| 1 |
 |
“...47
DI DJESUN LES
Verbo
Tin dos sorto di vrbo Transitivo i intransitivo.
Un vrbo transitivo ta ekspres un akshon ku ta a-fekt o influcnsh un komplemento direkto.
Por ehmpel.
E futbolista a shop e bala. (E vrbo "skop ta afekt e komplemento direkto Bala")
Fedoy a bende su kas. (Vrbo bende Komplemento direkto Kas).
E pianista a toka c pianu (Toka: vrbo. Pianu: komplemento direkto.)
Nan a dal e (Dal vrbo) E komplementu direkto.
E vrbonan. skp, bende, toka, fiha, dal, ta vrbo transitivo, pasobra nan ta eksprfs un akshon ku ta afekt o influensh e komple-mentonan direkto. bala, kas, pianu, ley, e.
Un vrbo intransitivo ta un vrbo ku no tin mester di un komplemento....”
|
|
| 2 |
 |
“...48
Por chmpel:
E hmbcr a lanta for di swela.
lanta ta intransitivo.
Bo por bisa. E homber a lanta, sin kambya e nifikashon.
Pero si bo bisa. E homber a lanta su kurpa for di swela, anto "lanta ta un vrbo transitivo, pasobra e ta lanta su kurpa" Den e kaso aki su kurpa ta komplemento direkto di e vrbo lanta.
Sa sosode hopi be ku por uza un vrbo na forma transitivo i tambe na forma intransitivo. Por ehmpel.
Toni a hole e flor (trans.) E flor ta hole dushi. (intrans.) Pastor a bati klok (trans.) Klok di misa ta bati. (intrans.)
Inflekshon di vrbo
Un vrbo por kambya, pa demonstr un kam-byo di nifikashon.
Den kaso di bisa tin inflekshon kompletu. E pasado di bisa ta di o disi
E di ku e ta laga kai. Den disi ku disi a bin result ....
Bay ta bira ban
Ban kas. Laga nos ban pa kaba.
Den presente tur nos vrbonan ta keda meskos: Mi ta mira, bo ta kome, nan ta landa.
Den pasado nos tin a i tabata komo kopulativo o vrbo owksilyar:
Nos a tende algu. (owksilyar).
Nan tabata mira e kas. (owksilyar).
Nos...”
|
|
| 3 |
 |
“...99
Signo di eksklamashon
Esaki ta pa indik eksitashon, emoshon, sorpresa i admirashon.
Para! Wanta! Hepa! (eksitashon)
Hesusey! (emoshon)
Ata! (sorpresa)
Do piki! (admirashon)
Signo de interogashon
Ta uza esaki tras di un pregunta direkto:
Bo ta hay hunga bala? (direkto)
Nan ta na kas? >>
Djo a puntrami ku mi ta bay hunga bala, (indirekto)
Parntesis
Si nos agreg algu ku kasi no ta kambya nada di e frase su nifikashon, nos ta uza parntesis: E artkulo aki ta sali den Mensahero (mart 1970).
Mani ta sali trabow (manera semper) sinku pa-s di sinku.
Komia
Pa enser loke un persona a bisa, nos ta uza komia
E mama a skwal e mucha: Bandidu ku bo ta
Tambe pa indik ku un palabra ta strao, o uz ku nifikashon diferente:
E palabra Oke a bini di Merka.
Toni a yama e kriatura grasyoso mahoso, pa demostr ku e mucha ta bunita. (kambyo di nifikashon)....”
|
|
