Your search within this document for 'lechi' OR 'kompleto' resulted in 27 matching pages.

You can restrict your results by searching for lechi AND kompleto.
 
1

“...lo ke indik djis asina. E manera ku nos kier hasi e rekorido ak lo ta mustrando kon diferente aspekto di nos bida ta influensh otro riba diferente tereno i nos lo turna konstelashon di nos poblashon mes, e situashon poltiko, ekonmiko i religioso, situashon di nos enseansa i kultura i por ltimo un parti importante ta nos organisashonnan sosial ku ta algu di e pueblo mes, di su mes akshonnan. Algn otro persona lo mester bini ku un estudio di sikologia di nos pueblo, pa studia e struktura sosial kompleto lokual sigur lo yuda pa komprend e loke nos ta i loke a pasa, muchu mas mih, esei ta keda nos grandi. Ta di spera ku esaki lo duna hende un idea di loke nos ke purba hasi. No ta muchu kos, pero di tur manera e idea ta pa lanta diskushon serio den nos hendenan pa konos nos mes mih, nos historia i loke nos a hasi ku e loke Dios a duna nos ak, un Korsou chik ma dushi, ku por bira grandi i ku nos ak por hasi grandi si nos ke ta mas humilde i mnos ser den nos manera di pensa. Dios duna ku e esfuerso...”
2

“...2 kambia den poko tempu. 1. Poblashon prom i despues di establesementu di refinera Den tur dokumento nos ta haa pa aa 1900 un kantidat di m.o.m. 30.000 habitante na Korsou. Nos no sa kon e poblashon ta parti eksakta-mente, ma gran mayoria ta yu di Krsou, hende nasi i kri na e isla ak, hende di kol, di tur gama ku por tin, di kol mas chukulati, kla of kfi ku lechi te esun stabachi te lombra. Entrada di Baha di Sta. Ana ku brg bieu i part di Forti na Punda. E grupo ak ta kasi den su totalidat desendiente di katibu tres di Afrika i meskl ku sanger di hende kol kla, yu di e "shonnan" hopi bia. Apnas nos ta topa banda di Wacao hende di pueblo kol skur pero ku fakshonnan netamente indjan. Di unda eseinan ta? Meskla kisas di katibunan ku algn indjan ku a keda tg despues ku a saka tur sobr manda kosta di Venezuela i otro parti di Karibe? Di tur manera e pueblo, un dies mil den stat i riba dies mil den kunuku, ta biba den situashon deplorabel. Nan no tin ni un entrada di mil florin pa aa...”
3

“...di Hulanda i di Brasil ku ta domin bida di komersio mas tantu. Nan no ta asina relashon ku e "kolonisadornan" hulandes di West Indische Compagnie, ma ta dedik nan mes na bida di komersio. No ta hopi tin, ma e grupo ta importante. Nan relashon ku e pueblo simpel, ta muchu mas humano i di mayor intimidat. Nan ta meskla ku e pueblo di kol; e famoso "yaya" di kantidat di famia hudiu ta kasi un mama. Yu di e "shonnan" ak hopi bia ta biba den kas huntu ku e famia hudiu. Hasta e nmber nan ta karga kompleto sin trose ni troka nada. Asina nos ta haa den pueblo kantidat di Maduro, Curiel, Henriquez, Senior. Naturalmente e yunan ak generalmente ta katliko, f kisas tur mes, pasobra nos no konos na Krsou hudiu hende di kol. Interesante ta aki pa nos mustra riba un integrashon ku tin di sierto moda den nos pueblo. Tur, sea blanku f di kol, ta sintinan mes "Yu di Krsou". Un seal di esei ta uso di e lenga papiamentu. Kasi tur ta usa papiamentu tur kaminda pa komunik ku otro. Tin papiamentu di Hudiu ku...”
4

“...11 skolnan ta probech di e "igualdat di derecho pa skol pbliko i skol priv". Maske no ta un igualdat kompleto e oportunidat pa yunan di pueblo ta habri i e supsidio ta un gran estmulo pa duna instrukshon bsiko na henter pueblo, te den kunuku mas apart. Ta e situashon di kas ta pone ku muchanan hopi bia no por probech sufisiente di e oportunidat ku nan ta haa i e eksigenshanan pa aktua komo maestro/a no ta garantis un labor edukativo di mas haltu, e motivashon si ta mas di loke por a spera den masha hopi kaso. E supsidio ak no ta fsil pa opten. Ora ku gobernador propon un supsidio pa skolnan di mishon, Koloniale Raad kier eksig pa maestronan "no sia kos ku ta kontrario na rspt deb na otro religionnan". Algu ku awe ta parse lgiko, pero ku no ta nesesario pone komo kondishon pa supsidio. Despues tin kontra pa duna supsidio mes. Ora gobernador van Beek en Donk rebah e suma ku el a pidi ta logra tg konsentimentu di Raad, e ta keda satisfecho i konten tu pasobra a logra algu. Henter e periodo...”
5

“...hende di kol skur katliko i despues ta bira miembro i presidente di Staten. Jose M. Kroon tambe ta bira miembro di Staten despues. (c) Coperatieve Vereniging en Nijverheid 1905. Fund pa pader v.d. Pavert O.P. ta un koperativa di produkshon, por lo mnos esei ta e idea original. Ta traha kabuya i alpargata. Tambe ta result ku tin nesesidat di artkulo pa traha i pa drecha kas i asina tin alabes negoshi, esta ta bende kabuya, hrmnt, klabu etc, pero poko poko tambe artkulo pa kas i skol, un fereteria kompleto ku frf, kalki, wea di funchi, konf i tambe naturalmente artkulo religioso manera prenchi, medaya, buki di misa etc. Na dado momentu Koperativa f "wenkel di pader" manera e tabata den boka di pueblo, ta bira netamente un koperativa di "konsumo" ku su tiendanan den Kaya Grandi di Otrobanda, na entrada di Sta. Famia, den Kaya Grandi di Punda, na Julianaplein i te na Porta di Isla. No por nenga ku aki tabatin trabou serio hasi i poko negoshi tin ku a logra hasi tantu asina i habri tantsimo filial...”
6

“...hulandes. Tur ta personanan ku sigur no tin interes di e pueblo simpel muchu na pechu. Den e grupo ak tabatin dos parti unu mas hben i mas radikal i otro mas moder, pero aki no ta interes muchu e detaye ak. Gobernador pues tin di nombra algun hende komo miembro di Staten. Ta klaramente un medida di transishon entre kolonialismo total i un demokrasia maske ta dbil. Na mes tempu ta un oportunidat pa e grupo di koloniale raad buska pa manten sierto influensha. Prom elekshon ta result den un viktoria kompleto pa Partido Catliko Curasoleo. Resultado di elekshon na Krsou ta duna e partido aki 3 asiento di 10 i e personanan ta dr. Da Costa Gmez, Ernesto Martijn, mr. A. Desertine (hulandes di Hulanda). Aki nos por mira e influensha di klero direktamente. Ku Desertine a sali eleg sigur no ta ku stm di poblashon simpel ku no konos' sikiera, pero e por a konta sigur ku stm di klero i religiosonan i otro hulandes katliko. Gobernador ta nombra e or'ei sr. J. H. Sprockel i sr. Jos Maria Kroon, mbos di Volksbond...”
7

“...pasobra ta den stat so tin Mulo. Den kunuku skolnan ta sigui riba e msun pa i ainda ta manten e diferensha entre skol di pomada i skol di plaka. Conscientiesteeg 35: lokal pa ls di teora di Abs. St. Joseph. Pa prepar hbennan pa traha ku man, Volksbond ta lanta e prom Ambachtschool St."Joseph" ku hopi sakrifisio i problema. No ta kos ku nos a konos i e idea ta reina ku skol di fishi no tin e mes balor ku Mulo, ta pa muchanan ku no por sia! Verriet i su Volksbond ta persist i ta logra rekonosementu kompleto di gobirnu i refinera mes ta yuda ku algun dosente. Di gobirnu ta logra saka un supsidio ku hopi difikultat. Pero ambachtschool ta lanta den "kur di Obispu" i pa ls di teora ta usa e lokal ku a result di ta e edifi-sio ntimamente lig ku desaroyo di nos pueblo, konos komo Conscientiesteeg 35; den kur di obispu, peg ku teatro Brion ta duna prktika....”
8

“...estranhero sld ta keda no solamente manera turista pa un par di dia, ma simannan i lunanan largu i ta trese mas apertura. Mester rekonos s ku no ta tur e kosnan ak a traha na fabor di elevashon moral di nos pueblo, pero no por nenga ku avanse en berdat ta tuma lug masha rpido mes den tur otro sentido: Vishon di nos hendenan ta amplia i ta keda dirig riba un mundu te awor masha redus i distante mes. Ku duele mester konstat ku desaroyo nunka ta un desaroyo total humano, esta di tur hende i di e hende kompleto, den tur aspekto....”
9

“...asina ta masha difsil pa rekonstru e loke e personanan ak a duna komo nan opinion. Un komentario nos a logra di haa i tin den nos poder, ta duna komo motibu di e debakle ak: poko aktividat di partido, korantnan catliko ku krtika destruktivo riba e loke staten ta hasi i na momentunan mas inoportuno, tambe direktamente ta nombra algun miembro di klero ku tabata hopi negativo den nan ekspreshonnan enkuanto Partido Catlico Curasoleo. (Ripar ku nos ta nombra konstan temen te e partido ku su nmber kompleto pa evit konfushon ku e Partido Katliko di Pueblo ku despues ta bai lanta i no ta simplemente siguimentu di e mes partido bou di otro nmber, ma un partido kompletamente nobo!). Durante 1945 ta sali un serie di artkulo den Beurs en Nieuwsberichten, pidiendo mas libertat individual. Libertat prinsipalmente pa empresanan (krda e akshonnan di konseho kolonial kontra leinan sosial). Tg, apesar di tur...”
10

“...situashon nobo: basta sn ta lora, pueblo tin algu di bisa den poltika, un poko mas di libertat personal, bo man por bai bo saku ta duna e sensashon di libertat, independensha etc. etc. No ta pues e mes pueblo humilde, sufrido i dsil. Pa Iglesia katliko i pa klero, ku no ta kustumbr ku e situashon ak i ku no ta haando durante guera ningn sanger nobo, komo ku ni mishoneronan no por bini di Hulanda, e kos ta bai result sumamente grave. No tin tampoko union den forsanan di Iglesia, no tin aseptashon kompleto di idealnan di Verriet, al kontrario ta parse ku tur loke el a hasi ta haa krtika, maske no abiertamente. Tampoko ta kontra su persona ma mas bien kontra su hendenan i su trabou. Tur esaki ta result kampo frtil pa kontrinkantenan prinsipalmente den e desaroyo poltiko ku tin. Den e organisashon di Iglesia pa deporte (K.S.C.) nos a mira ku tabatin problema grave. No solamente ku e klup Independiente ku ta hiba hende pa e...”
11

“...a tuma parti aktivamente na luchanan poltiko i siendo yu di pueblo mes nan tabatin basta influensha, ounke mnos ku e famoso Volksbond. Deporte Otro tipo di organisashon, ku di nan mes lo mester tabatin hopi di haber ku desaroyo, di disiplina prinsipalmente, tin bia por ta indikativo di sierto tendensha ku ta eksisti den pueblo. Mira numa loke a bisa di klup Independiente i hasta di Sithoc. Sobr gruponan ta sufr pa e problemanan interno ku ta sigui i hasta krese, te ku ta bini un paralisashon kompleto di aktividatnan deportivo na K.S.C. Sindikalismo Un di e forsanan aktivo pa yuda empuh Partido Catlico Curasoleo tabata semper R.K. Volksbond. E sindikatonan organis den Volksbond awor ta debilit. Pa hopi tempu no tabatin masha aktividat. Awor organis sindikato ta bira mas difsil ku e situashon ku ta reina. Kisas si e organisashonnan ak di obrero tabata mas luchador, tabatin mas espritu krtiko, kisas lo por a manten e i hasta krese, pero e falta di liderasgo ta venga su mes semper, no tabatin...”
12

“...75 IV Antia ta haa Outonomia 1,- Pueblo deskontrol mester di un profeta. 2,- Kuadro poltiko totalmente nobo. 3,- Desaroyo ekonmiko sin uishon. 4,- Religion no tin nada mas pa ofres bida pbliko? 5,- Edukashon ta preparashon pa kambio. 6.- Trabou sosial sin adaptashon na realidat histriko. 1. Pueblo deskontrol mester di un profeta Pueblo di Krsou den e siglo ak, den un par di dkada nos por bisa, a kambia por kompleto. Nunka e pueblo tabatin idea ku e ta bal nada, ni sikiera den su mes bista. Ora ku lucha poltiko duna pueblo un oportunidat pa demostr ku e t'ei, ku e mes por disid diferente kos pa su mes, ant ta bai result un korementu tras di algun persona, segn sintimentunan di momentu. E situashon di sumishon na loke ta "poder", tantu gubernamental (tempu di ful kolonialismo), komo religioso ("shon pastor"), ekonmiko ("shon grandi"), sosial-rasial ("Shon blanku") ta sigui reina. Esaki ta sosed prinsipalmente ku yu di Krsou di kunuku i otronan mas humilde di barionan bieu di stat. E grupo...”
13

“... ku e konsekuensha di prdida di elekshon, a pone Gomez pensa den formashon di su mes grupo poltiko. Atakenan di parti di klero sigur tabata un motibu grave. Gomez ta lansa su kampaa denter di figuranan mes di Partido Catlico i presisamente denter di e palankanan manera Hendrik Pieters Kwiers i Ernesto Rosendaal Esakinan ta figuranan ku ta bai sosten e lucha di Gomez kompleto. E partido nobo: Nationale Volkspartij ta lanta na aa 1948 formalmente i ta present un momentu di duda den pueblo: na ki parti kohe? Algun miembro prominente di partido ta keda firme, es desir no ta sigui tras di Gomez, otro ta laga poltika kai kompleto. No tabata un situashon fsil, ni pa partido di Gomez ni pa Partido Catlico Curasoleo. Monseor Verriet ta buska ainda un salida i kier invit hendenan di Hulanda di KVP, pa intermedi. Tin idea pa invit e famoso lider hulandes prof. Romme, pero Verriet no ta sinti muchu bon i ta fayes na Aruba na aa 1948. Ku esei tur kontakto entre e partido nobo i mishon katliko ta kaba...”
14

“...mes, pero ku ta aleh di e bida di masa, ta guia e grupo ak, ku nunka tabatin muchu akohida den pueblo. E sektor mas haltu por bisa di hendenan independiente na Krsou ta djin f vota pa C.O.P., pero no e grupo interesado manera hudiunan ku tin banko i tur sorto di empresa i e protestantnan ku tambe ainda tin sierto posishon (ekonmiko f finansiero f den gobirnu). C.O.P. maske nan ta leu for di pueblo, despues di keda par riba su mes durante tempu, ta buska kolaborashon ku N.V.P. i despues ta djin kompleto i dispars den N.V.P. Relashon ku Hulanda i otro islanan Mester para ketu un ratu pa mira e kontaktonan i relashonnan entre partidonan di Krsou i di e otro islanan. Na Hulanda ta disid ku partishon di puestonan den Staten lo mester ta a base paritario entre Krsou i Aruba, esta 8-8. E famoso "ocho ocho" mester tee Rubianonan kontentu, pasobra Henny Eman di Arubaanse Volkspartij (A.V.P.) ta di opinion ku Aruba ta muchu bou di gara i dominio di Krsou, nan ta un pueblo di m.o.m. 40 mil habitante...”
15

“...82 determin ki banda nan sosten. Na Hulanda K.V.P. ainda ta hopi mar na Iglesia Katliko, mintras ku na Krsou Partido Nashonal a haa un rechaso kompleto di obispu Zeppenfeldt. E asuntu ta hopi bru enkuanto ideologa, f mas bien pa falta di ideologa. Mas bien tur kos ta drei rnt di personanan ku ta guia pueblo. "Doctoor" manera tabata yama Gomez ta un figura i "Papi kar'e apel" (Efrain Jonckheer) ta e kontrinkantenan prinsipal. K.V.P. ku a nase chik lo keda chik tambe i maske nan por ta hopi violento e lucha ta mas bien dirig kontra Gomez i su partido ku kontra Partido Democraat. Unda e pueblo mes ta keda? Kiko e pensa? Pa un banda ta fsil sigui persona i no tantu un ideologa ku tg ningn hende no konos. Si studia e programa di e partidonan bon, ant hende no ta kaba di komprend pakiko mester tabatin tantu desperdisio di energa, pasobra tur ta boga pa e mes un kosnan. Pero manera hopi bia ta sosed ta e PERSONA ta konta i no e loke e ta buska. Akshon sindikal poltiko Si tin un kos ku despues...”
16

“...no ta bonbin. E mes mentalidat a sigui i no ta primint nada bon pa pueblo. Idea di mons. Verriet pa lanta un sentral di obrero a frakas manera nos a mustra. Awor ta poko sindikato, ku ainda ta organis bou di Volksbond ta kaba na nada. Don Bosco, ku no ta un sindikato luchado, lo sigui eksisti pa basta tempu ainda, pero no ta ofres muchu kos pa e grupo di trahad. S.C.E.O.M. tampoko no tin lidernan adeku, meskos ku ningn di e otro gruponan. Influensha di mishon katliko riba e tereno ak ta kai kompleto. Di parti di herarka mes no (por) tin ningn nteres. > Un di e prom akshonnan poltiko den direkshon di sindikalismo nos ta haa ora ku algun dirigente di San Telmo den haf present na ofisina di Volksbond pa eksig nan sn pasobra nan no kier keda mas bou di Volksbond. Sr. C. Casiano, tesorero, ta skirbi mesora un chk na nmber di e dirigentenan i ta entrege. Ma e figuranan ak ku nunka a maneh chk, no sa kiko nan hasi, ta pidi e mes Casiano, ward' pa nan te ora nan bini bk despues. Casiano ta nenga...”
17

“...Dixie Blaisse (tur dos ingls) ta para na kabes di un wlga ku a estay na Nieuwpoort. Gomez ta defend un posishon, ku hende no por komprend sin konos e wega poltiko. Un artkulo di lei nan ta aplik di tal manera ku ta hasi e wlga ilegal. (Hendenan di Newport f Nieuwpoort) ta ingles di Isla Ariba i antiano, hopi di nan partidario f porlomnos tin simpata pa partido Democraat. Naturalmente gran defensor di e grupo ak ta bira partido Demokrat ku ta gana e bataya tambe. Tg nunka nan no a logra dominio kompleto di e grupo di trahad di Newport ku semper a keda independiente (United Miners Union Curaao) U.M.U.C. a manten su mes independiente. Prom viktoria grandi di Democraat kontra Nashonal. E prom C.A.O. (kontrato kolektivo di trabou) ta keda realis na Mijnmaatschappij. Riba Isla konstantemente tin malkontentu. Hendenan no ta asept kon ke e situashon mas. Ta lanta bos pa kumins ku un sindikato independiente i ta rechas e "Konseho" pa asuntunan di obrero ku kompania a instal. Bon kla por mira man di...”
18

“...99 Nunka e partido ak a logra muchu riba su mes, apesar ku tabatin hende ku a traha duru i ku motivashon berdadero pa hasi algu pa pueblo pero nunka a logra. Tempu di elekshon kos tabata brua formal. Pa e delaster elekshon na kua Partido Katliko (KVP) a tuma parti (1963) a yega momentu ku pueblo no tabata sa si e partido lo djin Partido Democraat si f no. No por yega na un desishon definitivo i pueblo a kaba di deskontrol, hopi hende a bira lomba pa partido. Ora ku despues e partido djin kompleto ku Partido Democraat tabata su morto den bista di pueblo. Un dirigente a deklar pblikamente durante un reunion di estudio na kua e tabata pertenes ku "mi a kere ku tabatin sikiera algun idealista mas den partido, pero awor si mi tambe ta bai buska pa mi mes". Lstima pero e tabatin rason mirando kon kosnan ta birando. Mintras ku obispu Zeppenfeldt a deklar ku: p'e e partido katliko (KVP) ta e trabou esensial di Iglesia na Krsou, awor e vikario apostliko nobo mons. J.M. Holterman ta prohib e partido...”
19

“...Krsou. Hasta "enemigunan" di Iglesia di ntes ta ekspres palabra di apresio pa e posishon di Holterman. Den e tempu aki tambe ta bai lanta un otro movementu pa hbennan obrero. "J.O.C." (Hubentut Obrero Katliko, na hulandes K.A.J.)4 ta kumins ku algun hben ku a kaba ambachtschool i un grupitu di hbensita ku algun tempu a milit den "Renasementu Cristian".5 Idea di J.O.C. ta pa hbennan forma nan nkleo, ku ta uni hbennan tur den un "servisio, un skol i un apostolado" pa logra adelanto i formashon kompleto di e grupo bandon ak. Hbennan (obrero sigur) no sa tin muchu di bisa, ni den sindikatonan, ni den organisashonnan, ni ningn kaminda pa motibu di nan edat, hopi bia pa falta di formashon i pi pa un total falta di rekonosementu. J.O.C. di Krsou ta krese den poko tempu i ta ofres loke nunka hben obreronan no tabatin, ademas nan ta organis tur sorto di kos pa otro hbennan di mnos rekurso i den barionan ta tee e famoso "friendship-day" tin bia pa mas ku 500 mucha di den bario. Nan formashon ta kamna...”
20

“...107 ni "kr" (D.P.) ni "berd" (N.V.P.) ma di kolo imakulado blanku kompleto. Nan ta komprend i kier buska mas kontakto. Wilson "Papa" Godett. Hubert "Bb" Rojer. Den pur ta organis un reunion ku e dos personanan ak den kur di Tarcisiusclub banda di misa di Santa Famia i ta disid ku por bini ku un sindikato nobo, ku lo por ofres un solushon. Nan ta firma hasta un protokl di solushon. Mesora ta yama algun dirigente mas di credit union Santa Ana, ku ta ansioso pa mira kiko ta bai pasa i nan ta funda e prom bont kristian totalmente independiente di partidonan poltiko i di Iglesia. Situashon ta hopi krtiko i e bont nobo ta haa rekonosementu ofisial den korto tempu. Ciro Kroon, ku ta ministro na e momentu ei, ta ofres su kolaborashon pa logra e rekonosementu den apnas dos siman di tempu. Ora ku kere ku por present awor un solushon, ta dal atrobe den e bareranan poltiko tg. Kompanianan, ku tin nan interes i kontakto ku N.V.P., (fuera di K.N.S.M., ku si kier mira un solushon di ki sorto ku ta) no...”