1 |
 |
“...Catlico Curasoleo tabata semper R.K. Volksbond. E sindikatonan organis den Volksbond awor ta debilit. Pa hopi tempu no tabatin masha aktividat. Awor organis sindikato ta bira mas difsil ku e situashon ku ta reina. Kisas si e organisashonnan ak di obrero tabata mas luchador, tabatin mas espritu krtiko, kisas lo por a manten e i hasta krese, pero e falta di liderasgo ta venga su mes semper, no tabatin formashon di kuadro.
Den guera mirando ku no tin trabou hasi den sentido di organisashon di forsa laboral den industria, algun persona ta purba i lanta un Sindikato pa Obreronan den Industria. Ta kumins organis hende di tur sorto di fishi i algun ku ta traha den industria, pero esakinan ta masha poko. Inisiativa ta sali di e luchador den Partido Catlico Curasoleo Elias A. Rmer, asist pa dos hben: un ruman di dr. da Costa Gomez i e otro un maestro di skol (Jacob van Koetsveld). E hendenan ak a hasi tur nan posibel, pero nt den tempu di hopi problema pa organisashon di obreronan, ya ku esakinan ta...”
|
|
2 |
 |
“...ku ta hasi e wlga ilegal. (Hendenan di Newport f Nieuwpoort) ta ingles di Isla Ariba i antiano, hopi di nan partidario f porlomnos tin simpata pa partido Democraat. Naturalmente gran defensor di e grupo ak ta bira partido Demokrat ku ta gana e bataya tambe. Tg nunka nan no a logra dominio kompleto di e grupo di trahad di Newport ku semper a keda independiente (United Miners Union Curaao) U.M.U.C. a manten su mes independiente. Prom viktoria grandi di Democraat kontra Nashonal. E prom C.A.O. (kontrato kolektivo di trabou) ta keda realis na Mijnmaatschappij.
Riba Isla konstantemente tin malkontentu. Hendenan no ta asept kon ke e situashon mas. Ta lanta bos pa kumins ku un sindikato independiente i ta rechas e "Konseho" pa asuntunan di obrero ku kompania a instal. Bon kla por mira man di Partido Democraat den e asuntu ak. Figuranan manera mr. Stephanus van der Meer, kende a bini Krsou pa Volksbond manera nos a splika ta milit den filanan di D.P.. Figuranan ku interes sosial manera Ciro Kroon...”
|
|
3 |
 |
“...kambio radikal. Mspero sinembargo ta para 'riba ku ta Tschumie mester skucha i sigui, ant asina tur kontakto ku C.L.A.S.C. ta stanka. E lider so ta biaha bai bini i ta laga fantasa inform dirigentenan latinoamerikano. Di adelanto den organisashonnan sindikal no por ripar nada.
E sindikatonan li ku Partido Democraat ta hopi mas aktivo, ma aki tambe e akshon ta keda prinsipalmente riba Isla, kaminda despues di lucha fuerte ta logra rekonosementu i ta firma un prom kontrato kolektivo. Un prinsipio di algu, maske kisas kontenido di e kontrato mes no ta dje tantu ei, ma porlomnos kompania no ta kompletamente liber mas pa hasi i deshas.
Tin algun otro grupo organis bou di guia di Domingo Alberto, pero atenshon di tur hende ta mas riba poltika i esei ta stroba tur desaroyo mas ay di sindikalismo. Di formashon den e gruponan ak tampoko no por papia.
Tin un par di lider ta kana regla konfliktonan aki i aya pero no por papia di akshon sindikal fuera di organisashon di petroleronan. Tur akshon di e gruponan...”
|
|
4 |
 |
“...organi-sashon di employnan ku ta V.G.K.S., ku no ta un instrumento di lucha ni di reivindikashon di derecho, ma mas bien ta hendenan ku ta trata pa hasi algu pa employnan i pa nan por pasa ratunan agradabel, kumpra kos barata i ta yuda den sierto akshonnan kultural general i deporte.
Volksbond ta kabando kasi na nada, apnas nan tin e korant La Union, nan setr pa kaso di morto i e kasnan den Volksbondstraat i na Juan Domingo, ku ta bai pasa over pa doonan poko-poko.
Pa sindikatonan yega na un kontrato kolektivo ta sumamente difsil, ya ku ta dos sindikato tin tur kaminda i kada un ku su propio interes poltiko. P'esei mes ta trata tur kaminda pa elimin e kontrinkante. Esnan ku ta probech ta e empresanan, ku no tin di enfrent dos grupo i ta prefer di laga nan dos bringa otro i sinta warda resultado. Mientrastantu areglonan ta sigui manera nan ta.
Iglesia i organisashonnan sosial
Despues ku mons. Zeppenfeldt retir komo obispu i Holterman sinta, e interes di Iglesia ta krese pa e situashon obrero...”
|
|
5 |
 |
“...Rosario, Koko, Sambo etc.). No ku esaki tin ningn importansha prktiko, sino ta indikativo di e integrashon ku ta turnando lug, di imigrantenan, den nos pueblo di Krsou.
Gruponan di A.V.V.C. tambe tin nan programa di formashon. Pero tin un diferensha notable entre programa di A.V.V.C. i di INFORSIC. Mintras e ltimo ta trata puntonan ideolgiko manera balor di hende, di sosiedat, di trabou, derecho laboral, historia di sindikalismo general etc. e otronan ta pone mas atenshon na e parti organisatorio i hasta ta invit representante di doonan di empresa, patronnan, pa dikta konferensha pa lidernan laboral. Riba su mes esaki no ta nada negativo, pero mester tee kuenta ku e mentalidat di nos empresario-nan. Nos ta nota un miedo di parti di A.V.V.C. di menta sikiera e palabra ideologia.
Un otro punto di diferensha entre e dos federashonnan aki ta sinta den e sistema prktiko p.e. den kontratashon kolektivo. Mintras ku C.C.V. ta konsult previamente ku miembronan i ta pone atenshon na detaye, hopi empresa...”
|
|
6 |
 |
“...Ku esaki a trata di ekspon, nesesariamente poko largu i ku poko mas detaye, e situashon di sindikatonan di Krsou, ku sigur sigur tabata hopi aktivo den kurso di aanan sesenta, pero ku ta konos e diferensha grandi denter di federashonnan, no tantu ideolgiko, pero mas bien nos ta pensa ku ta konseku-ensha di e algu ku ta keda den algn grupo di sintimentunan poltiko, ku tg no a kaba totalmente ainda den prinsipalmente gruponan di Casa Sindical.
Sigur sigur e atenshon ta bai mas bien na situashon laboral i no tantu na poltika, tin kuestion di manten un posishon di poder i di kontrol riba gruponan obrero, pero no por bisa ku ta simplemente pa motibu poltiko....”
|
|
7 |
 |
“...142
Prinsipalmente lantamentu di C.F.W. a duna trahadnan un poko idea di nan mes forsa. Ta un grupo grandi i ta kantidat di kontrato kolektivo nan ta firma. E kontenido mes di e kontratonan ak no ta di kanta makamba, pero di tur manera: ta di igual na igual ta sinta na mesa ku patronnan, doonan di empresa i ya esei ta algu.
Wlga awor, despues ku sindikatonan kumins kobra poko forsa i den e situashon difsil, ta kos di tur dia. Tin asina fasilidat pa manda trahadnan kas, p.e. na hotlnan ta turna hende pa e temporada di turismo i despues ta kore ku nan. No ta rekonos sindikatonan den e ramo ak f ta pone asina tantu traba, ku ta difsil pa logra nada na drechi. Un sierto momentu sindikato Horecaf ta trese kasi un divishon den asosiashon di hotlnan mes i lo a sera kontrato ku "Flamboyant Beach" di un doo hulandes i otro na "Country Inn" di doo kurasoleo. E dos grandinan, ku ta Hilton i Intercontinental (doonan merikano), no kier tende di Horecaf. E doo hulandes Hazeleger konos sindikalismo i...”
|
|
8 |
 |
“...kaminda.
Raprt 30 di mei
No ta historia nos kier trese dilanti, p'esei no ta nesesario trese kronolgikamente loke a turna lug e dianan di revuelta den nos pueblo. E raprt 30 di mei, trah pa un komishon, ku a studia henter e asuntu, ta basta kompleto i ta mustra e pasonan ku ta parse realmente e loke a turna lug.
Anlisis ku e raprt ta duna ta hopi aseptabel i ta mustra ku e problema, e asuntu a kumins komo un problema laboral, bira despues rasial i por ltimo result un asuntu poltiko. Personalmente nos lo no ke separ e aspektonan ak di otro. Ken por bisa ku ta problema laboral tabata prom i henter e situashon poltiko no tabata eksist pa tempu kaba? Problema rasial ta kos ku kontinuamente ta ripar den pueblo, pero awor ta bai haa un chns pa pueblo venga e tenementu atras, no ta bira nada ta bira rasial ma tur kos ta huntu, ta un situashon sosial general. E resultado mas bisto kisas tabata e punto kulminante ku ta result poltiko enbrdat, esta ora ku Nita present na radio i eksig retiro di henter...”
|
|
9 |
 |
“...Statuut, Hulanda ku a menas un tempu, di manda "independensha pa pst" ta bk un poko. Mester buska un f otro manera pa sigui.
Ultimamente den aanan nobenta ak, kos ta hopi bru i demasiado atenshon ta bai na diskut ku islanan chikitu, ku no tin bida kasi di nan mes. Poltika ku a kambia di aktor, ta ha' den hopi problema igual ku ntes. Situashon general a empeor i ningn hende n sa kiko di spera. Forsanan ku no ta direktamente den poltika, pero ku a krese, ta bai impon mas tantu. Prinsipalmente forsa laboral organis den sindikato ta kos ku mester tee kuenta ku ne.
No ta fsil gobern Antia, ni Krsou ku awor den konstelashon nobo tin un total dim.o.m. 150.000 hende pa atend, mintras ku tur e otro islanan huntu no ta yega ni 40.000 persona. No ta nada strao ant ku e idea di "koalishon di islanan" ta bira algu ku hasta por yama ridkulo. Dimes isla di KRSOU lo kier bai para e so, ku sierto relashon ku e otronan pa motibunan humano i hasta histriko i pasobra kantidat di yu di Krsou ta biba na e islanan...”
|
|
10 |
 |
“...152
na un manera hopi positivo i ta logra manten kupo di trabou i atend forsa laboral na un manera adeku. Porfin ta disid di privatis i ta manda tur trahad kas. A sigui tg, pero sin duna nunka muchu klaridat kiko ta kiko eksaktamente den asuntu di Dokmij.
A pesar di tur problema ku ta present, tg por logra un adelanto den ekonomia di Krsou. E rumbo nobo ku ta buska por result, pero hopi bia e pueblo simpel tin di warda muchu pa mira resultado positivo, ku esnan mas ariba ta gosa di dje, yega te den kas di famianan obrero. Aki ta algu di sosialisashon den pensamentu di hende lo por yuda.
Pueblo di Krsou sinembargo semper kier biba di speransa pero un rumbo nobo no mester warda muchu pa yega na tur habitante.
4. Religion: retroseso of purifikashon?
Pa pueblo di Krsou, religion tabata semper masha importante i no por nenga ku te ainda t'asina, ounke ku religion no ta determin asina tantu mas e sistema di bida di nos hendenan.
Tempu ku pobresa ekstremo tabata reina i no tabatin asina tantu...”
|
|
11 |
 |
“...prinsipalmente maestronan di skolnan katliko, bon intenshon i ku kier mira mas partisipashon ta lanta nan mes sindikato, ku no ta logra muchu akohida, pero ku lo por bira un forsa grandi riba su mes. Tenshon den mundu di enseansa tin bes ta bai asina haltu, ku ta wlga i despues kos ta bai result te dilanti di mesa brd serka hues, ku ta duna SITEK rason ku nan a wlga.
Engeneral por bisa ku sindikatonan a bira hopi mas serio. No ta trata solamente di buska oumentu di salario, kondishonnan faborabel laboral tambe ta haa atenshon. Tin momentu ku tur sindikato huntu ta sinta na mesa i diskut asuntunan di interes komun. Union sinembargo mas struktural ainda ta hopi leu i lo dura basta prom ku yega asina leu.
A.B.V.O. e sindikato di mtenarnan tambe konos kambionan radikal. No ta fsil asina pa nan wlga, ma e ta sosed ora no tin salida. Ta difsil pa logra muchu kos den tempu di berans i asina dirigentenan ta logra ku trahadnan di gobirnu tambe ta asept pa entreg ora kos ta difsil. Nan ta prd un areglo...”
|
|