Your search within this document for 'mesun' OR 'fofo' resulted in 14 matching pages.

You can restrict your results by searching for mesun AND fofo.
1

“...ii pa papia na drechi. Korsou pa e motibunan ak mes a result atraktivo pa studiosonan, pero e mesun isla ku e ta, ta pone ku e no ta haa e atenshon ku e ta meres. Ya ta tempu kaba mi tabatin intenshon di publik un idea rpido pero sirkunstanshanan partikular no a prmit sino te awor ak. Na aa 1962 a sali publik den Vrij Nederland un entrevista, ku a pronostik susesonan ku lo bini. Tur hende a hari, sin kier a kere, ni mira. Na aa 1964 un profesor di Universidat di Ro Piedras na Puerto Rico den su estudio di situashon poltiko den Caribe a pega riba estudio di Korsou i for di e loke nos ta propon aki el a deklar di a kumins komprend algu di Korsou. Ta parse ku pa studia nos, bo mester ta djaden. Ma poko ta tribi di ekspon nan ideanan pa no trapa riba pia di otro ni ofend otro. E idea ak a stroba desaroyo di un krtika propio sano i konstruktivo i ta eksig un kambio radikal si nos kier progresa i konta. Esaki ta un relato of estudio rpido pa yuda nos bira mas krtiko di nos mes. Pa duna studiosonan...”
2

“...13 na ana 1904 : 46.593 dosein 1911 : 113.707 dosein 1920 : 167.904 dosein Nos mester nota aki ku diferente hende di fishi, manera p.e. sneiru tin tambe na mes tempu nan bendementu di paa ku nan mes a kose f bendementu di tela. Meskos kosed hende muh tin bendementu di tela, boton, hilu etc. huntu ku nan tayer. Aki ta produkshon i merkadeo den e mesun man. Un fishi masha pintoresko tabata "blekeronan". Ku san tu pasenshi i ku un habilidat sin igual, bo ta haa nan ta krta i bati bleki di kuminda bash pa traha lampi, trpochi, giter, kanika etc. Hopi bia na un manera artstiko mes. Ora industria drenta Korsou i fasilidat di transporte martimo i oumento di negoshi turna ofer, hendenan ta prd nimo. Hasta e trahadnan di barku na Skalo i na Mott ta mira kon ya e demanda ta bai baha te kaba na nada. Piskadnan ta bira mnos i e par di balandra ku ta nabeg entre e islanan di Korsou, Aruba i Boneiru, ta prd bida. Meskos ku kunukeronan ta buska un bida mas fsil i sigur den refinera, asina tambe hendenan...”
3

“...di Krsou komo di Aruba i Bonaire i tambe algn di Islariba. Ademas di esakinan hopi hbensita ku a studia na Habaai a turna hbito di suman di Rosendaal. Di frateman di Tilburg no por bisa meskos, apnas tabatin dos: un Sprockel di Krsou i un Croes di Aruba i ningn di dos no tabata frater ku ta tee skol. Kisas e motibu di falta di trabou vokashonal ta pasobra un 40% di nos poblashon i hasta mas tabata yu ilegtimo (yu no-kas) na prinsipio di e siglo ak, di otro banda tabatin sur si i ku a sali di e mesun famianan. E problema grandi ta ku hbennan no ta identifik nan mes fsilmente ku e "hulandes mishonero", sigur no e mucha hmber. Tg entre 1930 pa 1940 tabatin varios hben ku interes pa bira saserdote. Ora ku Kruisvaardernan di St. Jan, konos na Krsou komo Broedernan di Brakapoti, kumins traha, den poko tempu nan ta logra ku varios hben ku interes ta djin e instituto sekular ak, pero pa motibunan partikular e grupo no ta logra estables su mes manera e otro kongregashonnan religioso. Un kos mester...”
4

“...grandi ku influensha enorme. Blknan ta preparando pa lucha riba tereno poltiko i religioso, tambe lo kumins mira un indisio di un desaroyo sosial. Lstima no tin nada di ideologa ainda, ni di prinsipio, sino ta un "pragmatismo" ta reina, loke ta kumbin na e momentu presiso. Ta den e kondishonnan ak pueblo ta bai purba algu di demokrasia. 1. Poblashon di Korsou: Afirmashon di Proletariado Prom ku di dos gera mundial tin un kresementu di poblashon hopi grandi manera nos a mira kaba, pero awor e mesun tendensha ta sigui. Prinsipalmente dor di imigrashon di hende hben i famianan hben, e influensha ta hopi grandi. Kantidat di hende ta bin estables i mayor parti di nan ta bin traha den refinera. Huntu ku nan, otronan ta bin probech di e oportunidatnan nobo. Yu di Srnam, benesolano, kolombianu, hendenan di Islariba, polako, chines, indio di India mes ta baha riba Krsou. Un kantidat, di prinsipalmente islanan ingles, ta traha den mina di fsfat na Nieuwpoort na Mijnmaatschappij, tambe komo kri di...”
5

“...nombra algun persona prominente ku lo tuma parti na un Konferensha despues di gera riba konstitushon di Reino Hulandes. Staten ta nombra komo posibel partisipante e siguiente personanan: Dr. M.F. da Costa Gomez, D. W. C. de la Try Ellis, A.G. Statius Muller, J. C. Henriquez. Ta keda nombr pa gobernador: da Costa Gomez, Statius Muller i J.H. Sprockel. Na prinsipio di aa 1942 da Costa Gmez ta bai Londen, Inglatera, komo miembro di e Konseho Extraordinario (Buitengewone Raad van Advies). Esaki ta e mesun Gmez ku na aa 1936 mester a bai Islariba pasobra e tabata konsider peligroso ora el a mete ku dunamentu di "advies" na wlguistanan riba Isla. No por nenga ku e interes pa e islanan di Antia, ademas di ta e niko pida di Reino Hulandes, ku nunka a keda okup pa forsanan enemigo, a keda influensh pa e reserva ku Merka prinsipalmente tin kontra tur loke ta kolonialismo. Problema pa elekshon Na aa 1941 mester tee elekshon atrobe. E grupo di hende, di e gremionan di koloniale raad di ntes, ku ta mira...”
6

“...Sigur ku Gomez a hasi tin bia kos ku hasta por parse ridkulo i atras, ma esei ta presisamente pa kibra e idea falsu: ku tur loke ta di pueblo ta robes i mester kambia. E falta grandi di Gomez, nos ta haa den e fayo den formashon di kuadro. Eiden ta sinta e eror mas grandi ku el a komet. Fayo di kuadro no solamente den poltika pero pi kisas den formashon di lidernan riba tereno sosial. Su lidernan di bario no ta haa oportunidat pa forma nan mes. Aki atrobe nos ta bai haa un forma di demokrasia fofo, sin formashon di hende pa e por tuma desishon pa su mes. E mes falta di liderasgo nos ta bai haa den tur sektor di bida tantu poltiko, sosial i religioso. Den esaki obispu Verriet a mira mas aleu ku Gomez. Pero meskos ku Verriet, Gomez no tabatin tempu, manera e mes a bisa nos personalmente, pa atend formashon di lidernan. "Mi ta skirbi, mi ta publik i ta tee konferensha pa forma lidernan". Akshon direkto den sentido poltiko ta loke awor e pueblo tin mester di dje i ta na esei Gomez ta bai dedik...”
7

“...87 M.U.L.O. Ai B. 6. Trabou sosial sin adaptashon na realidat histriko Di mesun pueblo ku a konos sierto desaroyo den sentido di "un salario fiho garantis", si e logra algu mas di instrukshon, ku simplemente un edukashon bsiko, ta bai eksig tambe riba otro terenonan e mes oportunidat di por disid pa su mes. E ta kumins sinti ku e tin derecho pa eleg su mes lidernan poltiko. Ta di lament s, ku un pueblo sin lider di base, maske kuantu lider tin den tp, lo sufri konsekuenshanan fastioso. Fsilmente nan por bira vktima di interesnan personal partikular i asina result trahando kontra nan mes, manera a sosed. Algu di esaki nos lo kontra kun den e siguiente desaroyo di nos pueblo. Mester tee kuenta ku maske kuantu skolnan ta bai dilanti, ta keda e fayo grandi di falta di un formashon sosial, ku ni mishon katliko no ta duna. Volksbond ku un tempu a mustra ku su korant "La Union", di kier ofres pueblo algu mas, a mira su intentonan frustra ora ku pader Reginald Dellaert O.P. mester a bandon Krsou...”
8

“...problema ku por a mira dilanti, pero ta demostr e falta di vishon. Religion ku tantu a sosten pueblo den su kresementu, awor ta result un faktor mas bien di duda, di konfushon, sin tin su rais den e bida di pueblo mes. Enseansa ta krese i por bin ofres un oportunidat nobo, pero ei tambe ta falta un adaptashon na mentalidat di e pueblo. Maske ta logra basta, sigur no ta formando lider den sentido sosial. Sindikalismo ku ta un nesesidat den tur pueblo moderno, ta lanta wl, pero ta sigui riba e mesun pia ku ntes, ku otro hendenan tras di teln ku ta maneh henter e asuntu, frustrando asina e trabou sindikal mes. Ta den e kondishon ak Korsou tin di bai firma un Statuut" nobo pa Reino Hulandes ku ta bai duna Korsou i e otro islanan nan outonomia asina tantu dese pa un kantidat di hende, ounke no tur. 1. cf. Regeringsvoorlichtingsdienst: Werknemers en werkgeversorganisaties in de Nederlandse Antillen, p. 109...”
9

“...97 Nos por ripar ant ku tg no ta alumnonan di HBS so, ma tambe di Mulo i di LTS por haa beka pa bai af pa estudio, algu nunka visto na nos islanan. Di tur e loke Partido Nashonal a hasi den e temporada aki inmediatamente despues di outonomia, kisas ta e asuntu di beka ta bai result lo mas importante. Riba nivel sentral, den Staten ta mesun wega poltiko ta tuma lug. No ta import asina tantu, kiko por hasi pa pueblo, ma ki imgen bo ta krea ku e loke ta hasi. Un problema ku ta tuma lug riba tur dos nivel ta e asuntu di hinka hende komo mtenar den gobirnu. No ta import asina tantu e nesesidat, ni e kapasidat, ni formashon, ma ta asuntu di "yuda" partidario i votadornan. Ku esaki tantu riba nivel insular komo sentral ta krea un situashon asombroso, ku enorme kantidat di empleado di gobirnu, loke despues ta result kontraprodusente. Penshun di Behes Riba nivel sentral tambe ta bini algun areglo ku sigur mester elogi, esaki ta inisiativa di Partido Democraat, maske na prinsipio e manera pa introdus...”
10

“...116 violento kontra opreshon kolonial), ta kos ku ta indik e sintimentu di pueblo, maske pueblo mes no ke violensha, ta un pueblo hopi pasfiko kasi pa naturalesa. E rebelda den pueblo, ku ta demostr su mes den lucha poltiko o ora ta papia di poltika, no ta su mes manera di pensa ni di aktua, ta situashon ta pone ku e ta asept gritunan fofo asina. E ta kontra Iglesia i klero i tur loke kier mare, pero e ta sigu batis su yunan, mandanan skol katliko ant preferiblemente serka frater ku sur, risib sant'olio i e kier ta der den santana katliko, tera bindishon. E mes no por karga responsabilidat, nunka e no a sia. Tur momentu e ta sinti ku no ta rekonos su kapasidatnan propio, ku e mes por. Ta otro lo mester hasi p'e. Den sentido sosial e no a haa nunka un oportunidat na drechi, nunka e por a karga responsabilidat sino den algn ke otro kos ku e mes ta lanta, den seternan, den deporte, den su mes gruponan musikal etc. Pueblo ant no tin idea di su mes posibilidatnan. Apnas algu ta pinta na horisonte...”
11

“...di sokete nan ta hasi ku bo". E or'ei e ta rebeldi kontra institushonnan mes di Iglesia. Pero e ta kai den man di poltikonan ku ta sigui hunga ku ne. Porfin e ta mira un salida den sindikatonan i organisashonnan sosio-ekonmiko manera kooperativanan, pero den poko tempu no por logra forma bastante lider pa yuda guia un masa grandi. Algu di su propio balor e ta deskubr, pero formashon mes ta tiki. Loke e mes lo ke ekspres e no ta hasi nunka, ta otro tin di hasi p'e. Esnan ku a bini djaf no tin e mesun mentalidat, nan ta mas habr i...”
12

“...tenementu atras, no ta bira nada ta bira rasial ma tur kos ta huntu, ta un situashon sosial general. E resultado mas bisto kisas tabata e punto kulminante ku ta result poltiko enbrdat, esta ora ku Nita present na radio i eksig retiro di henter gobirnu na mando. Asina ak pueblo porfin ta manda gobirnu kas, awor ta bai mira kiko ta bai kumins ku ne. Ta sigur ku manera e loke un dirigente poltiko a trese dilanti, esta ku "semper ta manten mayora di stm di partidonan i p'esei e kier sigui riba e mesun base di semper", komo hulandes atrobe, e no ta kai na kuenta ku ta un pueblo ta lanta eksigiendo un rumbo nobo. P'esei e kontesta na e hulandes ak tabata: "Awas a kima, pero Awas lo bolbe bini bk, ma ta sigur ku lo e NO ta meskos ku ntes"....”
13

“...estudio ta pensa i kumins sinti nan responsabilidat. Loke URA no a logra awor un otro grupo ta bai intent. Asina nos ta haa e Movementu Antia Nobo (M.A.N.) bou di guia di Ir. Don Martina i otro hben di ambachtschool di ntes Willy Franco (q.e.p.d.) tur dos yu di pueblo i prepar na Hulanda den mundu di tknika(l). Loke ntes ni pensa hende lo no a pensa. Apesar di tur e kambionan ku ta turnando lug, tur e esfuerso ku pueblo mes tambe ta dedik na mehor situashon general, elekshonnan ta sigui riba e mesun pia. Partido Demokraat ta bolbe gana elekshon ku S. Rosendaal na kabes. F.O.L. ta manten su mes, anke ku mnos voto i e dos partidonan rival di ntes N.V.P. i D.P. ta sigui ku nan wega di semper. Tin bia hende no ta sia. F.O.L. s ta bai debilitando. M.A.N. ku no ta mira ku e tin muchu akohida den pueblo ainda, ta bai huntu ku F.O.L.. Despues, mirando ku F.O.L. no tin muchu aseptashon mas (pueblo a keda semper ku voto negativo) ta bai purba riba su mes i ta logra konvens pueblo ku hende di pueblo...”
14

“...ku loke tabata na prinsipio. Ta konstru partinan nobo, na tur e skolnan ak i ainda tin nesesidat pa mas. Hopi di nos estudiantenan ku lo kier studia mas ay, mester akud na eksterior pasobra lokalmente no tin posibilidat. Ta kumins ku formashon di maestro di skol na e mes skolnan sekundario aki, pa despues lanta un Akademia Pedaggiko. Ta duele si di konstat ku mintras na Hulanda ta bai adaptando kontinuamente e sistema di enseansa ku ta konos komo Mmut, na Krsou parse ta manten tur kos riba e mesun ideanan di aanan sesenta. Tin manera un miedu pa adapt na bida i nesesidatnan di Krsou mes. Pa desgrasia di nos pueblo, durante hopi tempu e idioma papiamentu ku ta rekonos tur kaminda kaba i tin su propio historia literario ku obranan di gran balor i eskritornan ku por kompar ku di otro paisnan no ta haa e lug ku e meres. Skolnan bsiko ta pasando den problema grave, pa falta di fondo, despues ku ekonomia a empeor. Ademas e sistema bas riba ulandes komo lenga di instrukshon, mintras gran mayora...”