Your search within this document for 'fruta' OR 'ku' OR 'simia' OR 'duru' resulted in 50 matching pages.

You can restrict your results by searching for fruta AND ku AND simia AND duru.
 
1

“...INTRODUKSHON E obra aki ta pa: ultimo klas dl Mavo, pa Havo, Akademia pedag-giko. Ademas di esel mi ta kompletamente konvensi ku esnan ku ta preparando pa nan eksamen di Papiamentu L.O. lo tin gran probecho di e buki aki. Ta rekomendabel pa e maestro ku ta uza e buki aki sa algu di nos istoria i nos kustumbernan, pa di tal manera e duna su les mas zjitu i fundeshi. Den e kolekshon aki no tin tur modismo i ekspreshon. E kantidat ta muchu mas grandi. Si Tata duna bida ku sal lo mi forma e di dos tomo ku tur sobr ku ta eksisti. Pa: Mae, Daphne I Rose Marie, kende lo ml ke yama: tres karton ku a waya e konf di mi entusiasmo. Korsow 1971 P.a.l. Imprenta: V.A.D. Publik na aa 1971, pa Boekhandel St. Augustinus. Derecho di owtor reserv....”
2

“...Den Kaya Grandi di Otrobanda tin hopl tienda i pakus. Den tempi awa varios tanki ta yena ku awa. Tera pretu ta bon pa mta. Tera gordo ta tera frtil. "Tera bibu (bow di tera morto mas ariba) sa uza pa traha poron ku wea. Krakstenchi ta haa kant'i laman. Greis no ta wanta awa. Santu blanku (di laman) ta mara mi ku santu mul. Santu di Ruba (kol marn). Yerba shimaron, stinki, di mondi (beu). Wama ta kabando na Santa Brbara. Ta mundel (a bay) mondi: Te ora ei e ta sinti den su hehehe. E ora ei e asuntu a keda kla). Ta warda malshi den mangasina I hrmnt den djogod (un manga-sina chik). Yerba shimaron ta krese sin plant. (Mal ehmpel ta pega masha lih). Trankera ta hiba nobo. (Esnan para un kantu ta tende, pa hiba). Si bo koba den tera, bo ta saka bichi. (SI bo mete den porkeria, ol stinki ta dalbu). Ku bon palabra ta saka shimaron foi mondi. (Ku bon menera ta mansa i kalma hende brutu). Djo ke kwe shelu ku man. (E ke logra algu ¡mpusibel, fo'i su forsa). Tin sial di awa. (Ta pinta un awaseru!)...”
3

“...A kay un pali awa. (Un awaseru duru). Ken ku kere ke por karga mundu, ta pasobra te a trah. (No preo-kup pa tur loke hende bibu ta papia, di pursi bo no por satisfas tur hende). Bo parse luna kla. (un sokete malu). Laman ta yen! (Ekspreshon pa avis ku ta yegando un persona ku no mester tende loke un grupo ta papiando). Flaku manera kabritu alfashi ku a muri (pasa) hamber na sabana. (Mash seku i deleg). Ba kwe mid den Laman Chik! (Bo karson ta hafustngel). Pasa bui. (sali for di haf di Korsow). Frontera Baranka, kleps, sababa Pieda di kandela Pieda di bos Wowo di awa Warwar Orkan, sikion Os ta trk Koriente di bientu, di laman Strom ta hala pabow, parlba Un tera tin frontera. Kada kos tin su lmite. Koba den baranka. (traha trabow pis). Pa sende e katuna den "sakad (kachu di kandela) tabata uza "pieda di kandela I "rabn (pida heru). "Pieda di bos ta e hachanan di pieda ku antes indjannan a uza. Sigun un kreensha blew nan a yama nan "pieda di bos, suponiendo ku ta kaminda bos a kai tal sorto...”
4

“...Bos ta ronka i kai. Welek ta krta: "Waap! Si bo drumi den koriente (trk) di bientu, bo ta kwe bientu, haa romatisma. Kabaron ku drumi, koriente ta hib. Awa ku broma no sa yobe. (Beheit no ta nifik nada). Loke no bai na awa, ta bai na haria. (Di kwalke manera plaka ta bai lagabu). Kore pa awaseru, kai den (na) laman. (Salba di un problema, result den otro). Antes hopi nabegante ku no tabata sa e arte di nabeg, tabata "kore ksta (nabeg ku ksta na bista, pa nan no prd). Kleps i pieda di sababa (un pieda kol pretu) ta mash duru pa kibra. Bientu di seka maishi o bientu di kwaresma ta e bientu fwrte ku sa tin den luna di mart. Asina bai mundu! (Ekspreshon di desepshon, desilushon o disgustu). Seru grandl mester baha, pa seru chik subi. (Esun ku ta grandi mester hala un banda, pa esun chik haa un chns). 2 Fishi Sapat, karplnt, msla, Blekeru, frfd Fishi di karpint Profeshon di dentista Pwesto di direktor Djp (djap) di peon. Obrero, trahad, empleado Martin, klabu, za(g), skaf. Un hrmnt dl msla ta...”
5

“...solder blekl. Ta krta un tabla ku za(g) I kap in paiu ku hacha. Sa koba klnichi di boto ku un dsu. Ml yu ta bay wenkel, pa sia un fishi. Un forman tin varios hende ta traha bow di dje. Bo ta un klabu na mi kaha di morto. (Bo ta kowsa mi morto). Yanshi no ke sirbi dl msla. (E no ke tapa e malu ku otro a komet). Kuminda di sapat: (Karnlsa kim den papel i kom ku pan ser). Si nan yamabu un lapistn ta un ofensa, pasobra "lapistn ta e pida heru ku un sapat ta bati kweru, sole riba dje. Despwes ku James Watt a traha e prom mashin dl stom, e periodo di Revolushon Industrial a dal aden, ku tur e problemanan di desempleo. Hende tin kutis. Bestia tin kweru. Awnke nos sa bisa: B'a pika mi kweru ku bo ofensa, i di un hende ku a traha hopi den solo: "E tin kweru kurt. Un "msla di awa dushl ta un ku no konos su fishi bon. Un klabu ta saka otro. (Klabu ta saka klabu): Pa via di un kontra-tiempo bo ta lubid esun di prom. Un "Wan-shete-fishi: 1. Esun ku sa di tur un poko. 2. Esun ku a frakas den tur. Nos ta kwe...”
6

“...bandon). E mes wea di kadushi ta bon pa giambo. (Ku e mesun kapasidat un hende por logra den varios direkshon). Mankaron ta trah ku haria, suku i koko rasp. Un hende mankaron ta inkapas pa traha. Mester spanta mankaron, pa balente kwe kurpa. (Mester trata duru ku esnan dbil, pa esnan fwrte spanta). (Mester kastiga e chikltu, pa un grandi haa skremnt). E mucha ta kome manera os ta trk. (kome masha). Bo sa kon e asuntu ta kome-bebe? (Bo sa su detayenan?) Vruminga no sa mula maishi, ma su wela ta bende haria. (Mi no ta konfia e asuntu muchu; ki mishibo ku plaka mientras ku bo no ta traha?) Lo mi tei manera bolo! (Lo mi t'ei sigur). Mucha, si bo kore den kaya, owto ta dalbu, traha ptm ku bo (machlk bo kurpa). 5...”
7

“...Tin hende ta pretend ku un kuminda kushin riba konf ta sali mih ku riba stof di gas o korozin. Barika no sa yama danki. (No kome pa loko i lubid ku tin maan, ora bo barika lo bolbe pidi mas). Felipi su barika ta na su man. (E ta kome kiko ku e haa). Den dos man funchi no por sali papa. (Dos huntu por mas ku un so). Kome zupia, bebe awa! (Moda chistoso dl bisa un hende ora e bisa ku e tin hamber). Na kada banda di nos garganta tin un wea di funchl. 4 Kuminsamentu fin Kumins i finalis (kaba) un trabow Start un motor Enkabes un karta ku________ Origen di un idyoma Na final di kwenta Na fin di siman Na kabamentu di siman Na prom momentu mi no a rekonosebu Porfin (finalmente) el a papia brdat. Duna un toke final. Punto di salido, di yegada. Hasi algu ku un propsito. Lo bo kaba malu (bo fin lo ta trlstu). Alex a traha duru, te ku el a bin logra su propsito. Pone un fin na e soketada ei! Punto final, (tras di un frase ku a kaba). Den kuminsamentu Dyos a krea shelu i tera. Alafin alafan e kwenta...”
8

“...ta ora ku pakus i tienda mester stp di hasi nogoshi. Semper Manuel ta yega na ora oradu. (na ultimo momentu). Awor si nos a yega kaminda nos ta bay! (Esaki ta kolmo!) Bon ora di kaminda! Didla mester habri, pa anochi sera. (Tur kos mester tin un kumins-mentu). Dia galia saka djente. (Nunka) Na fin (kabamentu) di mundu lo tin huisio final. For di un prinslpio nos tabata sa ku_____ Na prinsipio dl aa. Kumins di nobo, atrobe, un be mas. Indjannan arawako a biba den sitwashon primitivo. Bo kontrato ta seka di ekspir. Katrin a pasa su eksamen final. 5 Kortesia Un hende ku bon o mal manera (moda) Grosero, brutu, nbeskp Salud. Un saludo. Mash kumindamentu! Duna hende man Kon ta? Kon ta bai? Kun bai? Muchu gustu! Masha danki! Na bo rdu. Bo por haslmi un fabor? Gratitut. Gradisidu. Malagradisidu Bondia, bontardi, bonochi. Bon siman! Pasa bon! Dwelmi muchu bo pyrd! Es ku Dios ke! Deskanso! (despwes di morto), Amn. Bishit un persona Un bishita di dokter (krtiku) Un konbitu-sin-noi Trata ku rspt Sera...”
9

“...gravemente kibuk. No ta advrbio di negashon Mi ta (tin) sigur di tal kos. Nan a sigurami ku bo a_______ Bo ke konvensemi ku bo tin rason. Sea prudente. Tee kwidow. Kwidow ku kach! Trata ku mash kwidow. Trata ku prekowshon. Tur esfwrso tabata enbano. Fil a gaa malu. Rabia o kunsumi i prd kabes. Un sekreto; un misterio Un redu, un selashi 8 Talans masha pa hasi trabow (bai masha pokopoko). Bo por afirma loke ba yega di bisa? Trntu (kana bay bini sin propsito) Dndula (move bay bini) Tantya (aktwa ku duda o ku kowtela) Dnd ku un persona (trata ku mash kwidow) Elena ta un mama kwldadoso. Prudensia ta evit desgrasia. Faya den un trabow. Falta ku hende, ku lei. Vasil pa yega na un desishon. Kana trompek riba algu. Mi no ta kere loke bo ta pretend....”
10

“...Mi no ta duda ni un momentu so_____ Ma top di kaswalidat. Ku tur siguridat tasina Ki siguransa bo ta dunami? Seguro di bida Si bo manka pia, bo no ta yega na tempu. Evit difikuitat. Bula pipa pa problema. Saka kurpa for di un asuntu. Saka kurpa pa hende frfelu. Federiko parse hende riku. Portin a bin result ku________ Aparentemente bo sa e asuntu. Probablemente nan lo bini. Kisas, podis, por ta. Bista ta hasi fe. Pensa bon prom bo kore kontest. (duna kontsta) No di brd pero di gaga. Basta saka chiku! (basta gaa) Pa bo papia brdat, sia bo kabai, pon kla. No laga bo plk gaabu. (no kibukabu) Djo no a prd pa gana. (El a aktwa mesora) Si bo ke tumami hasi lana, anto bo tin ku spirta mardug grandi. Palabra di dos be ta redu. (Mi no tin gana di ripit e mesun kas). Hepa! No troka palabra. (No bltu kombersashon i papya riba otro tema). (No papia un kos kontrario na loke ba bisa kaba). Palabra brd ta planta horka, pidi rat. (Si bo papia berdat, no ta haabu den paa (baina). Mare bo boka ta santu!...”
11

“...nesesidat. Drumi i kome ta nesesario. Kansel debe ta un obllgashon. Hoga den debe. Un debe atraz Debed ku nenga di paga ta sinbrgwensa. Saka ventaha. Haa probecho. Hasi ganashi Hiba prdida. Su negoshi ta duna bon. Blra riku riba kustia di otro hende. Debe no sa frusa. Morto ta un debe ku nos tur mester paga. Awor ak kos ta malu, un poko batu, ma ku poder di Dios mi ta bini kla. Esun ku warda lo tin. SI bo tin basta fondo, bo por kumins bo nogoshi. Plaka mester lora. Nan ke invert plaka den e empresa nobo. Bo por fia Djo. E ta bon pago. E flus ak por ta kosta 50 florin, pero e ta bal binti so. Dis ta bash (skars) manera ratn di krki. Plaka di oro, di plata di papel, di koper. Chalito ta warda sn den su runbs. Konta un kos na plaka chik. (den tur su detayenan) Plaka ta lanta morto foi santana. (Plaka ta drecha tur loke ta malu) Kaminda tin plaka, plaka ta bai. Warda plaka, kumlnd hende! Parse ku awor ma bira plaka malu. (Parse mi no ta konta mas). 8 Buki Ttulo; kaptulo Na pgina trinta Un buki...”
12

“...prinsipal den un novela. Poesa ta pensamentu elev, ekspres na un manera elev, ku rima I ritmo. Bukinan di Biblia ta konten mash sabidura. Skirbl un resea (krtika) riba un buki nobo ku a kaba di sali publik. E obra ta konsist di dos tomo. Derecho di owtor mester ta respet. Tin ku pone sabidura dl buki na prktika, pe por bal algu. E mucha ta kome (guli) buki. (lesa hopi i pur). Alfonso ta tee buki pa un komersiante. Un nota abow na un pgina. Un manuskrito skirb na man o na taipraiter (mashin). Un hende ku no por lesa ni skirbi ta un analfabeto. Sklrbi pa di galla (skirbi mahos). No unikamente un owtor mester tin algu dl bisa, pero e tin ku des-kribl su flguranan di tal manera ku nan ta blbu den bista dl e lektor. Loke ta skirb sin esfwerso lo ta les sin plaser. Hemingway a puli su obra "The old man and the sea kwarenta be, prom ku el a publik. Ta un manera so tin pa sia skirbi: Kumins i sigi skirbi, pasando e kaminda di krus ku tur eskritor mester pasa, prom nan haa fama. Te anda tin hopi hende ta...”
13

“...koba ku piki Simla, stk Lg un mata Saka pieu di pali lamunchi. Kachu di bakoba Balla di bonchl Tapushi di maishi Trshi dl dreifi Tee se Wapa tras di se Kosecha di maloa Ranka yerba stinki; ranka beu Hala lechi di baka o kabritu Kowchi di galia Kur di baka, kabritu, karn Warda maishi den mangasina Pone hrmnt den djogod Planta siboyo largu ku sldu riba bodogo Koba batata, pinda Maishi chik, maishi grandi (maishi katana) Grda tera ku mst (mrs) Bandera di maishi Bati maishi den piln ku manga di piln Dakun bags Rnka di patia, pampuna Soseg bow di ramada. Si batata haa bon tera, e ta yanga. (Esun ku tin hopi plaka, por hasi grandi). Banana ta bisti row, pe no troka paa. (Asina sa bisa hende ku hardibai ta bisti e mesun paa). Baka a muri bai, laga trabow pa kweru. (E persona a murl, laga difikultat pa otro). SI ba nase buriku, bo n por bira kabai. Kabai ku aba no sa kome maishi. (Esakl no ta kos pa bo, pasobra bo no por kun). Pa malu ku aa ta, kabritu no sa bster un pipita so. (Pa fututu ku tempu...”
14

“...(kasi hechu), hechu. Kska di banana. Wowo di koko. Piplta di mango. Simia di fruta. Zjilt dl pinda (e flishi rond di pipita di pinda). Kachu di pampuna (e pidasitu dje ranka ku e keda na e pampuna). Kurason di patia ta e parti meimel sin pipita. Djus di fruta. Un mondi ser o abr. Rama di palu mes ta tumba wea. (Un kowsa chik por tin konse-kwensha grandi). Esun ku ta bow di palu, mester wanta kaka di para. (Bo tin ku soport kos desagradabel den e sitwashon ku bo ta). 10 Palu, mat, yerba Tronkon i rais Brasa i rama di palu Mondi, hfi, kunuku Indju, watapana, mansalia Mahk, mespu, kenepa Kibrahacha, wabi Srsaka, patia, milon Datu, kadushi Shimaruku, bshi Laraha, lamunchi dushi Un kama di infrow, salada, tomati Un mondi di datu Un ranka di patia, pampuna Kaska di palu Kap un palu ku hacha Koba kinichi di boto ku dsu 13...”
15

“...Hinka palu bow di kandela. (Okashon mas bruashi pa via di mete den e asuntu o pone algu mas aseka). Kore te roza mondi. (kore asina duru, ku kaminda bo pasa mondi ta keda roz). Un galma ku kol di mespu. Buis a kai manera patia brd. (dal abow duru). Un owto wabi (blew, mankaron, bulpes). No laga nan kome kadushi, bin limpia man den bo kabes. (No laga nan tumabo hasi sokete). Tur shimaruku ta hechu. (e asuntu a keda kla). Rnka dl pampuna ta kore mash lew. E palu di flamboyan a rement tur na flor. Taha palu. (gaa traha). Kaska a wanta palu! (Ekspreshon ku ta uza pa hendenan ku ta baa de bes en kwando). Si bo koba den tera, bo ta saka bichi. (Si bo mete den porkeria, ol malu ta dalbu). Si no yobe lo pinga. (Si bo no logra shen por shentu, maske ta algu ta kai). Tur krga di kunuku ta yena Punda. (Tur tikl ta yuda). Un palu karg (yen) di fruta. Dader (fruta di datu). Tin dader skalein (e kuminda paden ta blanku). Nan sa yam tambe "dader hudiw". Ademas tin dader kr i orao. (sigun kol di su kuminda)...”
16

“...Remitente: Wan Buzulanga. Firma un karta ku bo firma Sr. (seor), Sra. (seora) Sres. (Seores) Respetabel seor Leito: Sinseramente di bo____ Respetwosamente_______ Bo yu stim, ker Mash danki di antemano Kontestando bo karta di-------- Un karta di invitashon Bo sirbid______ Sera, seya un karta Un karta sertifik Kontenido di un karta ta: Fecha, Direkshon, saludo, teksto I kon-klushon, ku nmber i firma di e remitente. Un koresponsal ta hiba korespondensha di un nogoshi. Sigun e sistema antlkw nan tabata kumins un karta: Na yegada di e dos lternan ak mi deseo ta ku bo i bo famia ta gosa di un bon sal_____ Nan lo huzga bo persona sigun bo letra (bo moda di skirbi). Un karta skirb na man ta hasi mih impreshon ku un na mashin (taipraiter), basta e ta nchi skirb. Skirbi pia dl galia den un karta di solisltashon ta un mal rekomen-dashon pa bo mes. Un eskritor ta biba di su pn. Dos persona por hiba un polmika (lucha di pn) den korant. Komo antes tabata skirbi ku pluma, te ainda bo por tende nan bisa:...”
17

“...kestion. (Esun ku hiba e notisia ta ha met den e asuntu). Den kaso di amor entre dos persona hopi be sa tin un pimpi, ku ta hiba i trese notisia. Wea pimpi (un tap) hopi be a sirbi di motibu pa bai kas di un hende i tende un boka di redu. Tin mas dia ku tin siman. (Awe ami ta sufri, pero maan por pasa meskos ku bo). Kada dia tin su nmber. (No ta tur ta e mesun kos). Didia mester abri, pa anochi sera. (Tur kos mester tin un kuminsamentu). Dia di gaa (1 di aprel). Kiko dia ta bisa? Ki notisia tin? Riba e dia ku menos bo ta pensa, kos ta pasabu. Tanten ku anochi no sera, kareda di bin no a kaba. (mientras tin bida, tin speransa). Didia ta habri. Anochi ta sera. Den kibr di mardug. Dia ta bai kai! (Ta lat kaba). Siman aden siman af ma kant, pero e no kyr a tende. Awe si tawe! (Ta un dia di problema, kansansio, hopi trabow ets.). Tempran ta bende; lat ta malai. Esun ku yega tempran, ta bebe awa limpi. Kon tempu? Kiko dia ta papya? Kon ta pusha? Ke tal? Kon ta? Kun bay? Kon kos ta? Solo ku sali tempran...”
18

“...her. Nos slnt mester maneh i domin nos sintimentu. Bo proposishon ta rasonabel. For di bo palabra ml tin ku saka ku----- Mi no por a imaginaml un kos asina. Nifikashon di un palabra. Nos ta di akwrdo ku bo. Un ekspreshon sin pia ni kabes. Despwes ku ma sinta refleh basta ratu------ Kere den webi gai o bra Ki bo ke men ku esei? Kon bo ta haa e idea aki? Bo opinion ta kwadra ku di mi. Ma keda konfund, bru Nan ta spera ku nos ta bai. E seora ta spera. (spera yu nase) Lo mi konsider bo proposishon. Un suma konsiderabei Nan ta kalkul ku lo bini orkan. 17...”
19

“...na pensamentu ku ¡dea, meskos ku e kuminda ku nos kome ta bira sanger ku ta duna bida. Ideanan ku ta parse kla den bo sint, por ta vago pa otro hende, si bo no tin e fasllidat (don) di ekspreshon. Hopi hende tin mas fe den nan sintimentu ku den echo di argumen-tashon lgiko. Ta den bo kerementu (kabes) bo tin e kos ei! Mi ke men di ta un ekspreshon ku hopi hende sa uza. Pero e ta zona balente ridkulo. Idea ta mata i e ta kura. Purba rei unda ma sali awor ei. Idea ta pi ku ioko. (imaginashon ta pi ku ora bo ta eilu). Si bo tin koko (sesu), ta pa bo pensa kun. Djo ta lew di koko bash; e tin su dos dede di frenta. Baka a sinta pensa, te nan a hisa kachu buta riba su kabes. (Esaki ta uza pa: 1. Hende ku ta sinta pensa mash. 2. I pa esun ku nan a bisti kachu. Mi sint a dunami ku------(ma pensa ku ) A dal na mi sint. (Di ripente ma krda). Hende bieu su sint por kita, di moda ku nan no ta krda bon mas. No kenta Mani su kabes ku e kos ei. (No laga Mani kere i dese tal kos). Hende ku mash mal kabes...”
20

“...bestia) ku bo ta! Un kui ta pa kwe pra (totolika, aladuru, kokoi, ets.) Un trampa ta pa kwe djaka. Ku ratufal ta kwe ratn i djaka. Traha duru manera buriku di wela. (traha mash duru i konstante-mente). Di pushl si, di miow no. (Bo ke gosa pero bo no ke traha). Ken ku laba kabes di buriku, ta prd habn ku tempu. (Si bo trata na sia un ku no kir, bo ta prd bo tempu). Par di un kabai mes ta buska hende p. (Kos bon ta yama atenshon di su mes). Makaku su wowo ta hundu; e ta yora tempran. (Mira diflkultat di antemano i turna medida na tempu). Ba keda manera bin ku a tende tiru. (tur spant i na laria). Saka ratn. (Dal un o algn beter pa kita e ka di ayera). Kwe un kach: Dal un beter. Un toro manzlnga: Un pali hmber. Un chubati gengu: Un homber ku brio, un trsio ku bo por konfia. Kwe makaku ku bakoba: Gaa hende sokete ku kwalke koi loko. Bo tin swltu di pushi. (semper bo ta di bon; semper bo ta skapa). Un chubatu kum no ta sirbi mas pa produs. Kach no sa kome kach. (Dos baina no ta mete ku otro)....”