Your search within this document for 'deskripshon' resulted in ten matching pages.
1

“...poesia, nos no ke men nikamente e ekspreshon na frma di verso (ku rima I ritmo) ku komunmente nos ta yama poesa*, Obranan di prosa (novela i kwenta kortiku) tambe ta konsidera komo un sorto di poesia. Nifikashon di e palabra poesia ta: hasi, traha, kompon. Nifikashon di prosa ta: derechitu, koriendo. Pwes e frasenan ta sigi kore, sin ku nan ta depende di e kantidad di slaba. Den arte di palabra obhetivo (poesia pika) un eskritor ta konta loke el a eksperimenta o mira. E ta trata di hasi su deskripshon mas ¡m-parsialmente posibel. Pero ta masha difisil i kasi imposibel di skonde su propio opinion. Pesei nos ta topa den tur obra piko algn parti chikitu o grandi ku ta lriko, pwes na e luganan kaminda e owtor no por domin su sintimentu. Un persona ku por domin su mes, esun ku tin ekilibrio den su bida lo tin preferensha pa e frma di poesa piko. Den e obranan di Shon Wein Hoyer i Enrique Goilo nos ta mira e forma piko. Mientras Pablo Alex Jesurun, Henry Habibe i Frank Martinus ta mas lriko. Ademas...”
2

“...den lrika sosial nos ta topa ku ekspreshon di kom-pashon, di amor pa prhimo i tambe gritu di alarma kontra opreshon. Pa e poeta su ekspreshon den lrika sosial ta bira su lucha pa husti-sia sosial, loke pe ta kasi un ideal divino. Den "Obrero, lanta" (1969) di Rosario tin un ehempel kompletu di lrika sosial. "Marcha miserabel" di Edw. de Jongh, publik den e tomo "Capricho (1955) tambe ta un ehempel. 7. Lrika di naturalesa Den nos kwentanan ku ta pertenese na literatura oral apenas bo ta topa deskripshon di naturalesa. Kisas e hendenan di prom ay tabata asina kustumbr ku grandesa di naturalesa, bibando den dje kon-tinwamente, ku e no a hasi impreshon riba nan. Pero den siglo 19, tempu di Romantisismo, lrika di naturalesa ta lanta kabes. E prome prueba di esei, na Papiamentu, ta "Atardi di Corsen. Por sierto "Ata nubia tambe. Den su Trenza Litteraria" (1916), pader S. v. d. Pavert a present den 7...”
3

“...ta reakshona, sigun su karakter i mentalidad riba loke e eksperimenta. Tuma por ehempel un desgrasia di owto. Si dies hende a mire, lo tin dies vershon diferente. Esaki ta nifika ku obhetividad absoluto no ta eksisti den pika, maske e owtor lo trata di elimin su sintimentu tantu ku ta posibel. Den pika nos tin, banda di poesia, prosa tambe. Pesei nos ke duna e klasifikashon ku ta sigi: 1. Mito, saga, leyenda. 2. Kwenta, fbula 3. Parbola 4. Idilio. 5. Kwenta potiko 6. Epopeya (poema piko) 7. Deskripshon di biaha 8. Relato istriko. 9. Biografa, owtobiografia. 10. Novela kortiku. 11. Novela 12. Krtika, ensayo. 16...”
4

“...Kwalke gran akontesimentu por ta tema pa un epopeya kultural. Algn ehempel ta: La divina Commedia di Dante Alighieri. Parcival. Paradise lost. 17. Deskripshon di biaha, kwenta istriko biografa, owtobiografia Den pika skib na frma di prosa ta eksisti: Deskripshon di biaha Prome ku nos eskritor Manuel Fraai a bira selador e tabata nabe-gante. Sigun e tabata pasa kada porta, el a skibi su impreshon di loke el a mira i eksperimenta. E relatonan aki e tabata manda pa su ex-maestro frater Richardus. Riba un bon dia frater Richardus a propone Fraai pa publika su deskripshonnan di biaha den korant. Fraai a hasi esei den La Cruz, firmando ku su insialnan MAF. Publiko na Korsow a gusta su relatonan i nan tabata masha les. Por sierto ta esaki a proba Fraai ku e por skibi, di moda ku despwes el a bin publika su diferente novelanan. Ke men anto ku un deskripshon di biaha ta un relato di aventura i difikultad di un pasahero, nabegante o viahero. Odysseus in Itali ta un presiosidad den kwa Bertus Aafjes ta...”
5

“...difisil. Den un kwenta kortiku no tin hopi personahe. I tampoko no tin un desaroyo kompletu di e figuranan manera den un novela. Aunke mester ta bis ku den ultimo tempu hopi kwenta kortiku ta bai den direk-shon di novela, komo e deskripshon sikolgiko ta birando mas profundo. Di fama mundial ta e kwentanan di Boccaccio (Decamerone = kwenta di dies dia). E kwentanan kortiku di Edward de Jongh i Guillermo Rosario ta hopi konosi. Di Ornelio (Kees) Martina tambe. Novela Un novela ta un istoria mas ekstenso tokante bida di un o mas hende. Por tin figura istriko den un novela, pero e owtor tin libertad di pone mas figura den dje, basta e no kambia ni karakter ni fecha istriko. Un ehempel ta "E rais ku no ke muri" di Rosario. E proposito prinsipal di un novela ta deskripshon di karakter di hende bibu den relashon ku otro persona. Un eskritor di novela mester pinta pa nos kon su heroe ta den e tantisma komplikashonnan di bida. E mester laga nos mira e lucha konstante den e diversidad enorme di 20...”
6

“...P.e.: Eror, manera tabla biew den pechu di laman. Un metfora, en kambio, ta aplikashon di un nomber o deskripshon di un obheto kaminda no por aplik'e literalmente. P.e.: Solo razu, sapatiando riba awa mansu. Persontikashon (atribushon di sinti i boluntad na kosnan sin bida). P.e.: Ola kans den un bientu muriendo, yora i keha den kustia di ksta. Uzando personifikashon loke nos ta papia ta haa mas bida. Ripara, por ehempel, den loke nos ta bisa den idioma di tur dia: kaya ta ketu, marshe ta rebultia, wer ta sin grasia. Hiprbole (eksagerashon) Pa hasi mas impreshon den loke nos ta bisa nos sa eksagera: Nos a para warda te blikia. Nan a hala bo atenshon mil i un be. Litote (disminushon) Hasiendo algu mas chikitu na un manera eksagera, nos ta logra e mesun efekto ku hiprbole: Awe mainta mi no a bebe ni un bok'e kfi. Ayera nos pakus no a bende ni un sen chiki. Eufemismo Esaki ta deskripshon di algu mahos o desgradabel na un manera suavis o menos chokante. Nos sa evita di bisa ku un persona a...”
7

“...libreria, i nan a mustr'e un Shakespeare kompletu (den un tomo). Tambe nos ta papia di metonimia ora nos deskribi algu pa medio di su "adrno, na luga di yame na su mes nomber: Korona (rei o reina) no ke baha kabes pa sotana (pader o iglesia). Sinkdoke Esaki ta komprenshon di algu pa medio di otro. Por bisa tambe: deskripshon parsial di un total. Por ehempel: Alabaster (un estatwa) ta papia. Nos a pasa bui (entrada di haf). E kos ei a pika su kweru (su sintimentu). Hopi be un tata ku hopi yu tin ku konta kabes (su yu-nan). Antonomasia Esaki ta sigi desaroya den un aposishon. Por ehempel: Pablo Alex Jesurun, e poeta eternamente enamora. Luis Daal, rei di metfora. Joseph Sickman Corsen, prekursor di literatura papiamentu. Ta masha posibel ku aki poko tempu e aposishon ta sufisiente pa ekspresa ken nos ke men. Napoleon, le petit caporal, ta un antonomasia masha konosi. Kiimaks Un serie di representashon ku ta sigi tras di otro, owmentando e impreshon. P.e.: Ta un lokura si abuza di un hende;...”
8

“...Apstrofo Nos ta papia di apostrofe ora nos ta dirigi palabra na un persona owsente, komo si fwera e tei, o na algu sin bida (konkreto o ab-strakto) komo si fwera e tin bida. P.e. den un diskurso: Shon Yo Corsen, abo sa kiko ta e dol sin fin na momentu ku palabra humano no por des-kribi nos sintimentu. Felisidad! esta kortiku bo bishta ta. Prosopopeya Esaki ta deskripshon di pasado o futuro komo si fwera ta presente; tambe loke ta imaginario komo realidad. P.e.: Tula ta skucha e kantika di laman, sigun e ta kana bai den direkshon dje pali horka. Esaki nos por yama tambe: presente istriko. Onomatopeya Si nos uza palabra ku ta imita zonidu, esei ta onomatopeia: 1. Un kayon ta tira bidim. 2. Un gai ta kanta kokoyoko. 3. El a kai djublum den laman. 4. Bo ta blbl den mi kabes. Perfrasis (sirkunlokushon) Si nos dal un bwelta grandi pa deskribi algu, esei ta perfrasis: Poli parse e animal ku ta karga un krus riba su lomba i su bobedad den su kara. ( = buriku). Riptshon Intenshonalmente, e owtor...”
9

“...origen i nifikashon original di palabra. Nos etimlogo konosi ta Antoine Maduro. Mirando e deskripshon aki riba menshona nos ta kompronde mesora ku, bon bis, ta imposibel pa papia di etimologa popular. Pweblo en general no ta preokupa ku origen di palabra. Sinembargo nos ta uza e palabra etimologa popular" pa un fenmeno strao di asosiashon ku sa tuma luga den pweblo. I nos ta mira ku un palabra strao ta haa zonidu di nos idioma. Mas o menos trinta aa pas un muhe biew tabata skuchando na radio kon nan ta yama number di briyechi di Caracas. I e ripitishon di ----bolvares a bute bisa ku tin algu "riba Rif. Djamars tin drel----pa Je maintiendrai ta konosi kaba. Pi e kaso ta bira ora un persona simpel ke hasi formalidad ku palabra strao. E ora ei bo ta tende "ursulutamente pa "absolutamente, "fasio" pa "fasil", "edifisio pa difisil. "Kolosenshi pa com licena ya ta semi-arkaiko. 42. Diferenshashon, doblete, homnimo Unikamente den un konteksto un palabra ta haa su nifikashon eksakto. Si nos uza...”
10

“................................. 10 10. Formanan di estrofa ...................................... 10 11. Lrika didktiko ......................................... 14 12. Poesia lriko-piko....................................... 15 13. Epika .................................................... 16 14. Mito, saga, leyenda ...................................... 17 15. Kwenta, fbula............................................ 17 16. Parbola, idilio, kwenta poetiko ......................... 18 17. Deskripshon di biaha, kwenta istriko biografa, owtobiografia ............................................ 19 18. Kwenta kortiku i novela .................................. 20 19. Krtika i ensayo ......................................... 22 20. Dramtika................................................. 23 21. Origen di drama........................................... 23 22. Drama durante Renasementu ........................ 24 23. Tragedia, komedia, pastoral ........................ 25 24. Teatro .........”