Your search within this document for 'konfiansa' OR 'propio' resulted in 30 matching pages.

You can restrict your results by searching for konfiansa AND propio.
 
1

“...Rmer, Amado Krsou den Siglo XX, Desaroyo di un pueblo of tragedia? Produkshon propio ISBN 99904-0-125-X Klave: Historia (Korsou) Layout : Winsel E. Peney Prom edishon: yiin 1997 1997 Amado Rmer Derecho reserv. No ta permit multiplik, warda den ningn forma outomatis of publik den un of otro forma sea elektrniko, mekniko, pa fotokopia, grab of di kualkier otro manera, nada di e publikashon ak sin permit adelant di e editor. ISBN 99904-0-1 25-X...”
2

“...total di m.o.m. 140.000 nos ta haa un komunidat hopi diferensha pa motibu di nashonalidat (un 50 asina), di rasa, di status sosial i ekonmiko i di masha poko reflekshon krtiko di su mes. Un bida ku ta asept tur kos manera e ta bini, sin problema, sin buska di kon ni nada. Asina ta i no tin pakiko diskut ni buska problema. Mas fasilidat, pasobra ta un isla chik di un par di kilometer kuadr, poko hende relativamente, un pueblo ser den su mes i brdadero isla pa su estado geogrfiko, pa su idioma propio i pa su falta di kontakto ntimo ku mundu eksterior, kontakto ekonmiko si tin hopi ku henter mundu. Un haf magnfiko ku hopi hende ta envidia, ta pone nos den kontakto ku mundu henter i nos hendenan tin fasilidat pa komunik na diferente idioma, pero no ta pasa djei. Kumpra bende, hasi sn. Pero drenta alma di nos pueblo, ta muchu mas difsil pa no bisa imposibel. Tg e pueblo su mente ta hopi habr i e ta djin fsil ora e sali for di Korsou drenta mundu grandi. Na kas si ta diferente. E idioma di nos...”
3

“...Nederland un entrevista, ku a pronostik susesonan ku lo bini. Tur hende a hari, sin kier a kere, ni mira. Na aa 1964 un profesor di Universidat di Ro Piedras na Puerto Rico den su estudio di situashon poltiko den Caribe a pega riba estudio di Korsou i for di e loke nos ta propon aki el a deklar di a kumins komprend algu di Korsou. Ta parse ku pa studia nos, bo mester ta djaden. Ma poko ta tribi di ekspon nan ideanan pa no trapa riba pia di otro ni ofend otro. E idea ak a stroba desaroyo di un krtika propio sano i konstruktivo i ta eksig un kambio radikal si nos kier progresa i konta. Esaki ta un relato of estudio rpido pa yuda nos bira mas krtiko di nos mes. Pa duna studiosonan oportunidat kisas pa kritik e estudio ak, rechas' si ta nesesario i bini despues ku un berdadero estudio deten di loke nos ta ekspon. Nos kier kontribu na avanse di nos pueblo evitando e malunan ku a pasa of ta pasando i buska e kaminda berdadero di progreso. No ta e idea di publik historia di Korsou den siglo 20. Esei lo...”
4

“... Tur, sea blanku f di kol, ta sintinan mes "Yu di Krsou". Un seal di esei ta uso di e lenga papiamentu. Kasi tur ta usa papiamentu tur kaminda pa komunik ku otro. Tin papiamentu di Hudiu ku ta un papiamentu ku hopi palabra propio i ekspreshon di e grupo mes. Otro manera desendiente di hulandesnan ku a keda ku algu di e loke nan ta konsider gloria di ta "kolonisador" ta usa na kas e lenga hulandes pero tambe papiamentu. Pueblo simpel ta papia su mes idioma tur kaminda, pero na momentunan solm, manera kualke selebrashon e ta blter pa spa. Masha hopi spich nos a tende na mucha na idioma spa. Pa bida kultural esaki tabatin su konsekuensha hopi grandi i pueblo tin manera poko apresio pa e loke ta mas di dje ku kualke otro kos. Ku kresementu di e apresio pa loke ta propio lo bai krese apresio pa papiamentu te ku nos ta bin haa eskritor, na basta gran kantidat, na nos mes idioma. E falta di apresio nos lo bin mira tambe di unda, enparte porlomnos, e ta bini. Apesar di tur integrashon komo "yu...”
5

“...negoshi di prenda i oloshi). Ku sobrekama riba skouru nan ta pasa den kaya bende nan produkto, pero nan ta spar i poko poko ta turna ofer basta di e poko negoshinan di pueblo pa despues bira gran komersiante. E grupo ak tambe ta keda kompletamente aisl riba nan mes. Nan ta logra despues drenta e sitionan di komersio chik manera Kaya Grandi na Otrobanda i riba Dmpel na Punda. Un poblashon ant totalmente desintegr i un poblashon hopi redus ta trese kun konsekuenshanan grave pa nos Krsou. Idioma propio: PAPIAMENTU Maske kon part e hendenan ta, pasobra e grado di rekonosementu sosial ta depend di nan kol i tambe enparte porlomnos di nan religion, tg den otro aspekto pueblo ta demostr un unidat basta grandi manera nos a indik. Lenga papiamentu ta yuda hopi den esei. Por nota ku na skol katliko, ku ta e gran mayoria, maske algu di diferensha di kol ta kos ku ta tee kuenta kun, hopi bia ta e aspekto finansiero ta trese distanshamentu: skol di plaka i skol di pomada. Mintras ku den kultura di nos...”
6

“...tur hulandes. Hendenan di pueblo ku algu mas di konosementu i instrukshon por yega na klrk f algu mas. Tin yu di Krsou prinsipalmente desendiente di hulandesnan ku ta haa puestonan mas ay f porlomnos di famianan mas konos. Konseho Kolonial (Koloniale Raad) ta den man di hende di sosiedat. Kier men ant ku ningn yu di pueblo simpel no ta turna parti. Esnan den Konseho Kolonial no tin muchu poder tampoko. Pero ta grita kontra Hulanda i eksig kada bes mas tantu, prinsipalmente si ta kumbin e grupo propio, ta kos ku bo ta tende henter ora. Sal direktamente na defensa di poblashon total di Krsou ta otro kos. Prinsipalmente den asuntu di igualdat den enseansa ta hopi bia un problema i Koloniale Raad ta kontra di supsidio pa skolnan priv. Sierto nmber ta bini bk kontinuamente den Raad, manera Statius Muller, Lansberg, Schotborgh, Winkel, Beaujon, Haseth, Sutherland, etc. Poko ta e nmber di hudiu ku mas bien ta keda riba tereno di komersio i despues banko. Mester bisa si, ku miembronan no ta gana...”
7

“...kambio di sistema kolonial, nos ta bin haa oumento di e grupo awor di pueblo mes. Nan ta tantu den regionnan mas ariba (di e lite menshon, esta di famianan ku "nmber", komo den e regionnan mas abou ku ta bai formando nan mes den Volksbond i den trabou poltiko. Huntu ku Mensing, Zeppenfeldt, Boomgaard, Ellis, nos ta haa awor Sprockel, Kroon etc. Algn di e personanan ak sigur tabatin influensha grandi. Maske ta klero tabata pone nan na kabes di diferente organisashon tabata hendenan di total konfiansa i semper e mes hendenan. Den misa tambe nan tin un lug privilegi i ta nan ta karga shelu (palio bou di kual Santsimo Sakramentu ta pasa durante proseshon), ta nan ta karga bela den proseshon etc. Ta di komprend ku den un situashon asina (algu di diskriminashon), bo por haa problema i basta grandi. Figuranan ku ta rebeldi kontra e dominio di parti di klero ta djin masonera. Di ak ta result pa Iglesia un problema ku ta krese ora ku hendenan bira finansieramente mas independiente, prin-sipalmente...”
8

“...e prom sinenan:"sine Wilhelmina" (sine na airu lber). Nos sistema di skol sinembargo ta konfirm notablemente e loke Paolo Freire ta yama "edukashon bankario", sin kasi nada di kreatividat ni di konsientisashon di un pueblo ku tantu tabatin nesesidat di un formashon den sentido sosial na e momentu ei. Kasi no tin chns pa desaroy e loke tin den bo mes. Ademas e sistema di aplik no solamente programa i sistema hulandes, ma e lenga hulandes komo vehkulo pa siansa, a stroba deskubrimentu di e alma propio kurasoleo. Un anotashon espesial ta meres AMBACHTSCHOOL SINT JOZEF,...”
9

“...instrukshon ku programa i lenga hulandes, no tin nada ku ta duna pueblo sintimentu pa su mes kosnan. E mucha no ta sia konos su balornan propio, apnas algu di su historia i su geografa, pero si e konos diferente pueblesito di Hulanda ku makambanan mes no sa di dje. Atrobe nos ta haa ku frateman ta trese un kambio chikitu: frater Realino ta skirbi un: geografa di Krsou i Karibe i un buki di "Plantkunde van Curaao" kaminda nos ta sia sikiera konos nos mata, flor i frutanan. Huntu ku esaki nos a remark kaba ku tin un total deskonosementu di formashon sosial (siensia ku ta apnas bo ta haa den mundu mes). Nos por bien bisa, ku den e tempu kolonial ak henter nos enseansa ta tremendamente kolonial, e pueblo ta sia algu si, pero pa "sirbi", un siansa pa usa despues pa gana pida pan, no tantu pa e "ta" algu i muchu mnos pa e "ta yu di Krsou". Su desaroyo propio e ta haa kasi eksklusivamente na skol serka religiosonan den sentido moral i religioso. 6. Organisashonnan di karakter sosial i kultural...”
10

“...mes idioma. Ora algn kier pensa pa nan mes i disid, nan ta haa nan ku problema ku e grupo i asina poko poko St. Thomaskring a prd forsa i a keda redus na un grupo di hende hmber ku un bia pa aa ta tee un retrt. (e) Formashon kultural pa e masa di pueblo? Esaki ta algu ineksistente a no ser ku nos yama e korantnan i e trabou di Volksbond i algn klup deportivo ku ta lanta, formashon di masa. Wl manera semper, tin hende ku ta skirbi poesia i hasta novela, pero pa bisa ku tin atenshon pa e kultura propio ta masha poko. Estudio apnas tin riba algu di historia i manera nos a indik buki di skol di geografa i botnika lokal, pero e parti di flklor ku tamb i kimamentu di huda ta kos ku hende "eduk" no ta hasi, ta kos di pagano. Di mes ta parse ku e pueblo no tin muchu kos di balor, e no ta apresi su mes kosnan tampoko, pasobra "kiko por tin di balor ku no ta hulandes". Tg nos ta mira ku e pueblo tin i kier manten su identidat di algn manera: su idioma papiamentu i su muzik. Masha natural ta pa skucha...”
11

“...Pl de Lima etc. Ma Krsou ta chikitu i asina su msikonan no tin muchu chns di traha nmber. Piano, fi, saksofon, klarint, flit ta instrumentonan ku bo ta mira tur kaminda; naturalmente den pueblo tin kuarta i maraka ku bongo f tamb, wiri i raspu ta kos mas bien pa fiesta di pueblo i no di saln. Maske mester rekonos ku kos propio tin poko apresio tg den e aspekto kultural nos ta bai haa chns i loke a yuda mash pa saka talentonan af sin duda tabata Teatro Brion. (f) Stichting Teatro Brion. Teatro Brion ta keda tras di Hotel Amerikano i kas di Obispu. Pa desaroyo kultural den e tempu aki Iglesia sigur a hasi hopi esfuerso. No tabatin komprendementu pa e ekspreshonnan propio manera fiesta di tamb, ku tabata mas bien kos "pagano" f kustumbernan baho, pa lanta sensualidat i desechable. Tur aa na skol sa tin akto kultural i na Habaai, na e skol famoso tin "velada". Den aanan binti na kolegio Santo Tomas, tin komedia tantu di skol mes komo di Thomaskring. Esakinan tabata turna lug den un saln grandi...”
12

“...sentido di antianisashon ta kumins den enseansa mes tambe, ounke na eskala mnimo. Frater Realino ta esun ku ta kumins sia nos kosnan di nos mes tera i region na lug di kosnan di Hulanda. E ta skirbi un buki di geografa "Aardrijkskunde van Curaao" i mas despues "Plantkunde" ku tur nos flora. Formashon di nos pueblo ant a pesar di tur kambio poltiko ku a kumins, apnas ta mira un prinsipio di lokalisashon pa no bisa di antianisashon. Asina nos ta kokoch riba dos pia: poder poltiko mester bira algu propio, pero formashon ta keda sistema kompletamente strao pa nos hendenan. Te awe por bisa ku e situashon ak tin nos mar. 6. Organisashonnan sosial i kultural na gran kantidat Progreso ekonmiko i desaroyo di enseansa ta indispensabel pa desaroyo total di un pueblo, no ta di straa ant ku nos ta bai drenta un tempu di masha hopi aktividat. Un aktividat dirig direktamente riba progreso di pueblo mes den su totalidat. No por bisa ku aktividat poltiko a trese esei, ma mas bien aktividat poltiko a bini komo...”
13

“...73 Radio Ta otro modernismo ku ta konkist pueblo. Diferente hulandes ku di un f otro manera a keda peg sin por bolbe Hulanda i otro ku a hui pa e invasor aleman, tur ta yuda pa eleva kultura di nos pueblo. Nos mes hendenan tambe ta trata na trese bk balornan propio manera p.e. e maestra di skol Nilda Pinto ku na radio ta konta kuenta di Nanzi ku el a rekopil den pueblo mes. Elias, Max Tak i Johan Hartog tur ta hende ku sigur a kontribu na pone pueblo den kontakto ku ekspreshonnan kultural, djis pa nombra un par. Meskos ku algun di nos mes hendenan ku ta manera nan ta lanta for di soo. Di otro banda e apresio pa nos mes herensha folklriko ta kumins lanta kabes. Hasta di tamb hendenan no tin tantu miedu mas, maske ku e aseptashon mas grandi ta bini hopi despues. Moralidat problema grandi Nos no por laga di mustra riba algu ku sigur tabatin un influensha grandi robes den nos pueblo. Presisamente durante e di dos guera mundial moralidat a haa su mes konfront ku un desaroyo fatal pa nos hendenan...”
14

“...dominio ku kompania tin riba tur kos. Tin sirtamente un divishon bon mark den pueblo entre e masa humilde i e masa obrero, proletario. Pero e pueblo (e masa humilde) i den su gran mayora hende muh, ainda ta forma e parti ku ta asept religion i religiosonan siegamente i den nan no tin sintimentu di rebelda. Pueblo en general despues di elekshon ta warda riba algu, ma e mes no sa kiko. Ta tempu pa un "profeta" lanta den pueblo. Un hende ku lo por mustra riba e posibel rekuperashon di su propio balornan i su propio identidat, ku e ta bai prdiendo mas i mas. Awor mr. dr. Moiss Frumencio Da Costa Gomez, kende ya a demostr su kapasidat tantu intelektual, komo di luchado pa pueblo ta haa su chns. E ta komprend ku su oportunidat ta present. E kier bai mustra pueblo ku e mes, nas di kuna humilde, tin algu pa ofres su pueblo. Su ideal for di hben tabata libertat di su mes pueblo, e pueblo mester bai disid pa su mes. "Outonomia" ta loke e ta papia di dje. Den e partido (Partido Catlico Curasoleo), den...”
15

“...dispars den N.V.P. Relashon ku Hulanda i otro islanan Mester para ketu un ratu pa mira e kontaktonan i relashonnan entre partidonan di Krsou i di e otro islanan. Na Hulanda ta disid ku partishon di puestonan den Staten lo mester ta a base paritario entre Krsou i Aruba, esta 8-8. E famoso "ocho ocho" mester tee Rubianonan kontentu, pasobra Henny Eman di Arubaanse Volkspartij (A.V.P.) ta di opinion ku Aruba ta muchu bou di gara i dominio di Krsou, nan ta un pueblo di m.o.m. 40 mil habitante, ku nan propio ekonomia ku tambe ta drif riba zeta (Esso tin su refinera LAGO na San Nicolas) asina ta ku nan por ta bas den nan mes kas. Gomez mester tuma den maske e mes ta prefer 12 8 ya ku Krsou tin kasi dbel kantidat di habitante. Pa sigur su posishon den Staten e mester buska koalishon ku partido di Ernn i Antia tin un staten ku ocho representante di Krsou i ocho di Aruba. Un koalishon ku un f otro partido di Aruba ta un nesesidat. Aki por mira e problema grandi di partishon di miembro a base di "isla"...”
16

“...di kunuku a kumins kere den nan mes un ratu. Gomez ta e "profeta" pero tambe e ta bira un "dolo", te hasta hende ta yama nan mes "gomista". Tg e kibramentu ku tradishon i para riba su mes, ainda no ta duna muchu speransa. Despues di un viktoria grandi, Gomez ku su partido ta bai prd un elekshon, ku lo manda un otro dirigente bai firma un situashon poltiko i estatal nobo na Hulanda. Esaki ta pone e pueblo kumins duda den su mes atrobe. E idea ku "nan mes no por" ta bolbe lanta. Pueblo ta prd konfiansa den su mes. Propaganda poltiko ta mustra riba e faktor "kol" hopi bia. Pero "blanku" ta sigui atra, maske bo a sinti nan peso riba bo lomba. Un chns mas tin ora ku den Statuut asept ku kada isla lo mester gobern su mes, ku su mes parlamento chik, su eilandsraad. Tambe ta asept ku e asuntu di "ocho ocho" (ocho asiento den staten pa Krsou i ocho pa Aruba) no por sigui i ta bini na su lug un repartishon di asiento ku ta duna Krsou 12 i Aruba 8, pero pa Aruba ta eilandsraad di Aruba ta disid tg...”
17

“...pasado. E temporada ak ta un pgina skur pa Iglesia katliko, ku mih lubid, no tantu pasobra a bini e kambio ei, ku sigur pa Iglesia mes ta un adelanto, pero pa e kontroversia ku ta lanta i ta divid hende den Iglesia mes. Por bisa ku Iglesia semper a keda un poko leu, apart di bida ntimo di nos hendenan. Tabatin regla ku ta parse mas bien algu burokrtiko, mnos adapt na nos mentalidat. P'esei mes hendenan tabata biba un bida, nos por bisa dbel, un bida segn leinan di Iglesia den misa i otro mas propio, ku su mes deboshonnan na kas ku su mes alt i su santunan, orashonnan etc. Iglesia ta hasi hopi trabou edukativo, pero manera a indik tur skol ta sigui tur sorto di "Ot en Sien" ku no ta adapt na mentalidat di pueblo, meskos na skolnan katliko, e formashon ant ta un poko un vrnis. Apresio pa obranan di benefisensia di Iglesia t'ei, pero tin mnos mester di dje awor. Bishita na kas di hende a disminu hopi (poblashon a krese i kantidat di saserdote no ta krese na igual proporshon) i e konosementu...”
18

“... No solamente skolnan ta oument konsiderablemente (poblashon ta krese), skolnan sekundario tambe ta oument drstikamente. E mandamentu di mucha Hulanda ku beka, ta un programa ku ta bai duna resultado den poko tempu. Hbennan mih form, ku mas konosementu ta kumins bini bek na fin di aanan sinkuenta i ta yena skol komo maestro i dosente, ta kumins traha komo trahad sosial, ta atend enfermonan etc. etc. Pero tambe tin otro kambio mes importante i esei ta e adaptashon di material edukativo na nos propio bida. Ya no ta frater Realino par su so mas,...”
19

“...104 ma otronan manera frateman Martinus, Gualbert, Serapio i Amoldo ta fiha atenshon riba kosnan di pueblo mes. Ademas otro maestronan hulandes manera Verstappen, van Noort etc. ta tuma inisiativa pa adaptashon den diferente vak ku tekstonan propio. Ta un lstima wl, ku papiamentu mes, e idioma nativo no ta haa e atenshon ni rekonosementu deb. Loke ta sosod na skolnan awor ta algu ku no por keda sin su efekto saludabel. Pueblo, nos muchanan mes, ta kumins sinti nan propio balor mas tantu, "nan mes kosnan" tambe ta "kos di sia". Nos shimaruku, fruta di knter di kaminda na kunuku, tin mes f mas balor pa su kantidat di vitamina C, ku otro frutanan manera anasa f apelsina. Maske ta un poko rekonosementu mas ta kria pa loke ta propio. Asina por prepar pa un futuro, pa un kambio sikiera, un maan diferente. Sinembargo mester bolbe ripit aki, ku e formashon di adulto ta algu deskonos, e formashon direktamente den sentido sosial, fuera di e tiki ku "Kursiyonan di Kristiandat" por ofres no tin ainda...”
20

“...n di derecho, ma mas bien ta hendenan ku ta trata pa hasi algu pa employnan i pa nan por pasa ratunan agradabel, kumpra kos barata i ta yuda den sierto akshonnan kultural general i deporte. Volksbond ta kabando kasi na nada, apnas nan tin e korant La Union, nan setr pa kaso di morto i e kasnan den Volksbondstraat i na Juan Domingo, ku ta bai pasa over pa doonan poko-poko. Pa sindikatonan yega na un kontrato kolektivo ta sumamente difsil, ya ku ta dos sindikato tin tur kaminda i kada un ku su propio interes poltiko. P'esei mes ta trata tur kaminda pa elimin e kontrinkante. Esnan ku ta probech ta e empresanan, ku no tin di enfrent dos grupo i ta prefer di laga nan dos bringa otro i sinta warda resultado. Mientrastantu areglonan ta sigui manera nan ta. Iglesia i organisashonnan sosial Despues ku mons. Zeppenfeldt retir komo obispu i Holterman sinta, e interes di Iglesia ta krese pa e situashon obrero tambe. Ta present un okashon, despues ku lanta ofisialmente Credit Unionnan, ku ya tabata...”