|
|
|
1 |
 |
“...o
%
s
' !
!;
!
'f.
PK^F A no
leiufquenepoteSjqui vixemntanteDiluuium,^<*/tfwtf abfq5 dubio
hanc Septimanam Creationis rerumcxteris hominib. perfedius
cognitam habuit, vtpote fapientiaab ipfo Deo, ex voto, tanquam
iingulariPriuilegioclonatus. AdExemplum,aut potiusinremc-
anorationem illius Septimana: Creationis, nee non Saloinonis fa-
pientiB, & quod enigmata cum Regina Saha ac Hy^amo Tyrio
principe communicaric, certenonpuerilia de rebus cuiqucnotis
& anceoculos pofitis, atoccultis&abditis, nos hanc Hebdomad*
Philofophicam produximus,in qua de jenigmatibus Chymicis,
qualiaeorum fuiflefufpicannir,potiffimumagimus,earecundum
6. fumma rerum genera diuidendo & explicando, totidem die-
bus abfoluenda; Vbi licec contra vujgarem & receptam Philofo-
phiam non pauca adferamus,qua cuidam in fuperficie ea conlide-
rantiParadoxavideri poffint: tarnenquia per f vcra&cum tota
natura conuenientia fint, nuJli inluisopininibusobdurato prx^
iudicare debent,cui adilluftrandum Chymica a:nigmata potius,
qu...”
|
|
2 |
 |
“...LECrO
hue fpeiJlantia, fi non ex toto, tarnen in partc. Salomsn fapienti/ll-
mus quidem, at homo, fuit, qui falli & feduci potuit, vt Deum vc-
rum telinqueret & libidini ie manciparetj Nos nc his vitiis, qu^e
animam & corpus perdunt, irretiamur; & iapientiam veram st
Deo impetremus: eum, qui laigitor eft pcrfiorum munetum,
orabimus, cui nos omnes commendatos velim
I
I
I
§
EPIGR.AMMA AVTORIS.
DSVS exmbtlepulchrum f
|
|
3 |
 |
“...melius apparenthyeme,id
t!i, craftoreare, quam oflateM cH,rariore: Indejpecilla, quo eraf tor afunt
maiora vifibilium obka reprefentant.Hxc ille.
SALOMON.
Bene diflruifti,Regina; Atego,vt brcuitati'temporis & tuatquieti
confulam, hicceflb, contentusillis, qua: ex vberrimo tuae dodrins
penujtanquam Amaltheaccornu, deprompfifti. Adteitaquc, Pria-
.Asigma ccpsIaudatilme,exlegcTalionisaccedo,quaerens,Q^f/fef Jtt
5** ambim circuli Solfiu ecliptica; iuxta prioreni dolri
naml
HYR AMVS.
Sapicntiflimc Rex, nos in hac tenebrarum valle conftituti, tan-
quampuerititubantes & balbutientes de hisarcanis&adeo remotis
iudicamus; Quantum verb ratione indagare & duabusiftis alis, Geo-
metria & Arithmetica, petuolandoinquirere poflumus, rudi Mincr-
ua,nonexquifit('vt multi fomnianti rem acuatringcre,nccaberra-
re tranfuerliim digitum, cum forte mille aut decies mille milliaribus
averitate abfint j refpondeo, fi circuli Solarisfeuecliptic^femidia-
meter ( quaEcftdifl:antiaSoIisanoftrovifu,antexpofita jfit 5499^...”
|
|
4 |
 |
“...JO SePTIMAN^ PhILOSO PHICiE
luerit.arguunt: quorum vtrumque dc Deo affirmare, non minima ef-
fetimpietas&fairitas.Maculaeigiturnonreverain Lunaexiftunt, ied
faltem funt accidentarijc, hoc eft, repercuflio imaginis partium tene-
ni globi,ita vtin Europa Europa: idaea, in Afia Afiae, in Africa Africx,
& in America America videatur. Qjra an ita fe habeanr,ab expericn-
tiadifcendum. Nam in Indiis turn longe alia facies feumaculaLuna
appareret.nempepotiflimum Afia,quamhicapud nos: Etficinaiiis
locis variaretur pro diftantia differente. Hinc quafi probabilis cen-
feripoflcteiusAthenienfisopinio,quidixit, Lunam Athcnis melio-
rem&nitidiorcmefTe, quam Corinthi lucebat: Effe veto & macu-
lasinLunaPhilofophica, manifeftumeft, qua aparcium
diffimilitudine proueniunt, & immaturi-
taci eius aflcribuntur.
Vtdf a^pejttum Schema.
SALO-...”
|
|
5 |
 |
“...
(':adimmur,iadttmterram Et Graaauus,quomodo corpus fit ipi-
ritiiSjdicit; Terra refolutturinajuam, aquainamm, &arinignem,&hasi
Ssl via qiiacorpns fitjpintm: PernecefiTariaitaque funthasduae-Rotxele-
mei tares, nempe condenfationis & rarefadlionis, ciim quali abfotr-
uantttum opus.
S-A B A-,
Vna- x. hTS. duahtis magts efll. necejjaria, autjjrior Enigma-
opere ?
SALOMON.
^qnaruntvtraeque necelTariar, &vnaabfque alteraconfifterene^
qmt: Dum emm Jncipit vna parsrarefieri^aitera condenlatur, &con-
ta, itavr,quodvniacctcfcatinrarefadione, alteri decrcfcatin con-
denlatione, & vice versa: Nam vt Draco finguli&diebus aliquid de:
erpente deuorans, quoridie nc tnaior&.copnlGnrior j (erpeiisauteni
mmor & exilioi-; fic quantum in tianfi^uratione Elementari atte-
nuatur,tantum condenratodecedit;. quo(i qiiidem per Icverumcftj;
arninilomintiscondenfatio Scrarefadioparibus paffibusambulant,,
eum diiofint5tEiiua&denfum j illudqj condenftur, hoe a'ttenuetur.
mutuain&muicemopcratione: quiadenfumateimi foluitur...”
|
|
6 |
 |
“...ver ficcis & torridis requalis'inanitio.. Hincrquoqu
vend asqualiter ab vno loco in afium ibidem mouentur;- quodnon
k". eftin'aliismundipartibus,vbidiuer^ltaseftterrar^m,mariumflu-
IIiorum,alfarumqucrerum magna viciflitudo &fic euaporatioinac-
qualis irExquafes ventosproducit, Vndc admirariliceat; Aflxologo-
rum audaciam & vanitatem fimuF, qm^vcntos cerro loco & tempore
prjsdiccre conantur, quafi aPlanetarum fitu& circulis cmli imagina-
iis orirenturj quod falfiflmum eft; Etfiindeprouenirent: non ta-
rnen magis vei ,quara rufl:ici,qtri iciunt,quo annitemporehaE vel illae
tempcfties aut viciflitudines contingcre fijlent, ventos praedicerent.
HY K AM\TS.
Hos eff 'veras'& ^minas 'vmtomm trragni
agnajco, deventiimmdi ^hii^o^hieian-
dire qmdde^dero..
S A l om:o n;
Inmagno mundo ventus a loco ad locum nam'gia portar, molasqi'.
magnipondeiis verlat, im & currus veliferos. (vt in' China per ac-
quoraterreftriaddt &fiinilia, hominibus vriliiTlma emolument*.
fr*ll3t^ qus vulgpiuntnotori*:.atin philolbphico...”
|
|
7 |
 |
“... & infiuim
mare prxcipitandus erit; turn ex vno pifce huins generis mille 6c plu-
resgenerabuntur,rotumq-, marepiicibusftipatumrcddetur. Deflu-
uio VngarisTibifcOinarrant, quod adeo pifcibus abundet, vt fer
tertiaciusparsfintpifccs: Veiumin hocmarimaior adhuccopiana-
fcetur,quiaadfoliditatcm&rcfifteniiam hine reducctur, idq;abfq;
hyperbole, licet non fine allcgona: Mare enimfoeminaeft,&pifqs
masjfcenunaqimutabiturinmarem; Stficmareinpifccs.
SALOMON.
.(Enigma Scd mdgis in altum nos Juhleuemtis ad ea^ qua (upra
nos videntur: Iris an non efi in opere philofophico f
SABA.
Teftantur id Philofophi, nempe quodadfit, quibiis credendum
crit.Vocantautcrnlridem apparirionem omnium colorum; fit enim
Riplsus in recapitularione porrarum inquit: Colores pulchriores nun^
quamfuni v'tfi, pall-dm.&niger,falfiscitr't>m, imperfedm & rttbem, pauonis
plutnarum color elegantifmm. Iris, quictiam puteribtt, Pantherei color varim,
Leo vtridis,(!rc. EtRofarius: ltem,cumd'uitHr, quod apparent omnes colores,
yer.mn...”
|
|
8 |
 |
“...Settiman^ Phiiosophicje
hem mittdt ftos radios ad oppojitum, tanquam tentrwm
fitter quod arcus irinusdehneatus tfihoc modo: vbi /*. cll
b. niv-
bcs lefbUi-
ta: c. (Cen-
trum iridis
& radioffi:
d. Iris, & if.
terra feu
hoiiynii a-
fpclus.
S A B A. _ . .
SiceftNsmperreflexucentriradioriicotingitiriseaprOpomona,
VC qiiata ca amplitudo nubis rfoluts,tataquoq-, fit dcetro radiorut*
folariuj-n diftatia iridis,q? fchemate adoculu demoftrabimus pr^femi;
H?''-4,£ftterrtefuperficies fiiprema, feu oculus humanus, &. c. mdw
arcus} d. nubes refoluta,. radu Solv ad nubcm...”
|
|
9 |
 |
“...aconfi:at,ciufinodi matcriain
aliqtiando reperiri in campis, quam vulgus ex.ftellis decidere affir-
mfttjeftinftargelati iurisjhuefpermatisranarum.Q^omodocunque
fitjftellasipfasnon cadere,certiffimum,quarum vna toturnterrenum
orbemfua magnitudineftnonlongruperaret, tamcnrEquaret: Nee
iTiigrarcfl:ellasalocisaltioribusaddecliuiora,pater. Vnde, cm ni-
hilominusacertaftellaillemotusincipiat, & termineturplerumque
in horizonte, euidens eft, qud excrementitia fit materia, lgregata a
puriorecorpore. Nos noupspopulosauthominumcongregationes
inftellisexillere non diccmus, vtquidamPhilofophi; nee eas fuifle
ab temo; nee elTe quints vpl fexts efientis j fed a D e o ex aquea
materia, clara,pura, vifeosa, qus Solares radios inftar fpeculiin Ie re-
cipiata...”
|
|
10 |
 |
“...ione,redL:(fti,eleuati,&depreffiEierint,ytvircoritateni
claram acceperint i Non aiuem prins-,iUiiminantur, quam ad eami
fublimitatciT) afcenderint, vt etiam in occafu Solis infrahorizontemj,
radiis Solaribus peti & perftringi poflliifc.
SALOMON:.
(iAnCometitcjuoquefHpmLunaregionemafcendunt;,
78- anruero^mper ma'rejtl^lunarihiirent antiquiexijU^^
marmt Y.
S A B A-
S$pe in fubliinari vifunturacre, idnecrar Tupra Lunam prope;
Solis altitiidinem, aliqiiandb Martis; qualis fuit, qui ante 40. an- -
nos,autcirGiterinCaffic)peia apparuit, quern proptereamiraculolam
ftellam quidam putarunt. Hiftorise vero.oomplurcs eiufiflodiin co:-
lo fi tos Cometas recenfent^ nc vnus hiavifufhumano impofuifle ere- -
datur: Efl:autemratiofimplex,planaj&infallibilis,quaob(eruantu£-
Gometae,inquarem otione ftnt a terris, an infra Lunam,aut fupra.
SALOMON.
jE5tiGMA QuaefiiaobJemandLratiof Etpilacquiefcam tuisre-^-
79- Iponfionibus.-
SAB A..
Per notationemparallaxeos Planctae-velftelli certas, ac eiufdemi
cum Comctte...”
|
|
11 |
 |
“...cceli adnu-
merahimtis,quihHs^4jlronomia ahfolmtur -, ^nnonex
hijce quadam adfunt operi plilofophko ^
H Y R A M V S.
Imb: Totumcnim coelum antiquis^gyptiis huiusartisperitiftl-
misvifumfuitinftar tabularafa, aut codicis explicati, in quo ftella
lintlircra, feu fyderahieroglyphica,qua pracipua Philolophorura
arcana iplis inuoluta teneanc & confcruenr, pra vulgo autem aliisquc
ignarisabfcondant&celent. Etfienimillorum animalium cosloilla-
torum caufa referantur ad exrernas quafdam Deorum adtiones; ta-
rnen cum hac omma, fiad reiveritatem dchiftoriamgeftamfpede-
musJintmerfabulofa.nec vnquamfacfta,fed prima origine&intro-
xiutioneChymica, nonabfurd fuo merito &iureadeareuocanda
Ariescoe- erunti Nam Aries Phryxi, qui aureoveliere aMercuriodonatuseft,
leftis. aut, vt alii dicunt, peil e purpurea, cm ptis fuifter Candida, ad quam
aufcrendam in Colehidem lafon cum 50. comitibus profedlus eft,
quid aliud lignificauit, quam fubielum philofophicum, & vellus
ciusaureura, quam fummam medicinam ab lafone...”
|
|
12 |
 |
“...A'athmcuca,Gcomctna, Hyporhdibus, & Phxnomt-non oblcnia-
tionibuSjquiefiuntpcrinftiuGientamagfta&certa, volcns conccdo:
Huiuslegitimumvliimannos,mcnrcs-,dies & horas oirdiiaarein Re<-
publ. 5i coranauni vka^, conftat, abtifum veroad pradidionum aflrro-
iogicanim vanitatcm dcdinrue: Aftiolugi veio, Mathematici ali*
quando didi,nccdehumaiio,aecAlminoHuetoletantur, Alhonomi
maxime.
S A LOMON.
At nunc parcendum vidctur diei, noftrrsq-, pro hac vice difijaifi^-
lionib us,nCJioeendum no£li,qu£ i nila t,& nos qiiieri maia cipat.
SEP Tli...”
|
|
13 |
 |
“...eft ad pellendos lapillos ex renibiis & velica. Ita & de
Antimoniocogitandumeric. Eftmultisremora:.dainno&caufaina-
niunilaborum; fed nihilominus habetfuamvtilitatcm.&vimmani-
feftamin miiltis morbis,lapide,lcpra,aurigine,&fiinilibus: Maneat
itaque in officina Chyinicorum, vt tanquam fapo eomm manus&
facicm, ficillud, ingeniumSc mentem piiiget & clarificet, qubvi-
deantanteanon vila,&intclligant anteanonintelleda.Illotis mani-
bus licet actingere illis carbones,fed non arcana impiua anima & illo-
ta confcientia. Aatimonium,vt aurum,fic illosfcbruct. Rhodo hoe
fimileeft, lu Rofeto; neutrum abfque fpinis, raoleftiis, &cautelis
vtilitatem pracbet. Ha:cefthcrba,fcu SaturnusdeCanalibus, qua la-
pis Bafiliano fratii eiicitur, & fanitas rcduciturpoft infinita experi-
mcnta fruftra adhibita.Non tarnen fu m author cuiquam,vt in vulgari
illofoeculento lmimetao tempus & opesperdat.
H Y R A M V S.
itKiGM A Q^odfiQt^ricornm tam diluf in Venerk hor turn exfi
fonatur,'vt lucerne Sole rofiu ihigujlet, mirum...”
|
|
14 |
 |
“...di(fti optime colorari,pnri,libra vna,plus velminny,conte^-
riturintennifllmumpidueremjin Porphyriociim aquaclardi exicca-
turpulnisj&ccritar,donee alcohol fiat;deinde accipiamiir picisGr^-
c;e vncix ties, refine pini vnciatqiiaciior, mafticHes vncia; tres, thuris.
vnciaE;tres, olcioliiiarum vnciseduac j Inpatellam vitreacamponatiu-
primo oleum,Guicalidoadd"antur reiina, poftpix,deinde thus, po?'
ftremo maftix: moueantixr bene: alteri fciitelLeinfundantiir, & bul-
liancpamin: Lapidispulneremficcnm pone in vafculum, aiiaffun-
dashoc vngueutiimpaulatim,moiicndorpatula,yrbona.fiatmixtio,:
Relinque lie hancraixuiram per diem, ex qua deinde color ficfegre-
gacur: Affimdeaquambullientemiuprapaftam, 5cmoue,refrigcia.-
tamefFundc,5c ieruajaliamq-,aqiiamafFunde,idt];t(i>ties,donecaqua
non amplius tingaturj Fac vt aqua abeat, & color c^uleus crit in
fiindo j quem aqua tartari purgare poteris, fi opus fit.,
SALOMON.
£/? i^itm vnguentHm ^pingnedo oleofky qua extras
hit tinfluram caruleam exJuis corporihus...”
|
|
15 |
 |
“....agnouiHe: Etconcra Cererem necDeam,
riec hominem fuilTe vnquam,nempe talem,quacciail'criptaperegerit,
idialtem fidrionem allegoricam, a Poetis iapientibus & occultae
Chymite non ignaris, textam&introdudlam, vt l inuicem conici;
agnofccrent, Deiq-, donum fibi gratularentur, ac interim raundus
ignoraret, Hoceft, communes populijdodlivelindodli non percipe-
rnt,quid tegeretur, qua de re ageretur,quodeiu(modiars foretpof-
ilbilis, &quibuiHaminvlu polita, quidiimularctur,autdinmularc-
tur. Veriim nos alibi copidnusholcelaruatos, non dcos, nee homi-
nes, fed ex crroribus errores rcfutauimusi quocirca luc breuiores
fumus.
HYR AMVS.
*Donum cjfe Deitritiatm, mm Jan
|
|
16 |
 |
“...iij;0 SePTIMANjE Ph 1 L O SO ? H 1 C At
nKgdS traBaJJe, 5" ad nos jroifttos pojleros tranfmifijfe,
proTheologia ypra veritate ^ reigeji^ hijioria : Qnid
j^itHrcenJesataHosios nojlros inteliexiljeperTnptolemi
juhignemduraHonem y eins cmrum voltuiierny draconeSy,
Cirfrugumjminatiomm ^
S AL O MON.
Rled.inrerrogas: Nam fub his efie phyfica accana ^ ranquam in ar-
ea tC(5la,noHeftciubium. Sileat, quiruftica opera, onimbus nota,luc
contineciaffirmet. Nonaudiendus,quiadmores taUa&cantadccIl-
net. Ridiculuseft,&;vaJderudis,qiuadalia,qiiilmChyinicarubiecia;
transferat, Triptolerausitaqtie materia eft plulofopbiea,qujteo mo~
doinignetradtatur; Poft h
|
|
17 |
 |
“...VegetABiriiBviS.' jf
Jhilofophinieminemnt: Ties'hifumSoIes,feu Ap^lfenes,nemp
Tnagnixnundi,parui & terrem, qiioi-um vnu'S alteri vircsioas'ccmma-
nicati &infndir,a^aperion-ivKffcoinitio .SolcoeliIasnpa3^ttirna,fu.
gatoi'vmibraE&.fi'ig'ons5 domiiitis vitz, iosradiosmittitmcentrum
terra, ibiq;filiuragignir,incognitum necvi.cinisfuisiahonoratum
ctiamamicisvelconianguincis, mnominamm-arrificibus. Huicpa-
trunoHium relinquit.non boues, vt Augia Solis filio^ fed vellus au-
xcum. vt alteri filio ciufdcmi£ta,.hoceft, cfficaeiamaurificandi vei
tingendimctajlajmperfefta inaurum, &iknandiagros inter'homi-
nes Atqtiefjc Tinturacor=quoquc hominisrcfpicit: "ytruroqucSc
eor&tiniauram vnii.fpirmis, vt oommunem amicum, ampleticur,
tam huic,quam il acoepflrmus; vnde nexusht ex temts vin calls in
vno nGdo.quinonfacilecfbdilTolubilis, nempevtvnianturtinaiura,
ipmtus vini,^ cor bumanum; ex quibiisillaRegina eft, habensin fc
-omniamherbarumpotentiam^quaerpirituinuehiturtcmperatiffimo
mho^itmm cordis humani, vbiraanens...”
|
|
18 |
 |
“...Dies: De Vegetabilibvs. 14^
bile &anLmalceiiremus,quaniuisnfum&motumnonhal)eat, d
iialtcra cxterioremanimalis formam & partes j
SALOMON.
^ur Vo^\xlas arhor HerculiJacMtael?
H Y R A M V S.
QixialiancnuenitapudinferoSjdumCerberumeduceref, ncmpe
habentem folia dupliciscolons,abviiaparrealbi, ab alteranigric
ftimofi: a fiimo enim lulpbureobanc nigredinemtraxijdabinferiori
pane aeduntur.autpotkis carboiiario. Hiirc coronapopuleaHercu-
ii folennis fuit,& in certaminibus viAoribus, tanquam brabcion,da-
ta. InPopulosmurarjcdicunturSolis &Clymenesfili£e,Phaconris
ibroresjcum luinam fratris impatientiffimc ferrcnt.
SALOMON.
Q^idde^poUmea amafia fDz^hnc ,Jiatuis,
Lmrummutataeli^
HYR AMVS.
Apollo Temper iuucnis fingitur, quia Apollo pbilobpbicus jf-
nium autcorruptionemnon lntit: Sic &Laums foliaimnquamde-
ponit j fed icmper-comata & viridis apparet, quali mper iuuenis:
ijuaequoque ccElofeufulminenontangitur.-Sie ApoUopbilofophi-
cus afulmincignis feu combulhoneimmunis cft.
SALOMON.
Cr Myrtus Veneri...”
|
|
19 |
 |
“...Q^arta Dies: De Vegetabilibvs. IJ5
Hcbenum nigrum, quodoculisoptimemedcturmentis, fiagnofca-
tur.Ex Indiafipadfcmir ad nos,quamuis& alibi nuncciefcar.
AchillishaftaPeliasdida Fraxinocelcbricarcni force attulit, quia Fcazioui.
contra venenata vulncra.qii^fecerat, auxiiiumtulit: Achilles vt eft
fubicdum Chymi£E,rubpmnisindurarum,llceius hafta vis agens ful-
phureain eo agnolcitur; quse, quod vulncrat, &lanat> lrpentibusq
argenti viui contraria eft; quia eos o ccidic.
Ficus immaturos frinftus facile perdit; fic opus philofophicum. Ficui.
Frulumhabetin folio,quo tegitur; fic&illud; quiadignismonftra-
ri.&indignis tegi poftulat.
Hedcra nonafcendir.nififtabiliaturamurovelarbore; fic Leovi-Heden,
ridis fine aqua feetida nil pr3eftat,quam poftea abfumit,& ebibit. Hjec
eftarbufcuia, qusrprifcos Potas,Orpheum,Linum,Homerum,&
alios ad cantum impulic & coronauit; Baccho lacra eft,quia liquidam
partem compofiti notat; qu£ viuacillima eft, quia corroboraturab
alia ftabilioie feu muro,feu arbore.hoce...”
|
|
20 |
 |
“...Cun*
etiim lupiter lo filiam Inachi amaret,aduenknte lunone, mox earn in
vaccammutaui't, cui luno Centocukim paftorcm, filium Ariftoris*
cuftcKkm adhibuit. At lupiter mifit Mercuriiim, a quo Argus lapide
ciucidatus, cuius oculitn caudam Pauontsalanoaie lantmdititDe
hoc Ouid.lib.r.Metam.
Arge tacts yquod^ in tothmma lumen \htbeiM
Ixtiniium t^tntum^ otulas nox ouupat vna:
Ixeipit besyrelucris^fua Saturniaptnn
CoUocaty >mmu caudampttantibus impkt.
At curNo6tua Mineruacfaerafit, non omnibus p^itct: Nos hanc
foipicamur caudam, quialateatintcnebris, nc cteteris auibuspraeflae
fiat,&voletnodlu nonfineprudentiaenota. Eoenimmodofapicn-
lia inprofundo naturx delitefcit,hoceft,arsattium Chymiatedle ie
gerit, ne praedatoribus diripicndavrniat, vmbrofis^' allrgoriis fcie-
abfconditdnftarNoftux. Adhtec nonacquiriturime multartim no-
^um lueubratiotiibus & laboribus: Cum errim Pallas ex lauis ccte
bro nata pro fapientiaintelligatur, inprimispro nature inueftigati'a-
*e,qu35fi praxitn adumreducatur, omnium...”
|
|
|