|
|
|
|
|
| 1 |
 |
“...iapientiam veram st
Deo impetremus: eum, qui laigitor eft pcrfiorum munetum,
orabimus, cui nos omnes commendatos velim
I
I
I
§
EPIGR.AMMA AVTORIS.
DSVS exmbtlepulchrum fdies.
Hu Salomon arguta Soph anigmatapandit
Principibtu,votum qui Sapientis habet,
Sat mibijit Speculumfaltem monfiraffe pelitum,
In quo res, qual ,ioti{})ictatur, er at.
Si hem de rninimU %ex difcurrereplantis
Doloradpultbrascailuit vfque Ctdross
Quucrtdat ^hymicas ilium igNorajferecejJuSt
Qj^que iacent terra tea metadafinu ?
abfque bis potuit dici fapientioromnif
Sum anigmaticU qua referenda modis.
AD...”
|
|
| 2 |
 |
“...qAD MAGNIFICF'M, NOBU
Uj^imumy ExcellentiJ^imum,
MICHAELEM MAIERVM,
PHILOSOPHISE AC MEDICINsE U O-
(Slorem, P. L. O Comir, PaF. Nob- &C Eq,
Exempt, promotorem fumn fum-
mopere colendum.
FL L Ameamprerfusfubit admirath mentemy
Cur tibi tres luulosjummui de dit ^
me AmprerfmfuBitAdmirmo mtntem,
Cur tibi tres titulos CAf&ru auk dedtt.
Hot tAntum miror,fueris quad dtgnm Hfdenty
Scilicet hdui quemuk muneratA>}tAmantnt.
Hoe miror ytibiprouentu muUiplict rcrum
^ptodnaturaparens omnu noff dedft.-
^uod aaturafuofacies conuexaque mnndi
K^/tibit complexu, credo patere tibi.
Sicrafssfintes docuit teprima iuuenffff,
EloqummqmBEIpaSiaqueftnlia BEI.
Legferique petesfpatiofa volumina turs
Enodare, apices iuris vtrinqffegraues.
Te tamfublimifolio CMedicina locauit^
Audeat vtpalmam fumere nemo tibi.
Siqtm Galenilibros laudauerity idem es^
luuerit a/laliquem Chemia,primm erU.
,^uid muit is ? capitis circumfersvertice della
Stelhgerumque poluWf multifdumqueflurn,
** j...”
|
|
| 3 |
 |
“...maluerim^ quas Hermits voluit arenas^
No PaHole tuas, non Tage fulue tuas.
Non te eonuenio, quin dolior txeo, quant is
LMe vexti e tenehrU^ eueh'u e tenehris l
Omnis Utetur mundtts cant ante StlenOy
Mependere iuuet[emptr ah ore tuo.
Miretur Rhodope ^ miritur ^ ifmarus Orphea^
cJWf pendere iuuet femperab ore tuo.
Gaudeat r Phcebo Parnafia gaudeatauUy
Me pendere iuuet fimperaboretuo.
lam duisyfuperiteneatquidrcgia mundiy
Signaque tam curfu quo duodena meent.
Cur nobis non aqua dies cum noHi recurraty
annos alibi terminet aqua dies i
Torrida cur aflas longas exporrigat horasy
Cur breuiore diem luce Jed ardlet hyems.
Delia, ceu Proteus, cur tot mutetur in ora ?
^tidfactatfrater, quint us t Err oferat.
OdtUt, quosifta tuuat perJi*afio,Jiire
^uaqueeuenta hominis, quaquefittura loqui.'
lamjpacta annorum npetensab origine mundi
Per dtJJeSia nouumJecula carp'u tter.
^ms artes linguasquetulerunt temperaprima.
Cert are vt rtliquit ditia regna plari.
K^egjptus ftudtofa poli quas extudit arteSy
fluAspojl ...”
|
|
| 4 |
 |
“...r/ RominsphaUnfcertuU viSfricihtu armu,
VUimmvtTeutopnguUnunc habtat
^nntum lent a/blent inter viburna cupre£ty
Extulite terra Tentona terra caput.
Cert at 2*eutonia maiejlasjitmma^ triumpho4
Inuentit variie Teutona terra fuis.
Hac ego nefcieram, Maiere;/id tnclute per te
Innotuere aliU, innotuere mihi.
Fergeita,pergetmfiriptuita/pargerefamam^
2^c te maiorem viderit omn'u horns.
Sic te fera dies mentori non eximet auo.
Sic tua poH cineres maximafama rigtt.
Daniel Brande-
burgo^fMarchicus P.L.C....”
|
|
| 5 |
 |
“...SEPTIMAN^ PHI-
LOSOPHIC^
Prima Dies :
T^E CORPORIBVS S 1M-
plicihm y Qoelo ^ Riem ent is.
Alom ON i-le Israelitarvm Rex,
vt votum fapientijEobtinuic, ficnon (olum apiid
ftio^ fed & cxtcios fama cclebeirinius extitic.'
Hinc a remotis Arabia: f vel,vt alii voluut,^rhio-
pix) finibusRegiua Saba excitata Hicrofolymara
^^gnificocomicatu 8i donispretiollflmisinftru-
6ta,longisitineribuscontcndic, nempc vtfipien-
tiamciuSjOccultisnaturs myfterxisin modum tenigmaticarum qus-
ftionum ipiiadcnodandumpropofitis, cxplorarct. De liac pruden-
tiflima fosmina,Regina,varia: diuerforum iuntopiniones. Alii enini
xzmFerjicam Sibjllam,quzm M-Varro primaminordine Sibyllarumnn-
me\:a.tAl3.mxint,vtl^kancr,lufitnus, ScSuidas, earner, ad marerubrum
invrbeNofnatam;aliiB4^/patrejBerfij'('c[uitribuslibrisChaldai-
cam confcripfit hiftoriam) & Erymanlhe nobili matrona : Quidam
hanc Phcebademyocziu Sambethen:,qazfiNox filiam, aSem&Iaphet
itadidram: A nonnulli5C?rf/i£Eftimatur,quiaexBabylonevencrit
in Itaiiam, Cunisq-...”
|
|
| 6 |
 |
“...Prima Dies: De Coelo et Eiem. 3
Nicanor,quivitam Alexandrifcripjit. de Domino Chrtflo ^etusaduentti
pluriniapradixit, detuni Babjlomca&diluuio. Reliqua: cum ca confeu-
tiunt, nifiquodhuiuslibrifunt 14. de gcntc qualibcratqiicregioni-
busdiucrfisagtes. Georgius Cedienus,Rc^i;w 5j/'rfjiuquic,
|
|
| 7 |
 |
“...4 SEPTIMANit pHILOSOPHlCiE
cuminiretisfcrdcra. Quxrcsinihicam grata, quam qux gratiffima,
accidie. Q^od fi ralem me vobis prxberc polTem, qualem expectatis
(devoluncarcbencfaciendineficdubium j oiTcc (an cut Deo Opci-
moMax.perpetiias agetcmgtatias. Cum itacpie iapentix excolcn-
dx gtatia potifiimum conueneriimis; conflimi hanc Scpttnian.un no-
ftro colioquio confecrare, per dies iingulos ica ordiuacam, vtafira-
plicioribus ad magis compofita ptocedamus. Nam hoe ipfo primo
conuentiisdie de Ceelo &Elementii fingulis tralabimus ; Secundode
compofitiscx Elementis, atimpcrfed raixtis, quxmeteoradiciui-
tur ; Tertio die de foUilibusex terrapetitis, inter qux mctalla funt
potiora: Quarto de vegctabilibus quibufcunque : Quinto de ani-
malibus briuis, leiifola fenltiua anima prxditis; Sexto de homilie
rationali; Septimo Sabbatum & Requiem celebrabimusin medita-
tionefupcrccEleiHum & xternx Beatitudinis. Denaturis autcmiain
ditisitaagemus, vtlibernoftras feiitentias abique alterius prxiu-
dicio...”
|
|
| 8 |
 |
“...Prima Dies: De CoelOv^et Elem. 5
SALOMO N;
In magno hoe mundo terra eft corpulennus &denfius Elemen-
tum; coEliim autcm fubftantia rara & periria ; deinde terra eft cen-
trum ; coelum circun-sfcrentia; tertio terra eft fixa 5c ftabilis; coclutn
arium 6c mobile. Sic Hiilofophorum ccelum 6cterra fehabent. Yar-
de terra nobilior eft coeloinhoc magifterio j in magno munconoa
item.
SABA:
Non videtur, quod coelum fit actium, texraimmobilisftet,
SALOMON:
SideCoeloTerraq-iCompofitiPhilofophiei^quod mundus
phicHS hincdi-citur J inquifitio fiat,cum fimilitudine a ecelo c elemen-
tis mundi translata ita dicatur; necell eft, vt primo ftntentiarn
meam, quae inmultis communi Philofophi non correipondet, de
hifcc pi aemittam, quo dilucidior aliarum quxftionum fiat cxpUcatio,
Tecra in medio mundi fita,tmmobiliscxiftit, nee, vt Copernicus Terr*'
ex hypothefi aftronomicaaffirmat,cceloftante,Z4.horiscircumduci-
tur fupra polos vel axem mundi 5 in cuius medio puniftus eft centra-
lis,adquemgrauiaomniatcndunt...”
|
|
| 9 |
 |
“...Prima Dies: De Celo et Elem. 7
neralia, vegerabilia, &animalia eias calore perfiifa gaudent, cre-
fcuntj&angcncur. Virtutem, quam fimilitcr circirm f fuperius & in-vinus.
friiis diifundic,ad ftellas.in primis Planctas,VTperreflexionem quan-
damabillis communicetur rebus naicentibus, cm finguli Planctas
fuas vircutestemperarinc & soniiiaxcrinr cumfolari.-adterram, vbi
cfcrcencibus nccedaria cd omnibus. Ec b bene rem introipiciamus,
penitiusq; coniidcremus,SoIin coclo, vt corin humano corpocepro-
Gcdic in luis opararionibus. Cor ex fanguiue pariore fabricac Ipiri*
rus tenues, acios, fed igncx naturae, calidosdlccos, mofiicntra-
ionis5c dilatationis, quos deinde mittitpcranrias catotidasin ce-
rebrum, vtibifiigiditate & humiditateccrcbriin retiformi comple-
xutempercntur& fiant fpiritusanimales fenfibus omnibus &mti-
bus caufandis incorpore aptis ita Sol fiucex puriorcare,fiuealias. Qua yicift
fabricatcflentiasfubtilillim.as, quibusiniunt Lumen, Calot,5c Vir-Ctudinia
tus,anteadi(5la,easc[;...”
|
|
| 10 |
 |
“...Prima Dies: De Coelo et Elim. 9
SABA.
3ECLARATIO HVC PERTINENTIS
M A G N jE ILLIVS IcONISSIVE
T abulitr.
A. Tcira.CeutrumMundi.
h. CentruraSolis: rf. b. ExcentricitasSolis.
c. Centrumdefercntis caput&caudamDraconisinLuna.
d. Lunain defcrcntc cap. Draconis.
e. f. Conccntrici Lunx.
Venus:/;. EpicyclusVeneris.
i. Mercurius. EpicycIusMercurii.
/.Sol. w.. OrbisSoIis.
AxisTerrs: r. AxisovtisSolis.
p. q. LineaApogxum&Perigceumdenotans.
Epicyclus Marris. /.Mars.
*. Epicycluslouis: A;.Iupiter.
y, EpicyclusSaturni; Saturnus.
A. B. C. D, Sphaeraftellarumfixarum.
JE. F. G. H. Primum Mobile....”
|
|
| 11 |
 |
“...Prjma Dies; De Coelo et Elem. u
^uam mas focminx. Vnde Philo/ophi non abfc|; cnii/a dixeninr,opus
noftrumdlinuerlummundum; quod enini in miindornpenus,hig
eftinfeiius,& contra.
SABA.
Quo vinculo c
|
|
| 12 |
 |
“...Prima Dies; De Coelo et Elem.' ij'
S A L O M O N.
Terra: Diftinguendumaiueminterterram,Elementum,&terramTerradu.
cleinentaram: Terra elemcntata cum cojIo conferrur. Terra elemen- plcx.
turn, fimpiex, per fe confidcratur: Terra & ignis, coh^renda & affi-
nia flint ckmenta, vt am inniiinuis, nee vtraqne cum coelo quid
commune habent: Vnde neccflari Terra; clcmencatte conueniunr,
quscumfir calida, ignis non eftexpers; eumfolida & fixa, propri
terra eft. ^ ^
SABA.
Ego.nenimis tsdiofa videar>hicnuncfublfto,aIteriq; Principi Io
cumlubensconcedo: Gratias autemimmenfasprohumaniffimare-
lponfioneacdol:rinaoccultiflmsfapienti£,quamedignatuses, ti-
bi,quasdebe,eximamenteago.
Salomon itaque ad Hyramum conucrfus,Magne,inquit,Prin-
ceps, proeaconfuctudine,quafolidfumusinhisnaturarcanisinui-
cemprocederednprxfendaReginte prudendflimae quxftiones quo-
que tuasdeiifdem fubieiaisproponas,ad quas,quoadpotero,reipon-
fa a veritatc non aliena reddimrus fum ; Hiec enim feptimana huic
noftrae S c h o l dicatacft...”
|
|
| 13 |
 |
“...Prima Dies: De Coelo et Elem. 17
diffemntfccundum maiorem velminorem abundantiam luds. Hinc-Colore
excremi coloes liinr,niger,qui minimum,&albiis,quipiunmiiralii-quo difFe-
cisobtinet.-Reliquifuntintcrmedii: Corporaautcmiaiiorapluslu-
cis,&denfioraminushabereanimaduerruntui-jdeclemenrisloquen-
do.Hincignisflammapcrfeconfiderata,noneftrubea,Ibdalba:cumLrqu?
verb carboignitusconlideratur,rubcusvidetur,quiacoIorcli:mixtus
inign?,-& terra, id^i ideo,quia rariusclementum cft ignis, ideoq; plus
lucens,quam rcliqiia.4gniinraritate &albo colorcfucccditaer, hiiic
aqua. Teiraperl confiderata, opacaeft,&Iucisexpers,idcoq; nigra.
Achic de arena marisalba,marmore, velcreta, qua: funtalbillima, &
terrea corpora, quod obiicitur; adidrcfpondendum, qudnon fint
fimplexrerraelementum.fedcorporacompofica, Nosautemhiclo-
quideiiinpiiciilimo. Incoloribus verb compoficorumefl: magnadi-
uerfitas, vnde nonderaritateautdenfitatecorporiim eorum, multb
minus dequaliratibusprimisiudicaripoflit. Vidcmus enimgramina...”
|
|
| 14 |
 |
“...20.
Prima Dies: De Cqelo et Exem. 15
noftritecnex c generate ftcumfua vxoreccElefti eoniungatut, ncc
opuseft,vtiili,tan^uam continentijfeetusalienus indatiir; ^caurem
liaec imprsgnatio poft coitum, y t coitus poft matrimonium; & foetus
naftcturinagn^indolis., rnclior, nobilior,6cfortiorfuispareutibus,
^uipcr { conftderatijfunt vllioris conditionis & oiginis.
hyramvs.
Suntne ^laneta in hoe oper^
SAXOMON.
Suntfan,atnonomncsfimul &fcmel,fcd Ciccefllu.-PrimSdl
.&LunaconueniuntiriSagictarioeDeindcLunx a coitioneredeunti
Saturnusfitobuiam,poftIupiccrin'Pifcibus: Hinc Mercurius in Gc->
minis; Deinde iterumSolmarituseiusinLeone.inquonafciturSo-
Iadsf(£tus: Mars & V enusinterim fuo furtiuo indulgentamori, nee
Otium habent, vt puerperam Lunam falutent, praiiercim cum Veneris
maritus, V ulcanus, obftetricis officium hicperagat.
hyramvs.
Ergo Mars& Venmnun^uam adfint huic operi}
SALOMON. 11.
Adfunt,atfoIitarii: Nafciturenim exvtrifqucHarmoniafiliapuI-
cherrima, quae, dum nuptum elocaturCadmo. aduenerunt...”
|
|
| 15 |
 |
“...PpvIma Dies: De Coelo et Elem. .r
rtfniglbi: Vnn aiitem (midiameterterr^cft 859 mill.Germ, cum
d;amcrerintegiaiu 17! 8-. mill.Germ. Er ambiciiscirculans*54oo.
mi.Gcrm. Diftar iiaqiie Soieoinlpco a rcir.x facie vclnoftro vifu
549 9 J.auh.Geuu.aur circiter.
S A L O M O N.
k'/nie hac or/mia ttdco ccnc colligfAntur) ^Enigma
SABA:
Ex ecrtisaxiomatibus &obfer.)atioriibus,vt pater ex fqiicntibus:
I. Demonitrarnrtcrramcfi centrum coeli fteiiifcri, ^ in medio Axiomata.
vniuciiiljram.
z. renam eirerotundam,&:cum aquavnum globiim conllituere,
j. Si circiilus magnusin coelo, &illi diredlo in terra imaginatio-
neconitituatur,&vcerqucin j^o-partcs, quasgradus vocant, diui-
datur, rumqLixntur,qiiotmilliariaGennanica eiufmodivni gradui
vclpardinterracirculo velambitucorrelpondeant, quod fifciatur,
turn fciripoterit, quot omnibuspartibus leu toti circulp adnumerari
debearn.
^ 4. Hocvtindagetunpundumcoeliimmobilefeupolumconfide-
rarunc, 5dnuenerunt,quotccelipartibusleugradibus ille cffct in y-
noquoquelocofupra...”
|
|
| 16 |
 |
“...Prima Dies: De Coelo et Elem. i
quoquejwflRintrcliqiuJuolatcraciufdera trianguli cum fuisangu-
rl!n CeftaxiomaGcometricum J diftantiaqua-
nim' aneftro vifu,fiucin coelo, fea terra ficorurri, ea-
rumqs magjiuudmem indagare licet: E. g, Solis diftantiam inuene-
lunt ex tnangido, qin fitita, vt fcmidiameter terr^fit vnum latus. li-
WraT" ad Soils mediumpiin6lumdire
|
|
| 17 |
 |
“...Prima Dies: De Coelo et Elem. ly
axiomata ab omnibus rccepta : j^erum (jUam Caufam exifiif JEmoMA
masseur Solremotior dkatura terraaflatejauamhyeme?
SABA.
Aftronomi ftatuunt, multismillenismiJliaribiis Solcm afccndere
magis in altum, feu a terrae fuperficie magis recedere xftate, quain
liyemc.hoceft.aSolftirioCapricoiniadfolllitiumCancri, acdeinde
a folftitio Cancri ad Capricornirurfumdefcendere.Huius rei aliquot
affignant rationes:
Primaeflphyfica: quiaSol inmaiore reinotione magis calefaciat
propter angulos radiorum eius reflexos magis dupiiearosjVl inacftatCi
minus vtin bycmc.
Secundacil ex obruatione.quia Solremotior seftate, quamhyc-
meininllrumcnto obferuatorio apparaat.
Tertia exirsqualitate temporis femeftris sftiui Schyberni, cum
asftiuum fit fcr 7. diebus longius hyberno, ab squinodtio viio ad
aliudcomputaado; quia Verconftet 93. A!ftas 95.diebus, hoe cft,
i8(j. Aiuummis aurem 90. Hycms 89. qujefaciuntfaltem i79.dies.
Q^arta ex motusdiurni tarditate; quiaSol minusfpatmotupro-...”
|
|
| 18 |
 |
“...Prima Dies: De Coeeo et Eeem. %y
S A L O M O N.
O admiranda Dei fummi potcntia omnemhumane coeitatio-
nis capnmi longiffim fupcrans.qud curforcsilli calcftesin vna die
& node per tot ccntcna millia milliaria German.circumducipoffint.
cum in hac terra,velutin imo srumnarum .ergaftulo, tanto temporis
Ipatio homini non poilibile fit centum pcrcurrere, & violentiffima vi
ex machina bellicaemiflum globum vix i o o o. eodem tempore f pri-
ma retcnta celeritatej peruolare.
quot milliaria Germ Solvna horamotu ccelipri- jehichk
ejuotJecundario Jeu propyio emetuurf 3^*
HYRAMVS.
luxta pcripheriam cius circuli iu eclipticae ante didlam Sol mom
primo 14405^.mill.Germ. proprioautem jji.&circitertertiammil-
iians partem, vna horapermeat.
S A L O M O N.
F?rum Solphilojophicm hahetne iUe motum alt .enigma
quem primumacjcundarium} 33*
HYRAMVS.
Imo; Momsprimuseft, quandofupremasriueprimasfphxrasfuas
peromnesgraduspercurrit, donee ad infimasperueniat; Deindeab
infimisadmedias,inquarixmvna,nempeTauri,Dominaquiefcit...”
|
|
| 19 |
 |
“...Prima Dies: De Coelo et Elem.
/iibflannanobiliflliTia,abaerio cceIolongdiiicria,inquam De vs
liicem,calorem,& virtuteminfudit. Veram crcdibile eftdpfiim Ana-
xagoam ea verba allegoric prorulifl, nerape de Sole philofophico
quiefl lapis rubeus aidens, poft fi perfedHoncm. Qimdrubeus ftt,
pater ex vifii, quodardens, exefFciftu; Ignea emm ftia quaicatema-
turatomniaimmatura cradametalla, qua;ciinque Merciu quid
in fe continent.
SALOMON.
Qmd de Luna cceleJU exijiimas, an ver idem Philos
fo^dus de ea dixerit, quod Leo Citharonaus ab Hercule
pofi trueidatm, inde deciderit, an ver o Leonem ^ Lua^
nam Philofophorum intcllexerit l
HTRAMYS.
Sunt,quimagnasciuitates,nmltasque, inLuna ccceftifirneil,
imag^'nentur eamqjvelutalteriim terrenumorbcmiiruminatumvi-
derf, ac Selenitfdas mulieres parexeoua exquibushomine&nafcan-
lurqiiindeciesmarorcsnoftratibus. Herodotus, ait Selenetidas mii-
lieres parere oua, indeque nafcentes quinquennies decfes eftnobis
ampiiores.ArbasluntinfuIfefabuIte,nihiiveritatis...”
|
|
| 20 |
 |
“...Pjuma Dies: De Coelo et Eisjifr 31
I
SALO-'...”
|
|
|
