1 |
 |
“...13
na ana
1904 : 46.593 dosein
1911 : 113.707 dosein
1920 : 167.904 dosein
Nos mester nota aki ku diferente hende di fishi, manera p.e. sneiru tin tambe na mes tempu nan bendementu di paa ku nan mes a kose f bendementu di tela. Meskos kosed hende muh tin bendementu di tela, boton, hilu etc. huntu ku nan tayer. Aki ta produkshon i merkadeo den e mesun man.
Un fishi masha pintoresko tabata "blekeronan". Ku san tu pasenshi i ku un habilidat sin igual, bo ta haa nan ta krta i bati bleki di kuminda bash pa traha lampi, trpochi, giter, kanika etc. Hopi bia na un manera artstiko mes.
Ora industria drenta Korsou i fasilidat di transporte martimo i oumento di negoshi turna ofer, hendenan ta prd nimo. Hasta e trahadnan di barku na Skalo i na Mott ta mira kon ya e demanda ta bai baha te kaba na nada. Piskadnan ta bira mnos i e par di balandra ku ta nabeg entre e islanan di Korsou, Aruba i Boneiru, ta prd bida.
Meskos ku kunukeronan ta buska un bida mas fsil i sigur den refinera, asina tambe hendenan...”
|
|
2 |
 |
“...obreronan en general i ta mustra interes den un programa di trabou sosial di parti di Iglesia. Ku duele e ta mira loke a bai prd di tur e trabounan di mons. Verriet. Un kos ku sigur mester rekonos ta ku tempu Holterman tabata pastor na Sta Famia i a kumins den Colon ku Credit Union, sin duna di konos na pbliko e trabou ak, pastor Holterman tabata para firme tras di e inisiativa ak. Awor e ta bai duna oportunidat pa sali na kla ku e loke apnas ta kuminsando.
For di aa 1957 ant, nos ta sinti un aire fresku ta bolbe supla den Iglesia na Krsou. Hasta "enemigunan" di Iglesia di ntes ta ekspres palabra di apresio pa e posishon di Holterman.
Den e tempu aki tambe ta bai lanta un otro movementu pa hbennan obrero. "J.O.C." (Hubentut Obrero Katliko, na hulandes K.A.J.)4 ta kumins ku algun hben ku a kaba ambachtschool i un grupitu di hbensita ku algun tempu a milit den "Renasementu Cristian".5
Idea di J.O.C. ta pa hbennan forma nan nkleo, ku ta uni hbennan tur den un "servisio, un skol i un apostolado"...”
|
|
3 |
 |
“...a hasi di Credit Union Colon, Credit Union Santa Famia, tres dia despues credit union Santa Ana pa trahad di haf a lanta. Esaki ta e prom dos Credit Unionnan ku a lanta na un manera mas formal.
Pa komprend balor di loke e movementu ak a trese den e temporada bru ak nos por duna un ehmpel masha elokuente: durante un reunion di komishon di krdito di un kooperativa, dos miembro ku tabata amigu ntes, pero ku despues, pa motibu ku kada un tabata di un otro partido, a keda aanan largu sin sikiera kuminda otro, awor nan ta sint den e mes komishon i tin di diskut problema di e hendenan ku nan mester yuda. Despues di tantsimo aa ata nan awor ta kombers manera nada no a pasa. Straesa pa e echo ak a pone ku nan a konta un saserdote e estupides di laga poltika drenta bida di hende asina. E mes grupo ak di miembro, tratando kaso di un fiansa ku nan mes nunka lo no a hasi, pasobra nan ta komprend ku esei lo ta riba nan forsa, ta aserk e saserdote bisando ku nan ta komprend ku e persona ei mester di loke...”
|
|
4 |
 |
“...organisashon. Despues di varios luna nan a pasa e petishon pa e persona indik. E ta organis tur kos den estrecho kolaborashon ku Sr. Gates, kende a suger tambe pa e por tuma kontakto direktamente, manera a indik' anteriormente, lokual a sosed tambe. Di e manera aki ora tur kos tabata regl i gobirnu mester a duna un suma bagatl pa 145 persona partisip na e seminario, a bini ku opservashonnan raro, ku a pone ministro Ciro Kroon mes bula lanta rechas tur opheshon: f 600 pa dos dia pa 145 partisip i haa kuminda material etc. i tur loke tin mester. Atrobe nos ta mira kon poko e pueblo mes ta konta den bista di dirigentenan poltiko. Resultado tabata un ksito kompleto i pa e aa siguiente a bolbe pidi permit pa organis un seminario. Algun dia prom ku e seminario mester a kumins, gobirnu ta avis...”
|
|
5 |
 |
“...pueblo esaki tabata berdat. No tin guia, no tin vishon, no tin konosementu ni kompendementu di loke ta bibando den pueblo.
Huntu ku un situashon ekonmiko ku kada dia ta birando mas difsil, algu mester bai pasa.
3. Ekonomia, problema insuperabel
Isla di Krsou, ku su pobresa normal, sin nada den supsuela, sin mineral, sin mas ku poko fosfato, sin awaseru, ku poko tera frtil, na
kantidat limit, ku un solo ku ta kima tur loke ke purba nase den sekura, ku su bientu karg di kalor den dia i su aire fresku anochi, konstante, ku nunka kier laga di purba duna nos un tiki alivio, e isla ak no tabatin nada di of res na ekonomia mundial sino un haf natural famoso, su solo i tiki playa pa esnan di tera mas friu por disfrut. Su hendenan, di bon natur, humilde i simpel a mira ku ta e haf, ku solo, ku bientu so a ked.
Algn ta probech di e haf tur ku tin. Hulandesnan a haa e chns di nan bida semper, prom piratera i despues pa transport tur sorto di kos, di katibu te awor petroleo i a pone Krsou riba mapa...”
|
|
6 |
 |
“...pedagoga. Esaki propag pa e organisashon ekumniko di hende muh di rea di Karibe (Caribbean Church Women).
Hende muhnan di tur iglesia ta masha aktivo, ta kumins un movementu ku lo kobra forsa kada dia mas tantu. Ekumenismo ta trese un forsa nobo pa kristanismo na Krsou. Hendenan ta aserk otro ku mayor fasilidat i ta kooper riba diferente tereno.
E idea di atenshon pa asuntunan sosial ta bin refors e loke obispu Holterman kier a propag: turna bo futuro den bo mes man i union di tur hende. Un aire fresku den e sentido ak ta supla, pero lo no dura muchu.
Tin un falta di saserdote, pasobra ku problemanan den Iglesia i rdennan religioso na Hulanda, no ta bini ni saserdote ni religioso mas for di Europa. Ademas despues di trinta di mei 1969, kantidat di religioso a bolbe Hulanda, hasta hendenan mas hben. Nan ta sinti nan mes no-dese, lokual sigur no ta e kaso. E gruponan di otro religion no tin e problema ei asina tantu: no tin mester di tantu lider, e afiliadonan ta poko i si akaso, den nan hendenan...”
|
|