Your search within this document for 'regla' OR 'pa' OR 'kombersashon' OR 'den' OR 'grupo' resulted in 51 matching pages.

You can restrict your results by searching for regla AND pa AND kombersashon AND den AND grupo.
 
1

“...INTRODUKSHON E obra aki ta pa: ultimo klas dl Mavo, pa Havo, Akademia pedag-giko. Ademas di esel mi ta kompletamente konvensi ku esnan ku ta preparando pa nan eksamen di Papiamentu L.O. lo tin gran probecho di e buki aki. Ta rekomendabel pa e maestro ku ta uza e buki aki sa algu di nos istoria i nos kustumbernan, pa di tal manera e duna su les mas zjitu i fundeshi. Den e kolekshon aki no tin tur modismo i ekspreshon. E kantidat ta muchu mas grandi. Si Tata duna bida ku sal lo mi forma e di dos tomo ku tur sobr ku ta eksisti. Pa: Mae, Daphne I Rose Marie, kende lo ml ke yama: tres karton ku a waya e konf di mi entusiasmo. Korsow 1971 P.a.l. Imprenta: V.A.D. Publik na aa 1971, pa Boekhandel St. Augustinus. Derecho di owtor reserv....”
2

“...Chik Nos ta biba na Korsow Un kas den kunuku Kan a riba kaya Na bahada, subida, di un seru Laman ta subi tera. Renbak a yena te basha 'fo. Un seru par Laman Karibe Entrada (boka) di haf Un barku mar na waf Druml den solo riba playa Na kant'l awa Den kustia di un baranka Sabana di Wespen Un patruli entre dos kunuku Un trank rond di un terenu Un serk pa warda bestia Nos ta waya (hala waya rond di un terenu. Den Kaya Grandi di Otrobanda tin hopl tienda i pakus. Den tempi awa varios tanki ta yena ku awa. Tera pretu ta bon pa mta. Tera gordo ta tera frtil. "Tera bibu (bow di tera morto mas ariba) sa uza pa traha poron ku wea. Krakstenchi ta haa kant'i laman. Greis no ta wanta awa. Santu blanku (di laman) ta mara mi ku santu mul. Santu di Ruba (kol marn). Yerba shimaron, stinki, di mondi (beu). Wama ta kabando na Santa Brbara. Ta mundel (a bay) mondi: Te ora ei e ta sinti den su hehehe. E ora ei e asuntu a keda kla). Ta warda malshi den mangasina I hrmnt den djogod (un manga-sina chik). Yerba...”
3

“...preo-kup pa tur loke hende bibu ta papia, di pursi bo no por satisfas tur hende). Bo parse luna kla. (un sokete malu). Laman ta yen! (Ekspreshon pa avis ku ta yegando un persona ku no mester tende loke un grupo ta papiando). Flaku manera kabritu alfashi ku a muri (pasa) hamber na sabana. (Mash seku i deleg). Ba kwe mid den Laman Chik! (Bo karson ta hafustngel). Pasa bui. (sali for di haf di Korsow). Frontera Baranka, kleps, sababa Pieda di kandela Pieda di bos Wowo di awa Warwar Orkan, sikion Os ta trk Koriente di bientu, di laman Strom ta hala pabow, parlba Un tera tin frontera. Kada kos tin su lmite. Koba den baranka. (traha trabow pis). Pa sende e katuna den "sakad (kachu di kandela) tabata uza "pieda di kandela I "rabn (pida heru). "Pieda di bos ta e hachanan di pieda ku antes indjannan a uza. Sigun un kreensha blew nan a yama nan "pieda di bos, suponiendo ku ta kaminda bos a kai tal sorto di pieda a forma. Un remolino chik di bientu ta un warwar. Wowo di awa ta un remolino den awa. Un...”
4

“...Bos ta ronka i kai. Welek ta krta: "Waap! Si bo drumi den koriente (trk) di bientu, bo ta kwe bientu, haa romatisma. Kabaron ku drumi, koriente ta hib. Awa ku broma no sa yobe. (Beheit no ta nifik nada). Loke no bai na awa, ta bai na haria. (Di kwalke manera plaka ta bai lagabu). Kore pa awaseru, kai den (na) laman. (Salba di un problema, result den otro). Antes hopi nabegante ku no tabata sa e arte di nabeg, tabata "kore ksta (nabeg ku ksta na bista, pa nan no prd). Kleps i pieda di sababa (un pieda kol pretu) ta mash duru pa kibra. Bientu di seka maishi o bientu di kwaresma ta e bientu fwrte ku sa tin den luna di mart. Asina bai mundu! (Ekspreshon di desepshon, desilushon o disgustu). Seru grandl mester baha, pa seru chik subi. (Esun ku ta grandi mester hala un banda, pa esun chik haa un chns). 2 Fishi Sapat, karplnt, msla, Blekeru, frfd Fishi di karpint Profeshon di dentista Pwesto di direktor Djp (djap) di peon. Obrero, trahad, empleado Martin, klabu, za(g), skaf. Un hrmnt dl msla ta...”
5

“...Kas di awa Hefe, doo di trabow Den un karpinteria sa tin hopi sas di palu. Un blekero ta uza staa pa solder blekl. Ta krta un tabla ku za(g) I kap in paiu ku hacha. Sa koba klnichi di boto ku un dsu. Ml yu ta bay wenkel, pa sia un fishi. Un forman tin varios hende ta traha bow di dje. Bo ta un klabu na mi kaha di morto. (Bo ta kowsa mi morto). Yanshi no ke sirbi dl msla. (E no ke tapa e malu ku otro a komet). Kuminda di sapat: (Karnlsa kim den papel i kom ku pan ser). Si nan yamabu un lapistn ta un ofensa, pasobra "lapistn ta e pida heru ku un sapat ta bati kweru, sole riba dje. Despwes ku James Watt a traha e prom mashin dl stom, e periodo di Revolushon Industrial a dal aden, ku tur e problemanan di desempleo. Hende tin kutis. Bestia tin kweru. Awnke nos sa bisa: B'a pika mi kweru ku bo ofensa, i di un hende ku a traha hopi den solo: "E tin kweru kurt. Un "msla di awa dushl ta un ku no konos su fishi bon. Un klabu ta saka otro. (Klabu ta saka klabu): Pa via di un kontra-tiempo bo ta lubid...”
6

“...bo no ke traha). (Di pushi si, dl miow no). (Bo ke kos fasil, ma bo ta bula pipa pa molster). Un webu pas na awa. (hereb moli). Bai frizjl webu pa tanta! (Bai bo na mowla). Un mama no tin wea pa stoba su yu. (Pa malditu o bandidu ku un yu ta, nunka su mama no ta bandon). E mes wea di kadushi ta bon pa giambo. (Ku e mesun kapasidat un hende por logra den varios direkshon). Mankaron ta trah ku haria, suku i koko rasp. Un hende mankaron ta inkapas pa traha. Mester spanta mankaron, pa balente kwe kurpa. (Mester trata duru ku esnan dbil, pa esnan fwrte spanta). (Mester kastiga e chikltu, pa un grandi haa skremnt). E mucha ta kome manera os ta trk. (kome masha). Bo sa kon e asuntu ta kome-bebe? (Bo sa su detayenan?) Vruminga no sa mula maishi, ma su wela ta bende haria. (Mi no ta konfia e asuntu muchu; ki mishibo ku plaka mientras ku bo no ta traha?) Lo mi tei manera bolo! (Lo mi t'ei sigur). Mucha, si bo kore den kaya, owto ta dalbu, traha ptm ku bo (machlk bo kurpa). 5...”
7

“...Barika no sa yama danki. (No kome pa loko i lubid ku tin maan, ora bo barika lo bolbe pidi mas). Felipi su barika ta na su man. (E ta kome kiko ku e haa). Den dos man funchi no por sali papa. (Dos huntu por mas ku un so). Kome zupia, bebe awa! (Moda chistoso dl bisa un hende ora e bisa ku e tin hamber). Na kada banda di nos garganta tin un wea di funchl. 4 Kuminsamentu fin Kumins i finalis (kaba) un trabow Start un motor Enkabes un karta ku________ Origen di un idyoma Na final di kwenta Na fin di siman Na kabamentu di siman Na prom momentu mi no a rekonosebu Porfin (finalmente) el a papia brdat. Duna un toke final. Punto di salido, di yegada. Hasi algu ku un propsito. Lo bo kaba malu (bo fin lo ta trlstu). Alex a traha duru, te ku el a bin logra su propsito. Pone un fin na e soketada ei! Punto final, (tras di un frase ku a kaba). Den kuminsamentu Dyos a krea shelu i tera. Alafin alafan e kwenta a kaba. (final dl kwenta pa mucha). Ba kumins bon, weta pa bo kaba bon tambe. Un hende no sa...”
8

“...kaminda! Didla mester habri, pa anochi sera. (Tur kos mester tin un kumins-mentu). Dia galia saka djente. (Nunka) Na fin (kabamentu) di mundu lo tin huisio final. For di un prinslpio nos tabata sa ku_____ Na prinsipio dl aa. Kumins di nobo, atrobe, un be mas. Indjannan arawako a biba den sitwashon primitivo. Bo kontrato ta seka di ekspir. Katrin a pasa su eksamen final. 5 Kortesia Un hende ku bon o mal manera (moda) Grosero, brutu, nbeskp Salud. Un saludo. Mash kumindamentu! Duna hende man Kon ta? Kon ta bai? Kun bai? Muchu gustu! Masha danki! Na bo rdu. Bo por haslmi un fabor? Gratitut. Gradisidu. Malagradisidu Bondia, bontardi, bonochi. Bon siman! Pasa bon! Dwelmi muchu bo pyrd! Es ku Dios ke! Deskanso! (despwes di morto), Amn. Bishit un persona Un bishita di dokter (krtiku) Un konbitu-sin-noi Trata ku rspt Sera konos ku un hende Trata manera kach Karga un hende den paal Bo por tin bondat di sera porta? Tur kos bon! Dios bai ku bo! No tumami na malu. Kita sombr pa un hende muh Nos ta keda...”
9

“...bida. (Boso no ta puntra mas pa mi). Manuel a tira un flor pa e galia ku a pasa. Tur porta ta habr pa un persona korekto i desente. Un sonrisa no ta kosta nada, pero e ta bal hopi. 6 Afirmativo i negativo M'a haa un kontsta negativo. Duda; dudoso Ma keda na duda. Bo n tin rason, bo ta robes. Nan ta gravemente kibuk. No ta advrbio di negashon Mi ta (tin) sigur di tal kos. Nan a sigurami ku bo a_______ Bo ke konvensemi ku bo tin rason. Sea prudente. Tee kwidow. Kwidow ku kach! Trata ku mash kwidow. Trata ku prekowshon. Tur esfwrso tabata enbano. Fil a gaa malu. Rabia o kunsumi i prd kabes. Un sekreto; un misterio Un redu, un selashi 8 Talans masha pa hasi trabow (bai masha pokopoko). Bo por afirma loke ba yega di bisa? Trntu (kana bay bini sin propsito) Dndula (move bay bini) Tantya (aktwa ku duda o ku kowtela) Dnd ku un persona (trata ku mash kwidow) Elena ta un mama kwldadoso. Prudensia ta evit desgrasia. Faya den un trabow. Falta ku hende, ku lei. Vasil pa yega na un desishon. Kana trompek...”
10

“...tasina Ki siguransa bo ta dunami? Seguro di bida Si bo manka pia, bo no ta yega na tempu. Evit difikuitat. Bula pipa pa problema. Saka kurpa for di un asuntu. Saka kurpa pa hende frfelu. Federiko parse hende riku. Portin a bin result ku________ Aparentemente bo sa e asuntu. Probablemente nan lo bini. Kisas, podis, por ta. Bista ta hasi fe. Pensa bon prom bo kore kontest. (duna kontsta) No di brd pero di gaga. Basta saka chiku! (basta gaa) Pa bo papia brdat, sia bo kabai, pon kla. No laga bo plk gaabu. (no kibukabu) Djo no a prd pa gana. (El a aktwa mesora) Si bo ke tumami hasi lana, anto bo tin ku spirta mardug grandi. Palabra di dos be ta redu. (Mi no tin gana di ripit e mesun kas). Hepa! No troka palabra. (No bltu kombersashon i papya riba otro tema). (No papia un kos kontrario na loke ba bisa kaba). Palabra brd ta planta horka, pidi rat. (Si bo papia berdat, no ta haabu den paa (baina). Mare bo boka ta santu! (Mare loke bo ta papia por result brdat). Sakaml foi mi duda; no ta yu di Angela...”
11

“...E ladrn tin e prenda den su poder. Aktivo i pasivo (poseshon i debe) E sldanan a okup e frti. No laga odio turna poseshon di bo pensamentu. Propietario di e restorant a bati bankrut. Spar bo sn; no dlspid bo plaka. Gachi a tira su bida at. Un pober dlabel plan bar. Hunga plaka, keda blo bash. Nonato no tin moda di muri. Mani ta landa (djdj) den plaka (putr di sn) Tin hopi hende den nesesidat. Drumi i kome ta nesesario. Kansel debe ta un obllgashon. Hoga den debe. Un debe atraz Debed ku nenga di paga ta sinbrgwensa. Saka ventaha. Haa probecho. Hasi ganashi Hiba prdida. Su negoshi ta duna bon. Blra riku riba kustia di otro hende. Debe no sa frusa. Morto ta un debe ku nos tur mester paga. Awor ak kos ta malu, un poko batu, ma ku poder di Dios mi ta bini kla. Esun ku warda lo tin. SI bo tin basta fondo, bo por kumins bo nogoshi. Plaka mester lora. Nan ke invert plaka den e empresa nobo. Bo por fia Djo. E ta bon pago. E flus ak por ta kosta 50 florin, pero e ta bal binti so. Dis ta bash (skars)...”
12

“...Kompania (empresa) editorial Dedik un buki na______ Buki di skol. Buki pa lesa. Buki pa konsult. Dikshonarlo, vokabulario Di kwater edishon di un buki Un istorla Lesa un buki di kuminsamentu te fin. Prosa potiko Kashi di buki Introdukshon Un biografa Un diario Kwenta di Nanzi Kwenta krtiku Un echado (hlnchad) di kwenta Un komposishon (na skol) Un ensayo (literaryo) E figura prinsipal den un novela. Poesa ta pensamentu elev, ekspres na un manera elev, ku rima I ritmo. Bukinan di Biblia ta konten mash sabidura. Skirbl un resea (krtika) riba un buki nobo ku a kaba di sali publik. E obra ta konsist di dos tomo. Derecho di owtor mester ta respet. Tin ku pone sabidura dl buki na prktika, pe por bal algu. E mucha ta kome (guli) buki. (lesa hopi i pur). Alfonso ta tee buki pa un komersiante. Un nota abow na un pgina. Un manuskrito skirb na man o na taipraiter (mashin). Un hende ku no por lesa ni skirbi ta un analfabeto. Sklrbi pa di galla (skirbi mahos). No unikamente un owtor mester tin algu dl bisa...”
13

“...n por bira kabai. Kabai ku aba no sa kome maishi. (Esakl no ta kos pa bo, pasobra bo no por kun). Pa malu ku aa ta, kabritu no sa bster un pipita so. (Pa fututu ku tempu ta, algu dl bon ta kai). Kachu: 1. dl baka, kabritu, karn. 2. E tringulo di lata rond di un bestia su garganta, pa e no drenta terenu di otro hende. Karn ku su tow, kabritu ku di dje. (Kada ken den su grupo) Dia di krta maishi: Dia di kobra salarlo. Mester traha dam, warda awa. (Mester turna medida na tempu) Yanshi ta gai dl mardug. (E ta lanta tempran). 12...”
14

“...galia ke bai plenchi, e ta bisa su shon ta bientu a hib. (Semper un hende ta haa motibu pa hasi loke e ta dese). Hala kaminda iargu na pia. Katuna a kaba na sakad; ta rabn so a keda. ("Rabn ta e heru ku ta dal riba e pieda di kandela, pa saka un chispa i kima e katuna (di milon di seru) den e sakad. Otro nomber pa "sakad ta "kachu di kandela, komo ta den un kachu tabata yena e katuna. Ta uza e ekspreshon aki pa hende ku a prd poit, keda bashi, pero ku sinembargo ke sigi hasi grandi. Ranka a muri; knknber no ta par mas. (Si un barku senk, su karga tambe ta senk). Si bo no ke tin gera ku lagadlshi, no planta bonchi na su trankera. (Si bo no ke tin trbei ku un hende, anto keda lew for di dje). Maske un makutu su repchi ta un banda, e ta haa su kargad. (Di mesun nifikashon ta: Pa korkob ku kalbas ta, e tin su tapadera). Pa mahos ku un hende ta, e ta haa un pa kasa kun. Despwes ku kaba di stiwa maishi den mangasina, ta kolog e ltimo tapushi na un balki seka dje entrada. Esakl ta e tapushi ku...”
15

“...Hinka palu bow di kandela. (Okashon mas bruashi pa via di mete den e asuntu o pone algu mas aseka). Kore te roza mondi. (kore asina duru, ku kaminda bo pasa mondi ta keda roz). Un galma ku kol di mespu. Buis a kai manera patia brd. (dal abow duru). Un owto wabi (blew, mankaron, bulpes). No laga nan kome kadushi, bin limpia man den bo kabes. (No laga nan tumabo hasi sokete). Tur shimaruku ta hechu. (e asuntu a keda kla). Rnka dl pampuna ta kore mash lew. E palu di flamboyan a rement tur na flor. Taha palu. (gaa traha). Kaska a wanta palu! (Ekspreshon ku ta uza pa hendenan ku ta baa de bes en kwando). Si bo koba den tera, bo ta saka bichi. (Si bo mete den porkeria, ol malu ta dalbu). Si no yobe lo pinga. (Si bo no logra shen por shentu, maske ta algu ta kai). Tur krga di kunuku ta yena Punda. (Tur tikl ta yuda). Un palu karg (yen) di fruta. Dader (fruta di datu). Tin dader skalein (e kuminda paden ta blanku). Nan sa yam tambe "dader hudiw". Ademas tin dader kr i orao. (sigun kol di su kuminda)...”
16

“...(taipraiter), basta e ta nchi skirb. Skirbi pia dl galia den un karta di solisltashon ta un mal rekomen-dashon pa bo mes. Un eskritor ta biba di su pn. Dos persona por hiba un polmika (lucha di pn) den korant. Komo antes tabata skirbi ku pluma, te ainda bo por tende nan bisa: "Pluma di un eskritor. Un karta komerslal mester ta mas krtiku pusibel, kla i korekto, sin bira familiar. Un karta pa un amigu o pa bo grandinan mester konten hopi notisia di afekto i mas tantu detaye pusibel tokante esun ku ta skirbi, paso-bra ta esei ta interes nan. Un nogoshi ta manda un nota pa un persona, pa e persona sa, por ehmpel, ku e tin un kwenta dl regla. Un nota semper ta krtiku. Notisia (nobo) di kanoa ta notisia biew. Aki poko dia mi mes ta mi nobo. (Lo mi bini personalmente). Muchanan sa manda karta pa fli, pasando un pida papel na e lia, pa bientu hib te den tm dje fll. Komo un karta tin ku refleh loke e persona ta pensa i pone riba papel, ta nesesarlo pa e karta tin bon puntuashon. Nos ta tira o buta un...”
17

“...Hibad di rospondi ta bira doo di kestion. (Esun ku hiba e notisia ta ha met den e asuntu). Den kaso di amor entre dos persona hopi be sa tin un pimpi, ku ta hiba i trese notisia. Wea pimpi (un tap) hopi be a sirbi di motibu pa bai kas di un hende i tende un boka di redu. Tin mas dia ku tin siman. (Awe ami ta sufri, pero maan por pasa meskos ku bo). Kada dia tin su nmber. (No ta tur ta e mesun kos). Didia mester abri, pa anochi sera. (Tur kos mester tin un kuminsamentu). Dia di gaa (1 di aprel). Kiko dia ta bisa? Ki notisia tin? Riba e dia ku menos bo ta pensa, kos ta pasabu. Tanten ku anochi no sera, kareda di bin no a kaba. (mientras tin bida, tin speransa). Didia ta habri. Anochi ta sera. Den kibr di mardug. Dia ta bai kai! (Ta lat kaba). Siman aden siman af ma kant, pero e no kyr a tende. Awe si tawe! (Ta un dia di problema, kansansio, hopi trabow ets.). Tempran ta bende; lat ta malai. Esun ku yega tempran, ta bebe awa limpi. Kon tempu? Kiko dia ta papya? Kon ta pusha? Ke tal? Kon ta...”
18

“...Solo di guma (solo fwrte i sin bientu). Solo a sali Djan na Montaa. (El a drumi prd ariba. El a prd San Guan). Kabritu di: Pa awa di atardi muhaml, mih mi mira mi mama hork. (Esaki ta pa avis hende, ku si nan kana atardi den awaseru, nan ta bira malu). Aa sin birn. (Dia galia saka djente. Nunka). Ta kada aa pa kwaresma bo ta blo seka nos. (Mash poko). Dia di alegra ta bispu di tristesa. Bo ta biba largul (Ora bo soa ku un hende a muri, bo ta bis asina). Ta pasobra awe no ta bo dia; pesei ba skapa. (No ta bo da di mal swltu o di muri). Semper Kadol ta yega na ora oradu. (Na ultimo momentu). Ba yega na ora bon. (Na momentu ku ml mester di bo). Tambe sa bisa: Yega na ora di mester. Bon ore (ora di) kaminda! (Deseo pa e persona yega kas bon). Nos ta bisa: Dumingu di Tres Rei, dumlngu di rlsibimentu (sin "Dja") (e djadumingu despwes di________). 13 Pensa Kere, pensa, imagin Men, haa, kalkul Medit, refleh (reflekshon) Un idea, un pensamentu Fantasia, imaginashon Nan ta supon ku tasina, ma nan...”
19

“...Propsito di studiamentu no ta pa pose sabidura manera un hmber por tin un florin den su saku, pero pa nos hasi e sabidura parti di nos mes; ke men ant transform na pensamentu ku ¡dea, meskos ku e kuminda ku nos kome ta bira sanger ku ta duna bida. Ideanan ku ta parse kla den bo sint, por ta vago pa otro hende, si bo no tin e fasllidat (don) di ekspreshon. Hopi hende tin mas fe den nan sintimentu ku den echo di argumen-tashon lgiko. Ta den bo kerementu (kabes) bo tin e kos ei! Mi ke men di ta un ekspreshon ku hopi hende sa uza. Pero e ta zona balente ridkulo. Idea ta mata i e ta kura. Purba rei unda ma sali awor ei. Idea ta pi ku ioko. (imaginashon ta pi ku ora bo ta eilu). Si bo tin koko (sesu), ta pa bo pensa kun. Djo ta lew di koko bash; e tin su dos dede di frenta. Baka a sinta pensa, te nan a hisa kachu buta riba su kabes. (Esaki ta uza pa: 1. Hende ku ta sinta pensa mash. 2. I pa esun ku nan a bisti kachu. Mi sint a dunami ku------(ma pensa ku ) A dal na mi sint. (Di ripente ma krda)...”
20

“...Buriku (animal, bestia) ku bo ta! Un kui ta pa kwe pra (totolika, aladuru, kokoi, ets.) Un trampa ta pa kwe djaka. Ku ratufal ta kwe ratn i djaka. Traha duru manera buriku di wela. (traha mash duru i konstante-mente). Di pushl si, di miow no. (Bo ke gosa pero bo no ke traha). Ken ku laba kabes di buriku, ta prd habn ku tempu. (Si bo trata na sia un ku no kir, bo ta prd bo tempu). Par di un kabai mes ta buska hende p. (Kos bon ta yama atenshon di su mes). Makaku su wowo ta hundu; e ta yora tempran. (Mira diflkultat di antemano i turna medida na tempu). Ba keda manera bin ku a tende tiru. (tur spant i na laria). Saka ratn. (Dal un o algn beter pa kita e ka di ayera). Kwe un kach: Dal un beter. Un toro manzlnga: Un pali hmber. Un chubati gengu: Un homber ku brio, un trsio ku bo por konfia. Kwe makaku ku bakoba: Gaa hende sokete ku kwalke koi loko. Bo tin swltu di pushi. (semper bo ta di bon; semper bo ta skapa). Un chubatu kum no ta sirbi mas pa produs. Kach no sa kome kach. (Dos baina no...”