1 |
 |
“...kurashi di hrta didia kla den un pakus na Punda. Esun ku no studia i prepara pa despues lo tin un futuro skur. Un skuridat kompletu ta skur manera den bariki baka.
Pober Nonato no ta ni sombra di loke e tabata. Elenita tin miedu di su sombra (mash miedu). Ta parse ku luna yen ta buta enamoradonan merma. Solo ku sali trempan ta drenta trempan (esun ku abuza di su hubentut lo bira bieu prom ku su tempu). Porfin Toni su strea tariba (kos ta bai bon pe o e tin sueltu). Ora sola baha, pero djis un krenchi klaridat keda, ta sukuritu (skuritu).
Hala un lusafe pa sende un bela. Bientu no ta paga un lanternu. Pega un kas na kandela. No tin huma sin kandela. Un vlandam di kandela ta un kandela grandi. Un bela peg den un kndila. Su lampi ta yen (e ta ka). Si bo waya un kandela di karbon den konf, hopi spat di kandela ta salta foi dje.
Ora klaridat kumins mengua, ora sombranan ta drumi tur nan largui kurpa, ora prom strea lombra na shelu, e kriaturanan di den dia ta dispars, i esunnan di anochi ta kumins...”
|
|
2 |
 |
“...libri morto, lo mi tei mane bolo (si mi no ta malu o morto). Ku dos bar di karta muhenan sa hunga bon kun (karton). Riba kada karton ta plak tres karta di esun bar, i ta saka karta di e otro bar. Esun ku kompleta su karton (tres karta) ta gana. Korsou ta bon madrasa, mal mama.
Mira bon e ta bini (kasi sigur e ta bini). Hende bon ta hende di bon famia, di bon sal, ku titulo, ku plaka. Dios duna bo yu bon kama (bon parto). Awe mi ta di bon; mi repi briyechi a proksim. Mucha maluku ta krepchi o un krenchi malditu. Awor ku astronoutanan a yega luna, hende hmber tambe por haa mali luna!
Ora kos ta fututu pa bo, bo por bisa ku kos ta mas malu ku shete. Un persona mal mand no ta komplasiente o servisial. Lepra nan sa yama mal malu. Un dokter di kabes a yega di bisa na televishon ku den Montekristu no tin hende loko pero hende malu. Bon hasi ta mal pag, meskos ku Danki di mundu ta pishi di yewa. Bo tin bon tempu (parse ku bo n tin nadi hasi).
Tempu malu, prikichi ta kome achi (den nesesidat bo ta kome...”
|
|
3 |
 |
“...fresku i kabish den un stul di sosiegu. Spierta mardug grandi.
Esun ku no lanta na tempu, a perde arlba (perde San Guan). Laga di ta soa ignt i enfrent realidat di bida. Nan ta pretende ku mester tee dede di pia di un persona ku ta papia den soo, pa e sigui papia tur su sekreto. Za mahbk: ronka duru. Kuantu be nos a tende un hende bisa ku henter anochi e no a sera wowo, ma ta impusibel pa keda lant riba kama durante ocho ora o mas. Morto na soo (soo profundo).
Un madoho (sleim) di soo ta djis un krenchi soo. Si bo kore un kaminda largu den outo, mientras un bientu fresku ta supla, bo ta maria i pega soo. Drumi saka soo despues di un fiesta ku a kaba te den mardug. Drumi te ole stinki: drumi di mas. Mainta nos ta laba kara, sp'ula boka, skeiru djente, dal un bao. Ya no ta seka ku klechi mas, pero ku serbeti mondongo. Por drumi bokabou, pechariba, di banda o sambchi.
Hanchi Bao ta e nomber papiamentu di Kuiperstraat. Un bao di pa-lomba bo ta haa seka un hasid di bra. Barbero ta uza nabaha; nos...”
|
|
4 |
 |
“...ta yena ku awa pasobra e tin un buraku. Kore guil (pasa den mal tempu, pasa den skual). Bai laman (bai na-bega).
------------------------
Sinnimo, homnimo, antnimo
Blo
Blo bashl (plan bar).
Yanshi no ke dunami un blo (un luf, un chns).
Ta blo si bo kaba bo trabou trempan (solamente).
Weis a blo riba mi (reis di golpi, di ripiente).
E mucha ta kana blo sun (kompletamente).
Bo ta blo papia pantomina (konstantemente).
Djis
Djis akl Manuel ta yega (pronto).
Te djis (akl). (te pronto).
Ta djis un krenchi loko e ta (mash nada).-Djis mira e asuntu akl pa mi (rpidamente).
Ata, at
Ata! (ku aksent riba e prom silaba): Turna! (entregando algu).
Ata! (tur dos vokal ta zona un poko mas largu ku esun ariba: ekspreshon di sorpresa o sustu.
At: 1. Ata el a yega, ata e kos.
2. Ekspreshon di desepshon, asombro, sorpresa o admirashon. Tambe sa uza ata pa ekpresa sorpresa.
Drechi, derecho, derechitu
No buska mi drechi (no buska pa sa mi asuntu).
Drechi! (Ba buska, ba haa. Drechi!)
Un obrero mester konose su...”
|
|
5 |
 |
“...tabli strika ta un persona ku no tin ni dilanti ni patras.
Tizg ta ainda mas fuerte ku seku (mas o menos kueru ku wesu).
Un hende lesma ta un persona flaku i floho. Por uze tambe pa un persona tenchi i delikadu. Sa uza tenchi tambe pa e persona ku tin un miedu eksager pa e no bira ferkout, dal su dede o raska su kurpa. Lgud (di origen Haltianul) ta un persona seku, un tabli strika.
Gordo, yen, bash, mal yen, huda, ptptb
Si nos bisa ku un persona ta yen, esei ke men ku su kurpa ta bon
form i un krenchi gordo.
Gordo, en kambio, ya ta demostra ku un persona a pasa loke por kon-sidera normal pa su tamao.
Bash o mal bash ta implika ku e gordura ta duna apariensia flsiko poko deform. Mal yen (un huda mal yen) ta nifik ku e diferente partinan dl un persona su kurpa no ta na proporshon (pasobra muchanan, ora nan ta traha un huda, no ta paga tinu pa yena pia, man, pe-
chu i barika dje huda na proporshon).
Por uza pbtbpbt pa lodo, pero tambe ta un hende gordo ku su gordura ta kologa na su kurpa.
Maka...”
|
|
6 |
 |
“...armona
altura
amor
algu
bunta
bieu
boroto
bon
bisti
bro
babuk
56
akuerdo
konkordansia
elevashon
afekto
adorashon
kario
pashon
tiki
poko
krenchi
aa
nchi luls tur af
krekech
gast
mankaron
wabl
frot
babel
bochincha
bulul
beheit
korekto
presis
pone
hisa pone lanta buta
kurashi kai kai higra
konfundl tolondr boka abr zur
zorokloko
diskordia
bruashi
profundidat
odio
desprecio
avershon
rabia
nada
zupia
mahos
luangu
hoben
nobo
nobls
chabalitu
kietut
kalma
silensio
trankilidat
malu
da
kita
kobarde
tmido
sokete
na tinu
fresku
trankil...”
|
|
7 |
 |
“...grandi burusi chik
ankr pikinini
grueso apa
generoso liberal egosta
gosa diberti sufri
saborea pasa malu
gana logra perd
shrta
gera pleltu pas
bringamentu pelea
hunta. uni kita
djoin los
konopa plama
pega
hisa lanta baha
eleva sub
hopi kantidat Krenchi
mash poko
muchu tiki
yen skars
aa
hinka pusha saka
mete ranka
hende (ku kuch)
ino6ente kastb inmoral
puru sushi
limpi porko
birtuoso degener
irita kishiki freska
tuzji suavisa
tenta pasifik
eksita trankilis
molostia
59...”
|
|