|
|
|
|
|
| 1 |
 |
“...TOANNIS FLITNERI.
FKANCI. E L. C.
O da Alcaica
nrtifckfant gris idwalitinumftrenimm incijijculpturam^osim
O^erisfummam vno iniuP exhhcntem.
2JC S leganti nobile pollice,
^^Suafupacatum I e n n i s i i nouok,
Eiaucleatum conipicarc,
Miraqueplurimadifce, L E c TO>s
Si corperwn
efcriptioaem ,rd paradigmata,
fi voleciioftrum-fubire,
Orbicfilus dabic, zccc^primtu.
WerfeBi ntndumsorfwra. cupis
OogHfl,fii£ehorum paradigmata
fi vclis noftrumfubirc,
Orbtculm dabitJaocy?^rfiw.
Qmctttique urrgfi^tttm cupis
efcript!onem, vl:paradigmata,
f velis noftrum fubire,
Ttrftus CXrbuulus docchk.-
<5^* no {Te geftis res mgftabi'leSy
Harumque naturam & paradigmat;^
JEs ii veliffnoftrumiubire,
Orbicultts
|
|
| 2 |
 |
“...Q^odfi cmtufAmcw^xiptinum
CognolTe, qualis fciliceteft
fi velis noftrum fubire,
OrbicUflm dabitjeccejyfx/^y.
Tm calloquentes nofcere fi cupis,
Bw0s^firibas,&c{\m\x\aultcgsy
velis noftrum fubire,
Linea continet hos fupcrna.
Quod fl timorem no& cupis Dei,
Exordium ver^efapientix:
I ftumy^ ^ris, QXi.,fimJlrA
Injimus Orhiculut docebit
D emum eloquens qux Imgua ht optime,
V in fcirc, donum qu^eque opus eft D E r,
I ftamfuh ieris, ecce dextra
InJimM Orbitului docebit;
M AIE R E, totum quan do Opus hoe lego,
Quod S E p TIM A N A M nonfinere vocas,
Yix.xmxicfeptmanas
Hand male pedpicio locaflc.
Hinctantusintelaudis honosruic,
Vc nulla longi tc mora fculi
Ex eruditorum phalange
Eximereaut remouerepoilir,
Immunitates hoe latis indicant:
Hoc dignitates fignificant tua::
Acceptus ob quas eruditis
Omnibushoc titulo bearis:
M AIE R V s, illuftrc Aonidum decus,
Doctor,Palatinvs Comes, atque Eq^s,
Orator eloquens, acutus
Phiiosophys, MEDicysperitus.
Reuere-...”
|
|
| 3 |
 |
“...^eferendissimo, illvstkiss.
at (jlJiJ^imo Principi ac Demino, Dn.
CHRISTIANO
WlLHELMO,
Poflulato ARCHlEPrSCOPO Magde-
burgenfi. Prim ATI Germanic, Marehioni
Brandebiugico, DuciBorufTi^j&e.
Domino ruoclementiGimo,
D. D.
V'O D Communi diuerhio dicitur, ^rchU
I epifcope reuerendifime, Princeps illujlrijfi-
me,Domine dementifsimeEIOptimi,
Adnximi, Ada^nalia omnihus ^ mApnoum
E^mdpumvero Qqnfilia tiuUi manifeflanda
jje j idahpjue duhio ex dmerjifsimis caujis exortum edi. Detts
enim, qui l^NVS Cr folus B ONVS^ I^erus, Omnipo-
tens ^miJericorSj honitatiSi'veritatis^omnipotentU tnijfi
3 ricQYfi...”
|
|
| 4 |
 |
“...DEDICATIO.
ncordU fu^e apertifsima 'uefligia & tecmiria nuMi non ex
taredefiderat^vt qualis ftt^aliquatenus inhachumarMmen-
tU irnhecillitMe, ab omnibtis agnofcaturddqMeJine alterimrefi
j^eBuyquemadmodumfei^fum in operibus dierum Creatio'
nis demonjirauit. Verum crefcente hominum mdiHA, Vdim
cipes, qui.reliquisfuefmt &daminantur ,fia Conjtlia.ante
quarn in effeBum producantur, ne malis hmc xid ingenium
luum redemdi ^miujle agendi occafioprMretur, aperiri ve
iuermt: Eademfere ratione inter PEilofopbosprincipes lUi.,
quiphyficampmBicam.hoceBrChjmiam, exercueruntyfuA
AYCAnA iiulgo innotejere noluerunt, qu<e 'vt tdwen intev Je
filios artis, bonneque voluntatis quofcunque^ communiearent,
eadem opera a brutaltbus 6" ojorbus abjccnderent,per y
nigmata & occult as loquendi formas protulerunt & fgnifa
carunt: Eiufmodi jermones yEnigmatici interSalomonem^
omnium gegum d PhilofophortmPrinctpem, nee non Hy
ram & Sabam reginam, babiti funt non de rebus nibili aut de
numero filiorum Niobes yjedderarij^imls...”
|
|
| 5 |
 |
“...^e Chjmici ftueno}diiiprincipesfuerint, ego, vt Opera
DiuinaOmnipotentia ^.dierum fpacio exnihilo creata ali^
quo moda contemplarer, 0* cum abfconditis als. artificum
inuentisconferrem, ex hjpothefi ea hmufmodifiatui, ne mate*
na adfniratiorU ^ pradicationi debita erga Deum homini
deejjt: Q^mtraatiuvtpote de D-E lmagnalibus ^fum*
mis hominumJcretis agentem^rum inepte eminentiorialicuv
Perfina i quo ad aflimationem rei, hand 'vulgarut, quo ad
modumtraiationis, 'vix bene limata, fedjitbitaneo imma*
turopartu ex ingenio effuft potir4^ raptim, quam edkacontia-
nentem) obferre ^ dedicare cum decreuertm, non immtrito
Reuerendipima Celfitudinitua eumdeb'eri inprimis iudica-
ui; tumquia illufirifsimo inter Principes Germania loco natus
fapientumphilojophorum- areana non paJHdiat,fed ambabus,
quod dicitur, 'ulnis ampleftatur&foueat; turn quia Diuinis
mancipatus, Germania totim Primatum tenens, Qeatork
Jummi opera non lam perlujlret oculo ,fed Lynceapenitus ina
trofj)iciatmente,Japientifsime rimetm...”
|
|
| 6 |
 |
“...D E D I C A TI o.
philofophica [enk operihws CreationU parAela&corYejfon0
dentiayKeuerendifi. Celf.T. clementifiime accepturajiique
^authori patrocinium tutifsimum prAiturafa;Hifce^0
uerendifsimam ^lllujlrijsitnam Qelf^T. cuYn toto, domo Elcfi
loraliBrandebHrgicaadinnumtrosannosincolumcm D SO
OPT. ATA X. commendatam velim. Daham Ma^dehurgi
^^nno I ^2 0. II. lanuar.jlylivet.
-Reuerendifs. & Illuftrifs.
CelCT.
fubie3:irs.
Michael MaierusD*
Comes Pal.6^c.
PKyE'....”
|
|
| 7 |
 |
“...PR^FATIO AD
L E C T o R E M.
^ K\tixzva.^ C!indide Lt£ior^ Jiuius mundi Septimanam
fuiflemiraculis pJenam & ftupendam, in qua omnia
W ex nih locreata runtaDeOjVcFateamurnecefleft.
^ Quid enim umatia; cqgitationi occultius aut ab-
.ftrud us videri poteft,qua totum hoe pulcherrimum
Mundi TJieatrum exnonEnrefeu barachro tcnebrarum produ-
dum & formatum,rcruni innumerarum varietate ornari/Iimum,
ipeciei-umqiie hngularum propagatione perpetuum redditum?
Qupd cum abfolutumfic 6. diemm fpacio,acfeptimoSabbatum
hahitum :patet, Omnipotentiam, Bonitatem^ Sapientiam Dei
ex hocomnium maximo '& politifimo Primx Septimanx ope-
;retidbis hominibus conipicuam fadam, nempe quodpotuerit,
voluerit & feiueritomniaitaadhominis commoditatem, vfum &
arbitrium creare & ordinare,vt meritoille (Imagine Dei donatus,
cxterafqi terrenis Creaturis praipofitus,ceu Dominus,fuifle ani-
maduertatun Inde ea Septimana omnishuman2initiumjVC&
Ditnn^fapientixindiciumexdtit,cuiusdierumoperamiraculofa,
vt cum fumma admiratione...”
|
|
| 8 |
 |
“...LECrO
hue fpeiJlantia, fi non ex toto, tarnen in partc. Salomsn fapienti/ll-
mus quidem, at homo, fuit, qui falli & feduci potuit, vt Deum vc-
rum telinqueret & libidini ie manciparetj Nos nc his vitiis, qu^e
animam & corpus perdunt, irretiamur; & iapientiam veram st
Deo impetremus: eum, qui laigitor eft pcrfiorum munetum,
orabimus, cui nos omnes commendatos velim
I
I
I
§
EPIGR.AMMA AVTORIS.
DSVS exmbtlepulchrum f
|
|
| 9 |
 |
“...^am mtftlitm l tempwfelicm ijlud,
^uote vifendicopiafilia mihiejl:
mihi maluerim^ quas Hermits voluit arenas^
No PaHole tuas, non Tage fulue tuas.
Non te eonuenio, quin dolior txeo, quant is
LMe vexti e tenehrU^ eueh'u e tenehris l
Omnis Utetur mundtts cant ante StlenOy
Mependere iuuet[emptr ah ore tuo.
Miretur Rhodope ^ miritur ^ ifmarus Orphea^
cJWf pendere iuuet femperab ore tuo.
Gaudeat r Phcebo Parnafia gaudeatauUy
Me pendere iuuet fimperaboretuo.
lam duisyfuperiteneatquidrcgia mundiy
Signaque tam curfu quo duodena meent.
Cur nobis non aqua dies cum noHi recurraty
annos alibi terminet aqua dies i
Torrida cur aflas longas exporrigat horasy
Cur breuiore diem luce Jed ardlet hyems.
Delia, ceu Proteus, cur tot mutetur in ora ?
^tidfactatfrater, quint us t Err oferat.
OdtUt, quosifta tuuat perJi*afio,Jiire
^uaqueeuenta hominis, quaquefittura loqui.'
lamjpacta annorum npetensab origine mundi
Per dtJJeSia nouumJecula carp'u tter.
^ms artes linguasquetulerunt temperaprima.
Cert are vt rtliquit...”
|
|
| 10 |
 |
“...DE NBILI AVTORE,
SlMlLIBVSQ- IPSIVS OPERIBVS,
cDii.LvcA i£NNis,edidonemeoiUm
procuraiite,
ODE ALCAICA,
IqAcobi to:^(T^ni
HetdeWer^enps.
AD LECTOREM.
Vis autorliuiuSjLcdor amice, fit
V,^Libri, atque quantus,linex,&: cxreram
/ormam ipiius quaz dat, tabella hxc
.cxprinut & tibi pingitapt;
fed noffe mcncemforfican ipfius
fi geftias, en monfltotibi viam^
fluam cal co ego ipfc, nem pelibros
ipfius effe tibi pbitolegendos*
Multos enim nunc hadenus edidit,
idquodfequentesindigitant (/) Thmif
aurata, qu£e Fratcrnitatis
de rofa cnice facrapandit;
(2) deblateranti voceque maxima
indignitatem virginis illius,
return abditas quxqualitates
fimplicium extrahit latebris,
Jikntittm mdiUum; inde (i)
inuentn ver a; & [4) dearborea alite,
quos tempore admodumbreuikac in
edidit vrbe, opc deftitutus
ipfi...”
|
|
| 11 |
 |
“...cauernis, illecebris
atque fuis precioque mundum
inefcatomnei-n; deniquc {%)feritts
&iIlc//i#, Mercunodatur
quo regnum in omne conditum, quod
infra hominem rationerummumefti
accedit &: nunc (9) dcSia itidem Hebdomas,
nigmata edens, de Phyfica, aurea,
rerumque naturalium ortuS
colloquii ipecie refoluens.
Scriptura vero litera mortua
appeihtari cum foleat, nifi,
& maxime in libris Mathefts,
pida figura diem rci addat:
non cerno,cui autorfaiptafua iequius
committere vfquam iitpotis, ac tibi,
oLvca I e n Nis, vtpote&qui
non modo in his, fed & in qUibufdam, %
hos prater autores, aiiis idem
hoc prarftitifti, nec modoligneis,
fed & hgiiris xneis, qua
hoc hen p 0teratjdccorem
Synsr^.
Apoftropbe
ad dominit
L VC Am
Ienn I s.
gauifus...”
|
|
| 12 |
 |
“...gauilAis ipHs can ciliare es, vt
requkiad ipfum hocplurimasioiicrrs.
ficdetulifti autorihonorem,
ipfi aperique, & id xrc emeriti
Hocinfuper tu re quoquc comprobas,
non ei plane dcpolitum tibi
iiicundum amorem iuauis artis,,
ciii dedcras ftudium acre pridem i
fiibindc vcro exercitiiim hoc tibi ad
man us ref umi ^ dum hand modo te abflxahanc
negocia in ii braria re
quxquoque (iepe inopina glifcunr.
Proindemafti corpore menteque
M AIE R E^feriptis perge, precor, tuis
iuuareliterariam rem,
& bene demeritum &deinceps
qui demereri te cupit, accipe r
L V c A^aufpicatus quod bene es, indies
fac perfequare, eumque amore
peipete & officio cole omni;
nec VOS remotoliminedisfitos
lux vlla, vel nox, diftrahat; at m agis
magisque vero amoreiungaty
cun^feipotente regens manuorbem.
Is fbfpites VOS in Pylii Icnis
confer uetannos, dotibus augcat
fummisque, mentis corporisqucy
quxque boi|aextera mmcupantuc
&do
|
|
| 13 |
 |
“...INDEX^NIGMATVM
[quafiCapitum] Q^ViE IN HOC
Op ERE continentur.
PRIM^E DIEL
D ecorporibus fimplicibus, Goelo & Elementisj cuius
^nigmata numero funt 5^.
TAE p$tkr dignior pan inphitofiphh occulta: an Ccdum; an
qjero T.rra^ ^^enig. t
o/ Terrafall a Jit e Coeloy tanquam haji} an contra Ccekm e T.rra. z
Cetltim (it corruptibilius Terr a y aut centra^ 3
vinculo Coetum ^ Terra coniungantur. 4
cpmdnam printfmrit tempore: an Ceduwy an vero Terra^ j
Ftrum eorumpt maius quantitate. 6
Vtrumvtrtuie. 7
IgnU an Ccelo, an vero Terra ajjcrthatur. g
rlqua cut afflrihatury Ccelo, an Terra. p
Aer cut of gntturyan Terray an Ceslo. 10
Aer((fignuceniunSliquidJintx anCastuniyanTerra. it
Ignis (jf Terra quidjint ex tUts duobus. iz
Aer ^ Aqua, quid fint in opere naturali feupkilojophico. x$
Aqua r Ttrra quid. 14
^mmodofiat mutatie Cceliin Terr am. is
(it color Ceeli. 16
^uatis(it color T^rra. 17
K.An Ccelum mas fit, an Terra. iS
K/in Terra impra^et Ccelum. ig...”
|
|
| 14 |
 |
“...I N D E X.
SECNDyE DIEL
De Meteoris, (u imperfedle mixtis, cuius
snigmata fuut numero
Condenfitio rartfaiito fuhjianm y an fit in operephdofifhico necejja-
ria. 40
Vtr&dedmbmhifctrot tlmenmibtttfit magu neceJfariayAutpriusy
inepere. 4i
fit caufa tfificitnsfiumoHens condenfationem rarefaSlionem. 42
4}
44
45
46
47
4i
49
50
51
52
SI
54
55
56
57
Stt ne r nttbesin hoe Casio.
Vhi fit afit hac nubes.
^alis fit met Ui naturaUt nubiunty anfurfitWy anieorfum.
^uUfit color hutus nubii.
fSfn refoluatur r nubes tn aqttam.
Xyinibiqttadxm vtibtasfit plmta,
ergo r ros in opere fit.
etia m aqua mar is.
2^m vapor ab opere ahtfie pojfit.
^Mdhicper vaporemyquidperaquamintelligatur.
\^n 'frrrtftcadfit.
Vndefumui albut proueniat.
odf/! fumui alb'ui r aliam in opere efficatiam habeat.
non r ventus hmc operifit tonueniens,
He ventU mundiph. lo/ophici.
7S(umpruina, grandoyUix r gi
|
|
| 15 |
 |
“...ajlat utndum,
K^utoritate inflatorumarrogantiumnequumeutatur.
^odnam horumprinctpiorum temporeprm.
^odfiitnohtlim.
K_^rgentum viuum vnde.
jMer curias 'vulgaris, cur non fit materia.
^ lisigiturfi Adcrcurtus.
Sulphur q'ialeJit.
t^ninmontileui gemretur.
Ex quogeneretar hocjnlphur.
Sifulph *r ph lofophtumcum vine quid ccnmunt habttjhocprebandum.
erit feundum quinquefenfus extertores. sot
Clarius exfonitur quid fitfiulphur apudphilofephos^r 'vnde extrahatur^
an'e(ptrtiibus.anv(reecorporibm. 102
An e Luna Suleedu cant ur. ^ lO}
fiulphur ho: intorpoi tbits fulphureis quarendum findeque educen-
dumfit.
Vdita-
89
90
fit
J)2
n
IS4
95
96
97
98
99
100...”
|
|
| 16 |
 |
“...rtlinquantur hor~
aig.ip6
rcA.
Vim inuentie cui affcribdtur.
o//? Bacchiu 'viniinuentorfit. 19^
£lMt fntgrains traHationii tudointertiduram,corlmmanum,^vinifpmturK. 20^
Trifolium an non lapidt, <^uttriangularu eft, afmiletur. zog-
Herbs magics apudantiques qua comcmoretury^quid iU tribuatur.zos
He Jylua 2{e rnsa,(jr leone in ea. 206
fylua ad opus philefophicumfptflet. 2 07
Vnde hit leo in hancfyluam peruemrit. 208
^fi de MartU Itico cenfendum, in quo JEeta^ Solis filius, vellus aurtum
JuJpendity vidoribus periculorum auferendum. z op
^mdde arboribus Hejpertdum^ aurea malaferentibus. 210
^uidde vlmoloquace Gymnofophifiarumfentiendum. 2ti
Hearborecafti Thcophrajh^ qua hie contradion ^ expanjtonts ra-
morumcaufanaturalis (it. 212
^md de agno Tar tarts cxijiimandum, 21}
Populus arbor Herculi cur filer...”
|
|
| 17 |
 |
“...^ N I G M A T V M.
PythentSe, ib ApollimfagittUimeremftuty buc(yuoj^fpe£i($,
*^ddfihi veilt E,:hidnA,tot monflrorum mater, jgg
.K^nHercnTuhj/dra dtfferaiab echidna r ali etus generis firpmibut
26j)
vipera philofophis cogmta. ^yt
^^AtdCAHpifit^cur.a viperamorpabeadimremediumfibiquarant, ijt
. aliaferpentumgenerajint, quaofmfMlo/ophuaconueniant. 27z
' ^^uidSdamandraprsJletinhacarte. 27$
Mi/i^i/civ/usinphilofbphiaqm. 2jg.
^isfit finis vel'vfi'sinfeiorum in mundi). 27s
l^nvnqmmhactantillanocumntmortalihus. 276
^ttidinJaa.adMtdicimmaurigtnamsonferant, 277
^mmodohoc in infeSufiattuidens. 27S
^jfiddeaptbusdicendum. 277
fit nutla (xifterent apes innaturay on ex fiola putrefdiione apes prafittci
289
^id de bombyce cnjndum. 28e
Aanealiainfelerumgenerafint.quaexputrtfamonemantur. 282
SEXT,r£ DIEI,
X)jsHomine,cuiusi£nigmata funt
jiumer jS.
iCurtmta diuerfitas inhttmanafatieobJruetur^vtvixduoMenachmi
inmillemjriadibmoccurrant. 283
Curintamangufiohumaifufacieijpacbsamaugufiafirmarflupenda
pulritudo cont'tmri...”
|
|
| 18 |
 |
“...I N D E X.
rttitilhtdpyaui Meden Mcit:
- vfdeoptelwr/>,ptohque;
jytter 'ion feqnor. ttnig.2SS
K^n in hac Europpluris demini (^mgesfint fui iuris. 2 H
.^lomodo mtelligendumfit, quoddtaum eft, inte/lefium non fen, cr-
gan'cmediii, ^mhilomintisjpeeiesinttlligebilesftatutafunt. 2po
SpecieiintellightlUqmfit,&vnde pint. 291
^0 medio velinftntmentofenfihtksiUn (peiies recipuntur & difpenan-
tur,camslUtpJx noninfeagmt..................................
^n'moio differ at hh jpirttm animalis a, rationdi homtnis anima, &
qttomado htf. ah tntelltfiu ^ fpecieinteOigibili~ ^93
Senfts cemrnuni quidam homines vtentes intellectum agentem nunquum
autrar feme cur rxerceant. ^9'^
fiit,qudhom.nespluHS deleStenturcorporis honis,^ externk.pr-
tuna, quam inteUeHtu; cum tarnen hac vera hona fint, ilia pro arbi-
trio vfurpantis,inter dum quoque mda. 299
Cur homo vocetur animal.
Cur Logici hominem injkis tilts terminis animal defer ibant,^ 296
Europa an caput mundi fit.
Cur t^f'ica peSlm in micrecofino exprimat,
...”
|
|
| 19 |
 |
“...^NIGMATTM>
minor is ^ feu seris attraliion tn peSiore. anig. ^o
. T>e ortu T^ilt JEgyptii, & qua aeris m opere phdofophuo fit origo. joy
Car Africa det hommes mgros^ vtpote JEihiopesjeuNtgritas, r au hoe
quoqueconuenutoptriphilofophtco. jgg
Inferior venter, quamohrtm in magno mundo i^jiam exprimat. goet
^^^:iatici cur modes r htxutdedtti.
K^ifitne virtus vegetatmaUptdiphiUfophito.
^ua rat lom miner aledicatur. jjg
inprofan'u huic quidfit fimile.
^umamfitiSaregisfilia.
Cur lapis animalis dicatur.
^_gpmodo vtgetarepoj^t,cumapi$fitex mineralihus ,quihtu vcgetati-
uavisajfcrtbtnonpofit.
y~Arneracurtamartubftsexternfsparallelavideri peftt. 317
cydnigitar opusphofophtcumhommnoa alias in teto,aut in parte afi.
miktur.
Tejiimoma autorunt qu&rundamfin quibus partium hominis memine-
3>f
runt....”
|
|
| 20 |
 |
“...SEPTIMAN^ PHI-
LOSOPHIC^
Prima Dies :
T^E CORPORIBVS S 1M-
plicihm y Qoelo ^ Riem ent is.
Alom ON i-le Israelitarvm Rex,
vt votum fapientijEobtinuic, ficnon (olum apiid
ftio^ fed & cxtcios fama cclebeirinius extitic.'
Hinc a remotis Arabia: f vel,vt alii voluut,^rhio-
pix) finibusRegiua Saba excitata Hicrofolymara
^^gnificocomicatu 8i donispretiollflmisinftru-
6ta,longisitineribuscontcndic, nempc vtfipien-
tiamciuSjOccultisnaturs myfterxisin modum tenigmaticarum qus-
ftionum ipiiadcnodandumpropofitis, cxplorarct. De liac pruden-
tiflima fosmina,Regina,varia: diuerforum iuntopiniones. Alii enini
xzmFerjicam Sibjllam,quzm M-Varro primaminordine Sibyllarumnn-
me\:a.tAl3.mxint,vtl^kancr,lufitnus, ScSuidas, earner, ad marerubrum
invrbeNofnatam;aliiB4^/patrejBerfij'('c[uitribuslibrisChaldai-
cam confcripfit hiftoriam) & Erymanlhe nobili matrona : Quidam
hanc Phcebademyocziu Sambethen:,qazfiNox filiam, aSem&Iaphet
itadidram: A nonnulli5C?rf/i£Eftimatur,quiaexBabylonevencrit
in Itaiiam, Cunisq-...”
|
|
|
