Your search within this document for 'Awa' OR 'ta' OR 'finfin' resulted in 54 matching pages.

You can restrict your results by searching for Awa AND ta AND finfin.
 
1

“...Wordt niet uitgeleend Lektor: ta yega un kaminda ku mi mester sera brek. Maske kuantu gana mi tin di sigui. Maske kon pimp nos idioma ta di palabra i ekspreshon. No ku ma fada ni kansa. Ta djis un rosea mi ta kue, pa mi bolbe bati bai.Pasobra e kos aki a bira un bisio. Loke mi ke pidi ta esaki: No mira e trabou akl komo educacao ban-cario (un ekspreshon ku ma fia di Paulo Freire); si ba sinti sabor di nos idioma, anto sigui buska bo mes tambe. Bo tin tur derecho dl trata e obra akl na un manera krltlko. Ami lo ta gradisidu pesei. Bo sa mes bon ku mi ku nos por yega nos meta pa medio di interkambio di idea i pensamentu, aseptando nos tur dos su inkapasidat, flta i fayo, pero ku e deseo konstante di sia di otro. Unda bo ta kere ma haa sa e ekspreshon un hende na su winda winle? Seka mi muchanan na skol I I ora bo kere ku ba kansa, no perde kurashi ni kabes. Pasobra den e obranan di Antoine Maduro tin ainda un monton di tesoro ta wardabu. P.A.L. Pa mi raspdi wea: Tavio. Aa 1974 Imprenta V...”
2

“...Awendia gradualmente supermerkadonan ta mata tiendanan chikitu. Pero intimidat, ambiente romntiko i e meskla di tantismo ol den kualke tienda chikitu nunka lo por ta iguala ni Imita den e palasionan di komestibel i merkansia. Tur hende ta gusta bider. Fruterianan a hasi bon nogoshi, pasobra nan por a keda abr te lat. Tin pakus ta duna rebaha ora bo kumpra hopi kos. Un floristera ta un nogoshi ku hopi risku. Den botika nan ta bende remed, pero tambe sensia (shete sorto) pa kita fuku di aa bieu i awa dl sueltu. Kosto di un artkulo ta loke ta su preis di faktura; loke e bal sa depende di e bended o e kumprad. Si un bended (empleado) den pakus puntrabu: Nada mas? outo-mtikamente e ta pusha e kontsta No den bo boka. Kumpramentu di bleki dobl o frus den tienda ta mash peligroso. Muebel di mahbk ta duradero. Tin komersiante ku kapasidat di bendebu porkeria lor den papel di selofan, tur esei ku un sonrisa simptiko riba nan kara. Di un hende asina ei nos por bisa ku e ta honrado i sinsero manera un bended...”
3

“... Algu paresido ta e pakus ku ta un boutique. Paga tinu ku kasi tur pakus tin nomber na spa. Esei no ta nikamente un herensia dje tempu ku idioma spa tabata manda na Korsou, pero awendia pa fasilita esnan di bla spa den nos besindario ku ta bin kumpra merkansia. Tin mash hopi pakus kaminda e artkulo di mas karu ta un sonrisa. NI patu ni rlu (e no ta duna kontest sikiera). Un piskad ta warda su kosnan den sukuchi patras den boto. Notisia (nobo) dl kanoa ta notisia bieu. Pieda muh ta un pieda di laman ku ta drif riba awa. Pasa (salta) bui: sail for di haf. Ora no tin bientu e nabegantenan den barki bela ta fleit bientu pe lanta atrobe. Mester tira garn pa kue pisk. SI laman seka, bergwensa ta pa Dios (ekspreshon pa bisa ku un hende no mester laga su famia na kaya, sino bergwensa ta pa e persona mes). Karpitan na boki frti, gutu ku kleinfeshi na Polchi abou (mas grandi, mas derecho). No hura kaiman prom ku bo salta riu (no grita prom ku bo logra). Mamparla ktu (muh pisk) ta un figura di fantasia...”
4

“...awa, kue awa, kabei boto, kore den stef, hisa bela bai, kore guil, kore yega bela yen i loke un kaptan nenga su matros si ta gusta ta algun ekspreshon ku tin nan origen den bida di esnan ku ta traha riba laman. Laman n tin balki. Barku ankr no ta gana flete. Kada barku wanta su bela. E balandra a senk seka (na altura) di Boki San Pedro. Sigun e barku tabata drentando haf, e matrosnan a ria bela (baha bela). Pasa den skual (mal tempu, difikultat). Ta parse ku lus di e faro na Marichi ta sende paga yen di flohera. E faro slebre Eddystone Lighthouse ta trah riba un baranka den Kanal dl Mancha, seka di Plymouth, i su lusnan ta manda un klaridat te na un dlstansha di djeshete miya. Captain Scott, e eksplorador famoso, a yega polo sur dia 18 di yaniwari di 1912, i ei el a deskubri ku e Norwedji Amundsen a yega prom kun. Hasi primesa i bisti di primesa ya ta bayendo foi moda. Yuda bo kurpa pa Dios yudabu. Carlos ta kana broma den su flus nobo. Un mishirikeira ta gusta redashi. Nos a hasibu na...”
5

“...Si bo sigui ku bo moda brutu, awor ta ay sawaka (lo bo kaba malu). Awor akl ta blo respt mi debebu (despues di kansela un kuenta o paga un debe). Tur kos na midl. Kada loko ku su teima. Un hende ku tin higra tin hopi brio. Si bo ta buska pa sa asuntu di otro hende, bo ta kinlklnter. Nan ta subi su lomba ki ora ku bo ke, pasobra e ta un sokete, un muska morto. Deseo kumpli ta bida largu. Dos hende enamor ta anhela di ta huntu konstantemente. Mi ke (ta dese) e kos ei. Mi ke (ta kere) ku bo ta loko. Un mucha sa tin kir. Un pidid di limosna ta kana na tur porta. Nos ta entrega un petishon na gobiernu. Despues di tantu pidimentu nos a kumpli ku su deseo. Priminti ta debe. Kumpli ku bo promesa. Deseo Anhel, dese E ke bira dentista Mara (mare) mi ta riku Pidi, petishon, pidimentu Suplik, prefer Konseha, avisa Prefera, preferensha Priminti, promesa Obedesidu, disidldu Desishon, resolushon Obligashon, obligatorio Eksigi, roga Demand, permit, prohib Forsa, domin Ta prohib (tah) pa pasa Boluntat, demanda...”
6

“...Bisti di primesa ta bisti di un santu ku un persona ta priminti di bisti durante siertu tempu, pa gradisi pa un fabor risibi. Si bo ta domina varios idioma, ta un gran fasilidat. Den komersio tin e lei di demanda i oferta. E kos ei a sosode kontra mi boluntat. Un komandante ta duna su sldanan ordu. Sirbishi militar obligatorio. Esun ku sa di domina su mes ta realmente liber. Ambishon ta un deseo fuerte pa logra honor o kslto. Boluntat ta hopi, ma kaminda ta leu. No hasi nada fors. Tempu ku Wilson tabata presidente di Merka prohibishon a kumlnsa. Tur mucha ta loko (dese) pa vakansi grandi kumins, pa nan bal diberti i gosa poko, pero den e prom siman di vakansi kasi tur ta drumi te lat sin hasi nada. E kriatura a nase ku un gani kos den su frenta. Lo bo keda ku gana (deseo). Un mucha obedesidu no ta lanta may ku su grandinan. Pidi man di un dams, pa nan dunabu un stul (oportunidat di namora na kas). El a bin keha su mest (nesesidat) seka nos. Elisa tin ku puntra kaya pe kana (ku kabes sushi...”
7

“...Riba e prom djarason di kuaresma nos ta bai turna shinishi. Papel kim ta hende kas. Barika hel ta bachi pretu na Boneiru. Mundu ta rond; esun ku tariba aw, tabow maan. Largu manera kuaresma. Gordo manera porko. Chup manera infrou den tempi sekura. Dochl ta kik largu bai (konstantemente). Awor akl ml stoma ta deleg (mi tin hamber). Kaminda kabuya ta mas deleg, ei e ta kibra. Esun ku sub altu, lo kai hundu. Mi ta kere bo palabra, pero si bo pone pretu riba blanku lo ta mih. Antes tabata kustumber di bisti na berde riba Dumingui rama. Ki tamao di flus i sapatu bo ta bisti? Hmber chikl ta un spiritu ku tamao dl un hende chlkl. Ta nifik anto ku ora polltlkonan ta papia di "hmber chikl, nan ta tradusiendo foi ulandes i papia bestialidat. Un mucha als ta un mucha fresku I sin manera. Ni ku bela di kol no pora hae. Berd hereb (pinda hereb). Hende muh sa rushi (ruzji) kara. Un hende ku parse pinda di un pipita ta un hende kurpa chikl. Un glas yen o na mitar. Blousa (torta) un hende su wowo. Blanku...”
8

“...) Bo kabes no ta pa pieu so kome (uza bo sesu). Ora un hende bira loko o tolondr, e ta perd sinti. No prde kabes, keda kalmu den difikultat i problema. Mani su kabes no ta bon (pareu). Sinti tayuda brasa (den tur loke nos ta hasi nos sinti ta yuda nos), Felipi a kumpli 98 aa, pero e ta bon na tinu i e tin bon memoria. A dal na mi sinti (di ripente ma korda). Ainda Pedrltu su djenti wowo no a sali (ainda e ta muchu hoben pa huzga). Eufemlstikamente nos ta yama un hende kfens o pas un lilos, lolas o plntl. Nos ta skezidu ora nos ta lubida mash. Si bo dal bo kabes, bo ta keda zonz. Si bo tin hopi problema na bo kabes. bo por tolondr o brua. I ora bo lanta fol soo, bo ta keda zur o zurl soo. Karn ta kana kabes abou, ma e sa kuantor tin (un bobo tambe sa algu). Pober Tuyu no ta mash kas (no tin muchu sesu). Lora bieu no sa sia papia. Sinti di hende ta kashi dl pik. Leonsitu no sa ni un ptaka dje asuntu akl. Tin mas loko af ku tin den Mon-tekristu. Djaka ku trampa a hera, no ta kome mas (esun...”
9

“...telefon i di lus Kana riba asera No ta tur hende di kunuku ta kunukeru. Bai pariba o pabou. Lora (dobla) na man drechi. Na skina di kaya tin un tienda chikitu. Na Punda nos ta kana riba asera, na kunuku nos ta kana kanti kaminda. Riba kaya di gobiernu (kaya pbliko). Bo por perd kaminda den mondi. Riba kaminda di Bandabou nos ta topa varios labad. Dos outo a dal na un krus di kaminda. Antes Punda tabata ser den e murayanan di frtl. Den Punda tin hopi pakus, pero mayoria ta di estranhero. Hendenan di kunuku sa ta trempan (tempran) na marshe, pa bende fruta i berdura. Si na kunuku bo puntra pa un lug, nan ta bisabu: Djis parib'ei. Ma bo ta kana te hik prom bo yega. Pa krusa kaya mester mira prom na man robes, despues na man drechi. E nomber original di Parke Wilhelmina ta Alameda. Kompar ku e parkenan grandi di London e ta aa. Si brug ta abr, nos por pasa rnt. "Baby Doll ta nomber ku pueblo a duna e estatua di Willem van Oranje dilanti di Postkantoor. Plan Mulina ta e plenchi enfrente dl West End...”
10

“...gezaghebber. Den kampaa pa elekshon kada partido polltiko ta purba konvense pueblo na su manera. Ta bira tempu pa nos bai reunion pbliko di partidonan pa nos diberti i pasa un ratu agrada-bel, manera inglesnan ta bai Speakers Crner den Hyde Park, esta pa hari nan barika yen (to have a good laugh!). Den un pais chikitu un persona ta konta; den un lug grandi e ta un number. Te ainda kasamentu sivil mester turna lug prom ku kasamentu na misa. Mayora tin rason nikamente ora realmente mayora tin rason. Vota-mentu ta sekretu. Na 1863 sklabitut a keda aboil (klkdi libertat a bati). Korsou ta konsidera komo un parti autnomo di reino ulandes, pero un yu di tera no ta sinti su mes makamba. Den nos pais nos ta yu di Korsow; asina nos sali, nos pasaporte ta marka nos komo ulandes. Estado Un polltiko, un votad (elektor) Gobiernu, gobern Un rei ta gobern, reina o dirig Durante reinado di un re Reino di Dios Siviisashon, mundu sivllis Parlamento (Staten) Eilantrat, karta Kredensial Ministro presidente Korona...”
11

“...plenipotensiario. Rei ta inviolabel. Miembronan di Staten i Eilantrat ta fiha presupuesto pa kada aa. Mala lenga a yama polis kach di gobiernu, pero su trabou ta mash interesante. Ademas dl esei e ta mantene rdu i protehe siudadanonan. Tin hues pa kaso sivil i pa kaso kriminal. Pena kapital no ta eksisti mas na Korsou. Esnan ku komete krimen grave ta pasa nan kastlgu den prizon na Kur Sp (hotel mirashelu). Ora tin dalmentu di outo, polis di trfiko ta hasi investigashon. Reshersnan no ta bisti uniform. Ken lo tira bista riba esnan ku ta tira bista riba nos? Nos tambe por bisa^Nos kas ta nos palasio, pasobra un polis no por drenta un hende su kas sin un permiso espesial. Nos tin tres Kdigo, esta Kdigo sivil, Kdigo dl komersio i Kdigo penal. Antes un hende por a vota ora e bira mndu (mayor di edat). Awor ak nan por vota ku djesocho aa. Un protagonista tin e papel prinsipal. Un dramaturgo ta skibi obra teatral (tragedia o komedia). Sigun nan ta pasa un pellkula, nos ta mira djeseis ptret pa...”
12

“...Drama griego a nase for di e solemnldatnan religioso, esta dje sere-monianan relashon ku e kulto di Dionisio. Un drama ta parti den akto; kado akto ta parti den varios esena. Corneille, Racine i Goethe ta tres dramaturgo di literatura oropeo. Den un Musical e Intriga ta bira mas bibu pa medio di variashon dinmiko di muzik, kanto, ballet I show. Un krltlka (resea) ta un opinion, generalmente den korant, tokante un obra. Esakl ta trabou di un krltiko dramtiko (teatral). Komishon dl sensura tin ku mira tur pellkula prom ku presenta nan pa pbliko. Un aplouso ta manera blsamo sublime pa un aktor, aunke ta un kantidat di man bashl ta bati, haslendo ruido. Nan ta proyekta pellkula riba un pantaya. Hunga rl ta un ekspreshon relativamente nobo. Muzik tin un papel importante komo fondo den un pellkula. E grupo di "Thlia a kue hopi fama ku su diferente presentashonnan teatral. Hollywood ta konslder komo e paraso di arte sinematogrfiko. Sue-sia, snembargo, tabata e prom pas ku a revel e beyesa visual i...”
13

“...No te mes kantika ku trupial ta fleit na mondi e ta fleit na kas (mester adapta na sirkunstansha). Si bo bira stropi, muska ta komebu (si bo ta demasiado humilde, nan ta subi bo kabes). Dia totolika yu ta mas kontentu, su mama ta bula bai lague (despues di un legria grandi tristesa ta dal aden). Skibi pie galia (skibi mahos). Tiin un flor ku yama kam i gai. Biba den kouchi di palomba (kas chikitu i pert). Te ainda tin hende ta kere ku muskita di laman (muska grandi) ta trese notisia. Un muh ku ta bula kaya manera dalakochi tin pia largu i flaku. Mainta trempan den tempi awa tin masha wimpiri (lembelembe). Ora un kinikini ta bula pasa, kunukerunan ta grita: Kiu, kiu. Souchi ta un para pasahero. Na Kolombia tin hopi samuro ku ta kome bestia morto. Si un tata bisa ku su yunan ta manera samuro, ke men ku nan ta kome sin sobra nada. Antes den Parke Albertina, banda di Choloma, nan tabata kria abestrus. Komehein no ta bora drenta muebel di mahbk. Barbult ta bula na lampi te ora e klma su ala...”
14

“... na papiamentu. Dos palabra ta sinnimo ora nan tin mas o menos e mesun nifika-shon. Palabra nobo ku keda form, ta neologismo, manera bakĀ”. Si dos palabra tin e mesun zonidu pero ku nifikashon diferente den su konteksto, nan ta homnimo. Stelchi i "mesa di awa ta dos palabra arkaiko. Pa skibi un novela bo mester di dos gota di fantasia i un tinashi di energa. Movielist ta un palabra nobo pa e novelista ku ta skibi un novela espesialmente pa trahe na pellkula. Den istoria di nos literatura nos ta yama Lus Daal Rei di metfora, pasobra e figuranan ku el a krea den su poeslanan ta eksepsional-mente bunita. Den tknika di komposishon nos ta sia kon mester desaroya e intriga di un kuenta i tambe kon mester deskribi kada per-sonahe. Henry Habibe i Frederico Oduber ta dos poeta rubianu. Nos literatura a keda ekspres den tres idioma: papiamentu, spa i ulandes. Un protagonista ta e persona ku tin e papel prinsipal den un istoria. A sosod varios be ku un editor a kambla ttulo di un novela, pa e bende...”
15

“...ku ta karga su nmber. Willem Kroon, Manuel Fraai i Miguel Suriel ta tres novelista di Korsou ku a skibi na papiamentu. Un yu ku nase ku shete luna ta mash delikadu. Poko prom ku un muh duna lus, e ta kibra awa. Hende bobo ta kere ku un yu parf (nas) na saku ta mira spiritu. Djis despues ku un kriatura nase, ta krta su lombrishi. Partera ta e nomber moderno pa frumu. Nuebe luna largu un mama ta karga barika. Ehersisio despues di parto ta hasi mih efekto ku e paa di faha barika. Nan ta bisa ku un yu na lechi no ta haa ferkout. Si un mama sigui duna su yu lechi di pechu sin menstru, e ta kria yu limpi. Kaminda ma nase ta kaminda mi lombrishi ta der. Lei no konose folester. Lke mester pa dera un hende ta e deklarashon di dokter ku el a muri. Santana tin muraya, pero esnan paden no por sali i esnan paf no ke drenta. Beth Haim ta e santana di hudiu tras di Isla. Santana di protestant ta kerkf i misa di protestant ta kerki. Dochi a yega te na boki buraku, bolbe biba. Si bo tin moda, bo ta laga...”
16

“...su tempu i lug apropia). Ken a muri? (Ta kiko a sosod?) Bo sa, bo ta biba largu. Awor ei nos ta menta bo nbmber i atabu a blo riba nos. Morto di muzik (entiero di un militar). Ma muh, laga morto su nanishi kai prom bo kumins ku bo lokura. E tata a muri, laga su yunan bon par. Dia di San Nikolas muchanan ta haa huguete. Na Portoriku nan ta haa regalo riba fiesta di Tres Rei. Si no tin basta bientu, mester yp un fli. Un fli di markoni ta subi sin rabu. Den wega di trm sa saka mia. Un fli por tira mulina o tapatapa. Un fli ta hasi matamora sigun bo snuk e lia i lague marka dos o bandi otro. Den wega di ninichi tin meta i rndu. Bogn (bagn) ta un ninichi grandi di heru. Mucha muh sa hila, hunga pele o bula kabuya. Pa hopi hende wega dl domin ta un pasatempu ku nan ta diberti kune ora largu. Duna un hende pieda, bai dam ta nifik: duna un hende un luf, pa despues bo gane. Wega di dou generalmente ta wegui plaka ku sa kaba na brin-gamentu. Landa na laman ta muchu mas agradabel ku den un pisina....”
17

“...garganta Bandi kara Wea di funchi Tabla di pechu Kabes abr Kurason moli o di pieda (duru) Ser di kurpa Stoma sushi Buskuchi dl pia Dal un kanti man Pie krps, pie flerchi Kome barika yen, barike seru Korokoro, kampana Mester kumpra korokoro pa bebe awa (bo mester sa di duna i tuma). Tin nanishi klmpi, di frnu, di tampa, di barbult. Na kada banda di nos garganta tin un wea di funchi. Kabes di tera ta Punta Kayon di Korsou. Si bo tin ser di kurpa, bo mester bebe prugashi o pasa un klest. Kampana a guli lenga. Nos ta drumi bokabou o pechariba. El a haa un moketa den su boki stoma. Yoshi a rabia te su sanger tabata hereb. Hala kurpa ku wlri (sobr di diferente bibida ku e shapero ta buta den un bter i bende pa hala kurpa). Un dje mannan (biahanan) akl bo ta dal bo dede. Un ynkuman ku masha labio (boka dushi). 20...”
18

“...Kabei kanfu ta kabei mal pel. Nos wesunan ta sirbi pa tres kos: nan ta duna nos kurpa su forma i forsa, nan ta protehe e partinan vital manera sesu, kurason i pulmn i nan ta forma un sosten pa nos mskulonan ku ta peg na nan. Un hende por ta defektuoso o mankaron. Ki diferensha tin entre fula puls i fula pols? Plancha i djente falsu. Na 1885 arkelogonan a deskubri karpachi dl un hende ku tabata pertenese na sivilisashon etrusko (mas o menos 500 aa prom ku Kristu) ku un set di djente di bestia bon peg den su kachete. Responsabilidat a keda riba bo lomba. E mucha muh ta kana kibra hep. Hopi hende sa planta mata den kustfa di nan kas. Mi amigu ta bibatrai lombi Dios (masha leu, den chokamata, den kul di mundu). Ba pika mi karni ku bo palabra di abuzu. Bon kabes: por sia bon Bon kurason: bon hende Mal kabes: tin mal sueltu Kurason di pieda: sin heful Kabes duru: no por sia bon Kurason chikl: masha sensibel Kabes bon: bon na tinu Kurason moli: bon di mas Kabes di pali maishi (vra-vra) Kurason...”
19

“...skuridat kompletu ta skur manera den bariki baka. Pober Nonato no ta ni sombra di loke e tabata. Elenita tin miedu di su sombra (mash miedu). Ta parse ku luna yen ta buta enamoradonan merma. Solo ku sali trempan ta drenta trempan (esun ku abuza di su hubentut lo bira bieu prom ku su tempu). Porfin Toni su strea tariba (kos ta bai bon pe o e tin sueltu). Ora sola baha, pero djis un krenchi klaridat keda, ta sukuritu (skuritu). Hala un lusafe pa sende un bela. Bientu no ta paga un lanternu. Pega un kas na kandela. No tin huma sin kandela. Un vlandam di kandela ta un kandela grandi. Un bela peg den un kndila. Su lampi ta yen (e ta ka). Si bo waya un kandela di karbon den konf, hopi spat di kandela ta salta foi dje. Ora klaridat kumins mengua, ora sombranan ta drumi tur nan largui kurpa, ora prom strea lombra na shelu, e kriaturanan di den dia ta dispars, i esunnan di anochi ta kumins sali. Ratn di anochi, pala-brua, ratn i djaka ta aparese. Nos ta kere ku ratn di anochi ta gusta skuridat, pero...”
20

“...(nua) ku nos. Amor di mucha ta awa den makutu (e no ta dura). Hasi un amigu un fabor i b'a kumpra un enemigu. Tee un hende na kurason (odia). Tee amistat ku diabel, pa bo sa kiko ta pasa den fiernu. Amigu di mas stim ta kuch di matad (bo mes amigu ta kousabu dao). Nan dos ta biba manera pushi ku kach (pleitando konstantemente). Rabia, morde bo rabu! (maske kon bo rabia, no ta importami). Forma un shete por ocho (buska kestion, gera). Un hende ku trastu ta mas o menos un lembelensa (un chupad); su palabranan no ta di kurason. Ta un mandamentu grandi tin: Stima bo prhimo meskos ku bo mes. Amor berdadero ta: lubida bo mes den otro persona. Zundramentu no ta kibra wesu (no ta hasi dol). Bon kurason, mal kabes (bon hende pero sin sueltu). Danki di mundu ta pishi di yewa (mal danki ta pago di mundu). Djente blanku no ta kurason (no ta tur esnan ku hari ku bo ta apresiabu). Un mama kalakuna no ta stima ni kuida su yunan. Kaminda djente ranka, lenga no ta laga di pasa (bo ta keda krda un amor bieu)...”