|
|
|
|
|
| 1 |
 |
“...U- i.
V:.' .^>'
5fi,,rfcF'''>-" ^ "
mmwm
i:
}
Ct'''' % "wX'"
->'.
r^- ^ -5 .';; '
p' Wj'-v V'*
'r7'-
' ;
-' /
, ^l.'..
y i-
-...”
|
|
| 2 |
 |
“...incijijculpturam^osim
O^erisfummam vno iniuP exhhcntem.
2JC S leganti nobile pollice,
^^Suafupacatum I e n n i s i i nouok,
Eiaucleatum conipicarc,
Miraqueplurimadifce, L E c TO>s
Si corperwn
efcriptioaem ,rd paradigmata,
fi voleciioftrum-fubire,
Orbicfilus dabic, zccc^primtu.
WerfeBi ntndumsorfwra. cupis
OogHfl,fii£ehorum paradigmata
fi vclis noftrumfubirc,
Orbtculm dabitJaocy?^rfiw.
Qmctttique urrgfi^tttm cupis
efcript!onem, vl:paradigmata,
f velis noftrum fubire,
Ttrftus CXrbuulus docchk.-
<5^* no {Te geftis res mgftabi'leSy
Harumque naturam & paradigmat;^
JEs ii veliffnoftrumiubire,
Orbicultts
|
|
| 3 |
 |
“...WlLHELMO,
Poflulato ARCHlEPrSCOPO Magde-
burgenfi. Prim ATI Germanic, Marehioni
Brandebiugico, DuciBorufTi^j&e.
Domino ruoclementiGimo,
D. D.
V'O D Communi diuerhio dicitur, ^rchU
I epifcope reuerendifime, Princeps illujlrijfi-
me,Domine dementifsimeEIOptimi,
Adnximi, Ada^nalia omnihus ^ mApnoum
E^mdpumvero Qqnfilia tiuUi manifeflanda
jje j idahpjue duhio ex dmerjifsimis caujis exortum edi. Detts
enim, qui l^NVS Cr folus B ONVS^ I^erus, Omnipo-
tens ^miJericorSj honitatiSi'veritatis^omnipotentU tnijfi
3 ricQYfi...”
|
|
| 4 |
 |
“...INDEX^NIGMATVM
[quafiCapitum] Q^ViE IN HOC
Op ERE continentur.
PRIM^E DIEL
D ecorporibus fimplicibus, Goelo & Elementisj cuius
^nigmata numero funt 5^.
TAE p$tkr dignior pan inphitofiphh occulta: an Ccdum; an
qjero T.rra^ ^^enig. t
o/ Terrafall a Jit e Coeloy tanquam haji} an contra Ccekm e T.rra. z
Cetltim (it corruptibilius Terr a y aut centra^ 3
vinculo Coetum ^ Terra coniungantur. 4
cpmdnam printfmrit tempore: an Ceduwy an vero Terra^ j
Ftrum eorumpt maius quantitate. 6
Vtrumvtrtuie. 7
IgnU an Ccelo, an vero Terra ajjcrthatur. g
rlqua cut afflrihatury Ccelo, an Terra. p
Aer cut of gntturyan Terray an Ceslo. 10
Aer((fignuceniunSliquidJintx anCastuniyanTerra. it
Ignis (jf Terra quidjint ex tUts duobus. iz
Aer ^ Aqua, quid fint in opere naturali feupkilojophico. x$
Aqua r Ttrra quid. 14
^mmodofiat mutatie Cceliin Terr am. is
(it color Ceeli. 16
^uatis(it color T^rra. 17
K.An Ccelum mas fit, an Terra. iS
K/in Terra impra^et Ccelum. ig...”
|
|
| 5 |
 |
“...Solphilofophicus habeAtnertlle motum aliquem primum ac fcunda-
rium.
TerrAquantifasrpfpe&uCoelicuiufmodi fit.
k^hSoI calejlii, an ver o philofophicus virediSlus fit ah Anaxagora ,lA-
purubeius.
\^n idemphilofophus vere de Lunadixerit,quod Leo CitheronAUs inde
deciderit: anvtropereundemLeonem,fjpLunam ph.lofophorumtn-
te:xerit.
^UA caufa macuUrum Lu ka vtriusque ft. 37
Curnon aha corporapArticulariain ea videantur. 3S
^UA caufa ft, Hhirninattonum Lunarium, efp eclipfium vtriufque lu-
minis,fjrc. 3^
'kie-k
seci^N^...”
|
|
| 6 |
 |
“...^iddeinde Agendum, feminetriticiprapArAtt. i8q
£iuAnttu CAlor huic tritico philofophico, vt feliciter crefcat,Adhibendus
i$
CurcontrA axiomAta Natura color Solts in Concro non JitmAxintus,in
quo moior radiorum eius reSlitudo t err is communicatur ,propior ad
vert teem nojlrum accejfus, longior ab aquatore remotto;fed in Leone,
in quo hoc ommapint deminut A. jqi
^uis color tritic 0 philofophiA maturo, ^ quod Jignum eius perfeA co~
Slionis.
Vnieillarubedo exoriatur,ex quibus qualitatibus, velekmentis 1^3
Sit tiemultiplicAtio TinPlura, vt tritici. 1^4
^otfint partes ArbufcuUtritkeA.
" tale quid (it in magifierio, quodtriticum tegttur defenditurd...”
|
|
| 7 |
 |
“...defer ibant,^ 296
Europa an caput mundi fit.
Cur t^f'ica peSlm in micrecofino exprimat,
Op^rattonisin vtroquecordeSole,e9Tnptratio. ogg
^ts adchymtam vtriufque mundi, magni -parui,fit refieShts, vbt (ff
potior huiut cedoquiifinis. )0O
Habeat ne cor in corpore iUo feu mundo metaBico fuum motum., /a/
cpyi idhuicaeri in maiori mundo reffondtat. 30 z
^homine,feupt^oreeius[/quodAfrmeft) vndeinitiimmotmfprquid
eire/pondeat. 3^3
Simne quatuor element a in h'ls quatmr peftore contentis. 304
^itneaeradtoneceffariissad optssy veluti eft homini rejpiratio yfeu acfk
attralHoperpulmeneni, 3^4
Cmiitummawri mmdo potm mem qum etquam refer at, refpefitt
mmorisy...”
|
|
| 8 |
 |
“...i^jiam exprimat. goet
^^^:iatici cur modes r htxutdedtti.
K^ifitne virtus vegetatmaUptdiphiUfophito.
^ua rat lom miner aledicatur. jjg
inprofan'u huic quidfit fimile.
^umamfitiSaregisfilia.
Cur lapis animalis dicatur.
^_gpmodo vtgetarepoj^t,cumapi$fitex mineralihus ,quihtu vcgetati-
uavisajfcrtbtnonpofit.
y~Arneracurtamartubftsexternfsparallelavideri peftt. 317
cydnigitar opusphofophtcumhommnoa alias in teto,aut in parte afi.
miktur.
Tejiimoma autorunt qu&rundamfin quibus partium hominis memine-
3>f
runt....”
|
|
| 9 |
 |
“...£ K JR. A T A,
jSnOdcsAlcaic* lac.Pontani Hcidelb. StroplitJ i. vetfii vlt.<4cScu
^.&ftrophes8.v ).lcge,terrtcav. Pag. i. lin.pcnult.^'
tnisfjGxmp.pzg.i 5 lia.S.extrsmistet.
Jit dub. 6 1.incorrupt. & lia- tlt-yerum effent. !. 1.14.
amere.&clfeq coauenstfVt.iyi.},. diftuntiam, i5.l.X5.
Urruconv. ip. Ljo. quinquennef.^7- 1- }o. /ttrpulentior.
}9.\. gintereeel. 6} l.ii. gcg,o.:l4-Hierpglj/ph. 8iJ.lx9.
iinguuvrf. g;, 1. jo fulphur iterum. 91.1. x fiijite, vclupeeff,
116. L /X. donee ad juftam actnen.iJ^i.\.3^y Marmaritide.
4j.l..^x.y..x,i7.1 ji. foies muniani. In indicts itera ffiO'
ppio fto Archehia, lege Achflem,...”
|
|
| 10 |
 |
“...fccundiim fua opc-
raj bonk & ps vitam xtcrnam, omnibusq; bonis aftliienccm; im-
probis vcr &f'celeratismortem di llipplicianunquam dclkura 5 hoe
modo:
Sed cum iudicium tam tandem vcneritorbis,
Cenfebitq^pioshomines Deusipfe,malos^-,
Atq^ malos rurfum tenebras detrudet ad mas;
Tam demum nofcent quantftagttiofa patrarint;
Terra pikautem nutrtx hahitanda manebit.
HaecReginapoftquamadSalomonemvenerat, cauiamfuiaduentus
expofuitjQiwpropter a Salomone humaniffimaccepta & tralata
cft: Eodcmrempore HyramusPrtncepsTyri fagaciffimus,quihafcecx-
ercitationes Philofophicas iam pridem cum Salomone inlituttis fee-
qucnrauerat, vf vtrunque,&:Regem & Reginam, fapientia pitecel-
lenti Par iuflrifiimum, fdutaect,Hierofolymam iecontulit: Quibusin
palatio quodam congrcgatk, Rcxanimifui gratitudinem & inten-
tionemfequentidcclarauitoranone:
Magnam merobk. Principes prteclari, deberegratiam, facile agnefco, Salomon*
qui,relidisveftrisditionibus& amicis,hucurque mea de causa difti-
iufceperitis itinera, vr in ...”
|
|
| 11 |
 |
“...Prima Dies: De CoelOv^et Elem. 5
SALOMO N;
In magno hoe mundo terra eft corpulennus &denfius Elemen-
tum; coEliim autcm fubftantia rara & periria ; deinde terra eft cen-
trum ; coelum circun-sfcrentia; tertio terra eft fixa 5c ftabilis; coclutn
arium 6c mobile. Sic Hiilofophorum ccelum 6cterra fehabent. Yar-
de terra nobilior eft coeloinhoc magifterio j in magno munconoa
item.
SABA:
Non videtur, quod coelum fit actium, texraimmobilisftet,
SALOMON:
SideCoeloTerraq-iCompofitiPhilofophiei^quod mundus
phicHS hincdi-citur J inquifitio fiat,cum fimilitudine a ecelo c elemen-
tis mundi translata ita dicatur; necell eft, vt primo ftntentiarn
meam, quae inmultis communi Philofophi non correipondet, de
hifcc pi aemittam, quo dilucidior aliarum quxftionum fiat cxpUcatio,
Tecra in medio mundi fita,tmmobiliscxiftit, nee, vt Copernicus Terr*'
ex hypothefi aftronomicaaffirmat,cceloftante,Z4.horiscircumduci-
tur fupra polos vel axem mundi 5 in cuius medio puniftus eft centra-
lis,adquemgrauiaomniatcndunt...”
|
|
| 12 |
 |
“...imprignat; lic in pliiioiophico. Terra hic tam
propinqu ccelo coniimgicur, vt propiiis n po'iJir, quamuis ar crai-
iiorinteiccdat,autpotjus aqua.qiicE vtrmnquccolliget, quiacx aqua
perrarefa(aionem&condeniationemvtraq;facT:afint.Aquaitaq;^efl:
viiiculum,quo Terra& Cmliun coniunguntnr, rcfertq; vicem vmbi-
lici & caulisjinio matris & nutricis.Rg^' aqiiam auccm licincelgimus
^lrem craIlrorc.m,aur terrain tenuiorein. ^
S A B A.
Qmdnam prius f uit tempore, an Ccclum,an Terra ? Enigma
S A L O M O N. 5-
Mater ex naturxordineprioreft fuo fcctu, fed mariens fna vxorc
on fempcrbinior: Angallina.an ouinniit tempore prins, qiiarftio
eftantiquiffinrorumPbilofophoriim: Ad quam relponliocircularisR
(Screciprocarefemir. Eadembi'c eonuenit; Nilj>nimterrae(rct,ccr-a'culltii?
Jum nulliiiscfTet puritatis,a.iitpretii; £t nifi cosliim foret,terra non ef-
fctproduda; Terrajtaq; cceloqualitates contulirpotiores, qiiasha-
bet,nonfixbftantiam :Etccelum terrae dedit fubftantiam, nonquali-
*ates.Increarione primamaioris...”
|
|
| 13 |
 |
“...x aqua
fitar ,celerioreft condenlarione,quaexaquafit terra: yndeaquali-
milior&propinquior eft ceelo^quam terra. Videmusquoqueinnia-
iori mundoaquana ex coelo feu nubibns,hocelLarecondenlata de-
ciderepotius, quam ex terra aquam fieri. Terra noftra eft calida &
ficc3,coelumIiumidum&fi:igidum. Aquaitaquecoeloapplaudit,'&
terra aduerlatur; oportc t enim vt duo contraria copulentur, ft vnum
in aliud ageve debeat; fimile enim ih fimile non agir, nei^iluQ fimili
iemotilfimumeft,fic terra a coelo.
B 5
S AB Ak...”
|
|
| 14 |
 |
“...compofitio?
neilla,fcdimincdiatexihclautisfuis fingtilos, tanquam fin'ipjiccs,
genetat in fiibftantiis, gtadatim tarnen .in q^uibufdam procedendo..
vtapparet invuisimmatutis vitidibus, pofteacaloreSosflaueicenT
tibus, iterninpomis&aliis ftiwSibus, qui crudi funt vitides, pofteai
fiuntflauiyeIrubeimaturatiQneexcalote.acccdcnte; Vt aucem Ada-?-
niusfadtusdlexterrambKa,fie &,noflraterta. _
H.Y R AM.V S,
Ccelum mas efTy anTerraf!
S"A'LOMiO:-iC-
Terra: Mirari quis poflt ,.terram noftri bpcris efe mafculam 5*t
columfcEmineum,cm contraiiuiTr videamnsirrmagno mundjvbt
Coslusdiciturcum Terra fua vxorc concubuiflc,&gencrafleTitanes.*
&Saturnum,Iouispatrem: Atiniilis altusineft fenfus, quam in liifcc;
Noftraenim terra&ccElmnongcnerantpropridicaiirnSatiunurn,
fedeius nepotemclarilfitnum, qujEgcneratio, dumfit, Saturnits&;
lupiterabefincqueunt-Caiifahaec dt; qtiia Terra, ceii maiotts^con^
filentix & centrum imrobile.informat coeluin ^ fuilenrat, &confi t-<
niat,ne,vtafium difflat,& centrumfuumreiihquat. Terra...”
|
|
| 15 |
 |
“...quoquealiisplacuifle, vtpoteHieronymoMontuo, qui
ex Alexandro Benedido; Stella minuta, inquir, melius apparenthyeme,id
t!i, craftoreare, quam oflateM cH,rariore: Indejpecilla, quo eraf tor afunt
maiora vifibilium obka reprefentant.Hxc ille.
SALOMON.
Bene diflruifti,Regina; Atego,vt brcuitati'temporis & tuatquieti
confulam, hicceflb, contentusillis, qua: ex vberrimo tuae dodrins
penujtanquam Amaltheaccornu, deprompfifti. Adteitaquc, Pria-
.Asigma ccpsIaudatilme,exlegcTalionisaccedo,quaerens,Q^f/fef Jtt
5** ambim circuli Solfiu ecliptica; iuxta prioreni dolri
naml
HYR AMVS.
Sapicntiflimc Rex, nos in hac tenebrarum valle conftituti, tan-
quampuerititubantes & balbutientes de hisarcanis&adeo remotis
iudicamus; Quantum verb ratione indagare & duabusiftis alis, Geo-
metria & Arithmetica, petuolandoinquirere poflumus, rudi Mincr-
ua,nonexquifit('vt multi fomnianti rem acuatringcre,nccaberra-
re tranfuerliim digitum, cum forte mille aut decies mille milliaribus
averitate abfint j refpondeo, fi circuli...”
|
|
| 16 |
 |
“...Dei fummi potcntia omnemhumane coeitatio-
nis capnmi longiffim fupcrans.qud curforcsilli calcftesin vna die
& node per tot ccntcna millia milliaria German.circumducipoffint.
cum in hac terra,velutin imo srumnarum .ergaftulo, tanto temporis
Ipatio homini non poilibile fit centum pcrcurrere, & violentiffima vi
ex machina bellicaemiflum globum vix i o o o. eodem tempore f pri-
ma retcnta celeritatej peruolare.
quot milliaria Germ Solvna horamotu ccelipri- jehichk
ejuotJecundario Jeu propyio emetuurf 3^*
HYRAMVS.
luxta pcripheriam cius circuli iu eclipticae ante didlam Sol mom
primo 14405^.mill.Germ. proprioautem jji.&circitertertiammil-
iians partem, vna horapermeat.
S A L O M O N.
F?rum Solphilojophicm hahetne iUe motum alt .enigma
quem primumacjcundarium} 33*
HYRAMVS.
Imo; Momsprimuseft, quandofupremasriueprimasfphxrasfuas
peromnesgraduspercurrit, donee ad infimasperueniat; Deindeab
infimisadmedias,inquarixmvna,nempeTauri,Dominaquiefcit, aut
cert hums ex fratre nepote : cuius circulifpatium...”
|
|
| 17 |
 |
“...intennedia iupra & infra
terrainamictere, vt pater in quadrantc obferuarorio inftrumcnto
aliisque; quamuispneciscloquendo terriE imidiameter amittatiir,
veladiiciatur,hoceft/patium 859.milLGerm, quointenialla, Sol,
Iuna,&fteIiae,quoquelunt a nobisremotiores, circaortum &oeca-
fum, quam circameridianum aut Zenit: Vndepatct,quantum coecu-
tiamus&oculis &intelled:uin cceleftibusillisinquirendis. Atterra.
Philofophicafliicoelieftferradixnumeri perfeAi, refpeilucubifui
duplicati: funt autem hi numeri (T. 3^. 7776^ Exquibiisprirar
&vltimi inter fe concordant. c
SALOMON.
Enigma Q^d dcSole ccekfU iwUcoSy art 'ver diBttsft ah
35* naxagora Lapis Kr bEVS, ignitus ^ an verd it a no*
minant ^hilofo^hicnm Solem
QspjPK- HYRAMVS.
'di k Anaxagoras ptedixir, ad ccmimdiem lapfuriint excoclofeuSole
faAjm eii lapidem magniponderis; quod&cuenit. Hincforteincoelolapides
ad Hgos flu- effe exifttmauit > queinadmoduinrevera lapides exnitbibcts decidunt
men Thra- £ilminei. Apud Athenienfes verSoI Deusmundi maxitmis cultus...”
|
|
| 18 |
 |
“...S-A B A-,
Vna- x. hTS. duahtis magts efll. necejjaria, autjjrior Enigma-
opere ?
SALOMON.
^qnaruntvtraeque necelTariar, &vnaabfque alteraconfifterene^
qmt: Dum emm Jncipit vna parsrarefieri^aitera condenlatur, &con-
ta, itavr,quodvniacctcfcatinrarefadione, alteri decrcfcatin con-
denlatione, & vice versa: Nam vt Draco finguli&diebus aliquid de:
erpente deuorans, quoridie nc tnaior&.copnlGnrior j (erpeiisauteni
mmor & exilioi-; fic quantum in tianfi^uratione Elementari atte-
nuatur,tantum condenratodecedit;. quo(i qiiidem per Icverumcftj;
arninilomintiscondenfatio Scrarefadioparibus paffibusambulant,,
eum diiofint5tEiiua&denfum j illudqj condenftur, hoe a'ttenuetur.
mutuain&muicemopcratione: quiadenfumateimi foluitur, &te
Mue a denfo eoaguIatur,& fic quafimaaus manum iauat.
E 3 SABA....”
|
|
| 19 |
 |
“...Eth£ecdealbatio,qu fitdfumoalb'^non eftfo
Jummodo(Lipei-fidalis,fcdinprofundumfLibllancia:penetrat,ideoqj
perpetudurat.
SABA.
Hucufquefatis; Alteri niinclocumconcedo,ncquidnimis.
SALOMON.
Tu itaque Princdps celebcrrime fuccedes, & Jampada curfu tibi
traditamaccipies.
H Y R A M V S.
Varixfuemntpi-opofittE qnxftianes de Meteoris prsedpuaqiio-
fis;Qudcircanos'dealiis quibufdam, qiixvidebunturarcana,adfe-
remus: V'intHs an non operi efl conuenens^ qm alias ma Enigma
^nam 'vtilitatem rebus humanis praflat ^ 5
F * SALO-...”
|
|
| 20 |
 |
“...ventosproducit, Vndc admirariliceat; Aflxologo-
rum audaciam & vanitatem fimuF, qm^vcntos cerro loco & tempore
prjsdiccre conantur, quafi aPlanetarum fitu& circulis cmli imagina-
iis orirenturj quod falfiflmum eft; Etfiindeprouenirent: non ta-
rnen magis vei ,quara rufl:ici,qtri iciunt,quo annitemporehaE vel illae
tempcfties aut viciflitudines contingcre fijlent, ventos praedicerent.
HY K AM\TS.
Hos eff 'veras'& ^minas 'vmtomm trragni
agnajco, deventiimmdi ^hii^o^hieian-
dire qmdde^dero..
S A l om:o n;
Inmagno mundo ventus a loco ad locum nam'gia portar, molasqi'.
magnipondeiis verlat, im & currus veliferos. (vt in' China per ac-
quoraterreftriaddt &fiinilia, hominibus vriliiTlma emolument*.
fr*ll3t^ qus vulgpiuntnotori*:.atin philolbphico operefcctum fctr
F 3; embryo-;-...”
|
|
|
