|
|
|
|
|
| 1 |
 |
“...IO BESCHRIJVING VAN
dagen lang volgehouden, deed daarom de ge-
wenschte uitwerking nier. ~ De Lutherfche
kerk alleen, door eenen gloeijenden kogel aan-
geftoken, brandde van binnen geheel uit en
het dak ftortte in.
Deze zoutzuurachtige luchtsgefteldheid is
zeer vijandig tegen het ijzer en ftaal, hetwelk
ligtelijk, ondanks alle voorzorg, verroest en
verteerd wordt. Van hier het gemakkelijk
winnen en de overvloed van keurig zeezout.
Rivieren en meren, eenige kleine plasfen, die
ligt opdroogen, uitgezonderd, heeft men hier
niet, maar wel verfcheidene diepinloopende
baaijen. De voomaamfte is de St. Anna-
baai aan den Z. Z. O. kant van het eiland,
waar dan ook de IVillemflad, het fort Am-
sterdam enz. gelegen zijn. Zij heeft eenen
naauwen doch diepen ingang tusfchen twee
riffen; vervolgens vormt zich verwijdende de
prachtige en fchoone haven van Curasao, wel-
ke met regt voor de beste in de TVestindie
gehouden wordt, zijnde dezelve voor alle win-
den gedekt, en zoo veilig, dat een oorlog-...”
|
|
| 2 |
 |
“...allerhande rigtingen over en weder varen,
levert geen onaardig fchouwfpel op, vooral van
een verheven ftandpunt,
Sommige dier pontjes kunnen 12 tot 16
perfonen bevatten; eenige hebben kleine zei-
len, en gaan vrij goed bij en voor den wind,
De allrgrootfte worden tot waterhalen gebe-
zigd. De visfchers bezigen kleine kanos
voor x, 2 tot 4 man gefchikt, en wagen zich
met deze ranke vaartuigen zelfs in zee, wel-
ke doorgaans vrij kalm is. De Spanjaards noe-
men die doorgaans Mare del Norte of Mare
di Venezuela.
De huizen zijn meestal uitwendig in den-
zelfden fmaak als die in Holland, met fchuin-
fche daken en gevels. Allen zijn van fteen
gebouwd, het zij van Hollandfehe klinkers of
van klipfteen, doorgaans, vooral in het laatfte
geval, met dikke muren. De huizen, van
klipfteen gebouwd, zijn echter niet zeer fterk,
om...”
|
|
| 3 |
 |
“...en veelal ook op zijde der huizen, vindt men
opene galerijen, om de doorftraling van lucht
en wind te bevorderen; dezelve zijn van on-
deren met fteenen of houten pilaren geftut.
Men woont meest op de eerfte verdieping,
wordende het ondergedeelte tot pakhuizen en
winkels gebezigd. Van het inwendige der
huizen, valt weinig te zeggen; de venders
zijn van jaloefien of fafinetten, zelden van glas-
ruiten, voorzien. De kamers zijn doorgaans
wel ruim, maar weinig of geene boven, dan
alleen onder het dak befchotene flaapkamer-
tjes. De muren zijn allen met witte of ge-
geelde kalk bepleisterd ; van behangfels of
vloertapijten, weet men niet, zijnde zulks ook
in dit klimaat onnoodzaklijk ja nadeelig.
Van buiten zijn de meeste huizen wit bepleis-
terd, hetwelk voor de oogen zeer nadeelig
is. Intusfchen worden thans, op voorbeeld
van het Gouvernement, vele huizen geel be-
ftreken, ook wel donker graauw, hetwelk door
de bontkleurige daken en venders, aan de ftad,
van eene hoogte befchouwd, iets van...”
|
|
| 4 |
 |
“...van allen,
van den Kleinenierg tot aan de Westpunt loo-
pende, is de grootfte van allen. Hier vindt
men, nevens verfcheidene grootere en kleinere
plantaadjen, den St. Christofelberg en den Gr00-
teberg, met een ileilen hollenweg. Op de
plantaadje Fontein, is een klein leopend wa-
tertje, met eene fpringende bron, en op Hati,
ten Noorden van het eiland, gelijk boven ge-
meld is, eene vrij merkwaardige zeer diepe
grot, waarin men langs fteile trappen, in den
rotswand uitgehouwen, af klimt. Op den bo-
dem, vindt men eene bron. Men zal ligt
begrijpen, dat men niet dan met toortslicht daar-
in kan treden. In deze Divifie en in de Oost-
divifie, vindt men verfcheidene veel opbren-
gende zoutpannen. Verder worden hier vele
beesten geweid, en er is goede visfcherij,
De bevolking der drie divifien is als volgt;
Middeldivifie. Mannen en Vrouwen 179 Oostdivijie. ... IP9 , Westdivifie. 5<
Kinderen 260 ... 281 . . 88
Tuinflaven 547 . /K769 . . 1000
Sjouwers ... 9 .
Ambachtslieden 12 . . 27 . ...”
|
|
| 5 |
 |
“...EILAND CRA£A. 33
tot vier voeten lang hebbende aan het dikHe van
het ligchaam eenen omtrek van acht of twaalf
duim. Het hoofd is klein, in de hoogte ge-
wipt en een weinig langwerpig uitloopenden
Tusfchen de oogen, loopt eene breede* diepe
groef, geheel met eelt bedekt. De oogeh
zijn middelmatig groot, aan iedere zijde van
het hoofd flaande, en naar voren gekeerd. De
kaken zijn, gelijk de hals, kort en dun. Boven
op den kop, heeft het eene beweegbare kroon
of eenen kam met verfcheidene punten di
tot digt bij den Haart voortloopen. *** De
kleur is vuil graauw, aan den buik vuil
wit. De Haart, bijna veel langer dan het
lijf, is zenuwachtig en met een aantal gele-
dingen voorzien, met knobbels bezet, en in
eene fcherpe punt uitloopende. De pooten Zijn
kort, de klaauwen van voren met vijf vingers
en nagels voorzien die eenigen zweem van
een kinderhand hebben. De achterpooten heb-
ben vier vingers en nagels. Dit in den eer-
den opQag affchuwelijk dier leeft in het kreu*
pelbosch, en bij de...”
|
|
| 6 |
 |
“...HET EILAND CURASAO. 47
der worstelen. Menigmaal hangt dezelve als
verzengd met de bladeren tegen den grond;
doch behoudt zij Hechts eenen levenden wor-
tel, en komt er genoegzaam regen, dan fpruit
zij op nieuw weer uit, en fchijnt in kracht
en fterkte door de onderdrukking toegenomen
te zijn. De mais is een gezond voedfel; zij
verflrekt hier tot fpijs voor ieder, vooral voor
de Haven, en geeft, even als in Europa de
aardappelen, de grootfle vervulling. De
mais is zeer vruchtbaar, want eens eene Ta-
poes of Aar tellende, die niet van de aller-
grootfle was, telde ik meer dan 4000 graan-
korrels in dezelve.
Tot dus verre de Heer k. van eekhout.
' Behalve de kleine mais, teelt men ook de
groote mais of Turkfche tarw, die een witter
meel uitlevert; doch dezelve is niet zeer al-
gemeen.
De groote mais of Turkfche tarw is meest
aan dezelfde infekten onderworpen als de klei-
ne mais, en wat het flimHe is, dezelve kan
geene droogte verduren. Somtijds plant men
tot drie of vier keer op dezelfde plaats...”
|
|
| 7 |
 |
“...88 BESCHRIJVING VAM
aan de Westzijde van Bonaire. De Zuidpunt
is met klippen en banken omringd, welke den
39. December 1817 voor den Hollandfchen
brik de Ceres zoo noodlottig zijn geweest.
De inwoners beflaan uit weinige blanken en
eenige Indiaanfche of van Indianen gefprotens
familien, onder het bevel van eenen Komman-
deur, die fomtijds eenige weinige foldaten bij
zich heeft.
De grond is hier dor, maar met hout als
bezaaid, waaruit, bijzonder van het. geel Bo-
naire hout, het Gouvernement vrij wat voor-
deel trekt. De inwoners generen zich met
het planten van mais, met het aankweeken
van vee, meest cabrieten, ook paarden en ezels *
en met de vischvangst en den kleinen handel.
Dit eiland levert brandhout aan het garnizoen
in overvloed^ dit wordt door een lands Go-
let afgehaald.
Het zout in de kunftelooze zoutpannen is
er overvloedig, en wordt voor het beste gerf
houden.
Te voren werd dit eiland aan den meestbie-
denden verhuurd of verpacht, doch thans heeft
zulks geene plaats meer.
Hier...”
|
|
| 8 |
 |
“...HT EILAND CURASAO.
Sommigen rekenen, tot de aan Curasao on-
derhoorige eilanden, de onbewoonden, Roca,
Orchilla en Sola d'Aves, ten Oosten van Bo-
naire. Waarheid is hec, dat de Nederlander
bijkans de eenigen zijn, die deze eilanden be-
zoeken om daarvan droog gras., hout, en in
het voorjaar, een ontelbaar getal welfmakende
meeuwen eijeren, van de foort der grijze en
witte goilands, en de blaauwe mouette te ha-
len. Deze vogels worden fomtijds levend
gevangen en als eene aardigheid op dit eiland
op gek weekt. De Ooiland heeft vier nagels,
en drie vliezen aan de pooten, en gelijkt veel
naar de zee-eend.
Kleiner en bewesten Curagao op den af-
ftand van 7 of 8 mijlen, nabij de Spaanfch
kust, ligt Oruba, Orobo of Aroba. Hetzelve
dient tot gelijk oogmerk als Bonaire. Hier
vindt men ruim zoo veel Cabrieten, maar min-
der zout. De inwoners maken er zeer fraaije
hangmatten.
Een Kommandeur beftuurt hier de inwoners,
In vrede en kalme tijden, heeft men hier veel
handel op de Spaanfche kust.
Ten ...”
|
|
| 9 |
 |
“...£ ta >
*oostkamp Cj. a.) AUereerfte Beginfelea der Hemelkunde voor
de Jeugd.
* Eerfte Beginfelen der Natuurkunde voor de Teued.
met Plaatjes. J 6 *
* ---- Korte Schets der Aardrijksbefchrijving van ons Vaderland,
het Koningrijk der Nederlanden, voor de Jeugd.
------ Proeve ten betooge dat ook de Planeten even als
onte Aardbol door levende en redelijke Schepfelen bewoond
worden. Nevens een Tafereel van ons Zonneftelfel, volgens de
nieuwlte ontdekkingen.
pigeau Manier van Procederen; 2 Deeler.
plotho ( k. van) Gefchiedenis der Kozakken, van hunnen oor*
fprong af, tot op den tegenwoordigen tijd, met eene Befchrij-
ving van hunne inrichting en hunne woonplaatfen, met eene ge-
kleurde afbeelding.
potter ( h. ) Reize door de oude en nieuwe oostelijke Departe-
menten van het Koningrijk Holland, en het Hertogdom Oldenburg,
Met vier fraaije uitflaande Platen, verbeeldende: 1) De Stad
en Haven van Embden van binnen met hetStadhuis en de Beurs.
2) De Stad en Haven van Embden, van buiten. 3) De Stad...”
|
|
|