1 |
 |
“...uan a lamta para. E ideanan di simpleza cu
su mama ta opina n ta agrad i e ta cohe su som- -i
br i ta bisa:
Enfin mama, te atardi lo nos combini cu papa
lo mehor posible. Mi ta bay pacus, ay Tilda ay ! J
Despues cu J uan a sali, Luisa a cohe Matilde na
mano i el a bis:
Matilde, ab principalmente no mestr larga
e fortuna cu a toca nos cambia bo caracter. Con- 'i
serva bo mescos cu semper na modo cu ma educa
bo. Corda cu birtud di un sefiorita por sufri terri- ,
ble cu influencia di placa.
Un mei ora despues Antonio cu Enrique a drenta.
Flicidad completa hende por a leza den cara di
Antonio. El a ranca bay riba Luisa i cu ternura
el a braz diciendo :
Mai, awor si nos por sosega poco. Alafin nos :
por biba mas tranquilo. Ata nos riqueza ! i el a
pone un paqute di placa di 25 te di 100 florin
riba mesa. Enrique a queda para ta observa expresion
di e tres cara diferente. Cu satisfaccion di alma.
Antonio a bolbe cohe e paquete di placa i a drenta
cuarto di Luisa cu n.
,,Larga mi ward, te...”
|
|
2 |
 |
“...18
di inspector i hunto cu su yiunan i esposa nan
bin mira euanto e reforma a adelanta. Ya Matilde
i Juan ta cuminza figura nan, com alegre nan cas
lo bira i cu anochi den sala cu un vitrola, nan lo
pone bisinanan bato goza tambe, cu nan foxtrot,
two-steps, danzn etc. Cuanto bishita lo participa
de bez en cuando, den nan trit di helados i choco-
late sin conta e consideracion cu nan lo ta trata cu
n pa esnan cu ayera no a pensa mes siquiera cu
nan tabata existi. I vice-vers nan tambe por bi-
shita e parti di sociedad cu ta consider^, drentando
di mes den un otro categoria. Prom cu tres luna
un dozijn di cas tabata lamtd formando un hilera
cu ta tapa e bista mahos di e mondi nan tras.
Antonio a calcula su renta mensual pa 120 florin
na alquiler; pero necesidad di cas a pone cu cada
bez mas hen de ta bin busca un biba, un ta ofrece
12 florin, otro 15 florin. Su regia, awe luna, aw
placa, ta buta cu nan no por queda deb. Hente-
ramente cambia su cas di biba a queda; mahes-
tuosamente e ta...”
|
|
3 |
 |
“...22
Awor si mi ta perdi; mi ta haya mi meii
mei di dos fortaleza i si mi yiunan no yega na o-j
ra, mi mest entrega mi spada. Luisa, cordacudia ;
mars awor na dos seman Juan ta cumpii su 25 a-|
na. Despues di a pasa tanto tem asina queto, ta'
husto di celebra esaqui cu ta un fecha cu ta yena
nos corazon cu hbilo. I quico tur hende lo bisaj
si mi haci nada ? Nan lo yama mi tranca i papia
riba nos.
Permiti mi, Antonio; ta natural;*i muyi
husto cu boso celebra Juan su cumpleafios i cu
boso derecho; pero no ocupa bo nunca cu lo-f
que' nan quier bisa i papia riba bo. Bo ta;
dono di bo mes i di bo placa. Bo ta gast ora ta.
necesario i bo n tin di complace cu ningun. Seal
homber, i no larga otro manda riba bo cu nan di- ;
ceres.
Acord, lo mi haci asina, conseheronan prm|
dente Bam mira awor, yuda mi organizae fiesta. |
luna aqui Juan ta quita foi pacus i mi ta bay
pone un negoshi p. Pues larga nos duna ocasion
di ofrece su amigonan un fiestari oia tur cos caba
l cuminza traha cu un sintf di...”
|
|
4 |
 |
“...pia ora ta balia aden.
Dios yuda e alma cu a manda busca e ma-,
lora di buki aqui pa bo. Un moda natural sin cos
di spectakel ta otro, pero bo no meste ta mara na
capricho ridiculo di moda.
Mama tin razon, pero corda cu ta den un
otro poca nos ta awor. Mama n po ninga cu
modanan di awor ta mucho mas sport. Mira mi
fluz por ehemplo; mama n ta haya cu e moda
americano di ballondjip i solapa largo aqui ta mu-
cho mas nechi, mas stail, mas chic cu esun di pa-
pa, sin splis patras ? i Juan ta drei mei su tata
i ta bisa: Corda qu tende mi....”
|
|
5 |
 |
“...35
cos lo a sigui all right, si no a yega e fatal for
tuna, e billete cu Antonio a bin gana.
Ya e tabatin 3 luna ta bishita pa e comprome-
te despues di 3 mas, cu el a cuminza sinti cu e
cas unda e tabata bishita cu tanto franqueza, ta bi-
rando mucho hightone p. Ta manera tur hende a
cambia; Juan, antes su unico amigo, a haya hopi
otro cu tabata bula p.
Matilde su moda a cuminza troca di lque e ta-
bata; enfin e tabata sinti bato, mei mei di eotro
bishitanan. *
Com mi ta haci, asina e tabata pensa pa mi
pasa manera costumbre ? Pa mi no ta menos, mi
mes t bisti mescos cu e tercionan cu ta bishita awor;
pero mi por ? Mi ganamento ta permiti mi ? Ma si
mi huzga bon, ta coi bobo. Quico mi tin cu ns
cu e otro tiponan. Basta. Matilde ta stima mi, ne-
ver mind; t mest qui mi; i su mama no ta sti-
ma mi ?
Pero pe ta sigur el a hala Matilde riba e asunto
un dia. ,
Matilde, mi qui cu bo no ta manera cos-
tumbre, awor cu tin tanto cara nobo aqui, mi qui
cu bo nta paga mucho atencion na mi.
Mi n ta...”
|
|
6 |
 |
“...39
f /
m
ff
'ga poco e ta responde i tanto pensamento triste
a pasa den su mente cu el a dicidi baha papunda
pe keire poco. Su manece bon 'tempran Luisa a
manda yam. Balentin a bay caba na su trabao
di Isla, asina cu te anochi su mama abis. Como
e ta aprecia Luisa tanto, el a dicidi di bay tende.
Na porta di cas Luisa a contr caba i a drenta
cu n te den sala cerca Matilde. Pero Matilde ta-
bata den cuarto. Balentin, ta- quico a pasa
ayera noch! ? e. ta puntr i Balentin a conta tur
tos francamente cu a disguste i haci e bay. Luisa
a yama Matilde i a scual dilanti Balentin. Ma-
tilde a munstra cu e cos a duel . Juan a yega
acerca i a bin drecha e cosamistosamente bisando:
Bueno, Balentin, nos a falta, manera tur
hende por falta; bo sa mucho bon cu nos no por
a haci pa expres, siendo cu ta di aqui bo ta.
Larga nos bam hunga un domino i abri bo cara
lubida tur cos, i no pone mi ruman sufri.
Nan tur a lamta drenta den gadrey i di un rato
a paree cu tur cos a pasa den olvido. Pero Balentin...”
|
|
7 |
 |
“...Mi ta di acuerdo cu bo, Balentin -r nunca lo
mi bandona un oftcio pa simple cu e por ta!
I Ta qui nan qui bo bira awor ? Klerk di pacu
0 maestro di scool ? Mehor nan larga locura parai
un banda. Awe mes mi ta papia cu Antonio, bo
n duda! I sobre esayi mi ta bay mira te na unda
Matilde su caracter por a cambia. Claro, cu hopi
-dia caba, mi ta sinti cu Juan n ta manera antes1;:
awor ta cada bez nan ta invit na kloppartij, na
balia di esaqui, na picnic djesaya, efftin hopi dj
cosnan ayi mas. Maan anochi lo bo mira poco
cara straHo na fiesta. Percura pa bo t'ayi tempran,;
ya bo sd.
Pa no queda mucho reparable lo mi bini;
pero lo mi n sinti mi na cas. Sst, mi ta tende un
pia, sigur ta Juan ta bini!
Juan a yega di afor i a pasa dilanti cuarto di En-j
rique i a puntra na porta p. Enrique a abri
1 a salud. '
Tio, que tal ; xoh ta bo> tayi, Balentin ?
Com ta bay ? maan ora asina aqui, ta otro. Bo!
n tin ningun discurso prepar pa bo amigo ?
Pues, deseonan sincero lo mi tin pa bo, aun-j
que mi no...”
|
|
8 |
 |
“...mas
o menos di pobres, cu tabatin uno, dos luz elctrico,
otronan lampi di kerosin mas tanto.
Pero awe e gran dia, cu bisianan tabata spera,
algun cu entusiasmo, otro cu envidia, otro cu curi-
osidad pa por agtomera dilanti e tralinan cu ta
aparta nan pco di e porta di gadrey padilanti;
a we cas di Antonio Salazar, doHo di diferente otro
casita ayi banda, tabata destacd den un mar diluz
for di es scuridad apenas sorprendf pa otronan ayi
banda.
Dos poliz na gran tend tabata tene un pasashi,
abri mei-mei di e mironesnan, pa invitadonan por
pasa libremente. Pa sietor ya autonan a cuminza
invadi e poco tereno enfrente e cas pa trece i bolbe
busca otronan.
Tabatin un mezcla di col di tur sorto di yersey,
seda espejo, amor i metalique etc., no tabatin
ningun dams cu bahando for di nan auto a falta
un sosten, pa mano corts di su pareha galante,
amigo di hubilario.
Varios Senora cu nan esposo, amigo nobo di
Antonio, a bin honra e fiesta cu nan presencia....”
|
|
9 |
 |
“...gadrey cerca Ehrique.
Oh, bo tayi? Enrique a contr, miradio
ra mi ta rondia bo, hala acercq. Harry a pun tra
mi pa bo.
G-racias Harry, com ta? Danki Dios ma to-
pa cu boso.
Claro nos ta nos, ma sa cu lo bo n haya
b@ na bo lugd mei-mei di tanto hightone di awe
nochi.
Bo meS sa, Balentin, si n ta pa Riki cu a in-
vita mi, lo mi n ta haya papia cu bo awor aqui,
Harry, ta bisa.
Mi amigo, mi tampoco n ta haya mi bon
aqui den; figura bo, ora e tiponan ayi cuminza cu
nan poesla, mi mest queda malo den nan.
Nos tur tres ta di mes opinion; pero no o-
cupa boso cu otro su locura, laga cada quen haci
loque ta paree nan.
Bueno, larga nos bam cohe un cach, mi bo-
ca ta secu i Enrique ta lamta nan pa bay mesa.
E n forza Balentin como e labatin dolor di ca-
bez. Despues di un mei ora mas tur bishita ya a
bandona sala di fiesta, como a bira mitar di dos
caba. Balentin a bay prom, siendo e mest lamta
tempran pa bay isla. E no por a drumi sinembar-
go, cordando riba Matilde. Mainta su mama a pun-
tr com...”
|
|
10 |
 |
“...53
Capitulo IX.
On alma compasitfa.
pipjfte pa 9 or ainda cas di Antonio tabata se-
ra; corao nan a queda complac cu lti-
iHb mo invitado, asina cu te 4 or nan a bay
gsl> drUmi. Pa 9 or i mei nan tabata na mesa
di cofi, comentando e gran fiesta.
Cos a bay charmant, quico papa di Juan
a cuminza.
s- Nada di papia, mi yiu, Matilde tabata ma-
ra un reina di fiesta; tanto su amigonan i di bo a
queda satisfecho.
Papa sa, quen sa bafia, ta Gilberto mi n
ta gran bailad, pero qui ora cu el a balia cu mi,
mi qui cu mi mes tabata uri bailarina.
Ai, Matilde, bo n conoce Gilberto; ta pro-
m bailad di Corsouw, cu ma mira te ainda; no
tin un baile cu e n ta invita. Juan ta responde.
Caramba, esayi si ta un bon djop; e por
bien pone un winkel di balia; pero 1e haya tanto
discipulo cu un lo mest balia riba otro su cabez.
Enrique a dal aden. iM
Den esayi nan a bati na porta i Juan a abri
porta pa Pedrito. ,
Bon dia paden aqui, ma bini mucho tem-
pran si n?,
No bru, pa bo n tin tempran, fiesta a ca-...”
|
|
11 |
 |
“...dia caba, awe mapi-
di cas. Te ainda Luisa no a abri su boca, pero
mes ora cu el a tende asina, el a lamta bisando:
~ Toni, Dios libra bo saca e pober muher cu
tin un seman s riba luna, sigur el a hay stroba,
warda un dos seman alomenos p.
Luisa, si bo entremete bo den asunto di cas,
mi ta quibra pronto. Asina si negocio n p sigui.
Bo ta quere bo negocio por atraza cu e po-,
co cos ayi ? Ay no, muy poca consideracion bo ta
tene cu e pobre muher, cu awe ta recorda nos lo-
que ba drispidi ayera anochi, na trit hopi hende
cu antes no tabata nos amigo. Claro cu nos'yiunan
a goza cu nan fiesta, pero Dios lo no prolonga su
afianan si bo trata bo prhimo cu mal corazon.
7" At, ya ba cuminza cu bo predicashi; si
mi/ warda pesaqui un seman, otro biahe turta po-
ne mi warda tamb. Bo n conoce negocio di cas,
ta sina mest haci cu nan, si bo quid bay adilan-
ti manera tur otro cu tin.
Dispensa mi, Toni; loque Luisa ta pidi bo
ta muy husto, aunque n ta toca mi; ta un obra
di misericordia bo ta haci. Enrique...”
|
|
12 |
 |
“...sintimento ar-
tistico, cu tur lo bini sin excepcion di religion, col,
raza o categoria.
Mi n ta quere cu ta gran cos pa gaha
laurel, si un bailarina por gan. Qui bo di, Juan ?
Pa mi bisa Tio cla, nunca mi n mira un
di nan baile na Teatro.
Ai, homber, aqui riba mes bo ta haya un
idea di su balia; unico cos, cu su bisti ta mas
tant un traje pa bao sea na Vista alegro o na
Barges Bad. N bal la pena mira un cos asina.
Ami ta gusta mira un pelicula tragica, cu
ta. haci impresion riba hende, masque e anochi ayi e
stroba mi di drumi! Matilde ta bisa.
Den esayi Antonio i Don Vicente a bolbe trpbe.
Ta quico bo tin ayi? Antonio ta puntra
Enrique.
Ta un programa di teatro ; paree ta un muher
ta ofrec pa duna les den landarfa. Mira su bisti aqui.!
Su oficio ta mes extravagante cu su nomber, i. e
ta duna Antonio e papel.
Permiti, Don Vicente ta bisa despues di a
pone un lente di caret riba su palo di nanishi i a
tuma e papel cu Antonio ta ofrec.
Pardon, Enrique, bo ta equivoca, mi ta
responde pa e...”
|
|
13 |
 |
“...mira negocio, sin ocupa nan cu esayinan su ca- 1
racter.
----t ----
Capitulo X.
d paranda despaes di bano,
bo bini cu e auto den diez minuto, lo mi '
ta eist, pa nos por pasa busca Felix i SeJ J
GlJI bastian na Club, segun cu nos a queda "cu
mmt0 otro ayera tarcli, asina un hoben cu nos a
topa na cas di Juan tabata bisle, despues di a ;
consulta su oloshi di pulsera.
El a ca ba di drenta Botica i a pidi nan poco
soda, como su stoma n tabata mucho bon pa efecto ?
di un paranda cu el a corre un anochi prom. Di 1
un rato Juan a pasa i el a tuma su amigo Gilberto
den auto i nan a sigui pa Club. Un dos pito conoci '
a pone e dos amigonan otro stop nan wega i nan
a baha den auto. Nan a bay conoce e bano delici- ,
oso di Vista Alegre" i pa nan probecha un paranda
den bano. Despues cu nan a yega f quita paa .
nan a bisti trahe di bafio i a sinta conbersa un |
poco riba e stupi prom nan bana.
. Ii...”
|
|
14 |
 |
“...defende moralidad na
su tem. pero corda cu ainda bo n drenta combento,
never maind e cosnan ayi, Iarga nos tira un ,sain-.
buya, i cu hecho na palabra tur a lamta tira un
cabez dn bafio. Despues di a goza un bano na nar>
gusto, nan a drenta i pidi un bon sandwich pa calma
e hamber cu e bafto a provoca.
Nan a sigui despues cu auto, pasa cumpra un
Kwajongen dubbele kroon na camina. Bitter a cohe
nan curpa i nan a dicidi di pasa rond!
Juan menos acostumbra a yega bao di su awa banda
di diezun or di anochi, ta tranca cu porta. Luisa a bin
abri unbez como e tabata warda Juan prom e drumi.
Bonochi, Senora, nos a paseaun rato cu Juan,
pero e pober a dal un salu i biento a burache. pero
at na cas i nos ta quere di .a cumpli cu un obli-
gacion di amigo di trec.
Masha danki, pero haci mi un fabor di rio...”
|
|
15 |
 |
“...72
No rabia, pero mi n ta quere cu bo suegra lo
haci mucho papel anochi di casamento den sala. N
ta fastioso pa un seftorita elegante manera bo, tin
un suegra preto, anto cabez marl Matilde a haci
manera e n tende, como e tabatin berguenza di re-
conoce e locura di mundo i un poco duele pa sigui
riba e asunto. *
Per ta imposible pa G-iiberto por a mira mi
un dos trez bez, sin combersa drechi cu mi, cu ya
e por ta stima mi. Ta un simpatia e por tin pa mi,
como amigo di Juan, nada mas.
Alicia a queda mira Matilda cu un wowo facina-
dora pa trata e golpe decisivo pe logra su inten-
ts. E tin un arma invencible, pa triunfa i como e
tin sumo interes na yuda su aliado, G-ilberto, el a
halza e trampa pa cohe Matilde aden i a bis.
Pa mi bisa bo cla, Gilberto a scirbi bo i co-
mo e tin mi mescos cu ruman el a pidi mi duna
bo e carta aqui p. At. i e ta saca un envelop
for di su bus i e ta entrega Matilde. Matilde no a
tum i a contesta:
Bo sa cu mi no por tum, prom como mi
n por ricibi su carta...”
|
|
16 |
 |
“...pero mi quid mi parti awe mes, pa bo
n lubida.
- Corriente, mi amor, at aqui, tuma! i e ta
saca un cheque di 35 florin pe larga cobra.
Gracias, pai, awor si, boso por bay c tur
libertad i Dios lo ta cu boso, el a tuma e pida
papel den su man i cu cuidao el a dobl i ward
den su cahita di placa. E pida simple papel ayi
cu ta sirbi pa uno goza un dia o dos, ta sirbi tambe
pa evita tristeza di otro, pa seca lagrima amarga
di uno cu pa falta di menos cantidad lo ta buth
afor den serena i frio di anochi, expuesto na di mas
grandi sufrimento di un pober. Oh, cu qui poco
cos un hende por enoblece su alma i cu qui grandi
satisfaccion Dios lo retribui es obra na esun cu ta
hacid I cu esperanza di agrada Dios bao di e for-
ma, e muher santa a prepara su obra. Su manece
tempran ya Juan a bay haci diligencia di cumpra...”
|
|
17 |
 |
“...Bon querido, te atardi nos lo sigui, bini cerca
mi un rato, nos lo cmbersa.
All right, te atardi. Balentin a bula den
'boto i Enrique a pasa bebe su cofi.
E quier a tende quico Anita ta pensa di Matilde.
Esaqui a mustra cu ta duel e cu e cos aya lo qui-
bra pa cara di Luisa, pero su yiu no por resist!
e luho i capricho di sociedad pa e por sigui bishita
te pe casa. Ehrique a dui tur razon i cada un
a reconoce cu tin cu larga tur cos lora numa.
Dos dia despes tur cos tabata prepar i dia Sabra
anochi bao di un luna cla, nic compao riba es
laraar inmensa, Merida a dirigi su rumbo cuma-
sh yangada pa Aruba. Na es momento despues di
despedida mientras Lisa su esposo i yiunan tabata
sali na busca di distraction i recreo, el a pasa na
cas di su protegida pa informa di su yiu malo. Aya
e pber muher tabata conta cu awa na su wowo
com Toni a manda bode pe, e mes atardi. Luisa
su corazon a sinti i un lgrima a escapa for di e
wowonan bondadoso, fuente di piedad i amor pa su
prhimo. E tabata sinti un...”
|
|
18 |
 |
“...9Q
si, ftp-, } Capitulo XIV,
Declaration di amor. crw
ifflpfck os dia despues, Gilberto a topa anochi cu
it M Juan den Internacional i el a com bide
na bn mesa aparta ,pa nan combersa un
WCmW cos importante. ,
Cu un brio natural cu tal sqrto di hobenan sol
sa tin, Gilberto a bisa Juan lo siguiente:
-p- Juan, mi ta quere cu bo ta considera mi co-
mo bo amigo tan to cu di bo cas. Mi tagustafran-
queza mast i mi ta desea cu bo tambe lo trata
mi franco. Bo sabi cu mi a yega na un edad di
pone mi bida na un pard, i mi a pensa caba loque
prom no a drenta mi cabez di eligi e mosa cu lo
ser mi compaftera den bida.
Si, mi amigo, prom mi declara bo esayi, mi
quier informa di bo principalmente di e amor di
Matilde i Balentin. Segun mi ta informd, nan dos
tabata stima otro; siendo mi tambe antima tem mi
tabata mucha, mi quier a sa cu e ta serio si o no.
I pasiquico bo quier sd e informd esayi?
Pues, pasobra ta Matilde ta e mosa, eu awe
a ocupa e vacio den mi corazon i mi ta sinti cu
lo e ser e angel...”
|
|
19 |
 |
“...94
por, aprec.i pa cara di Juan, pero p, mes.
Enfin ta un caracter asina l'e tin. Awor cada
un mest busca su pareha. Si bo casa cu n e
n pr pone bo den loque bo ta merece i loque mup:
do ta exigf, Pero mi ta contento cu ba acept^
Gilberto portin i mi ta spera cu tui cos lotaregl
pronto, i Ta mayan anochi lo e puntra ?
Mi ta mash dudoso cu mama; ta awor ayi
el a sali pa cas di Balen tin ; sigur ta riba nos asunto
el a bay trata ay. Pero manan lo mi pone e cos,
na nan conocemento, i liga tur asunto prom cu,
mi manda bi^ si e por bini su manece si o n.
, Bueno, mi ta. bay, yama Juan ay pa mi i
bis nos ta ward na cas un dia tam be, e s no
sa yoga ay banda. Te mayan merdia lo mi bin
tende.com a para.",
-Ay Alicia, mi ta bay warda bo; pidi JDios
pa tur cos bay bon pa mi i el a compan te afor
na stupi. Un rato prom cu Alicia a yega, Buisa
a .sali pa cas di. Balen tin. El a haya Anita ta stripa
i Balen tin ta, leza.
Despues di a saluda. como costumbre el a cay
sinta banda di Balentin i a bis:...”
|
|
20 |
 |
“...98
Capitulo XV.
huisa ta haya prom mal impresion di Gilberto.
11 manece anochi tabatin un consulta basta
serio na cas di Antonio. Enrique tabata
gftyj presnte, pero na ora di mayor combate
tSs^el a sali, como e tabata consumf masha i
no ta su luga, el a comprende cu e no tabatin
nada di manda den cas di Antonio.
Luisa a yama nan tur na mesa den. sala i aya
el a euminza informa Matilde com su asunto cu Ba- 'l
lentin a queda. Prom el a queda queto, como e
n tabata sabi.quico respond e ora ayi pero des- '
pues el a tuma un brio i a contesta:
Mama, mi ta quere cu Balentin ta haci cos
di mueha; e n ta contento cu ningun hende i cu .
ta p s, mi,por bien drenta derde orde. Mi bisa
mama c\£, mi ta quere cu ya e mes a lubida riba
hos amistad cu otro caba.
Ma mi yiu, bo ta quere ta husto, stima un
bon mucha homber asina, for di tem ba haya tino
di amor, pa bo mest lag solamente pasobra e ii
ta gusta e iocuranan Cu tin na modaawor?; Quico
ta di tur e tempo cu bo a stima ? Bo n sa cp e
amor ta...”
|
|