1 |
|
“...Dios Santoe-
Dia pa dia Nelly su debocion pa
Santisima Euearietia a bira mas
graudi,
Un dia el a caba di ricibi, i hen-
ter dia el a keda droetni ketoe ke-
toe, sin moef su curpa, den adora
cion. Anochi a cera caba, koe Soeur
ta bai ruir. Ora e ta dobla su
curpa riba dj, Nelly dici coen;
O Mama, mi ta asina feliz, ma
papia coe Dios Santoe. Mientra
Nelly tabata papia e palabra, su
boz tabata tembla, su wowo taba-
ta brilja, su cara tabata luza di
un luz celestial, di manera koe Soeur
tabata corda den e mes : Enberdad,
e wowo a mira Dios. Un sonrisa
celestial tabata pinta su cara i rond
di su cama tabatin un olor di cencia.
Durante luna di Januari Nelly ta-
bata bai mas atras, ma e tabata
wanta su sufrimentoe coe pacenshi.
E pensamentoe sol koe e tabata
bai cerca Dios, tabata consol.
Nan a bis, koe le bini mas cer-
ca Dios, coe cuantoe mas pacenshi
el a wanta su sufrimentoe. Ma ma-
ma, asinai e mucha santoe a res-
ponde mi kier boela bai cerca Dios.
E kier a bai na Dios es mes dia,
asina e dici...”
|
|
2 |
|
“...3
por toema bo cerca djE, mama, pro
mer bo a mendra bo i haci loke E
kier.
E merdia Nelly a canta diferente
cantica. El a jama Soeur i dici coen:
Mama com bo ta sinti bo awe?
Mashi bon, Nelly el a responde.
Ma bisa mi, Nelly a sigui, bo
no ta sinti bo mas cerca Dios San-
toe ? Ami si, mi ta sinti.
Dia Biernes e tabata asina debil,
koe nan a kere koe e tabata mor-
to caba.
Te dia Domingo el a keda den
augonia. Toer cos tabata ketoe ke-
toe den scool i combentoe. Es nobo-
nan serio, koe tabata bini cada bez
for di cuarto di Nelly, tabata haci
toer hende tristoe. Henter dia ta-
bata es angonia terribel, koe su
bista sol tabata kibra curazon di
hende.
Pa banda di tres or Nelly a bira
calmo i a keda droemi an ora lar-
goe. Su wowo anchoe abri, tabata
dirigf na un cos, koe tabata paree
e tabata mira na pia di su cama.
Caba el a moef su curpa. Su wowo
a jena coe lagrima di iegria. E ta-
bata poerba pa lamanta jDe jega
mas cerca loke e tabata mira. Dn
sonrisa a bini na su cara. Tabata
paree e tabata...”
|
|
3 |
|
“...desea
di hanja hopi carta den vacancie,
mi kier cumpli coe Pader su
deseo. MashfL danki reverende Pa-
der, pa e dobbel numero di Ala
Blanca. Pader s&, nos ta gusta e
blaadtjinan mash, ora ta seman
koe £ mester sali, toer mucha ta an*
hela pa cada un tin di dje. Histo-
ria di Nelly chikitoe ta mashd,
mash boenita, ora el a caba, nos
ta hanja atrob un largoe asina?
Pader a puntra nos for di ki dia,
si nos ta stima e wega di-dam:
Ami no, Pader, i mi ta kere otro
mucha-muhernan tampoco; nos no
ta conoce e wega. Loke nos ta gus-
ta mas tantoe, ta e kensht coe pa-
loe di lucifer, etc.
Wega koe nos por poerba dia
Domingo, charada, coi busca, cos
pa corda etc. Pader s&, tin tres
mucha di nos scool, koe tin toer
nan 28 numero.
Tini koe a drenta den Ala Blan-
ca" numa, ora Pader a combida mu-
chanan pa drenta adeo ; nan a coe-
minza coe No 20.
AlguD a perde dos tres numero
i nan ta keda awor mashA nani-
shi largoe. Nos tres a trece nos
blaadtjinan caba pa Soeur, koe lo tin
bondad di manda nan na coemin-...”
|
|
4 |
|
“...4
Historia di un carson nobo.
mm
1. Toer hend i cas ta gusta eshon.
Bromando coe promr carson.
5. Su panja toer.ta na pintura
Di lodo Esta un mal flgura.
M m
jmm
w£yrii
1
2. Su bon mamachi la spirt
Di tene bon cuidao coen.
6. Nan toer ta hari, ta bfon
Di boeniteza dje carson.
(mm
wm
* sTfj
%B
Wm
3. Su papa ta bis mescos
No bai den cajanan mahos.
4. Su banidad i bromamentoe
A hinca Cai den bon tormentoe.
7. Cachr ta traba un bon buracoe
Den panja nobo dje macacoe.
8. Macacoe awor ta subi paloe
Esai tambe ta sali maloe.
WLm...”
|
|
5 |
|
“...5
SSlili
H
9. I bao dje paloe tin cachr
Coe ta ataca nos malhechor. *
| '-WMw
1wmm
10. Su djente a cobe nos ladron
Ta ranca pia dje carson.
11. Ma Cai ta toema su sambecbi
Ta corta e pfa limpi, necbi.
&s£&
Wgm
12. Cachr ta so'sega na paz,
Jorando Cai ta bolbe cas.
£T.fff04-02
13. Dos reepi panja, i un botou
Ata sobr dje bon carson.
14. Nos Cai maluco ta zoet
Camina e panja mester ta.
\ aria.
NANISHI LARGOE.
Senor: Much^ nunca bo no a haci biahe ainda coe
tranvia-motor ?
Mucha: Ami? Nunca den mi bida. Ni pa un fuerte lo
mi bai con.
Senor: Oh, ta pakico? Ta miedoe bo tin?
Mucha: Miedoe ? No, total. Pero pakico lo mi ta asina
bobo di paga un fuerte pa haci biaha coene, si pa 4 placa
nan ta doena mi un biljchi....”
|
|
6 |
|
“...sim lm
Solucion di Charada
oo m b Hala un linja for di punta
a te & dwars den e pida tera.
E linja lo ta marca, koe ta se-
S para hoffl for di cas, i cada un
g ta 100 M largoe i 50 M anchoe.
2. Numro di 2 cijfer di mas
grandi ta 99, pasobra el ta nifica
a 100 M 9X9X9X9X9X9X9X9X9
El tm balor anto di 387.420.489. 3. Palestina. 4. Funshi.
5. E buricoe, koe SS Birgen Maria Nifio Hesus a sinta
riba dje, dia S. Hose mester hui coe nan na Egipto. 6. Caha
di morto. 7. Si hende ta kita su dos handschoen, el ta keda
coe 10 dede, mask el a kita 10 dede afor. 8. Palomba di area
di No. 9. Pruha ta pretoe, pasobra semper el mester bisti
rouw, pa un di su famia koe nan a mata- 10. 7 jioe, esta 6
homber i un muher.
s
Charada.
1. Ki animal ta wesoe pafor, carni paden ? Guiiiermo santini
2. Tres bez diez-ocho ta 315,333. Di com? e van uyibrecht
3. Pakico Eva a morde pida for dje appel ? p a simon
4. Mi no por mira, ni tende, min sa leza ni scirbi, mi
no tin boca tampoco. Sin pia mi ta camna toer camina...”
|
|
7 |
|
“...8
Ma percura bon bo no toema e mes numero, ma un otro
basta koe ta di tres cijfer. Bon, awor.bb ta kita e mas
chikitoe for di mas grandi. Di es sobra di e som mester
cambia tambe e promer i e ultimo numero. Anto dos dife-
rente numero, esta e sobra i e otro numero cambia bo mester
conta huntoe. Bon. Sin mi sabi cual numero cada mucha
a pensa, toch lo mi bisa otro siman na cada un kico ta pro-
ducto di su ultimo som.
- Rectecclon
10. Ki sorto di bela ta cende mas largoe (si toer dos ta
na principio mes largoe) bela di was di altar, of bela di
permacet? Redaccion
UN KENSHI
Kende por corta un buracoe aaina grani den un tarheta postal, koe
el poi pasa su cabez den dj ?
J^olixcioii.
Bo ta cohe un carta postal usa, un carta di baraha tambe
por sirbi. Marca coe potlood un streepi a-b i corta e streepi
a-b coe sambechi, mescos koe e figura l ta munstra :
Fig. 1.
a ..... ----------------- b
Despues bo ta dbla henter e tarheta riba e streepi a-b
corta. Caba bo ta marca coe potlood un cantidad di...”
|
|
8 |
|
“...10
forzle, mientras lAgrima tabata bril-
ja den su wowo, ta kico lo por
pasa nos, si ELesus ta cerca nos ?
Ai, larga mi bai coe Pader I
Ta bon anto, bop mucha, es
sacerdote a bisa i ei a bai mes ora
na altar.
Ainda un momentoe, el a binca
roda i reza mas intimamente koe
nunca, como si el tabata sinti koe
un disgracia tabata bai pasa. El a
habri tabernAculo, sconde es ciborie
chikitoe bao di su hAbito i el a co-
he camioa lih, sigu pa su sirbidor
chikitoe di misa, kende su wowonan
tabata brilja d; felicidad, awor koe
el por companja S. Sacrameutoe.
Ki cordamentoe celestial a drenta
den es alma pra cada bez koe el
tabata mira respectuosamente es sa-
cerdote, koe tabata carga Besus ri
ba su coerazon !
Tata, el a puntra co un tono
gracioso, ki dia mi por haci mi
promer S. Comunion ? Ya mi a reza
nopi bez pa esai.
Tene un poco paciencia ainda,
mi jioe, e misionero a responds i
el a sigui su camina rezando na
silencio.
No a dura largoe, koe el tabata
strobA atrobe den su oracion. ma
awor pa...”
|
|
9 |
|
“...13
Ahan, haragannan, horta fra-
ta di un pober coenucero, esai
jama: defendo nos patria? Bam
weita, combate ta coeminza.
Dos fruta asina ta muchoe
pisa p pober paloe. E ta kibra
i toer tres ta sinti bon cla,
koe suela ta duroe.
O.o
man
E fruta ta pisa, berde, I no pa mi stoma s, sino pa mi
cabez, mi braza, mi pi a i toer mi wesoenan.
Un hende, coe zapatoe nobo na su pia, ta bai cerca su
zapater i ta bis : mira, shon, e. zapatoe, koe bo a traha pa
mi, ta canta te grita.
Zapater h, shon kier podiser, koe pa e poco placa ai
mi por hinca un caha di musica of un gramafon den dje ?...”
|
|
10 |
|
“...Jioenan, boso sabi cuantoe ta un miljard florin ?
Un miljard florin ta mil miljon florin. Hondo no por fignr
bon, ki monton grandi di placa esai ta. Bam, scucha bon, i
lo mi splica boso.
Figura b miljard na placa di plata, e1. ta pisa 10 miljon
kilogram; cont, na placa di oro, el ta pisa 645 mil kilogram
I cont, na placa di papel, cada papel di mil florin, ainda
ta pisa 180 K. GL
Suponiendo koe un biomber balente por carga 100 K. G-,
anto pa carga un miljard na placa di papel (di 1000 florin)
lo mester di 18 homber.
Si ta conta e suma na oro, anto mester di 6450 homber
pa carg, i si ta na plata, mester un ehercito di 100 mil
homber. Si hende kier traha boeki di toer e placa di papel
di fl 1000, koe ta forma un miljard, anto por traha dos mil
boeki cada un di 500 bladchi. Bin conta. Ki dia!
-----
COI BUSCA.
* -y
Blek! Uuda bo shon ta ?
A gana Premioi
Muchanan, koe a conserva bon
toer 28 numero di promer anja di
Ala Blanoa ta:
Na Fictermaai di school di Frater:
A. Servage, Oranjestraat;...”
|
|
11 |
|
“...chikitoe ta sinta den scool i frater lo sin j di tra-
ha som.
Maestro. Janchi, si tin tres appel riba mesa, i bo roeman
chikitoe Maria ta come un di nan, ta cuantoe ta sobra ainda ?
Janchi Cuantoe roeman ?
Maestro. Ai n Janchi. Scucha bon. Si tin tres appel riba
mesa i bo roeman Maria ta come un di nan, ta cuantoe-
appel lo sobra anto ?
Janchi: Ma frater, ta cos koe no por socede, pasobra nos
no tin appel na cas.
Maestro: Janchi, ta un comparacion m?a haci. Nos mester
figura nos, koe tin appel riba mesa.
Janchi: Frater, ta appel secoe?
Maestro: Ai no !
Janchi: Appel hasa anto ?
Maestro: Tampoco. No tin appel di berde mes. Nos ta haci
numa manera si tin.
Janchi: Ahan, anto no tin appei, frater ?
Maestro: Janchi, no hunga awor, hinca e sambechi den
bo sacoe, i scucha bon. Nos ta figura nos, koe tin tres appel
riba mesa.
Janchi: Si, frater.
Maestro: Bo roeman Maria ta come un di nan, caba el ta bai.
Janchi: Ma. sigur frater no conoce mi roeman Maria, mi
sa sigur koe e no ta bai, promer koe el a come...”
|
|
12 |
|
“...mucha sol, koe a keda
aja-banda ta bolbe coen. Anto e dos mucha ta bai coe
ponehi, esun ta keda i otro ta bolbe coe ponehi. Awor mama
sol ta bai, i e otro mucha ta bolbe trece e ponehi. Por
ultimo e dos mucha huntoe ta bai. I anto henter e famia
ta complete na e otro banda di rioe. 8. Theebladchi.
9. Producta ta 1089. 10 Ni un di dos sorto di bela ta
cende mas largoe, pasobra toer dos ta bira mas corticoe ora
nan ta cende.
Charada.
1. Kende por scirbi cincoe dia di seman sin menta nom-
ber di dia. Bedaccion
2. Kende nos ta mira toer dia, rey i emperadornan ta
mir poco bez, Dios ta mira nunca. , idem
3. Kende por scirbi 67 coe 4 cijfer ?
4. Mi tin un canica di koffie. El ta toer bashl I toch
tin cos aden. Ta kico ? Redaction
5. Pakico carnernan blancoe ta come mas koe carnernan
pretoe ? - Redaction
6. Un hende tabatin dos i un mitar dozijn cabrltoe. I toch
el no tabatin 30. Ta cuantoe el tabatin anto? Redaction
7. Riba mesa tin 10* weboe den un tajor. Kende por parti
e diez weboe den 10 persona...”
|
|
13 |
|
“...Ninguu bende, koe tabata
moeostr catlico publicaineufce, no
tabata sigur di su bida mas. Chal-
kier dia koe sold&nan 6 empleado-
nan di emperador a banja sabi esai,
nan tabata coh preso i acaso e
tabata keda fiel i constante den su
kerementoe, nan tabata torment di
mas cruelmente. Caba nan tabata
mat i tira su curpa afor.
Boso ta comprende, koe cristian*
nan tabata sconde nan curpa cuan-
toe koe nan tabata por numa. Nan
a busca un refugio den e gangtjinan
scur i pert, kon nan a coba bao
di tera i koe nan tabata dera nan
mortonan adn. Camina e gangtji-
nan tabata mas anchoe i tabata
forma manera un kamer, nan a tra-
ba un altar. Ai nan tabata bini bun-
toe anocbi p i asisti na sacrificio di
misa, aja cristiannan nobo tabata
batiz., fortalec coe Pam di Angel,
nan, aja tabata resona nan canti-
canan di legria i tristeza, i sacer-
dote tabata papia coe nan palabra
di consuelo i animaclon.
Te dia di aw cristiannan ta ve-
oera na Roma e lugarnan santoe,
jam& Oatacomba i nan ta baba den
di nan coe...”
|
|
14 |
|
“...aki. E ta keda aki di dia i
anoebi. Ta El, koe boso a caba dl
ricibi den boso coerazn, keda ni
coen te na dia di boso morto. E
ta resurreccion i bida.
Apena Papa Stefano a caba di pa-
pia es palabra, koe soldAnan di em-
perador ta corre drenta, tacairiba
dj i ta mat na pia di altar. Anto
nan ta. corre bai trobe 1 ta larga
cristiannan den gran sustoe itristeza.
Den muebauan, koe tabata sirbi
misa di Papa, tabatin un miicba,
jamA Tarcisio, di un famia mashA
nobel. E tabata mashA bon mueba,
mashA deboto, coe coerazon puroe
manera di un angel.
Su siguiente dia Cristiannan taba
ta bini huntoe atrobe pa consulta
coe otro, di ki manera lo nau por
trece Mahestad pa S. Pancracio i su
companjeronao, koe tabata cerA den
prison, i koe tabata condenA caba
pa moeri. Pues ta den SSo. Sacra-
mento e heronan di nos santa f
a banja e forza pa wanta martirio
di mas cruel i pa moeri pa Hesu$
coe' tantoe legria. Tabata un em-
press mashA peligroso, como soldA-
nan tabata warda prison di dia i
anochi i nan tabata...”
|
|
15 |
|
“...koe
mi no ta haja e Gbaradanan aden.
Historia di Nelly chikitoe ta ma
sh& boenita. Pader, awor koe el a
caba, nos ta spera koe Pader lo man-
da nos un boenita asina pa doena
nos an bon ebemplo di un bon mu-
cha. Awor mi no tin nada mas pa
scirbi. Dia koe mi bira mas sabir
na scool, lo mi scirbi Pader un car-
ta mas boenita.
Beleefd nos ta manda dos saludo
pa Pader.
Gerard van Uijtrecht.
Gampo Rif 20 nero 1914.
Muy Reverendo Redactor di
,,Ala Blanca,
Na nomber di algun amigoe mi
ta larga pidi Bo, si Bo por ta
asina bon di sigui coe Problema di
Dam. Algun be* a bini un problema
trababoso, anto nos no por a saca
su solucion. Por ebemplo: esun di
de laatste biaba tabata asina tra-
bahoso, koe nos no por a manda
su solucion; ma promer koe esai,
cuantoe be* nos no sA manda so-
lucion, casi toer biaba nos ta manda
bon solucion; ma toer biaba no ta
lecbi dushi, tin biaba ta kalmeki,'
no biaha podiser e ta facil, nos ta
sak un-be*; otro biaba nos no tin
tempoe, asina ta bira koe nos ta
lubida i ta...”
|
|
16 |
|
“...20
UN BURXCOE CABEZURA
1. E cunoekero, no ta ricoe
En tin cabai, sino buricoe.
5. Ta kico e mal buricoe tini ?
I djies aki motor ta bini.
2. E homber conoce su ofishi
Ta cumpra un sacoe bon maishi. 6 Ta Hta mi megter kjt
Fono motor ta bin mat.
3. Buricoe paree ta pura
Kier gana cas den un camnd.
7. Ranke, bati coe energia
E mal crifi u ta moef su pia.
4. Cachimba semper na candela
Mescos coe pipa di tawela.
8. Ata*motor.ttBon kier teainda?
Ami |fca scapa bo coeminda....”
|
|
17 |
|
“...21
H mMEx
mm
mm
9. E haragan ta boela hari
Pa nan n mul na cari-cari.
e p|
I||| |||
mm
:MSm
10. E ebon ta descanza un tiki
E animal ta studia un triki.
-----^
11. Motor ta pasa bon lib 12. shon ta e animal,
Buricoe a desparce tamb. Buricoe ta loer den stal.
Tin bez toer cos ta riba bao
Den partimentoe di trabao,
I hende drecbi tin coe wanta
Buricoe, koe ta goza i canta....”
|
|
18 |
|
“...CULTO CATOLICO
qrjg
rzjzizszj^nxzizrzMzrtt
Un dia doraingo Antoine, jioe di un
liberpensudor frances a lamanta tem-
pran pa bisci sn bistir boenita, i coe
cara contentoe el ta bai cerca su
papa i ta bis:
Papa, mi ta bai misa, paeobra
awe ta dia domingo.
Kico, misa bo ta bai ? Coi lo-
co, ta bon pa muhernan bieuw, me-
hor bo haci un paseo.
Papa, tende un cos aki: Mas-
tro a sinja nos koe dia domingo
hende mester bai misa. Ei a bisa,
koe hende tin obligacion estricto, di
cumpli exactamente coe mandamen-
toehan di Dios, i un di nan ta di
tantiflca fiestanan. Si mi ta keda sin
bai, sigur mastro lo rabia.
Mucha, bo e& kico, Bo mastro
ta bobo, di kere koe tin Bios. Ma-
jan mi ta bai cerca dje pa tah p
stop-di sinja bo coi loco asina.
E mucha a keda ketoe, el a pen
sa un ratoe, caba el a puntra su
papa:
Anto papa ta bai taha mas-
tro tambe di sinja mi e otro man-
damentoe tambe, koe ta manda mi:
Honra bo tata i bo mama ?
E tata a keda babuca, ora el a
tende e prehunta, koe el no a spe-
ra. Avror...”
|
|
19 |
|
“...mi sabi ta cual mucha, i ki dede, di ki man el ta bisti e ringchi,
ora mi ta bolbe drenta den e kamer, mi ta doena un of doe of toer
e mucha di traha un som riba lei of pampel. Corda bon, mi no kier
sabi nada-nada, di loke bo ta scirbi, sino umicamente e producto di e som.
Pa no bini ningun papiamentoe ora mi tai, coer mucha mester a mira
bon promer mi drenta, ta cual mucha, na ki man etc, etc. el ta
bisti e ringchi. Tambe pa boso traha e som exactemente, bo mester
sabi padilanti, koe e mucha koe ta sinta mas cerca di porta, koe ma
drenta, ta No. 1, esun banda di dje ta No. 2 etc. tambe koe man robe
bo ta nota coe 1, man derechoe coe 2 ; dede grandi ta 1, su sigiente
ta dos etc. nsina koe dede chikitoe ta 5. Si ringchi ta mas ariba na
su dode tambe ta nifica 1, si ta meimei ta 2, si ta maa abao ta 3.
Corda bon, boso no papia nada di loke boso ta scirbi. Scirbi boca
ketoe, pa mi no tende nada-nada. Bam traha som awor.
Scirbi di ouantoe lugar e mucha di ringchi ta sinta.
Multipica e cijfer...”
|
|
20 |
|
“...| Anja 2. \iim. 4. |
AU BLA N [CA
DEDICA NA NOS HTJBENTTJD.
TH Febr ALA BLANCA TA SALI CADA DOS SEMAN. 1014
TF ImPRIMI NA ImPRENTA Dl VlCARIATO. *4
SAN TARCISIO
Promer Marter di SSmo. Sacramento.
II.
Ma mira, promer koe ningun hen
de do tabatin tempoe pa ofrec, ud
mueha pareuw a bin present dilan-
ti di altar. Tabata Tarcisio.
Ma bo ta muchoe chikitoe ainda,
e sacerdote dici coe ne.
Mi tata, mi bubentud lo ta mi
mas bon proteccion. No nenga mi
es honor.
Ltgrima tabata brja den wovo
di es angel chikitoe i au cara taba-
ta lombra di un amor di mas tierno.
Anto sacerdote, koe tabata mash&
bao di impresion, a toema Santisimo
Sacramennto, a boet den un lenzo
blancoe i mien tras e tabata poh den
mfin di es mueha, e dici Corda, mi
jioe, koe ta un tesoro celestial koe
mi ta confia na bo manoe dbil.
Ward flelmente.
Promer di larg, lo mi doena
mi bida, e mueha balente a respon-
ds, i primiendo e na su pecho, el a
corre bai cumpli coe su encargo.
Tarcisio tabata camua wovo...”
|
|