1 |
 |
“...reprodusi un kwenta eksaktamente manera el a tende. Pasobra e tin su sintimentu, su opinion, su desaroyo. Pesei semper e istoria lo tin algu personal dje eskritor.
Ademas di esei kada persona ta reakshona, sigun su karakter i mentalidad riba loke e eksperimenta. Tuma por ehempel un desgrasia di owto. Si dies hende a mire, lo tin dies vershon diferente.
Esaki ta nifika ku obhetividad absoluto no ta eksisti den pika, maske e owtor lo trata di elimin su sintimentu tantu ku ta posibel.
Den pika nos tin, banda di poesia, prosa tambe.
Pesei nos ke duna e klasifikashon ku ta sigi:
1. Mito, saga, leyenda.
2. Kwenta, fbula
3. Parbola
4. Idilio.
5. Kwenta potiko
6. Epopeya (poema piko)
7. Deskripshon di biaha
8. Relato istriko.
9. Biografa, owtobiografia.
10. Novela kortiku.
11. Novela
12. Krtika, ensayo.
16...”
|
|
2 |
 |
“...Hopi aa pas nan a introdusi un sapatu barata di Hapon. Pueblo a yame tah. Un sinkria (sombre di aros) kasi bo no ta mira mas. Hunga rol en kambio ta di ultimo dies aa mas o menos. Kai den webu tambe. Aparentemente na Aruba "hamaka di tete ta relativamente nobo. Algn mas ta raspa, kanta wil.
35. Komparashon
Hopi be nos ta ripar un parsementu bibu entre dos kos, i nos ta sinti nesesidad pa ekspresa esei den palabra. Pa medio di e pala-branan meskos, manera o enditu nos ta pone e dos konseptonan banda di otro: Un muh manera un table strika; un mucha enditu un kabritu alfashi; un kas meskos ku un kowchi di galia.
No kere ku ta poetanan so por enrikese nan idioma ku imagen i komparashon. Ku frekwensha nos por tende hende simpel traha komparashon masha eksakto. P.e.: Elenita ta manera skarpion dek. Aunke nos por konsidera "skarpion dek un ekspreshon konsagr ku nos a lanta tende.
36. Purismo
Esaki ta e esfwerso pa elimina tur palabra strao for di un idioma. Aki tin purista ku a bai asina lew ku...”
|
|
3 |
 |
“..."koriendo, pasobra e ta rpido.
Dktilo ta dede. Meskos ku un dede e pia aki ta konsisti di un parti largu, sigi pa dos kortiku.
Anapesto ta tir patras. E ta un dktilo robes pa drechi (dilanti patras).
Espondeo ta nifika "pertenese na libashon (ofrenda di bibida na un dios). Nan a yame asina, pasobra na ora di libashon" nan tabata uza meloda lento i solem. "Libashon ta e seremonia paganu ku tabata konsisti di yena un glas (beker) ku ba o otro bibida i drame despwes di a purbe.
Anfbrako: kortiku na dos banda.
48. Skansion
Ora nos divid un verso den diferente pia, bisando ki sorto di pia nan ta, i kwantu di nan tin den e verso, nos ta yama esei Skansion.
Un verso di dos pia ta: dmetro.
Di tres pia: trmetro.
Di kwater pia: tetrmetro.
Di sinku pia: pentmetro.
Di seis pia: hexmetro.
Di ocho pia: oktmetro.
Ora ta skandi un verso, mester tee kwenta ku lo sigiente:
1. e kantidad di pa den e verso ta depende di e kantidad di slaba aksentw i no di e kantidad total di slaba.
2. un monoslaba aksentw na kumnsamentu...”
|
|