Your search within this document for 'Lenga' OR 'manera' OR 'sentebibu' resulted in 42 matching pages.

You can restrict your results by searching for Lenga AND manera AND sentebibu.
 
1

“...Wordt niet uitgeleend Lektor: ta yega un kaminda ku mi mester sera brek. Maske kuantu gana mi tin di sigui. Maske kon pimp nos idioma ta di palabra i ekspreshon. No ku ma fada ni kansa. Ta djis un rosea mi ta kue, pa mi bolbe bati bai.Pasobra e kos aki a bira un bisio. Loke mi ke pidi ta esaki: No mira e trabou akl komo educacao ban-cario (un ekspreshon ku ma fia di Paulo Freire); si ba sinti sabor di nos idioma, anto sigui buska bo mes tambe. Bo tin tur derecho dl trata e obra akl na un manera krltlko. Ami lo ta gradisidu pesei. Bo sa mes bon ku mi ku nos por yega nos meta pa medio di interkambio di idea i pensamentu, aseptando nos tur dos su inkapasidat, flta i fayo, pero ku e deseo konstante di sia di otro. Unda bo ta kere ma haa sa e ekspreshon un hende na su winda winle? Seka mi muchanan na skol I I ora bo kere ku ba kansa, no perde kurashi ni kabes. Pasobra den e obranan di Antoine Maduro tin ainda un monton di tesoro ta wardabu. P.A.L. Pa mi raspdi wea: Tavio. Aa 1974 Imprenta V...”
2

“...i awa dl sueltu. Kosto di un artkulo ta loke ta su preis di faktura; loke e bal sa depende di e bended o e kumprad. Si un bended (empleado) den pakus puntrabu: Nada mas? outo-mtikamente e ta pusha e kontsta No den bo boka. Kumpramentu di bleki dobl o frus den tienda ta mash peligroso. Muebel di mahbk ta duradero. Tin komersiante ku kapasidat di bendebu porkeria lor den papel di selofan, tur esei ku un sonrisa simptiko riba nan kara. Di un hende asina ei nos por bisa ku e ta honrado i sinsero manera un bended di outo di segunda mano. Nogoshi ta nogoshi! Barata ta sali karu. Preis di galia flaku o preis di famia, baratiyo i likidashon ta ekspreshon ku ta sirbi di "bakoba pa makaku. Den un karniseria por kumpra lomito, muchacho, karni mul, bistek, higra, mondongo o un hapa di kabritu. Papel, ptlot, pen, envelp i buki tin di bende den librera. Un artlkulo por ta karu o kostoso (di hopi balor). Esun ku fia un artkulo i bende bou di preis, djis pa haa plaka, ta hasi habana. Anochi hopi hende...”
3

“...kambio, semper ta mahos. Lembelansa i chu-pad ta figura despresi. Fabor no sa ta perdl. Ku hopi plaka bo ta un homber riku, ku bon manera un kabayero. Un hende dl sano huisio no ta ekspone su bida na peliger. Hopi beheit pornada. Ainda tin hende ku e mal kustumber di huma sigaria ku kandela paden. No ta semper un kontrlbushon ta plaka; un eskritor por manda su kontribushon ora e entreg un artikuio na korant, sperando ku nan lo publike. Tin hende floho ku ta "gusta trabou mash, den e sentido ku nan ta gosa di para mira kon otro ta traha. Hasi algu bon, pa mi por yamabu Moda di aktua Un akshon, un gesto, un hasi Obra, prosede, nogosha Kibra o kumpli ku promesa Yuda, yudansa, asist na Broma, blf Desaroya, ekspone na Kontrlbui, koopera Entremete, mete pata Formalidat, buya, buya barata Lembelansa, chupad Favorese, un fabor Regla un asuntu Flha un preis Bon manera o komportashon Hasi esfuerso, bon o mal kustumber un esfuerso enbano, avisa 7...”
4

“...aktua. Tin be nos mester frsa bara, pa nos logra. Si bo mes pluwe, bo ta sinti mas satisfak-shon di bo esfuerso. Kanimi pa mi kanibo! (yudami pa mi yudabu). Un yangabashi tin boka grandi i masha formalidat, pero sin moda di muri. Tin mama di kas ku ta bati lingo, di moda ku banda di atardi nan ta morto kans. Bedaru, shon Fanfan, bedaru i ban ku kalma. Ta ki ansha bo tin? Bo parse shon Kochi Kayente. Hende floho manera kaka di mardug. Un muh chismeira ta gusta papia malu di otro hende. Si nan yamabu un buchi ponchi, esei no ta palabra di kario; nan ke men ku bo ta brutu, sushi i sin manera. Si bo sigui ku bo moda brutu, awor ta ay sawaka (lo bo kaba malu). Awor akl ta blo respt mi debebu (despues di kansela un kuenta o paga un debe). Tur kos na midl. Kada loko ku su teima. Un hende ku tin higra tin hopi brio. Si bo ta buska pa sa asuntu di otro hende, bo ta kinlklnter. Nan ta subi su lomba ki ora ku bo ke, pasobra e ta un sokete, un muska morto. Deseo kumpli ta bida largu. Dos hende enamor ta...”
5

“...dams, pa nan dunabu un stul (oportunidat di namora na kas). El a bin keha su mest (nesesidat) seka nos. Elisa tin ku puntra kaya pe kana (ku kabes sushi i ku masha delika-desa). Ken? Kenken pie wesu! Kada hende ku kumpra briychi ta karga speransa di gana premio may. Ta den kabes bo tin e kos ei (ta un deseo ku no por logra). Awe mi kabes no ta pa muzik (mi no tin gana di tende muzik). Tanten tin bida, tin speransa. No kenta Manchl su kabes ku un biaha pa Merka (no pone dese ku lokura). Odulio ta manera katibu kastig, shon rog (e mester traha sin sosiegu). No tin mas siegu ku esun ku n ke mira. Kurason kayente ta mata kaikai (sbpi pur ta sali slu). Es ku Dios ke: kontest riba Duelmi muchu bo pirde. Si un dams ta sinta aa largu den bentana, anhelando su prlnsipe azul yega, mester bise ku e barku di su prlnsipe no por nabega drenta te den su kaya i basha anker dilanti di su bentana. Un hmber ankr, un muh gordo Kambia kol (di rbia o spantu) Forma i kol Lila, ps, hel, berde Kor kim, blou kla Marn...”
6

“...hel ta bachi pretu na Boneiru. Mundu ta rond; esun ku tariba aw, tabow maan. Largu manera kuaresma. Gordo manera porko. Chup manera infrou den tempi sekura. Dochl ta kik largu bai (konstantemente). Awor akl ml stoma ta deleg (mi tin hamber). Kaminda kabuya ta mas deleg, ei e ta kibra. Esun ku sub altu, lo kai hundu. Mi ta kere bo palabra, pero si bo pone pretu riba blanku lo ta mih. Antes tabata kustumber di bisti na berde riba Dumingui rama. Ki tamao di flus i sapatu bo ta bisti? Hmber chikl ta un spiritu ku tamao dl un hende chlkl. Ta nifik anto ku ora polltlkonan ta papia di "hmber chikl, nan ta tradusiendo foi ulandes i papia bestialidat. Un mucha als ta un mucha fresku I sin manera. Ni ku bela di kol no pora hae. Berd hereb (pinda hereb). Hende muh sa rushi (ruzji) kara. Un hende ku parse pinda di un pipita ta un hende kurpa chikl. Un glas yen o na mitar. Blousa (torta) un hende su wowo. Blanku manera lechi. Bon mir e ekspreshon "neger stabachi ta un redundansia, meskos ku "djuku pretu...”
7

“...Union ta forsa. Outorisa un persona ta niflka dune e poder nesesario pa hasi algu. Si Manuel tin un bisikleta i e outorisa Carlos pa bai Punda ku e bisikleta, el a duna Carlos e poder pa uze. Meskos ku vruminga i maribomba, hende ta un ser sosial ku ta biba den grupo o komunldat. E mih gobiernu ta esun ku ta sia nos gobern nos mes kurpa. Kada Isla tin su gezaghebber. Den kampaa pa elekshon kada partido polltiko ta purba konvense pueblo na su manera. Ta bira tempu pa nos bai reunion pbliko di partidonan pa nos diberti i pasa un ratu agrada-bel, manera inglesnan ta bai Speakers Crner den Hyde Park, esta pa hari nan barika yen (to have a good laugh!). Den un pais chikitu un persona ta konta; den un lug grandi e ta un number. Te ainda kasamentu sivil mester turna lug prom ku kasamentu na misa. Mayora tin rason nikamente ora realmente mayora tin rason. Vota-mentu ta sekretu. Na 1863 sklabitut a keda aboil (klkdi libertat a bati). Korsou ta konsidera komo un parti autnomo di reino ulandes, pero...”
8

“...Na Ulanda nos tin un ministro plenipotensiario. Rei ta inviolabel. Miembronan di Staten i Eilantrat ta fiha presupuesto pa kada aa. Mala lenga a yama polis kach di gobiernu, pero su trabou ta mash interesante. Ademas dl esei e ta mantene rdu i protehe siudadanonan. Tin hues pa kaso sivil i pa kaso kriminal. Pena kapital no ta eksisti mas na Korsou. Esnan ku komete krimen grave ta pasa nan kastlgu den prizon na Kur Sp (hotel mirashelu). Ora tin dalmentu di outo, polis di trfiko ta hasi investigashon. Reshersnan no ta bisti uniform. Ken lo tira bista riba esnan ku ta tira bista riba nos? Nos tambe por bisa^Nos kas ta nos palasio, pasobra un polis no por drenta un hende su kas sin un permiso espesial. Nos tin tres Kdigo, esta Kdigo sivil, Kdigo dl komersio i Kdigo penal. Antes un hende por a vota ora e bira mndu (mayor di edat). Awor ak nan por vota ku djesocho aa. Un protagonista tin e papel prinsipal. Un dramaturgo ta skibi obra teatral (tragedia o komedia). Sigun nan ta pasa un pellkula...”
9

“...nan pa pbliko. Un aplouso ta manera blsamo sublime pa un aktor, aunke ta un kantidat di man bashl ta bati, haslendo ruido. Nan ta proyekta pellkula riba un pantaya. Hunga rl ta un ekspreshon relativamente nobo. Muzik tin un papel importante komo fondo den un pellkula. E grupo di "Thlia a kue hopi fama ku su diferente presentashonnan teatral. Hollywood ta konslder komo e paraso di arte sinematogrfiko. Sue-sia, snembargo, tabata e prom pas ku a revel e beyesa visual i emotivo dje di shete arte (arte sinematogrfiko). Un sineasta manera Ingmar Bergman a dune prestigio universal. Insekto i para Blenchl dornasol Anuanu (badjaga) Barbult, skarpion Maribomba, abeha Lisinbein (shen pia) Chincha, komehein Kalakaka matros, marsiano Muskita di laman Pruga,pieu Dalakochl, wimpiri Chonchorogal, chuchubi Para di misa, patu Kinikini, galia gueni Palabrua, prikichi, lora Flamingu, snepl, meuchi Souchi, samuro Pwis, abestrus Nanzi koko, sangura Mfl, totolika Sokle, Sabl manera sokle. Bula ku all manteka (hasi...”
10

“...(skibi mahos). Tiin un flor ku yama kam i gai. Biba den kouchi di palomba (kas chikitu i pert). Te ainda tin hende ta kere ku muskita di laman (muska grandi) ta trese notisia. Un muh ku ta bula kaya manera dalakochi tin pia largu i flaku. Mainta trempan den tempi awa tin masha wimpiri (lembelembe). Ora un kinikini ta bula pasa, kunukerunan ta grita: Kiu, kiu. Souchi ta un para pasahero. Na Kolombia tin hopi samuro ku ta kome bestia morto. Si un tata bisa ku su yunan ta manera samuro, ke men ku nan ta kome sin sobra nada. Antes den Parke Albertina, banda di Choloma, nan tabata kria abestrus. Komehein no ta bora drenta muebel di mahbk. Barbult ta bula na lampi te ora e klma su ala (esun ku prufi tras di peliger lo haa su desgrasia). Maribomba sanka pretu ta traha kas di lodo. Awe Keta ta manera skarpion dek (ku mal genio). E ta delikadu mane Reini; ni muska n por pasa bandi dje. Kakalaka matros ta plat i hanchu. Den tempu di awaseru hopi llsinbein ta sali. Poko aa pas Korsou tabata pimp di...”
11

“...kuenta mash krtiku, ku intenshon di diberti e lektor. Tin hende ta konsidera nan bida asina importante ku nan ta skibi nan outobiogra-fia. E kuentanan di Nanzi a origin na Afrika. Nos ta parti nos literatura den dos parti, esta literatura oral (kuentanan di tradishon ku a pasa di boka pa boka), i literatura artistiko. Joseph Sickman Corsen ta e prekursor di nos literatura na papiamentu. Dos palabra ta sinnimo ora nan tin mas o menos e mesun nifika-shon. Palabra nobo ku keda form, ta neologismo, manera bak¡. Si dos palabra tin e mesun zonidu pero ku nifikashon diferente den su konteksto, nan ta homnimo. Stelchi i "mesa di awa ta dos palabra arkaiko. Pa skibi un novela bo mester di dos gota di fantasia i un tinashi di energa. Movielist ta un palabra nobo pa e novelista ku ta skibi un novela espesialmente pa trahe na pellkula. Den istoria di nos literatura nos ta yama Lus Daal Rei di metfora, pasobra e figuranan ku el a krea den su poeslanan ta eksepsional-mente bunita. Den tknika di komposishon...”
12

“...laga lanta un kfeldu di n, dos o kuater boka. Yu di mas chiki ta mata mama. Mester p un yu ora e nase. Papel di bieu ta un ekstrakto foi registro di nasementu. E ekspreshon Shete serbt, un tafia ta uza pa e muh ku a haa yu ku diferente hmber. Manera su mama a pari (blo sunu). Si bo n tin mama, lo bo mama wela (bo mester adapta na sirkunstansha). Un burach den shap di ku su amigu: Bru, bebe rm, pasobra aworo den shelu ta blo lechi ku suku so nan ta dunabu; i si bo resulta den fiernu, bo n ta haa ni un pingue awa pa freska bo korokoro. Dia di tur difuntu hopi hende ta bishit santana. Bida eterna. Traha testament. Di kuna pa tumba. Weseis na Santa Rosa tabata mash konosi. Un animador na televlshon a yega di bisa: Mi ta gana mi bida ku sod di mi lenga. E kuminda dushi akl ta lanta morto foi santana. Gachi ta traha pa bibu ku morto, pe bini kla. Spi di mondongo ta Djo su bida largu. Bida i morto Kaminda mi lombrishi ta der Nase i muri Un kadaber Un kriatura resien nas Santana, kerkf, Beth Haim...”
13

“...garganta Bandi kara Wea di funchi Tabla di pechu Kabes abr Kurason moli o di pieda (duru) Ser di kurpa Stoma sushi Buskuchi dl pia Dal un kanti man Pie krps, pie flerchi Kome barika yen, barike seru Korokoro, kampana Mester kumpra korokoro pa bebe awa (bo mester sa di duna i tuma). Tin nanishi klmpi, di frnu, di tampa, di barbult. Na kada banda di nos garganta tin un wea di funchi. Kabes di tera ta Punta Kayon di Korsou. Si bo tin ser di kurpa, bo mester bebe prugashi o pasa un klest. Kampana a guli lenga. Nos ta drumi bokabou o pechariba. El a haa un moketa den su boki stoma. Yoshi a rabia te su sanger tabata hereb. Hala kurpa ku wlri (sobr di diferente bibida ku e shapero ta buta den un bter i bende pa hala kurpa). Un dje mannan (biahanan) akl bo ta dal bo dede. Un ynkuman ku masha labio (boka dushi). 20...”
14

“...Kabei kanfu ta kabei mal pel. Nos wesunan ta sirbi pa tres kos: nan ta duna nos kurpa su forma i forsa, nan ta protehe e partinan vital manera sesu, kurason i pulmn i nan ta forma un sosten pa nos mskulonan ku ta peg na nan. Un hende por ta defektuoso o mankaron. Ki diferensha tin entre fula puls i fula pols? Plancha i djente falsu. Na 1885 arkelogonan a deskubri karpachi dl un hende ku tabata pertenese na sivilisashon etrusko (mas o menos 500 aa prom ku Kristu) ku un set di djente di bestia bon peg den su kachete. Responsabilidat a keda riba bo lomba. E mucha muh ta kana kibra hep. Hopi hende sa planta mata den kustfa di nan kas. Mi amigu ta bibatrai lombi Dios (masha leu, den chokamata, den kul di mundu). Ba pika mi karni ku bo palabra di abuzu. Bon kabes: por sia bon Bon kurason: bon hende Mal kabes: tin mal sueltu Kurason di pieda: sin heful Kabes duru: no por sia bon Kurason chikl: masha sensibel Kabes bon: bon na tinu Kurason moli: bon di mas Kabes di pali maishi (vra-vra) Kurason...”
15

“...kurashi di hrta didia kla den un pakus na Punda. Esun ku no studia i prepara pa despues lo tin un futuro skur. Un skuridat kompletu ta skur manera den bariki baka. Pober Nonato no ta ni sombra di loke e tabata. Elenita tin miedu di su sombra (mash miedu). Ta parse ku luna yen ta buta enamoradonan merma. Solo ku sali trempan ta drenta trempan (esun ku abuza di su hubentut lo bira bieu prom ku su tempu). Porfin Toni su strea tariba (kos ta bai bon pe o e tin sueltu). Ora sola baha, pero djis un krenchi klaridat keda, ta sukuritu (skuritu). Hala un lusafe pa sende un bela. Bientu no ta paga un lanternu. Pega un kas na kandela. No tin huma sin kandela. Un vlandam di kandela ta un kandela grandi. Un bela peg den un kndila. Su lampi ta yen (e ta ka). Si bo waya un kandela di karbon den konf, hopi spat di kandela ta salta foi dje. Ora klaridat kumins mengua, ora sombranan ta drumi tur nan largui kurpa, ora prom strea lombra na shelu, e kriaturanan di den dia ta dispars, i esunnan di anochi ta...”
16

“...hende na kurason (odia). Tee amistat ku diabel, pa bo sa kiko ta pasa den fiernu. Amigu di mas stim ta kuch di matad (bo mes amigu ta kousabu dao). Nan dos ta biba manera pushi ku kach (pleitando konstantemente). Rabia, morde bo rabu! (maske kon bo rabia, no ta importami). Forma un shete por ocho (buska kestion, gera). Un hende ku trastu ta mas o menos un lembelensa (un chupad); su palabranan no ta di kurason. Ta un mandamentu grandi tin: Stima bo prhimo meskos ku bo mes. Amor berdadero ta: lubida bo mes den otro persona. Zundramentu no ta kibra wesu (no ta hasi dol). Bon kurason, mal kabes (bon hende pero sin sueltu). Danki di mundu ta pishi di yewa (mal danki ta pago di mundu). Djente blanku no ta kurason (no ta tur esnan ku hari ku bo ta apresiabu). Un mama kalakuna no ta stima ni kuida su yunan. Kaminda djente ranka, lenga no ta laga di pasa (bo ta keda krda un amor bieu). E no tin lei ku mi (e no ta gustami). Di malagradisidu fiernu ta yen. 23...”
17

“...Esun ku ta morde supla manera ratn ta trata ku boka dushi, chupa o lembe, pa gaa hende. Stima kos di mundu, ma no yanga kune (no pega bo kurason na kos di mundu). Mester pordona setente be shete be. Un kadena di ankra barku no ta pa ankra ningn barku, pero un kadena grandi di oro ku antes muhnan tabata bisti. Por krta glas ku djamanta. Ku tera bibu (un sorto di klei) sa traha poron i wea. Na Santa Barba tin mina di wama. Inglesnan a haa koper i manganesia tras di Zjeremi, pero e kantidat tabata muchu poko pa bira benefi-sioso. Den Tower of London tin e hoyanan di Korona. Un di nan, e korona di rei George VI tin 3200 djamanta i perla. Antes den un hanchi di Punda tabatin un brchi ku ta bisa: Ak¡ ta kumpra oro bleu. Na Italia ta haa hopi alabaster. Tin plaka di oro, di plata i di koper. No mira koper lombra, kere ku ta oro. Heru mes ta gasta, krda hende. Oro di binti-kuater kilate ta oro puru. E hmber ei tin mina di plaka (hopi). Porselana di Svres ta konosi rnt mundu. Eksamen ta den kurpa;...”
18

“...Sigui asina ei; awor lo bo yora (lo duelbu). Yorad no sa yora largu (tristesa no ta pa semper). Mirando un pellkula di Cantinflas e pbliko sa basha na griti harimen-tu. Bo ke ku bo ta mash grasioso, pero bo mester kishikimi pa mi hari. Alegria di shon ta tristesa di kri (alegra di un ta tristesa di otro). Alma na pena, kurpa na pena. Un sonrisa por hasi milager. Un bon bended mester sa sonre ku su wowo tambe. Mi ke ku Mani ta poko alegre (kontentu); el a dal un par di beter. Mara su kara ta ser manera un bom. Un hari di hanchi Punda (mahos, duru i barata). No munstra un hende mal kara. Ta di kon bo kara ta ser asina? Ban mira, abr kara. Pe-dritu ta sin kompliment (e no ta tee kuenta ku reglanan di kortesla). Djente blanku no ta kurason. Hasi algu pa tee un hende su kurason kontentu. E pober kriatura a rek lep ora nan a kita su pbpchi foi dje. Hari i yora Alegra, tristesa, ferdrit Kontentu, felis Basha na harimentu Sonre, sonrisa Saka djente, rk lep Yorad di morto Alegre (ku dos aden) Chansa...”
19

“...ksito ku tragedia. For di chikitu mester sia tur mucha kon ta krusa kaya, pasobra awendia ta hopi burduga ku permit ta kore outo. Na Korsou nos tin ku kore na man drechi. Kaminda sa tin hopi trfiko sa pone lus di tr-fiko. Outo ta un bentaha grandi pa esnan ku ta biba na kunuku leu, pero desgrasia rDa kaminda a oumenta. Tee bo winshil semper limpi, pa evita peliger. Si bo batera baha, mester buska hende pa pusha o tou. Un maraka o un wabi ta un outo frot i bieu. Den un outobs chikl hende ta keda manera saldinchi na bleki. Sin-kuenta aa pas bo por a konta outo riba dede; awor aki pushi ku kach tin koi kareda. Taxinan ta depende prinsipalmente dl turismo, boutiso, kasamentu i kualke kaso urgente. Ora un chabalitu haa un outo nobo, e tin ku saka su kareda, lubidando ku e ta frsa e motor. Asina outo dal, hopi hende ta bai mira su number, pa nan hunga e Transporte i trafiko Outo, truk, (outo)bs Konvoi, bapor, oroplanu Trein, tranva Garoshi, dorl, kitoki, shers, lando Kabai, buriku, hamaka Borchi...”
20

“...di awaseru. Nanzi ta bati su kas ku paii funchi trai porta (awaseru ta kai ku solo). Awaseru ta kai, yobe, finfin, sprengu, pinga, spat. Para un pinga (no tabata falta nada). Piedi bos ta hacha di pieda ku antes indjannan a uza. Kana den awa I keda papa muh. Kalor ta mata (ta hasi mash kalor). Si tin un slrkulo grandi rond di luna, nos ta bisa ku luna ta karg, loke ta nifik ku por spera awaseru. Un mucha lih manera welek (rpido). Tabata djis un huma di awa pa baha stf. Kore guil (pasa den mal tempu). Si shelu pinta kor atardi, kasi sigur no tin awaseru su manis. Bienti awa ta e bientu fresku ku tin djis prom ku awa kai. Den su poesia Ata nubia Joseph Sickman Corsen a deskribi e nubianan karg di awa, ku ta priminti awaseru, pero ku ta bai basha nan rikesa pa pisk den laman. Awa a bai largu: keda sin kai durante hopi tempu. Awa di atardi no sa muha kabritu (prudensia ta evita problema o des-grasia). Awi yobe ta mas dushi ku awi pos. Bienti kuaresma o bientu di seka maishi ta bientu fuerte...”