Your search within this document for 'tirano' OR 'grandi' resulted in 24 matching pages.

You can restrict your results by searching for tirano AND grandi.
 
1

“...INTRODUKSHON E obra aki ta pa: ultimo klas dl Mavo, pa Havo, Akademia pedag-giko. Ademas di esel mi ta kompletamente konvensi ku esnan ku ta preparando pa nan eksamen di Papiamentu L.O. lo tin gran probecho di e buki aki. Ta rekomendabel pa e maestro ku ta uza e buki aki sa algu di nos istoria i nos kustumbernan, pa di tal manera e duna su les mas zjitu i fundeshi. Den e kolekshon aki no tin tur modismo i ekspreshon. E kantidat ta muchu mas grandi. Si Tata duna bida ku sal lo mi forma e di dos tomo ku tur sobr ku ta eksisti. Pa: Mae, Daphne I Rose Marie, kende lo ml ke yama: tres karton ku a waya e konf di mi entusiasmo. Korsow 1971 P.a.l. Imprenta: V.A.D. Publik na aa 1971, pa Boekhandel St. Augustinus. Derecho di owtor reserv....”
2

“...barika, kabes di seru Kunuku Mondi Hfi, dam, bodogo Pos, roy, tanki Pos di pia Laman Chik Nos ta biba na Korsow Un kas den kunuku Kan a riba kaya Na bahada, subida, di un seru Laman ta subi tera. Renbak a yena te basha 'fo. Un seru par Laman Karibe Entrada (boka) di haf Un barku mar na waf Druml den solo riba playa Na kant'l awa Den kustia di un baranka Sabana di Wespen Un patruli entre dos kunuku Un trank rond di un terenu Un serk pa warda bestia Nos ta waya (hala waya rond di un terenu. Den Kaya Grandi di Otrobanda tin hopl tienda i pakus. Den tempi awa varios tanki ta yena ku awa. Tera pretu ta bon pa mta. Tera gordo ta tera frtil. "Tera bibu (bow di tera morto mas ariba) sa uza pa traha poron ku wea. Krakstenchi ta haa kant'i laman. Greis no ta wanta awa. Santu blanku (di laman) ta mara mi ku santu mul. Santu di Ruba (kol marn). Yerba shimaron, stinki, di mondi (beu). Wama ta kabando na Santa Brbara. Ta mundel (a bay) mondi: Te ora ei e ta sinti den su hehehe. E ora ei e asuntu a keda kla)...”
3

“...manera plaka ta bai lagabu). Kore pa awaseru, kai den (na) laman. (Salba di un problema, result den otro). Antes hopi nabegante ku no tabata sa e arte di nabeg, tabata "kore ksta (nabeg ku ksta na bista, pa nan no prd). Kleps i pieda di sababa (un pieda kol pretu) ta mash duru pa kibra. Bientu di seka maishi o bientu di kwaresma ta e bientu fwrte ku sa tin den luna di mart. Asina bai mundu! (Ekspreshon di desepshon, desilushon o disgustu). Seru grandl mester baha, pa seru chik subi. (Esun ku ta grandi mester hala un banda, pa esun chik haa un chns). 2 Fishi Sapat, karplnt, msla, Blekeru, frfd Fishi di karpint Profeshon di dentista Pwesto di direktor Djp (djap) di peon. Obrero, trahad, empleado Martin, klabu, za(g), skaf. Un hrmnt dl msla ta su kuchara dl msla. Drecha un porta Koba fundeshi Lanta muraya Mara blki Stl profil Pone un kas te na paira Hala flur Pleistu muraya Un trabow serlo, un koi tee man Wanta trabow pa otro hende Un empleo, un pwesto Wlga (straik), wlgista Skey (trabow) Laga...”
4

“...webu pas na awa. (hereb moli). Bai frizjl webu pa tanta! (Bai bo na mowla). Un mama no tin wea pa stoba su yu. (Pa malditu o bandidu ku un yu ta, nunka su mama no ta bandon). E mes wea di kadushi ta bon pa giambo. (Ku e mesun kapasidat un hende por logra den varios direkshon). Mankaron ta trah ku haria, suku i koko rasp. Un hende mankaron ta inkapas pa traha. Mester spanta mankaron, pa balente kwe kurpa. (Mester trata duru ku esnan dbil, pa esnan fwrte spanta). (Mester kastiga e chikltu, pa un grandi haa skremnt). E mucha ta kome manera os ta trk. (kome masha). Bo sa kon e asuntu ta kome-bebe? (Bo sa su detayenan?) Vruminga no sa mula maishi, ma su wela ta bende haria. (Mi no ta konfia e asuntu muchu; ki mishibo ku plaka mientras ku bo no ta traha?) Lo mi tei manera bolo! (Lo mi t'ei sigur). Mucha, si bo kore den kaya, owto ta dalbu, traha ptm ku bo (machlk bo kurpa). 5...”
5

“...problema. Saka kurpa for di un asuntu. Saka kurpa pa hende frfelu. Federiko parse hende riku. Portin a bin result ku________ Aparentemente bo sa e asuntu. Probablemente nan lo bini. Kisas, podis, por ta. Bista ta hasi fe. Pensa bon prom bo kore kontest. (duna kontsta) No di brd pero di gaga. Basta saka chiku! (basta gaa) Pa bo papia brdat, sia bo kabai, pon kla. No laga bo plk gaabu. (no kibukabu) Djo no a prd pa gana. (El a aktwa mesora) Si bo ke tumami hasi lana, anto bo tin ku spirta mardug grandi. Palabra di dos be ta redu. (Mi no tin gana di ripit e mesun kas). Hepa! No troka palabra. (No bltu kombersashon i papya riba otro tema). (No papia un kos kontrario na loke ba bisa kaba). Palabra brd ta planta horka, pidi rat. (Si bo papia berdat, no ta haabu den paa (baina). Mare bo boka ta santu! (Mare loke bo ta papia por result brdat). Sakaml foi mi duda; no ta yu di Angela e mucha ei? Nos a pega barku. (komet eror). Mi slnti a dunami ku.... (Sigun mi pensamentu ta bisami______________) A...”
6

“...Simla, stk Lg un mata Saka pieu di pali lamunchi. Kachu di bakoba Balla di bonchl Tapushi di maishi Trshi dl dreifi Tee se Wapa tras di se Kosecha di maloa Ranka yerba stinki; ranka beu Hala lechi di baka o kabritu Kowchi di galia Kur di baka, kabritu, karn Warda maishi den mangasina Pone hrmnt den djogod Planta siboyo largu ku sldu riba bodogo Koba batata, pinda Maishi chik, maishi grandi (maishi katana) Grda tera ku mst (mrs) Bandera di maishi Bati maishi den piln ku manga di piln Dakun bags Rnka di patia, pampuna Soseg bow di ramada. Si batata haa bon tera, e ta yanga. (Esun ku tin hopi plaka, por hasi grandi). Banana ta bisti row, pe no troka paa. (Asina sa bisa hende ku hardibai ta bisti e mesun paa). Baka a muri bai, laga trabow pa kweru. (E persona a murl, laga difikultat pa otro). SI ba nase buriku, bo n por bira kabai. Kabai ku aba no sa kome maishi. (Esakl no ta kos pa bo, pasobra bo no por kun). Pa malu ku aa ta, kabritu no sa bster un pipita so. (Pa fututu ku tempu ta, algu dl...”
7

“...Ora galia ke bai plenchi, e ta bisa su shon ta bientu a hib. (Semper un hende ta haa motibu pa hasi loke e ta dese). Hala kaminda iargu na pia. Katuna a kaba na sakad; ta rabn so a keda. ("Rabn ta e heru ku ta dal riba e pieda di kandela, pa saka un chispa i kima e katuna (di milon di seru) den e sakad. Otro nomber pa "sakad ta "kachu di kandela, komo ta den un kachu tabata yena e katuna. Ta uza e ekspreshon aki pa hende ku a prd poit, keda bashi, pero ku sinembargo ke sigi hasi grandi. Ranka a muri; knknber no ta par mas. (Si un barku senk, su karga tambe ta senk). Si bo no ke tin gera ku lagadlshi, no planta bonchi na su trankera. (Si bo no ke tin trbei ku un hende, anto keda lew for di dje). Maske un makutu su repchi ta un banda, e ta haa su kargad. (Di mesun nifikashon ta: Pa korkob ku kalbas ta, e tin su tapadera). Pa mahos ku un hende ta, e ta haa un pa kasa kun. Despwes ku kaba di stiwa maishi den mangasina, ta kolog e ltimo tapushi na un balki seka dje entrada. Esakl ta e tapushi...”
8

“...bai kai! (Ta lat kaba). Siman aden siman af ma kant, pero e no kyr a tende. Awe si tawe! (Ta un dia di problema, kansansio, hopi trabow ets.). Tempran ta bende; lat ta malai. Esun ku yega tempran, ta bebe awa limpi. Kon tempu? Kiko dia ta papya? Kon ta pusha? Ke tal? Kon ta? Kun bay? Kon kos ta? Solo ku sali tempran, ta drenta tempran. (Esun ku molostl su kurpa den su hubentut, lo blra krekech tempran). 12 Dia i anochi Henter dia di Dios Tur santu da Biaha anochi o den dia Lanta for di mardug grandi Kada dia pasa Un dia prom el a bisami Ki dia awe ta? Ki dia nos tin awe? Dia di trabow Dia di fiesta, dia liber Didia kla. Anochi skur Su manis nan a bai Mainta, mrdia, tramrdia Atardi, tardisitu, anochi Mei anochi, den mardug Ya ta birando sukurltu kaba. Bispu di Pasku, di Aa Nobo Bispu di blspu Riba ki fecha, den kwa luna i kwa aa ba nase? Den siman nos ta traha Djadumingu ta dia di Seor. Siman ariba (siman pas) Siman arib ei, Djasabrei 16...”
9

“...beter. Un toro manzlnga: Un pali hmber. Un chubati gengu: Un homber ku brio, un trsio ku bo por konfia. Kwe makaku ku bakoba: Gaa hende sokete ku kwalke koi loko. Bo tin swltu di pushi. (semper bo ta di bon; semper bo ta skapa). Un chubatu kum no ta sirbi mas pa produs. Kach no sa kome kach. (Dos baina no ta mete ku otro). Yuana ku kome lew foi kas, ta muri mal morto. (Esun ku buska peliger, ta topa ku peliger, desgrasia). Warawara tin miedu di gai, e ta turna vengansa riba pultu. (E ta lembe grandi, abuz di chiki). Dia totolika yu ta mas kontentu, su mama ta bula bai lag'e. (Despwes di legria tin tristesa). Si bo bira stropi, muska ta komebu. (Si bo ta muchu humilde, nan ta sub bo kabes). Sabf manera djake kaa, manera sokle. (Mash bibu). Na su kas ta pushi ku kach sa drenta sal. (Tur sorto di hende ta bai seka dje). Elena parse hende ku a kome prikichi. (E ta papia mash, sin guli skupi). Mi no sa ta ki patu a brui e. (Mi no konos su sal, di ki famia e ta). Un muska morto: Un chocho, sokete...”
10

“...te nos a yega nos destinu na Paris. Perkur pa bo ta bon prepar, konos bo deber, traha ku entusiasmo i brio i ku tur sigurldat lo bo bini kla ku bo deseo. Drumi saka ka despwes di un paranda sep. Bo mester tin stoma fwrte pa wanta rm ship, (rom blanku) Nan ta bisa ku esun ku bebe limonada, ta "kria vruminga Dal un mas. Bo n por bai riba pia sol Awa a pasa haria! (e ta balente fuma). Dis ta un burach di marka may ku sa kwe su awa tur dia. Felipi ta bow di su awa. (Bon betr) Djo ta boko. (Bebed grandi) Yoshi tin mash mal bibida. (E ta hasi frfelu ora e tin dos aden). Eufemistikamente nan sa bisa di un hende ku a kraks un par, ku e ta "alegre o kontentu. Bo parse hende ku a drumi fuma, lanta burachi. (Bo ta tur bru, tolondr, kns) Un burach semper tin motibu pa bebe; sea pasobra e ta tristu o kontentu, sea ku e tin ku selebr algu, sea pa kita friu den temp'i awa, sea pa habri apetit. Kana frifri (gatia) beter. Pone bibida dilanti. (Bandon tur kos, pa bebe) Saka raton. (dal un beter su manis...”
11

“... firme den nos desishon i sinsero den nos trato ku otro. Si nos ta limpi na kurpa i na sint, di mes nos lo traha ku efikasia. Un hende obedesidu i humilde por soport tur difikultat. Nunka nos no mester ta mlshirikeira (papiad di redu) ni kinikintr (mete den asuntu di otro hende). Un persona indiferente ta bira meskos ku spi sin slu pa otro hende. Freskura, krueldat, brutalidat i kurason duru ta kita hende foi nos kurpa. Bo orguyo ta molosti otro hende. Un mucha chikitu por ta tmido. Un hende grandi mester tin kurashi i brio. Ku kobardia bo no ta logra nada. Ta hende mash tap tin miedu di spiritu. 23...”
12

“...siglo djesocho. Den e tempu el, den e prom periodo di Revolushon Industrial, kondishon di trabow den e fbrika-nan i mlnanan nobo tabata mash malu, e oranan di trabow mash hopi i pago mash tiki. E prinsiplo riba kwa sindikalismo ta bas ta simpel. Poder di un obrero individwal ta mash nada; poder di obreronan kombin (un) ta grandi. Trabow no ta mata. No traha trabow di otro hende. (No mete den otro su asuntu) Kobra pa siman, pa kinsena, pa luna, pa dia. Dia dl krta maishi: Dia di kobra. Mani a kwe kestion ku e kontratista i laga trabow para. Antes un obrero no tabatin ni derecho di "ora di kome. Fefe a drenta kompania abow i sali na may. (El a kumins chiki i bira grandi) Traha pa bibu ku morto. (Traha mata kurpa) Un hende floho no ta hasi wesu bieu na ningn trabow. (no ta keda hopi tempu). Nan di: Trabow ta bon pa buriku, ma nan loke men "trabow frs, demasiado pis. Pero probablemente e dicho ak ta lema di esnan ku ta floho te den nan wesu. Un "Wan-shete-fishi" no sa para ningn kaminda. (no...”
13

“...tabata "bat Huda" riba Sabe Aleluya. Antes un mucha mester a "keda na smina bispu di su Risibimentu Manuel a rndu (kore paranda) dl bispi Pasku te Dumingu di tres rei. Esun ku a hasi algu strao o partikular den e aa ku a kaba, nan ta kant na tambu. Tur aa sa tin kimamentu ku klapchi. Antes bo mester tabatin un bisti o un dashi brd, pa bo bai misa riba Dumingu di rama. Ora ta balia mazurka, bo mester "tira un pie kater. Pa bo gosa un bon wals, tok ku muzlk i kwrd, bo mester skirbi den un sala grandi. Na fiesta di tamb nan sa "para seren den huki. Kana kai riba hende (Kana sin ripar, sin turna nota, sin aktu hende) Kita pa un persona, (evit di topa kun) Krta kaminda. (Kwe un ruta mas krtiku) Korta kaminda pa un hende. (Kambia ruta, pa no topa kun) Kanad no sa yora kaminda. (Esun ku mester kana un kaminda lew, tin ku kana sin kik). (Esun ku a turna riba dje pa hasi algu, mester sigi sin kik pa difikultat). Mal kaminda, kane llhe. (Si bo lanta pa, bo kaminda ta bira kortiku) (problema ku bon...”
14

“...Dobla skina: 1. literalmente dobla un skina. 2. muri. Ora e ladrn a ripar ku polis ta su tras, el a hinka fo, dispars foi bista. Awor ei Yanshi a kaba di baha pa Wespen, (sali ku direkshon pa Wespen) Klarita ku su pianan di flerchl ta bula kaya manera dalakochi. Nos ta biaha ku bapor, bula ku oroplanu. Lando, kltoki, dori, garoshi di buriku o di baka tabata medionan di transporte masha romntiko. Hanchi, kaya, kaya grandi, patruli (entre dos kunuku), kaminde kabritu (den mondi), plasa, plenchi, stupi. Djo a reis riba mi. (Yega di ripente mi dilanti) Esnan ku yega kas den mardug grandi, ta kana riba tonchi pia. Drenta pushipushi. (masha ketu i ku kwidow, sin ningn hende tende o sa). Sigun un kerementu bleu un hende ku drenta pa porta padllanti, mester sail pa mes porta padilanti, i no pa porta patras, pa e no kibra su swltu. Otro ta pretend ku si drenta dilanti mester sali patras. Yanshi a sali dilanti, pero ma kana duru te ma gan (kwe) na kaminda. Nos sa tin e kustumber di kortesia di hiba un...”
15

“...Dos plaka di koper (sn pretu): Plaka grandi, Sn grandi (sn pretu). Un papel di sinku florn. Mi tin dies florin pero na papel. Tur hende ku traha tin nan entrada, ma nos ta bisa: sueldo di un obrero, salario di un empleado. Nogoshi ta: kumpra barata, bende karu. Hende chip ta hende ku no sa gusta los djki (gasta plaka). Pichlri ta esun ku bo tin ku dal su kokoti ku mukel, pa su man abri. Nan di ku semper bo mester tin maske ta un par dl sn pretu den bo ptmni. Ta kambia (troka) plaka, "kibra un papel dl 50 o 100 florin. Ora un komersiante kwe inventaryo na fin o kuminsamentu di aa, e por bai kalkul su ganashl. Krda semper ku tempu ta baha gastu (tempu bal plaka). Generalmente plaka fi ta plaka prd. Ora luna ta den kaba un hende por bisa ku e ta: bash, blo bash, skars, plan bar, sin mode muri, pober manera ratn i krki. Plaka ta manda mundu. Bash no tin tow. (Hende pober ta pasa mash trabow pa haa yudansa). Artkulo barata, karu, kostoso (demasiado karu o di hopi baior) Si bo tin un chk na dl...”
16

“...den "webi gay ta kere ku wesu di pushl pretu ta trese (duna) swltu. Sufrimentu ta trank di shelu. (Despwes di tristesa lo tin legrla) Mientras bo ta luchando pa logra algu, bo mester tumba mara prom bo hari. (No bula kanta kokoyoko prom bo logra). Den wega dl brlchi ku number semper ta e bended ta sali gan. Saka algu den kabes, "melmei, den bom. Ma libra, (ma gana eksaktamente mes tantu ku ma gasta) Hunga dilanti o patras (sigun sifranan dilanti o patras dje premionan grandi) Un "Yangabashi ta: 1. Un hende ku ta hasi grandi, pero e no tin mode muri. 2. Un hende ku ta papya ku mash formalidat, pero ku tin koko bash. Si no yobe, lo pinga. (SI bo no logra shen por shentu, maske ta un tiki koos ta kai). 24 Emoshon, sensashon Sinti satisfakshon Haa un sorpresa Keda babuk, boka abr Hiba un sustu Nan a keda sorprend El a sinti un spantu Miedu a kwe su kurpa Keda desapunt Bo palabranan a pika mi kweru E mucha ta un pster. Ninita a hasi un bon impreshon na fiesta. Ansha a but tolondr Su kurason a...”
17

“...brdat, mi no tin miedu, pero mi tin un tiki andun. (Esaki ta hende ku miedu su fas palabra, pa nan tapa loke nan ta sinti) Kurason kayente ta mata kaikai. (Spi pur ta sali slu) Yoshl tin mi na kurason. (E tin rabia riba mi) Bedaru, shon Fanfan, bedaru. (Ban ku kalma, no ansha). Bo no por bai tras di palabra di hende ku ta kuch di dos banda. Koyon tin kos di konta. (Esun ku ta kobarde (kowteloso, prudente), ta keda na bida, pa konta despwes) Mi kurpa a gria. (ma sinti un re den mi kurpa). Un sustu grandi por buta un hende prd abla. Ora Benito a tende ku el a gana premio may, kasi e por a kanta kokoyoko. Alegra no sa dura na kas di pober. Alma na pena, kurpa na pena. (Si tin algu ta molosty bo pensamentu, bo kurpa ta sufri konsekwensha). Un hende sensitivo no por skonde su emoshon. 30 di mei 1969 a kowsa hopi sensashon. (hasi hopi impreshon riba hende). Loke ba hasi a sintimi mash. (a dwelmi, molostiami mash). Ta hasi un friw dl grita. Bo n ta sinti kon e ta krta? Esta un kalor. Ta flrnu mes a...”
18

“...un gera sivll. Un rebellshi ta un lantamentu chik. Tula, Bastan Karpata, Pedro Wacao i Luis Mercier tabata e kabes-antenan dl e lantamentu di katibu di aa 1795. Manuel Piar su fecha dl nasementu no ta konos. El a muri fusil dia 16 di oktober 1817. Sigun un istoriador ta skirbi, Bolivar tabatin miedu di Piar su popularidat, asta na ora di su ehekushon. Statuut a keda firm dia 16 di desmber 1954, pero ta parse ku despwes di tantu aa ya el a kria beskein. Kasi tur diktador ta muri mal morto. Un tirano ta hasi abuzu dl su poder. Inglesnan a okup Korsow dos be, pero nunka fransesnan no a logra poder di Korsow. Rebeldenan a konspir (forma o traha un komplt) pa baha gobirnu. Istoria ta lesamentu di futuro den spil dl pasado. Den plenchi dje kas di Porto Mari Tula a dirig palabra na pader A sosod, a pasa ku-------- Un evento ta algu ku a sosod Un insidente ta un kaswalidat. Istoria di Korsow ta interesante. Istoria di mundu (universal) Istoria antigwo Tempi Pasku ku Aa nobo Riba tal fecha a so...”
19

“...kwlda e famia). Un muh ku mash mal barika. (Tur su yunan ta kwe mal kaminda). Bin semper ta tira pa mondi. (ta nifik meskos ku "Kada baka ta lembre su bis). Traha manera buriku di wela. (Duru i konstantemente). Si ta kasa bo ke kasa, kabaron lo bo kome. (Despwes di kasa lo bo sinti duele). Kabritu ta tira pa seru, karn pa ter abow. (Meskos ku Kada baka ta lembe su bis). Pa chik ku kach ta, e sa kon grawat su sarna. (Asta mucha chik sa kon defend nan kurpa). Na su karna di behes, sarampi: 1. Hmber grandi (biew) ku ta hunga papel di chabalitu. 2. Muh ku haa yu na edat avans. Kamisa ta mas yeg ku saya. (Yuda bo mes i bo famia prom ku otro). Bo por rndu rnt mundu si bo ke, pero kas ta kas. Korsow ta mal mama ma bon madrasa. (Esnan djaf ta haa mih trato ku yu di tera). Bon kri, mal fad. (Loke ta bisa di yu ku a haa bon edukashon na kas, pero ku despwes a kowsa nan grandinan tristesa pa via di nan mal komportashon). Un mucha pa su kwenta. (Un mucha ku ta falta bista di su grandinan). Pampuna no sa...”
20

“...28 Religion Tata grandi (Dios) Diabel, satanas, demoo, almasola. Fe kristian. Spiritu santu. Biba den grasia di Dios. Ador Dios, vener un santu Sakrifisio di misa Kantor di misa Konbentu, parokia Alma i kurpa Krus, krusifiho, krusifikado Beibei (biblia), evangelio Shelu, firnu, purgatorio, limbo Resa orashon, lesa buki Pader, domi, rabi, pastor, obispu Misa, kapl, katedral Predikashi riba prekstul Sirbid di misa Papa, kardlnal Antes nan tabata "bat huda riba Saba di Aleluya. Nos ta asistf na sakrifisio di misa o falta misa (keda sin bai). Tin hende ta gusta "hu misa (drenta djls un ratu, p.e. despwes di predikashi o djis prom ku e part prinsipal, i sal imdediatamente despwes di komunion). Di "or misa a bin resulta oi misa, i esakl a bira hui misa, ku un nifikashon diferente dje original oir misa. Awendia tur hende tin nan opinion tokante sellbato. Nos ta ofres un misa na sal di un persona. Boso a echa baina, pero ami a keda Kristu. (ami a karga konse-kwensha). No tin un Kristu Dios pa bisami...”