1 |
|
“...10
ben a acepta e licor. Apena el a
poerb numa, un ardor biboe a co-
ne su-nervionan i toer anima el a
bai sinta banda eperegrinb.
IV.
Mi nobel tata, Enguerrando a
coeminza papia, a bai for di nos
jen di speranza di saca musulman-
nan for di Herusalem. El a bai jen
di Animo i confianza i ai! nunca
mas lo bolbe trobel...
Ma alomenos su morto por ser
yengA.
Di com?
Mi a forma un idea pa un cru-|
zada nobo, i mi a corda koe jioe-
nan di Senjor di Kerougal lo kier
toema parti aden, i haci e musui-
man paga di sanger di nan tata.
Kiko I Apenas mi tin diez cincoe
anja i mi roemannan toer ta mas
hoben koe mi ainda.
Toer koe lo toema parti den e
cruzada lo ta di bo edad mas 6
menos.
Cabaljeronan mucha auto.
Muehanan ta bira homber, ra
jega caso di mester bringa pa cau-
sa di Dios. David tabata apenas un
hobencito ora el a toemba Goliat
coe un piedra; Joas tabata un mu
cha numa i sin embargo el a toem-
ba trono di Atalia i su diosuan fal-
soe. Pakiko e mes milagronan no
por socede awendia coe nos...”
|
|
2 |
|
“... nan su propsito di
sali coe cruzada.
Isolin koe tabatin un caracter de-
bil i romntico no a haci ningun
obheccion; ma Jehan a mira su roe-
mannan coe un cara severa i a pa-
pia serio i enrgico:
Coe toer esai boso a loebida un
cos, boso deber pa coe boso mama.
I mi ta bisa boso, desconfia di es
stranjero koe podiser ta busca mo-
do di ganja boso.
Es palabranan, pa un momento,
a haci impresion riba nan, ma pron-
to esai a pasa, i coe un sonrisa di
compasion Enguerrando a responde:
,,Bao di es forma ai, anto nunca
un cabaljero lo a toema parti denf
ningun cruzada. Ma en berdad, Je-
han, miedoe ta pone bo perde ca-
bez?.... . ^ a
Boso lo mira si ta miedoe mi tm.
I Jehan a bisti armadura mescos
koe' su roemannan.
Di es manera nan a baha na co-
ral interior oenda nan a hunga al-
gun wega di torneo excelente^dilan-
ti Donja Hermenegilda i su damanan.
Ora anochia drenta i koe algun
personal di servicio a retira, Donja
Hermenegilda tabata sinta solito
banda dl chimenea i bao di hila-
mentoe el...”
|
|
3 |
|
“...accionnan santoe,
koe ta forma culto eatolico, esta,
misa i santana. Pueblo di Hudioe-
nan, koe Dios a scohe pa su pue-
blo, tabatin e Tent 6 Tabernaculo
Santoe, na cual area di alianza ta-
bata para; despues ora nan a jega
na Tera primiuti nan a traha na
Herusalem e tempel magnifico, koe
Hesus a santiflea pa su preSencia.
Na tempoe di Apostelnan Cristian-
nan a bini huntoe na un of otro
cas pa asisti na sacrificio di misa.
Ma poco despues, ora paganonan a
coeminza poersigui Cristiannan i koe
nan tabata busca nan na toer ca-
mina pa mata nan,'Cristiannan a
busca lugarnan mas sigur i nan a
retira nan na e cementerio bao di
tera pa celebra nan misterio san-
toenan. E cementerio tabata gang*
tji largoe i ta jama catacumba.
Na anja 313, koe Emperador Con-
stantino Magno a triunfa riba pa-
ganismo, el a doena libertad na
Cristiannan pa practica nan religion
publicamente i na toer camina.
Anto nan a traba misa boenita na
toer camina Hopi bez e misa
tabata trahA na forma di Cruz,
manera p. e. misa...”
|
|
4 |
|
“...aaocbi. Bien pronto, ora aan a jega
mas meimei den mondi, nan tanata
mira flambeuwnan tabata zwaai den
laria, como si fuera, indicando jega-
da di diferente personanan.
VII
Na un blra mentoe di camina e tres
roemannan a contra coe un binti
muchanan di coenucoe; algun tabatin
plki, otro fiecha coe arco, mas aya
algun coe slinger, trobe otro coe
coco-macacoe koe nan mes a traba
coe otro arma. Nan tabata cam-
na purA i coe aire di sold A Un
poco mas aleuw e bobennan di Ke-
rougal a topa coe un grupo di mu-
chanan di lamilia nobel, koe nan
por distingui di e otronan na nan
bistir mas ricoe. EsDan di mas bieuw
por tabatin diez-cincoe anja.
E fuegonan di wArda, e cAntonan
koe tabata resona, bista di e Arma-
nan di toer sorto, toer a juda infla-
ma Enguerrando mas tantoe.
Galopiando nan a coeri pasa e
muchanan, koe a keda admirA, te
koe nan a jega meimei di e mondi.
Aya un espectAculo imponente a
presen ta na nan bista. Riba un al-
tura chikitoe, tap coe jerba, Archi-
baldo tabata parti cruznan...”
|
|
5 |
|
“...s ;
ALl H LA N [CA
DEDICA NA NOS HUBENTUD.
No. 1 ALA BLANCA TA SALI CADA DOS SEMAN. 1912
(Ui)
Cruzada di Muchanan.
IX.
Ya e ehrcito di cruzadonan chi-
kitoe a pasa rarios provincianan
di Francia. Hotnbernan bistf mes-
cos koe Archibaldo tabata bini un
tras di otro pa ofrece nan mes Da
e cruzada; algun tabata bini com-
panjl di cincuenta, otro di cien i
di dos cien mucha i" cada grupo
tabatin un hefe di nan mes edad;
i asina pres e nubonan a presta
huramentoe di obediencia na nan
hefe supremo, e hombernan ai ta-
bata bolbe disparce. Ta di compren-
de f&cilmente ki trabao Archibaldo
tabatin pa mantene orden duranti
marcha. Animosidad di mas gran-
di tabata reina den e hoben nobel-
nan i e hoben aldeanonan. Esaki-
nan, di pursi, tabatin di sufri ge-
neralmente di orgtiljo grandi, bo-
fonamentoe i hechoe odioso di e
nobelnan.
Asina cos tabata, ora nan a ga
na den cercanfa de Nevers. Un cier-
toe anochi e ehrcito di mucha. a
iega morto cansl na limite di un
bosque i nan...”
|
|
6 |
|
“...26
X.
Tabata dosor di anochi; na un
kantoe e campo, limits di un ban-
da pa bosque i di e otro banda
pa fosanan di un castiljo coe mu-
rajanan iinponente; rona di can-
dela un grupo di mucha tabata te-
ne un comberaacion anim; i por a
ripara un ciertoe ai re di misterio
den nan papiamentoe. Na nan bist!
grof i nan aspecto comun por a co-
noce f&cilmente koejian tabata mu-
cbanan di coenucoe. Cabesantenan
di es reunion aki tabata Lucas i
Urbano, jioenan di e coenukero cer-
ca ken e hoben Kerougalnan a so
sega un poco, anochi di nan par-
tida for di castiljo.
Par& meimei di nan companjero-
nan, koe tabata sinta toer rondo
di candela, nan tabata conta coe
hacha, i spada den mftn pa doena
forza na nan palabra, toer mal-
tratoe koe nan toer cotno mucha-
nan di coenucoe mester a soporta
na man di e nobelnan for di dia
koe nan a sali i principalmente na
man di Enguerrando di Kerougal
E mester cai promer koe toer!
toer a grita coe n boz.
Na e mes momentoe nan a teu-
de un boz rabioso i menazante:...”
|
|
7 |
|
“...Buracoe. 6. Dia 2 di Januari. 7. Biboe.
, 8. Boeta ian asina :
CHARADA.
BBBKKK-hlO = 21i2
2. Ki luna ta di mas corticoe?
3. Kiko tin djente i no ta morde?
4. 1. . .. t ... , un coenucoe pabao, 7 letter
2. ...... f .... . pariba, 12
3. ... t ... . pabao, 8
4. . ..............t . pariba, 10
5. ... t ...... pabao, 10
6. . t . pariba, 7
7. ...........t . pabao, 7 *
E cruznan ta forma palabra Bonaire* Doena nomber di
coenucoenan.
5. Ki sorto di rosa no tin soempinja.
6. - Mi ta rondo. Sin mi ningun hende por bisa : Dios.
Cardenal Papa, si, e por bisa,, pero Obispo Pastor n.
Kiko mi ta ?
7. Poerba forma di e dos palabra nomber di un courant?
Ancla bala*
8. Un mucha ta conta otro : Un mucba ta awor tres
bez mas bieuw koe mi, ma anja lo bini koe le ta dos
bez mas bieuw koe mi numa. Com esai por ta?...”
|
|
8 |
|
“...lugar-ai
tin nomber di Tabernaculo, como e
ta un imitacipn dj tent, dan cual
area di afianza tabata para na tem-
poe di Testament Bieuw. E ta tro-
no- di Dios cas di Dios, camina
Hesus ta afiorA pa angel i hende.
Pesai tin bez ta mira dos imagen
di Angel na roedia banda di Ta-
bernaculo, pa sinja nos es adora-
cion koe nos mester doena na He-
sus den Su Santisimo Sacramento.
Den tempoe aniiguo Santisimo Sa-
cramento no tabata wardA den fln
vaso di oro plata manera awen-
di*,. ma den un vaso na forma di
pa}omba, koe tabata cologA dilanti
di altar.
11. Kiko nos ta mira dilanti di allarl
Manera den Tempel di Herusalem
un candelar coe siete braza taba-
ta para dilanti di Satftisimo, asina
den nos misa semper mester tin un
lampi cend dilanti di Tabernaculo.
E ta jamA: Luz eterna pasobra sem-
per e mester ,ta cend. Solamente
dia Huebes i dia Biernes Santoe,
koe Hesus no ta biba den Taber-
naculo, e ta pagA.
E lampi ta sinja nos koe Hesus
semper ta presente den Santisimo
Sacramento; e ta spierca...”
|
|
9 |
|
“...SOLUCION.
1. Tres be tres kabez di Estados Unidos tabata mata.
2. Lima di Mei. E tin tres letter sol. 3. Penja.
1.
2
3.
4.
5.
6.
7.
Siberi
Bloemfontein
Asencion
Brievengat
St. Nicolaas
St. Jors
Savonet
R
0
N
A
1
R
E
5.
6.
1.
8.
Matroosnan.
Letter O.
Ala Blanca.
Si mama tin 30 anja i jioe
tin 10, mama ta tres bez
masbieuw koe jioe. Despues
di 10 anja mdma tin 40 i
jioe tin 20. Pues mama ta anto dos bez mas bieuw koe su jioe.
CHARADA.
Aki tin 31 lucifer, koe ta forma 12 cua-
dro. Kita 8 lucifer afor, di manera koe
ta .sobra solamente 6 cuadro.
2. t)os jaagd a caba di jaag i a topa otro net na
Morgenster. Leopoldo a puntra Ramon: Ramon, puantoe
konentji bo a tira? Si bo doena mi n, Ramn a con-
test, anto mi tin dos bez loke bo tin. Doena mi n,
Leopldo a bis, anto mi tin net mes tantoe koe bo tin.
Cuanto konentji cada un tabatin ?
3. Kende por bisa mi, ta ki ora un pisca ta bebe ava ?
4. Muehanan, cual di boso sa scirbi cora ce krijt
blancoe ?
5. Pone e letteman aki di tal manera, koe bo ta...”
|
|
10 |
|
“...laba bo man.
CHARADA.
1. Oom a bini for di Aruba i el a trece cabez di un patoe,
raboe di un, porc-o, cabez di un palomba, cabez di un tribon
i di su jioe, i raboe cabez di un elefante. Kiko oom a
trece ? Alex de Pool.
2. Cuanto panchi ta bai riba dak di un cas ? Aiex de Pool.
3. Skirbi 6 nomber di mucha homber. E di promer ta
coeminza coe A, e di dos coe B, e di tres coe C, e di cuater
coe D, e di cincoe coe E, e di seis coe F
. V t t .
t t
'. t
7 letter.
. 8
6
. 8
7
t 8
Maracaibo.
E cruznan ta forma palabra
4. Ki santoe ta pasa mas trabao koe toer otro santoe ?
F. R. Pleteraz.
5. Na oenda un gai a canta promer bez di su bida? f. r. p.
6. 1 2 3 4 5 = no ta bobo.
2
3
4
5 = no ta dushi.
7. Pakiko ora school a caba, mucha ta bai cas? a. de p.
8. Coe cuantoe claboe mi mester claba un cana pe ta
bon claba ? f. r. p.
9. Ken ta pidi limosna i casi nunca ta bira ricoe ?
Humberto de Palm.
10. Mi roeman dici coe mi: Bo no por bai sinta, camina
mi a sinta. Promer bez el a bai sinta riba un stoel. Mi...”
|
|
11 |
|
“...koe Rey
Assuero a bisti Mardocho coe stola.
Sacerdote tambe ta bisti stola como
senjal di su autoridad i poder, ora
e ta administra Sacramentoenan i
ta doena bendicion.
Fortin casulja tabata antes un pan-
ja boenita i anchoe, koe tabata tapa
curpa di sacerdote tamb su braza
i manoe manera un cas chikitoe.
Ora sacerdote tabata haci misa, e
tabata hiza e panja riba su braza i
tabata peg riba su schouder. Des-
pues nan a kita e dos pida* di toer
banda i asina casulja di awendia a
sali. E promer forma di casulja ta
causa koe sirbidor di misa ta hiz
poco na ora di consagracion, como
su largura tabata stroba sacerdote
di hinca roedia. Ora tin misa solem
coe tres Pader, diacono i subdiacono
tin amict, albe, cingulo i manipulo
manera sacerdote. Ademas diacono
tin stola riba su schouder robes, pa
niflca koe e ta juda sol den adminis-
tracion di sacramentoenan. Toer dos
ta bisti un panja Iargoe sin manga,
jam dalmatica,...”
|
|
12 |
|
“...tabata grita : No tin peligro,
henteramente no tin peligro Ta-
bata un anochi di strea briljante i
tabata masbfi masbd frieuw. Lamar
tabata calmo. Algun pasaberonan
tabata para cerca deiensa i tabata
mira abao; ma mi mester bisa
acerca, ningun bende tabatin miedoe.
Mi esposo a bai cerca un ofieial
e tabata di cincoe ofieial, Harold
Lowe, di promer ofieial, Murdock
i a puntr algo. Ma tende e
contesta: No, nos no tin luz di
busca, ma nos tin algun vuurpijloe
abordo.
Sea calmo no tin peligro 1
Nos grupo di tres tabata cerca
otro. Mi no a reconoce ningun di
e otro caranan, koe tabata para
rondo di mi, probablemente pa mo-
tibo di muchoe movecion! Mi no
a bai na dek di kuiroe di primera
clase, i pesai mi no a mira ningun
di e notablenan, koe tabata abordo.
Di repiente a lamanta un boroto
den un di e pasasbinan i nos a
mira un stoker di abao den mashin
coeri subi ariba. El a para ketoe,
algun pasonan foi nos separ. Toer
su dedenan di su dos manoe tabata
corti af. Sanger tabata correfoi
di punta-punta...”
|
|
13 |
|
“...leza despues den
periodico, e mester tabata e Senor
J. Bruce Ismay, directeur di e linja
di strea blancoe koe e vapor ta-
bata pertenece ne. E di tres boto
tabata casi jen, ora un matroos a
pone man cohe Marjorie, rank foi
mi i tir den boto. E no tabatin
tempoe. pa e despidi pa semper foi
u rata i pa doena e ultimo beso.
MI awor abo un homber a grita
den mi orea. *
Bo ta un muher 1 Busca un lu-
gar den boto, promer koe ta laat.
Tabata figura mi koe dek di vapor
tabata slip bao di mi pia. Ya el a
forma caba un hoeki skerpi, paso-
bra e vapor tabata hundi iiher, do-
blando pa parti padilanti. Desespe-
r& ma cohe mi esposo tene. Mi no
sa, kiko ma bis, ma semper lo mi
tene na mi memoria, koe mi no kier
a bandon.
Un homber a coh mi na mi braza,
despues un otro a pasa toer dos ma-
_oe rondo di mi i a ranca mi coe
|Oer foria. Ma tends mi esposo bi*
sa : Bai Lotty I Bai pa amor di
Dios i sea balente Lo mi haja un
lugar den otro boto siguiente. E
homber, koe tabata tene mi droe,
a lastra mi riba dek...”
|
|
14 |
|
“...dia aki un s&cerdote, un
tal Pader Bylas, a had misa den
salon di segunda clase i mi ta kere
koe ta E tabata para ai den ora-
cion, preparando nan pa moeri. Na
e ora ai orkesta di vapor tabata
toca: Mas cerca Bo, o Dios I Mi
por a distingui forma di un
waaier i. a bai na toer parti di e
barcoe perdf.
Despues a sigui dos otro explo-
sion den barcoe, pisd i duroe ma-...”
|
|
15 |
|
“...lamanta nan f, koe
tabata moeriendo. Selim IT, empe-
rador di Constantinopel, a podera
di isla Chipre, a mata 20.000 Cris-
tian na ciudad di Nicosia, i taba
tin idea di cai riba Venecia coe
su ehercito poderoso, pa conkista
henter mundoe i destrui Cristianismo
hen ter. Anto Papa Pio V, e grau
Papa di Orde di San Dominico, a
jama nacionnan cristian pa bai brin-
ga contra s enemigoe poderoso.
Felipe II, rey di Spanja, e duque
di Sabona, republicans n di Genua
i Venecia a uni nan un coe otro i-
a forma ud ehercito grandi i po-
deroso, bao di comando di Don
Juan di Austria. Papa a manda
reza Rosario i prescnbi ajuno, pa
placa husticia dibina. Henter Lu-
ropa tabata na oracion. Tambe
Papa a bisa Don Juan di manda
toer soldAnan bai, koe tabata animA
pa speranza di robo sol i koe no ta-
bata hiba bon bida. Despues di a
confesa i ricibi coe f biboe, i for
tificA pa bendicion di Papa i su
I siguranza di victoria,, nan ^ a sali
contra Turconan. Manera Moises Pa-
pa no a stop di manda su oracion
na...”
|
|
16 |
|
“...116
Historie di an baricoe, cont p mes.
CAPITDLO IV.
Henter tempoe di frioe raa keda pa mi cuenta, sin koe ningun hende
a puntra pa mi. Falta poco ma moeri di hamber. Den di esai mi
tabtin tempoe na abundancia di pensa riba consecuencia di mi mal
comportacion. Bemordemientoe a cuartiza mi cerazon i ma forma tin
bon proposito pa coeminsa un bida nobo.
Asina primavera a habri, ma bai bishifca pueblo njfcerca. Un babel
di otro mundoe : hende, cantidad di hende, toer bist! di besta, i un
mucboedumbre di buricoe. Nan mi ta meen e buricoenan tabata
lombra di gordura i nan cabez tabata toer na flor.
n-~\
r'
-
mm
Mi kier a sabi e cos te na placa chikitoe. Ma jega acerca, i awor
un dj buricoenan a tene pil di mi: Mira e kapstok-ai. Siguretambe
ta bin toema parti den poestamentoe. Pero no tene cuidao, e lnmuertoe
lo no gana nada!
Mes ora ma loebida riba mi bon proposito, bira furioso trobe. I ma
pensa: mara mi tambe por poesta coeri, pa cera nan boca.
Buchi Paula, oenda nan ta poesta coeri...”
|
|
17 |
|
“...142
liher Sta. Comunion; caba aan a reza
ultima oracion promer di paree di-
lanti di tribunal di Dios. u grupo
di mucha tab ta na roedia rond di
pesebre, sin miedoe pa morto, paso-
bra nan tabata stim-i f mas koe bi-
da. Ya vlamuan a drenta pa toer
ben tan a i pdrtacabai a sigui dren-
ta mas adn. Ainda a bolbe resona
un oracin den misa i toer cos a ke-
da ketoe. Vlamnan a caba di des
trui nan pober victimanan. Di pafor
tabatin un boz desesperA tabata
drenta te paden di es misa ruinA.
Tabata boz di Scipio, koe ora el a
jega cas el a hanja koe su muher
i jioe, koe a bira cristian di -poco
tempoe, tambe a bai i nan tambe
lo moeri huntoe coe e otronan i pa
su causa. E tabata grita: Scapa
nan, o scapa nan, scapa mi muher
i mi jioe J Asina el af keda grita
te ora el a cai abao sin sintir.
* *
*
Ora di dia a habri i koe toer
huma a disparc, tabata un bista
tristoe pa heude mira. Algun curpa
tabata machicA pa balkinan koe a
cai, otro tabata pretoe di huma i
candela. Mas parti di nan tabata
na roedia...”
|
|
18 |
|
“...Sinembargo ei a sigui traha
coe contentoe i animo loebidando
e mes pa su jioenan. Basta koe su
jioenan tabatin, loke nan tabatin
mester e tabata loebida riba toer
dolor i miseria. Asina el a traha
te no por mas, te ora Dios a mi-
ra koe ta basta.
Morto a bin caba es bida pre-
ciosa na anja 1907, ora Nelly chi
kitoe no tabatin cuater anja aju-
da. E tabata. muchoe chikitoe ain-
da pa comprende ki un tesoro gran-
di el a perde. Su tata si a com-
prende ki judanza grandi el a per-
de den su cash, pa forma toer es
coerazon chikitoenan i iamanta nan
den birtud.
Pesai el a bai papia koe Pas-
toor di su Parokia pidiendo e con-
seho, kico 1e haci. Nan tabata bi-
ba den e tempoe ai na Spike, un
forti riba un isla den haf di Cork.
Coe judanza di Pastoor el a logra
di pone su jioe Tomas na school
di Frater na Upton. Su roeman
chikitoe David a bai na school di
soeurnan di Misericordia na Pas-
sage-Westv mientras Maria coe Nel-
ly a bai na shool di soeurnan di
Bon Wardador na Sundays Well.
Ta di comprende...”
|
|
19 |
|
“...PROBLEMA Dl DAM:
@M &MDPI4
PtETOE.
BliANCOE.
Nil
SOLTTCION No. 6.
BLANCOE: 8631, 31 : 22 42 : 38.
Pretoe: 2127, 1621.
PROBLEMA No, 7.
BLANCOE 31, 36, 42, 43.
Pretoe: 6, 21, 22, 27.
Blancoe ta coeminza i ta gana
den tres stoot.
Solucion di Charada di ^To. 19 i 510
forma sigiente figura
marca coe strepi mas delega ta sobra
1. Mil ta M ; kitando dos, esta e promer i e ultimo paloe,
ta sobra. v = 5. 2. "Napoleon. 3. Pruga por bif)a riba un
elefante, ma un elefante no por biba riba un pruga. 4. Cabei.
5 San Pantaleon. 6. Kameel a bini coe bal. 7. Bishita
di dokter, 8. Adam. 9. Mi ta Nada. 10. Dies lucifer ta
kitando e 4 lucifer,
_l N .
10. Es 12 camber di hotel ta marca akibao coe cijfer romano,
i cijfer ardbico ta moenstra cual biahera ta aja den. E donjo
di hotel ta haci di es modo sigiente :
m---------El ta hinca dos biahero (pa un
ra toe sol) den promer camber,
anto di 3 biahero ta bin den
camber No. II; di 4 b. den
camber III; di 5 b. den camber
IV etc. i di 12 b. den camber
trobe un...”
|
|
20 |
|
“...anchoedi
boca di e glas ta. Meimei di e dos lucifer ta bini e placa.
Tap coe glas, asina coe rand di glas ta para cada banda
riba lucifer. Pa saca e placa for di bao di glas, bo n tin
di baci otro cos, sino di grabata coe unja di bo dede riba
e panja dilanti di glas. Despues di un rato e placa ta bini
di dje mes pasa bao di boca di glas. 8. Un buracoe. 9. Esun
koe ta cai for di dak di cas, pasobra mas pronto el ta jega
abao. 10. Es oro, koe b0 mes ta su donjo.
Charada.
Aki tin 24 lucifer, koe ta forma 9
cuadro.
Eita 8 lucifer afor, di manera, koe
ta keda 2 cuadro sol.
Amigoe di Aruba....”
|
|