1 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/01/05/00002/AA00000105_00002_00018thm.jpg) |
“...yega kas mi n ke tun pruga den su karson. Laga di ta sinta piki pieu. Den kunuku i den mondi sa tin vruminga grandi ku yama badjaga.
Ora pwis mira su pianan, e tin ku baha su ala. Un ekspreshon di ofensa ta: Mi n sa ki patu a brui e (mi no konose su sail). E pober kriaturanan a keda manera para sin nshi (sin kuido, sin kas o hende pa mira nan), Hende ku pie lora (pia ku ta tira paden). Nanzi koko ta un insekto di kol Iila-shInishi ku ta biba bou di pieda kaminda tin frialdat.
Literatura
Prosa i poesia Estrofa (kuplt), verso Terseto, kuarteto, soneto Allterashon, korida Rima, ritmo Verso liber, asonansia
Literatura oral i artlstiko Sinnimo, neologismo
Komposishon, ensayo Humoresk, kuenta kbrtiku Novela, biografa Kuenta di Nanzi
16...”
|
|
2 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/01/05/00002/AA00000105_00002_00019thm.jpg) |
“...Arte di palabra subhetivo Homnimo, palabra arkaiko
Arte di palabra obhetivo Eskritor, poeta, novelista.
Ta difisil pa duna un diferensha eksakto entre prosa i poesia, pasobra tin prosa potiko yen di ritmo; tin tambe poesia ku parse prosa, sin rima ni ritmo. Un estrofa ta konsisti di dos o mas verso. Un soneto ta konsisti di djeskuater verso, parti generalmente den un seksteto i un oktava. Rima inisial ta aliterashon. Si dos verso di un poema ta kore pasa den otro sin pousa, nos ta yama esei un korida.
Asonansia ta ora dos palabra na final di dos verso ta rima den nan vokalnan. Na skol nos ta traha komposishon, pero ora un komposi-shon ta na un nivel mas altu e ta un ensayo. Un humorsk ta un kuenta mash krtiku, ku intenshon di diberti e lektor. Tin hende ta konsidera nan bida asina importante ku nan ta skibi nan outobiogra-fia. E kuentanan di Nanzi a origin na Afrika.
Nos ta parti nos literatura den dos parti, esta literatura oral (kuentanan di tradishon ku a pasa di boka pa boka), i literatura...”
|
|
3 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/01/05/00002/AA00000105_00002_00026thm.jpg) |
“...Barba tin mina di wama. Inglesnan a haa koper i manganesia tras di Zjeremi, pero e kantidat tabata muchu poko pa bira benefi-sioso.
Den Tower of London tin e hoyanan di Korona. Un di nan, e korona di rei George VI tin 3200 djamanta i perla. Antes den un hanchi di Punda tabatin un brchi ku ta bisa: Ak¡ ta kumpra oro bleu. Na Italia ta haa hopi alabaster.
Tin plaka di oro, di plata i di koper. No mira koper lombra, kere ku ta oro. Heru mes ta gasta, krda hende. Oro di binti-kuater kilate ta oro puru. E hmber ei tin mina di plaka (hopi). Porselana di Svres ta konosi rnt mundu. Eksamen ta den kurpa; nos mester studia ku stal ta bula. Un blekeru ta uza staa pa soldr i traha wea ku trepochi di bieki.
Ku un heru dl la sapat ta frega hilchi di sapatu pe lombra. Petroii a mata hopi pisk den nos haf. Den un imprenta nan sa uza chumbu. Un estatua di brns. Na Ruba de bes en kuando nan por haa algn pipita chik di oro den tempu ku awa yobe i roi ta kore. E djentenan grandi di olefante ta di ivor ku nan...”
|
|
4 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/01/05/00002/AA00000105_00002_00031thm.jpg) |
“...Para un pinga (no tabata falta nada). Piedi bos ta hacha di pieda ku antes indjannan a uza.
Kana den awa I keda papa muh. Kalor ta mata (ta hasi mash kalor). Si tin un slrkulo grandi rond di luna, nos ta bisa ku luna ta karg, loke ta nifik ku por spera awaseru. Un mucha lih manera welek (rpido). Tabata djis un huma di awa pa baha stf. Kore guil (pasa den mal tempu).
Si shelu pinta kor atardi, kasi sigur no tin awaseru su manis. Bienti awa ta e bientu fresku ku tin djis prom ku awa kai. Den su poesia Ata nubia Joseph Sickman Corsen a deskribi e nubianan karg di awa, ku ta priminti awaseru, pero ku ta bai basha nan rikesa pa pisk den laman. Awa a bai largu: keda sin kai durante hopi tempu.
Awa di atardi no sa muha kabritu (prudensia ta evita problema o des-grasia). Awi yobe ta mas dushi ku awi pos. Bienti kuaresma o bientu di seka maishi ta bientu fuerte den luna di mart. Solo fuerte sin bientu ta solo di guma.
Kue solo: sinta den solo pa kenta kurpa. Mainta trempan o atardi ta hasi fresku...”
|
|
5 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/01/05/00002/AA00000105_00002_00061thm.jpg) |
“...grandi burusi chik
ankr pikinini
grueso apa
generoso liberal egosta
gosa diberti sufri
saborea pasa malu
gana logra perd
shrta
gera pleltu pas
bringamentu pelea
hunta. uni kita
djoin los
konopa plama
pega
hisa lanta baha
eleva sub
hopi kantidat Krenchi
mash poko
muchu tiki
yen skars
aa
hinka pusha saka
mete ranka
hende (ku kuch)
ino6ente kastb inmoral
puru sushi
limpi porko
birtuoso degener
irita kishiki freska
tuzji suavisa
tenta pasifik
eksita trankilis
molostia
59...”
|
|
6 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/01/05/00002/AA00000105_00002_00062thm.jpg) |
“...insolente
khta
kome
kontentu
kontest
karo
kapricho
kompashon
korumpi
konekta
limpi
limita
Impertinente
nbeskp
fresku
haster
lanta
muf
hala
guli
hala
ocha
fretu
monona
kremench
alegre
responde
kostoso
kier
pretenshon
lokura
duele
simpata
demoralls
da
pega
kombina
djoin
puru
nchi
redusi
mar
kontrae
respetuoso
refina
eduka
pone
pega
mete
yuna
pasa hamber
tristu
puntra
barata
regala
opinion
konvikshon
odio
despresio
krueldat
antipatia
reforma
purifik
separa
kibra
deskohekt
los
kita
perkl
sushi
infinito sin limite
60...”
|
|
7 |
![](https://dcdp.uoc.cw/content/AA/00/00/01/05/00002/AA00000105_00002_00068thm.jpg) |
“...e)
Ki mi tin kunes (ku es)
E ta di dje (di e)
El a bisami (e a)
10. Pagatinu!
Mi n ta bai (aki o so a kai af di no).
Ayera mi n kome (mi no a) (den e kaso aki o i a a kai af.
11. Ele
Si tin dos komplemento (direkto ku indirekto) nos por uza ele (aki l ta DRENTA ENTRE DOS E PA FLUIDES(.
Ma bisa Djo e notisia (Djo ta n, notisia ta e otro kompletamen-to). Ke men ku aki nos por uza: Ma bisele.
Pero no por uza Ma mirele. (aki tin un komplemento so. Ken men ku mester bisa Ma mire.
Nota: Den kaso di poesia naturalmente e poeta tin su lisensia poti-ko pa uza ele, pa mantene ritmo. Komo regla sinembargo ta bon si nos uza ele nikamente den kaso ku tin dos komplemento.
12. Den pronunsiashon di aki ta zona djaki
d¡ awe ta zona djawe
di aden ta zona djaden.
66...”
|
|