1 |
 |
“... su desaroyo. Pesei semper e istoria lo tin algu personal dje eskritor.
Ademas di esei kada persona ta reakshona, sigun su karakter i mentalidad riba loke e eksperimenta. Tuma por ehempel un desgrasia di owto. Si dies hende a mire, lo tin dies vershon diferente.
Esaki ta nifika ku obhetividad absoluto no ta eksisti den pika, maske e owtor lo trata di elimin su sintimentu tantu ku ta posibel.
Den pika nos tin, banda di poesia, prosa tambe.
Pesei nos ke duna e klasifikashon ku ta sigi:
1. Mito, saga, leyenda.
2. Kwenta, fbula
3. Parbola
4. Idilio.
5. Kwenta potiko
6. Epopeya (poema piko)
7. Deskripshon di biaha
8. Relato istriko.
9. Biografa, owtobiografia.
10. Novela kortiku.
11. Novela
12. Krtika, ensayo.
16...”
|
|
2 |
 |
“...14. Mito, saga, leyenda
Mito
Esaki ta un istoria tokante bida i relashon di diosnan. E ta bas riba tradishon oral. Ta nifika ku e pueblonan pagano tin mito. Komo nos literatura ta kuminsa den siglo 17, nos no tin mito.
Papiando di mito, generalmente nos ta pensa riba Griegonan i Ger-manonan.
Ta posibel, naturalmente, pa kompone kwenta ku base di mitologia griego o germniko, loke por siertu varios owtor a hasi. Origen di mito dje pueblonan pagano lo mester tabata mas o menos asina aki: E hendenan tabata buska algu personal den loke ta sosode den naturalesa, mientras nan tabata par impotente dilanti di e fenmenonan di naturalesa. I komo hende tabata konose nikamente su mes i bestia, el a imagin'e e "demoonan igual na hende o bestia. Despwes el a atribu kwalidad, karakter i pashon humano na e "demoonan. Despwes el a pone nan huntu i laga nan produsi otro figura. A la largu e imaginashon di hende a forma henter un grupo grandi di dios grandi ku chiki.
Saga
Un saga tambe ta bas riba tradishon...”
|
|
3 |
 |
“...un mas.
Un novela di detektif ta trata e investigashon eksakto i sutil, kom-binando i sakando konklushon, pa haa klaridad den un kaso skur.
Novela di klave (roman clef)
Si e owtor trata un persona ku realmente a eksisti, pero ku otro nomber, nos ta yama esei Novela di klave.
Ta eksisti tambe loke nos ta yama "vie romance, den kwa e owtor ta deskribi bida di un persona slebre.
Siklo di novela
Si un owtor haa ku un novela so no ta sufisiente, e ta produsi un siklo di novela lig. P.e.: The Forsyte Saga di John Galsworthy i "La comdie humaine di Honor de Balzac.
Novela di futuro
"Nineteen Eighty-four di George Orwell ta un ehempel di novela di futuro. Den un novela asina aki e owtor ta duna un imagen di bida i di moda di pensa sigun su imaginashon.
Den "science-tiction" tin mas nfasis riba invento sientfiko ku ta hasi tur loke ta imposibel bira posibel.
19. Krtika i ensayo
Krtika a desaroya te yega na un frma propio di arte. Den kaso di un bon krtika hopi be por bisa ku e krtika tin mas balor...”
|
|
4 |
 |
“..................................... 7
7. Lrika di naturalesa ..................................... 7
8. Lrika di lamento ........................................ 9
9. Kansion, himno, oda ...................................... 10
10. Formanan di estrofa ...................................... 10
11. Lrika didktiko ......................................... 14
12. Poesia lriko-piko....................................... 15
13. Epika .................................................... 16
14. Mito, saga, leyenda ...................................... 17
15. Kwenta, fbula............................................ 17
16. Parbola, idilio, kwenta poetiko ......................... 18
17. Deskripshon di biaha, kwenta istriko biografa,
owtobiografia ............................................ 19
18. Kwenta kortiku i novela .................................. 20
19. Krtika i ensayo ......................................... 22
20. Dramtika................................................. 23
21. Origen...”
|
|