Your search within this document for 'problemanan' OR 'mental' resulted in 18 matching pages.

You can restrict your results by searching for problemanan AND mental.
1

“............. 46 5. Enseansa popular ....................................... 47 6. Organisashon sosial i kultural na gran kantidat.......... 50 Resumiendo .............................................. 56 III. KORSOU DURANTE DI DOS GERA MUNDIAL I IMEDIATAMENTE DESPUES (1940-1950) 57 1. Kambio di mentalidat den pueblo ......................... 58 2. Partidonan poltiko ta domin atenshon t................. 60 3. Korsou ta drif i ta landa den zeta....................... 66 4. Religion Katliko ku problemanan grave................... 67 5. Struktura di instrukshon ta sigui desaroy: edukashon sekundario .............................................. 68 6. Konsekuensha di paternalismo: debilitashon di organisashonnan sosial................................... 70 Resumiendo .............................................. 74...”
2

“...supsidio pa skolnan di mishon, Koloniale Raad kier eksig pa maestronan "no sia kos ku ta kontrario na rspt deb na otro religionnan". Algu ku awe ta parse lgiko, pero ku no ta nesesario pone komo kondishon pa supsidio. Despues tin kontra pa duna supsidio mes. Ora gobernador van Beek en Donk rebah e suma ku el a pidi ta logra tg konsentimentu di Raad, e ta keda satisfecho i konten tu pasobra a logra algu. Henter e periodo di gobernador Brantjes (gobernador di 1921 pa 1928) instrukshon ta un di e problemanan grandi te ora logra rekonosementu di skol partikular (lesa katliko). Por ta ku resentimentu di parti di e "Shonnan" di ntes ku a mira nan katibu bira "hende ku derecho" ta loke a pone e poltika kolonial bira anti-katliko na Krsou? Mas bien miedu pa no prd e posishon privilegi? Otro punto ku lo tabata interesante pa hasi investigashon mas profundo riba dje. Di tur manera ta bon kla ku mishon katliko na Krsou a buska pa yuda e pueblo progres kontra di e poltika kolonial i ku lei di e mes gobirnu...”
3

“...di bida sosial. Kompar ku reglanan "pa kulto" e reglanan p.e. di "hustisia" ta di poko uso den predikashon. Usura, vengansa, diskriminashon no ta tpikonan komun, maske kuantu e prktikanan ak ta plam den pueblo. Pueblo ta stima su religion, ademas di ta mar, un tempu pa motibu di pobresa, na religiosonan i klero. Despues e ta sigui manten su mes sistema denter di e religion asept, kasi por bisa sin sa presisamente pakiko, ya ku e "religion" no ta kompletamente di dje. No ta Korsou so tin e problemanan ak, ma inkulturashon ta kos di apnas e tempunan ak, awe e ta kobra forsa den mundu religioso. Iglesianan Protestant Di e grupo, por sierto hopi chik, di Protestant, nos por bisa ku nan ta keda hopi aisl for di e pueblo simpel. E baluarte den Fort Amsterdam, ya kaba ta duna e iglesia ak un posishon hopi elev. Nos a remark kaba, den asuntu di nmbernan, un distanshamentu hopi grandi i ta komprendibel. Turnando na kuenta e posishon di mayor parti di protestantnan, den nan gran mayoria e famianan...”
4

“...ak. Pa ABS St. Jozef no tin kuestion di igualdat di derecho, no tin kuestion di supsidio normal, ma tur aa di nobo ta pidi gobirnu un yudansa ku ta logra ku hopi difikultat. E skol a kumins sia muchanan fishi den kur di obispu tras di misa di Santa Ana i teora nan tabata duna den e edifisio ku a sirbi masha hopi mes pa desaroyo di nos pueblo (Conscientiesteeg 35). Despues e lug ak mes a pasa pa Ambachtschool di Volksbond, ora ku a traha un edifisio nobo na Groot Kwartier pa hende ku enfermedat mental i a muda Montekristu bieu ku tabata keda tras di Colon. E loke ku e skol di fishi a trese ta un kambio drstiko den e manera di sia fishi. Antes bo ta sia fishi na "wenkel" serka un bas. Awor tin teoria i prktika dun pa hende ku sea ta kapasit pa nan formashon, f tin eksperiensha hopi largu despues di a kaba nan skol tkniko. Industria tabata eksig hopi i no tabata basta ku bo a sia na "wenkel" pasobra bo ta keda e loke nan ta yama "unskilled". Awor tin chns di sia pa karpint, bankwrker, mekniko...”
5

“...paternalismo ta reina Situashon religioso, ku den tur pueblo ta di gran importansha i gran influensha, pa Krsou ta para bira un algu masha esensial mes pa desaroyo f progreso futuro di nos pueblo. Mester tee na kuenta e kresementu di poblashon den e temporada di m.o.m. 1930 pa e tempu despues di e di dos gera mundial. Nos a mira e kresementu pa motibu di imigrashon di obreronan den refinera, nos a mira e gruponan diferente ku ta bini i e difikultat ku integrashon den nos poblashon. Tambe a indik e problemanan bsiko di mentalidat i e mehorashon di situashon finansiero di pueblo, ku ta bai librando su mes di e lasonan ku Iglesia, f mehor dicho ku klero i religiosonan. Mester di mas skol, di mas misa, di tur sorto di asistensha pa katlikonan i esei Iglesia ta bai entam na gran eskala. Skolnan prinsipalmente ta oument na gran kantidat. Porshento di katlikonan si ta baha, pero ainda e ta konside-rabel. Otro religionnan ta oument. Ma e aktividatnan di Iglesia Katliko no ta krese solamente den asuntu di...”
6

“...no tabatin muchu avanse, ounke ku den Thomaskring nos sa ku tabatin aspirashon den e sentido ak. Klero tabata muchu imponente. Di aki tambe ku apnas tabatin idea ta lanta den hbennan, pa bida religioso, porlomnos no di hende hmber. Den e temporada aki diferente hben a bai kumins estudio pa saserdote pero no por bisa ku esei tabata konsekuensha di un trabou di religiosonan den e sentido di foment vokashon, mas bien algu spontneo di den pueblo mes. Asina ant Iglesia ta par sin ta prepar pa e problemanan ku lo surgi despues. 5. Enseansa popular Instrukshon sigur ta kos ku tabatin preokupashon p'e den nos pueblo. Tur hende lo kier a mira nan yu bira mtenar, f sia kualke kos ku no ta simpel fishi. Pueblo simpel ku no ta mira un chns, ta manda su yu sikiera wenkel1 pa e por gana su pan maan. Es ku por ta hasi hopi sakrifisio pa su yu bai skol na Punda preferiblemente skol di frater. Asina St. Vincentiusschool na porta di hospital ku e legendario frater Ricardo (Richardus) a forma masha hopi di...”
7

“...konstrukshon di kas sigur sigur tabatin un adelanto konsiderabel. Ku gran diligensia Volksbond ta konstru kas na Mundu Nobo, na Juan Domingo i den Pietermaai na altura di p. Ludovicus Jansenstraat. Tur esakinan despues ku a hasi un komienso den kur di Santa Famia, konstruyendo algun kas ku awe ta keda den Volksbondstraat, pa manten e nmber di e gran organisashon di e tempu ei. Idea sigur tabata pa sigui ku konstrukshon di mas kas pa pueblo, pero debilitashon di Volksbond mes i problemanan poltiko i religioso, problemanan ku organisashonnan sindikal ta pone ku e trabou ak ta stanka. Ademas finansa ta hunga un papel hopi importante i esei hopi bia tabata falta presisamente. Supsidio no tabata dje fsil ei, ounke diferente bia gobirnu a supsidi e trabou te ku porfin gobirnu mes a kumins ku traha bario nobo den tempu di gera....”
8

“...57 III Krsou durante di Dos Gera Mundial 1,- Kambio di mentalidat den pueblo. 2,- Partidonan poltiko ta domin atenshon. 3.- Korsou ta drif i ta landa den zeta. 4,- Religion Katliko ku problemanan grave. 5,- Instrukshon ta sigui desaroy: edukashon sekundario. 6,- Konsekuensha di paternalismo: debi-litashon di organisashonnan sosial. Sin duda e loke di dos gera mundial a trese pa nos ta di importansha kardinal pa nos desaroyo. Meskos ku restu di mundu, kantidat di kos ta bai kambia. Avansenan di teknologia, kontakto di komunikashon ku restu di mundu, apertura di mente, afirmashon di bo mes boluntat i libertat, ansha pa "kos". Enfin tur esaki i muchu mas ta di gran influensha riba mentalidat i manera di biba di un pueblo. Lo mester nota esei den e aspektonan importante di bida, manera den religion, den poltika i kultura en general. E Korsou chikitu, ku poblashon berdaderamente kosmopolita, fsilmente por probech di e situashonnan ak. Komunikashon va radio a trese Venezuela i Merka hopi serka...”
9

“... abogado konos, ta keda tras di teln pero ta parse e "brain" tras di partido. Ta laga Efrain Jonckheer, mas simptiko i konos pa pueblo den e pakus di Jonckheernan bou di Hotel Americano na Awas, mas hben tambe, bira presidnt. No por nenga ku aki un mente hopi kla i konosed di sirkunstanshanan a mira posibilidat i a hunga ku tur e teklanan di sentimentu humano pa lanta un partido ku lo bai bira hopi popular den kurso di tempu. Manera tabata di spera imediatamente ta lanta un kampaa fuerte. Problemanan na skol ku maestro i maestranan religioso ta haa un eskape den e movementu nobo. Klero no tin atrakshon pa e gremio obrero-proletario, e difikultat ku nos a menshon ta pone henter K.S.C. i kune tur otro organisashon di Iglesia i di Volksbond tambali. No ta krtika direktamente kontra e loke ta sosed, ma e sistema paternalista ku nos a denunsi kaba ta e motibu grave pa e partido nobo kohe tantu forsa te sali i gana e prom elekshon ku nan a partisip den dje. Mesora ta lansa e gritu di outonomia...”
10

“...65 Dr. M.F. da Costa Gomez Un figura ku no por laga di menshon riba su mes ta e hmber chikitu di estatura, ku su barba pa "rspt", ademan formal i digno, postura no masha natural, poko studi, wowo chikitu penetrante, un frenta ku ta demostr ku ei tras mester tin un arsenal na idea i pensamentu, enfin un hmber bon plant riba su Mr. dr. Moiss F. da Costa Gomez, "doktor" den boka di pueblo, rondon di su siguidornan. Gomez ta bai studia na Hulanda. Pa problemanan personal e tin di kita for di Canisiuscollege, di pader jesuitanan na Nijmegen, un aa i mei m.o.m. prom ku eksamen final. E ta studia pa su mes i ta present pa eksamen resultando eksitoso a pesar di e poko tempu ku e tabatin pa prepar. Gomez no ta ken pa laga ningn hende strobe ora e kier logra algu, a no ser pa forsa mayor of pa manehonan strao. Segn un pader jesuta ku a konos'e: Gomez tabata un di e estudiantenan mas kapasit, pero ku tabata sa tambe kiko e ke. Su estudio di derecho e ta sigui na Universidat katliko di Nijmegen. Tur...”
11

“...mira kiko por hasi i e falta di vishon ta bai venga su mes den futuro no muchu leu ora ku refinera kumins ku su adaptashonnan den apnas un par di aa. Poltika i mas poltika ta loke tur hende ta pensa riba dje. Ta sigur ku lo por bisa hopi mas tokante di situashon ekonmiko di nos islanan, pero pa e loke ta import, esaki nos ta kalkul ta sufisiente. Ta trata di mustra e tendensha general i e influensha di e diferente aspektonan ku ta afekt bida i struktura di nos pueblo. 4. Religion Katliko ku problemanan grave Ta di komprend ku pa Mishon katliko e situashon den tempu di e di dos guera mundial no a result nada fsil. Kambionan masha drstiko i den masha poko tempu ta tuma lug den nos pueblo. Nos no ta na prinsipio di aanan trinta ku un kantidat di estranhero ku ta bini i mester buska kon integr f sikiera adapt na nan patria nobo. Ya hendenan, estranheronan, t'ei pa basta tempu kaba. Un kantidat di nan tin relashon ku hendenan lokal i konsekuente-mente nan a influensh otro. Nos mes hendenan tambe...”
12

“...bida di pueblo, nos ta duda ku lo tabata hopi. Thomaskring sinembargo semper a tuma parti aktivamente na luchanan poltiko i siendo yu di pueblo mes nan tabatin basta influensha, ounke mnos ku e famoso Volksbond. Deporte Otro tipo di organisashon, ku di nan mes lo mester tabatin hopi di haber ku desaroyo, di disiplina prinsipalmente, tin bia por ta indikativo di sierto tendensha ku ta eksisti den pueblo. Mira numa loke a bisa di klup Independiente i hasta di Sithoc. Sobr gruponan ta sufr pa e problemanan interno ku ta sigui i hasta krese, te ku ta bini un paralisashon kompleto di aktividatnan deportivo na K.S.C. Sindikalismo Un di e forsanan aktivo pa yuda empuh Partido Catlico Curasoleo tabata semper R.K. Volksbond. E sindikatonan organis den Volksbond awor ta debilit. Pa hopi tempu no tabatin masha aktividat. Awor organis sindikato ta bira mas difsil ku e situashon ku ta reina. Kisas si e organisashonnan ak di obrero tabata mas luchador, tabatin mas espritu krtiko, kisas lo por a manten e...”
13

“.... No ta esaki so, ma na un momentu dado un grupo di E. Voges, Fifi Rmer i Carmen Campman Zielinski ta vota huntu ku partido Demokrat alegando, ku nan tin di vota segn nan konsenshi, kibrando ku "disiplina di partido". Gmez desilushon, pa tantsimo problema ku e tin di enfrent, ta prd un poko e kontrol riba "su" partido i di ei ta bin result despues un kiebro formal ku ta bai duna bida na un partido nobo ku nmber di U.R.A. (Union Reformista Antiano). Partido Demokraat tampoko no ta falta su problemanan, pero deb na su mih organisashon interno, mas estrikto, ku poder den man di un grupo redus, ku tin mando (esta sierto famianan), ku e oportunidat tambe di hunga ku fasilidatnan di gobirnu (Volkskredietbank i Bouwkredietbank, beka, kas di pueblo etc. etc.) nan por ehers un mih kontrol riba e pueblo. (Krda loke nos a mustra ku ta pa "kos" pueblo ta biba awor!) Asina e grupo ak por domin tur peliger ku por present den su seno. Kon leu e influensha riba sindikatonan ta yega, di parti di e partido...”
14

“...Pa esei mester tin un "tradukshon" di evangelio den bida real, mester konos e konteksto histriko di pueblo i mester biba ku bista habr pa loke ta turna lug. I ta presisamente aki den nos lidernan a faya. No a rekonos e kambionan ku ta na bista di tur ku kier mira. E idea di kier dirig i domin a sigui eksist. E pueblo mes no ta haa oportunidat pa hasi pa su mes, karga responsabilidat e mes. Pa ilustr e loke ta faltando nos kier refer na un kmbersashon di dos lider di credit union tratando e problemanan di Iglesia: di unda e difikultatnan aki ta bini? Un di nan masha bon katliko, bon si i ku konosementu di su religion ta bisa: ta falta di formashon sosial den nos pueblo, un kos ku nos no a haa den katisashi". E otro, un hben ku for di chikitu kier a bira katliko i a haa su formashon di religion, ku un tipo di katisashi, ku ta inklu e elemento sosial, di solidaridat, di lucha pa derecho, enfin di un religion "enkam", e ta bisa, "no, ta falta di konosementu di religion mes", pasobra e ta mira...”
15

“...sindikatonan di e orientashon ei, ku ta hopi dbil mes. Despues ku Bnt Kristian di Haf a kumins mustra ku e t'ei i ta yega na un C.A.O. esun di prom den haf, otro grupo di trahad ta aserk Bb Rojer i ta bin lanta HORECAF pa trahadnan di hotl, restorant etc. E dos gruponan aki ta kumins traha fuertemente. Tin problema grave den sektor hotelero, ningn di nan no konos un C.A.O., restorantnan mnos, e kampo di bataya ta amplio, pero no tin hende sufisiente. Mester bini un sisema pa prepar lidernan pa problemanan ku ta present diariamente. INFORSIC E dos gruponan ltimo menshon ak (C.B.H. i HORECAF) den un forma di kooperashon, mirando e nesesidat grandi pa sia trahadnan algu di nan derecho i nan posishon den mundu, ta lanta un sentro pa formashon sindikal: INFORSIC (INstituto pa FORmashon Sindikal Cristian). Varios persona ku tabata yuda credit unionnan ta ofres nan mes i ta asept pa duna e kursonan di INFORSIC. Diferente trahad simpel ta akud. Tin lider mes, abogado, sosilo-go, saserdote, akountant...”
16

“...hasta ta purba riba nan mes ku nan propio partido. Pero falta di formashon, eksperensha i e herensha di politikera, ta stroba un desaroyo efektivo. Ekonmikamente tur hende ta lomba kontra muraya, aki aya ta purba algu, pero tampoko bo no ta mira ksito sino spordikamente. Hendenan ku a bini djaf pa bin traha, tin di bolbe nan tera, kos ta malu. Pero no tin hende, (f ta boluntat no tin?) pa hasi un trabou na serio. Pueblo ta sinta warda i ta mira rnt di dje kantidat di kos. E ta haa idea di tur problemanan den korantnan poko revolus-honario, pero di formashon mes no tin muchu. Poltika ainda ta domin hopi. Maske enseansa ta krese, ta oument ksi desproporshonalmente, tg e loke ta haa na skol no ta adapt sufisientemente na e realidat ku pueblo ta biba aden. Hbennan ku ta regres di nan estudio den eksterior ta purba den poltika i hasta den sindikato, pero ainda ta muchu tempran pa nan por tin hopi influensha riba e mentalidat di pueblo. Ta un berdadero temporada di revolushon e pueblo ta biba aden...”
17

“...Women). Hende muhnan di tur iglesia ta masha aktivo, ta kumins un movementu ku lo kobra forsa kada dia mas tantu. Ekumenismo ta trese un forsa nobo pa kristanismo na Krsou. Hendenan ta aserk otro ku mayor fasilidat i ta kooper riba diferente tereno. E idea di atenshon pa asuntunan sosial ta bin refors e loke obispu Holterman kier a propag: turna bo futuro den bo mes man i union di tur hende. Un aire fresku den e sentido ak ta supla, pero lo no dura muchu. Tin un falta di saserdote, pasobra ku problemanan den Iglesia i rdennan religioso na Hulanda, no ta bini ni saserdote ni religioso mas for di Europa. Ademas despues di trinta di mei 1969, kantidat di religioso a bolbe Hulanda, hasta hendenan mas hben. Nan ta sinti nan mes no-dese, lokual sigur no ta e kaso. E gruponan di otro religion no tin e problema ei asina tantu: no tin mester di tantu lider, e afiliadonan ta poko i si akaso, den nan hendenan mes tin hende ku ta hopi aktivo. Varios yu di pueblo ta studia f sigui formashon pa bira domi...”
18

“...158 Hopi aktivo ta e otro grupo ku s ta afili na A.V.V.C. i esei ta trahadnan den enfermera. Nan tambe a konos wlga ku a tee misa di Santa Famia durante basta dia okup, lagando oranan di servisio religioso liber. Guia di parti di Iglesia den e kasonan aki mester bisa ku ta hopi dbil i ku poko komprenshon pa e loke ta problemanan. Engeneral por asept libremente ku sindikalismo a konos den e tempu for di revolushon di 30 di mei un avanse basta grandi komo forsa independiente pa defend derecho di e hende trahad. Ta di komprend ku ni den tur asuntu, ni tur hende ta semper di akuerdo ku akshonnan sindikal, pero no ta kita ku e kontribushon di e gremio ak ta konsiderabel i den hopi punto hopi positivo. Pueblo ta papia i ta skuch', maske tin bia mester grita hopi duru. Riba tereno sosio-ekonmiko s akshon popular ainda no a kobra e forsa ku lo e por tabatin. Credit Unionnan en general a debilit hopi. Algn a keda ku forsa i ta duna asistensha na gran eskala i tin miones na sn espar, ku fuera di...”