pa cobe sacerdotenan. Pa-
sobra nan tabata corda asina : Si
nos ta logra di cobe toer sacerdote
mata, pronto lo nos a caba coe ca-
tolicismo mes. Pes motiboe perso-
nanan, koe no tabata lamanta sos-
pecho di pursiguidor, tabata encar-
gA pa hiba Mahestad na prisonjero
cristian.
Awor e dia ai, koe es blstoria a
socede, e sacerdote, koe tabata na al-
tar den Catacomba, tabata bir pa
pueblo, pa scobe un hende, koe e por
a encarga coe es empresa mashA
grandi, ma peligroso tambe.
(E ta sigui.)...”
|
|
12 |
 |
“...ta pidi pa no
pon, ma nos koe ta mucha-hom-
jber serio, mucha di Pader Jansen,
ta larga pidi pa bolbe boet atrobe.
Dank! pa molester.
Adios.
Na nomber di algun amigoe
Emilio Davelaar.
Cerr Altena No. 9.
Curasao 12 Enero 1913.
Contesta di Redactor.
Pues, awor koe a bini un pidimentoe serio, Redactor lo bolbe pone
Problema di Dam den siguiente numero di Ala Blanca Pero, scucba bon. Si Re-
dactor lo ricibi despues ningun of mashA poco solucion di Problema,
lo ta bastante indicacion, koe majoria grandi di muchanan no ta gus-
ta e sorto di wega. I no lubida, Redaccion kier complace na su ami-
guitonan i no kier boeta den Ala Blanca sino cos koe ta cai na smaak.
Redaccion lo haci su posibel pa doena Problema koe lo ta menos
trabahoso. Animo anto. Busca bon solucion. , Redactor.
Ademas mi ta pidi amiguitonan, si nan manda charada, nan mira
bon, pa nan no manda cos bieuw, esta charada koe a boeta caba un
biahe den Ala Blanca....”
|
|
13 |
 |
“...21
H mMEx
mm
mm
9. E haragan ta boela hari
Pa nan n mul na cari-cari.
e p|
I||| |||
mm
:MSm
10. E ebon ta descanza un tiki
E animal ta studia un triki.
-----^
11. Motor ta pasa bon lib 12. shon ta e animal,
Buricoe a desparce tamb. Buricoe ta loer den stal.
Tin bez toer cos ta riba bao
Den partimentoe di trabao,
I hende drecbi tin coe wanta
Buricoe, koe ta goza i canta....”
|
|
14 |
 |
“...CULTO CATOLICO
qrjg
rzjzizszj^nxzizrzMzrtt
Un dia doraingo Antoine, jioe di un
liberpensudor frances a lamanta tem-
pran pa bisci sn bistir boenita, i coe
cara contentoe el ta bai cerca su
papa i ta bis:
Papa, mi ta bai misa, paeobra
awe ta dia domingo.
Kico, misa bo ta bai ? Coi lo-
co, ta bon pa muhernan bieuw, me-
hor bo haci un paseo.
Papa, tende un cos aki: Mas-
tro a sinja nos koe dia domingo
hende mester bai misa. Ei a bisa,
koe hende tin obligacion estricto, di
cumpli exactamente coe mandamen-
toehan di Dios, i un di nan ta di
tantiflca fiestanan. Si mi ta keda sin
bai, sigur mastro lo rabia.
Mucha, bo e& kico, Bo mastro
ta bobo, di kere koe tin Bios. Ma-
jan mi ta bai cerca dje pa tah p
stop-di sinja bo coi loco asina.
E mucha a keda ketoe, el a pen
sa un ratoe, caba el a puntra su
papa:
Anto papa ta bai taha mas-
tro tambe di sinja mi e otro man-
damentoe tambe, koe ta manda mi:
Honra bo tata i bo mama ?
E tata a keda babuca, ora el a
tende e prehunta, koe el no a spe-
ra. Avror...”
|
|
15 |
 |
“...som riba lei of pampel. Corda bon, mi no kier
sabi nada-nada, di loke bo ta scirbi, sino umicamente e producto di e som.
Pa no bini ningun papiamentoe ora mi tai, coer mucha mester a mira
bon promer mi drenta, ta cual mucha, na ki man etc, etc. el ta
bisti e ringchi. Tambe pa boso traha e som exactemente, bo mester
sabi padilanti, koe e mucha koe ta sinta mas cerca di porta, koe ma
drenta, ta No. 1, esun banda di dje ta No. 2 etc. tambe koe man robe
bo ta nota coe 1, man derechoe coe 2 ; dede grandi ta 1, su sigiente
ta dos etc. nsina koe dede chikitoe ta 5. Si ringchi ta mas ariba na
su dode tambe ta nifica 1, si ta meimei ta 2, si ta maa abao ta 3.
Corda bon, boso no papia nada di loke boso ta scirbi. Scirbi boca
ketoe, pa mi no tende nada-nada. Bam traha som awor.
Scirbi di ouantoe lugar e mucha di ringchi ta sinta.
Multipica e cijfer coe 2. Boeta 5 acerca.
Multiplica e producto coe 5.
Boeta trobe 10 acerca.
Boeta acerca na Jci man el ta bisti ringchi, ta 1 of 2 anto.
Bolbe multiplica...”
|
|
16 |
 |
“...boeta acerca ta keda semper meseos. Tambe e ultimo cijfer
3500 pa kita na secret afor,' no ta troca tampoco.
Charada.
Dios
shon amo rico
criar catiboe pober
Constanclo i Lucio Mendes
2. Ki stad di Holanda hende por scirbi asina :
50 e I (499 + 1) & H l Manual Palm
3, Ki diferencia tin den un baca i bendedor di lechi?
Johan Hudson
4. Com nos por haoi biahe mas barata foi Curasao na
Amsterdam ? Johan Hudson
5. Ki ora chogogo ta para riba un pia ? Johan Hudson
+ ta un letter
+ ta un rio na Egypto
+ ta un cos di den coshina
+ + + + + + ta un stad na Gelderland
+ ta un cos di cose
+ ta nomber di muher
+ ta e mes letter di ariba.
Glernardo R Willems
7. Un hende ta puntra Jan: cuantoe roeman bo tin ? Jan
ta bis : Mi tin doboel roeman-muher, koe mi tin roeman-
homber. E hende ta puntra awor na Ana, roeman di Jan:
Cuantoe roeman bo tin ? Ana ta bis : Mi tin dobbel roeman-
homber koe mi tin roeman-muher. Cuantoe jioe-homber i
cuantoe jioe-muher e tata i mama di Jan i Ana tabatin...”
|
|
17 |
 |
“...epiert p no larga
nan bobi, pasobra, asina e ta eigui,
mi a tende koe den Punda tin hopi
hende floho, koe iugar di busca tra
bao nan ta sinta por nada 6 cabish,
bebe boerachi i busca di nek bende
pa nan haja di come i di bebe sin
traha. No tene cuidao, su mari a
responds : Mi no ta mucha chikitoe,
mi ta abri mi wowo bon pa nan
no ganja mi den nada.
Su manece nos homber a lamauta
tempran, bebe su koffi, coe dos placa
buscoechi di ocho, el a subi su ca-
bai i dos ora despues, el a baj den
Punda bao di un tao di hende di
toer sorto; el a record toer loke
su muher a bis i no tabata mishl
coe ningun hende. Atardi ora el a
coempra hopi dtaochorla pa su muher
i jioenan, el a mira den un tienda
un boenita worst. Cordando di legra
su muher, el a coempr i a lor den
su lensoe.
Promer di sali foi Punda, el a mi-
ra un shap i coma el tabatin sed, el
a drenta i pidi un bit ter di dos pla-
ca* i a triet toer hende koe tabata
den e shap tambe.
Es bitter ai a smaak bon i el a
pidi un mas. Alatin nos homber...”
|
|
18 |
 |
“...29
V aria.
Manera pa rei edad di cnalkier hende, i lnna na cnal el a nace.
Bies e hende skirbi riba papel nmero di luna na cnal el a nace.
E nmero e mester multiplica coe 2. Despues e mester ^conta 5 acerca.
E suma £ mester multiplica coe 50. Anto e ta pone nmero di su edad
acerca i porfln e ta kita 250 i bisa cuantoe ta sobra. E dos ultimo
cijfer ta bisa su edad, i e promer cijfer, di luna na cual el a nace. Por
ehemplo sobr ta 822. Esai ta niflca, koe e persona tin 22 anja i koe
el a nace na di 8 luna, esta na Augustus. Poerba numa.
NO CODICIA COS
E general frances Cherin sint na
cabai, tabata camna na cabez di
un trupa di sold riba un camina
peligrosa den ceroena di Spanja.
Gada bez el mester a coerasha e
soldnan, koe mester camna na pia,
i koe tabata morto can sa di e ca*
mina largoe. Un di e soldnan a
perde tantoe respet pa e General,
koe el a grita malcontentoe: Bo por
papia di tene animo, bo mes ta
sinta riba cabai pero ami poberci*
to mester bai coe pia. Mes ora
e General ta baha...”
|
|
19 |
 |
“...winkel mas
grandi, i mantene bo famia mas bon,
i spaar tambe un boenita cens pa
dia koe bo bira bieuw, i koe bo no
por traha mas.
Baas Martin a gradici coe awa
den su wowo, ma el a contesta :£
Sefior Girolamo, no toema mi
na maloe. pero e placa ai mi no por
acepta. Tantem koe Dios doena mi
bida, salur i forza pa traha, no ta
pas pa mi acepta placa koe mi no
a gana coe mi trabao. Si ta cos
koe mi mester cumpra herbe, nan
ta fia mi te dia mi por paga, paso-
bra mi ta homber honrado, i sem-
per mi a paga mi debe te na ltimo
cens chikitoe. Pero si senor Girola-
mo kier permiti mi di baci un pidi-
mentoe, lo ta esaki. Sea asina bon
i doena e placa na mi amigoe L6-
zaro. P lo ta un judanza grandi,
coe e placa el por coeminza trobe
su trabao, i mi por sosega un poco.
Senor Girolamo a keda di acuerdo
coen i a coempli coe su deseo.
Ma el a haci mas tambe Na toer
camina koe el a pasa, el a conta
su amigoenan, di e nobel coerazon
di mastro Martin.
Resultado di esai tabata ko9 toer
hende, koe tabatin...”
|
|
20 |
 |
“...ateocion
lo dos asisti.
Tin bopi beode mi ta spera koe
deo di boso lo do tio ai ao koe ta
iota fada nao mash. taotoe na misa.
Nan ta bini misa, si, pasobra nan
mester, pasobra Sta. Iglesia kier pa
nan bini, ma kico nan ta bin haci
na misa, nan mes do por bisa. Ki
co ta socede na misa, ta manera
nan do ta comprende Dada di toer
esai. Fada nan ta fada nan mes
i otro hende i ta stroba nan den
Dan debocion. I ora porfin nan ta
tende Pader ta papia palabra: ,. Ite
mism est", un suspiro di ,,Danki Dios
koe cos a caba ta sali foi Dan
coerazon, i nan ta sali mas pronto
posibel, manera si nan kier scapa
nan cnrpa di un peligro grandi. Asi
na, mi amiguitonan, boso no mes
ter ta, asina boso no mester baci.
Si toer es hendenan, koe ta baci
asina, lo comprende mas mebor, toer
kico ta socede na misa, i kico nan
mester bin haci na misa, lo nau
no comporta nan asina- Mi kier
pusta, koe nan lo reza coe mas debo-
cion i pesai, koe nan lo saca mas
probecbo dj sacriflcio dibino, koe
awor su fruta pa bopi bende...”
|
|