Your search within this document for 'arte' OR 'popular' resulted in 24 matching pages.

You can restrict your results by searching for arte AND popular.
 
1

“...PIERRE LAUFFER arte di palabra...”
2

“...5tuo/Lf.zr ARTE DI PALABRA PIERRE LAUFFER 1973 AUGUSTINUS BOEKHANDEL CURAAO t 2735-^ V ....”
3

“...ARTE DI PALABRA PIERRE LAUFFER di : ku eksepshon dje fragmentonan literario, no tin nada netamente original aki den. Tur ta terminologa, idea i konsepto konosi den henter mundu. I te na ora kwalke persona yega na kere ku tin algu ku ami a deskubri, anto mi tin ku bisa ku esei tabata eksisti tempu kaba den nos idioma; solamente e no tabata but pretu riba blanku. Tampoko mi no ta riska pretende ku e trabow aki ta kompletu. Sin duda lo tin semper mas detaye pa agrega. Konsidera "Arte di palabra komo un pasatempu agradabel (i nesesario) ku mi tabatin na 1972, prom na Korsow, den komedor di mi kas dilanti di santana katliko na Seri Pitermai, despwes durante mi vakansi, den komedor di Ra do Pina No. 45, na Madeira, e patria paraiso di mi Belita. Tur esaki espesialmente pa e grupo di idealista ku a asist na e prom kurso di Papamentu LO. p.a.l. dedik na: Julian Coco, un artista te den su higra....”
4

“...1. Diferente sorto di poesia E produktonan di literatura di tur tempu por ta redus na dos grupo grandi, esta: 1. arte di palabra subhetivo. 2. arte di palabra obhetivo. Den esun subhetivo (lrika) un eskritor ta ekspresa su sintimentu. E ta komunika nos su manera di pensa tokante algu, sea ku e ta hubil o keha, sea ku e ta alab o kritik. Espesialmente e personanan masha suseptibel, pwes esnan ku mnimo kos ta tochi nan, lo ekspresa na forma di arte lrko. Si nos papia di diferente sorto di poesia, nos no ke men nikamente e ekspreshon na frma di verso (ku rima I ritmo) ku komunmente nos ta yama poesa*, Obranan di prosa (novela i kwenta kortiku) tambe ta konsidera komo un sorto di poesia. Nifikashon di e palabra poesia ta: hasi, traha, kompon. Nifikashon di prosa ta: derechitu, koriendo. Pwes e frasenan ta sigi kore, sin ku nan ta depende di e kantidad di slaba. Den arte di palabra obhetivo (poesia pika) un eskritor ta konta loke el a eksperimenta o mira. E ta trata di hasi su deskripshon mas...”
5

“...lriko ta deriva di esei, demonstrando e relashon entre kansion i muzik. Lrika ta mes biew ku mundu. Semper hende bibu a sinti nesesidad di ekspresa su sintimentu alegre o tristu. Moiss i su is-raelitanan a kanta despwes ku e farao i su sldanan a hoga den Laman Kr. Aki na Korsow e katibunan tabata ekspresa nan sintimentu den varios kantika di trabow. Emoshon ku beyesa okashona por surgi den tur tempu i tur kaminda. Pesei ta di kompronde ku maske kon simpel e kultura di un pueblo ta, e por krea arte den kwalke frma. Si hende no ekspresa loke ta den dje, su bida lo bira insoportabel. Asta pensamentu tristu por transforma na alegra, pa un hende haa alivio. Un ehempel ta Si nos alma skucha di L. Daal. Si nos alma skucha... kwantu kos le n komprende; kwantu pensamentu tristu, sin speransa i sin lus, lo no para bira fwente di legria, lus i fe ku ta konsola i duna bida. 3. Klasifikashon di lrika Pa distingi diferente grupo den lrika ta mas difisil ku den pika i dramtika. Pasobra lrika ta ekspreshon...”
6

“...kontenido pwes nos por yama nan: 1. lrika di fe 2. lrika di amor 3. lrika sosial 4. lrika di lamento (elega) Sigun frma nos por distingi den lrika e kansion ku ta form di: 1. un o mas estrofa di dos verso (dstiko) 2. un o mas estrofa di tres verso (terseto) 3. un o mas estrofa di kwater verso (kwarteto). E formanan partikular di kansion ta: 1. soneto 2. rondel 3. akrstiko 4. refrn 5. poesia di kadena. 4. Lrika di fe Esaki no ta nikamente e poesia ku ta ekspresa un fe firme den Dios pero tambe tur arte poetiko ku ta dirig na kosnan sobrenatural. Asta flta di fe o atesmo un persona por ekspresa den tal frma; aunke esei lo bira lrika di fe negativo. Ata un ehempel positivo: Alt Tres tret pa subi, nada mas! Ma esta largu e kaminda ta di aja bow te aki riba, final dje gran trabow di bidal Prom tin un flur kwadr ku kwadro blanku i kwadro pretu, bon bras, i manera bela di granit, e dos pil, sosten di bida. Un mesa simpel, smbolo di sakrifisio i esfwerso. I mas ariba, mas ariba, te den laria aj, tin...”
7

“...tokante amistad i amor. Amor sa ta masha profundo i e ta buta ku esun persona no por eksisti sin e otro. Ta klaro ku amor pa tata i mama ta diferente for dl amor entre homber i muh. Tratando pues di amor, un persona ta met den su totalidad, for di su eksistensha espiritwal te na su inklinashon natural. Den literatura nos sa topa tambe ku amor platniko. Esaki ta e amor ku un owtor ta sinti pa un imagen ideal. Tambe e sa ta amor sin pensamentu riba kurpa. Nos por papia di lrika popular i lrika kultural. Lrika popular ta ora un individuo ekspresa den un poesia loke basta tempu kaba henter un pueblo ta sinti, pensa i desea. 4...”
8

“...Lrika kultural (art(stiko) ta ora e individuo ekspresa den un poesia loke ta su sintimentu personal (individual). Un ehempel di lrika popular ta e kantika di pki D¡ ki manera: Di ki manera, eh di ki manera nos ta biba na mundu ku pekad di mundu tur ta desol 'i nos. Di ki manera, eh di ki manera nos ta biba na mundu ku pekad di mundu tur ta traishon nos. Di ki manera, eh di ki manera nos ta biba na mundu, ku pekad di mundu tur ta lanta kontra nos. Un ehempel di lrika kultural: Papiamentu Ni laman di nan grandesa ni orkan di nan mintira no por paga bo chispa afro-latino ku ta kima den pos di mi alma. Nan ta trapa bo kurpa send iastre den lode barbarismo ma den kwebe mi sinti un tamb ta kanta bo ritmo pa Congo balia bar i den riw di mi sanger bo ta baa mane un spiritu gwaran. (H. Habibe) Kuminsando na Italia, i despwes na otro pais tambe, poetanan tabatin preferensha pa soneto, ora nan ta kanta nan amor platniko, pwes e amor ku nan ta mira komo algu ideal. 5...”
9

“...dad. Pesei e no por bira un himno berdadero. Esun biew ("Den tur nashon nos patria) tabata ekspresa unidad den su tempu. Despwes Isaac Mauricio a kambia su teksto pa trata na ekspresa unidad. Si un poeta no ekspresa sintimentu di un pueblo loke ta karakters-tika prinsipal di lrika popular anto e ta kore risku di dekai den eksagerashon i retrika. 6. Lrika sosiai Relashon komplik den komunidad, industria ku inventonan moderno a owmenta e konflikto entre doo di trabow i obrero. Sindikalismo a organisa e obreronan, i esei a bin krea un ambiente di rbia entre doo di trabow i obrero. Den nos komunidad tin e tragedia ku e obrero tabata rank for di su bida trankil i bent di un dia pa otro den industria. Esei sin duda a kita su ekilibrio. Ademas di esei rasismo, kompleho, deskriminashon i despresio di un pa otro a hinka mas palu bow di kandela. Willem Kroon ta e prom persona ku a lucha ku su pen riba e terenu aki. Ya na 1926 el a publika su "Himno di Bond, na okashon di prom lustro di Curaaosche...”
10

“...bo ta! No tin nada qu mi no a mira.. Pero qui tristu y misterioso ta Di contempla bo naturaleza................ Klabel blanku di Luis Daal ta otro mas: Lakr blanku a hala tapa kara tristu di mi mama; skuridat i soledat ront i mi, mjentras e dol djaden ta bai kresjendo poko-poko................ 9. Kansion, himno, oda Un kansion ta part den kwalke kantidad di estrofa o kuplet. E kanti-dad di verso di e estrofanan por varia. Originalmente un kansion tabata skib den un idioma simpel. Tin kansion popular te kansion (kantika) di misa. Un kantika di misa masha konosi ta: Mama di bon conseho. Mama jen di toer clemencia Nos ta yega cerca Bo Pa bo sinja nos prudencia Den e mundu ganjad. Ata nos cerca bo Sinja nos ley di Dios Pa bo sinja nos prudencia Nos ta yega cerca Bo. Esaki ta un di e tantu kantikanan ku Shon Wein Hoyer huntu ku pader Poeisz a kompon mas o menos sesenta aa pas, den e edifisio ku aktwalmente ta Radio Hoyer na Julianaplein. Nan a kompone tantu teksto komo muzik. Si un kansion ta...”
11

“...verso, tabatin e versonan 1, i 13 Igwal, mientras 2 ku 8 tabata igwal. Ripitishon di e versonan ta dune su efekto espesial. Akrstiko Den un akrstiko e prom lternan di kada verso ta forma nomber di un persona. Antes den korant i revista kada be tabata sali akrstiko. Ta di kompronde ku tal sorto di "poesia kasi semper ta resulta fors. Refrn Un refrn ta un poema ku estrofa di 10 te 20 verso. Kada estrofa ta kaba ku e mesun verso. Refrn ta sali di arte popular. E tin e balor prktiko ku den su ripitishon e ta krea un ambiente espesial. Kantika popular generalmente sa tin un refrn. Poesia di kadena Esaki no ta un stklo di poemal Pero kada verso ta "komunika ku esun sigiente, pasobra kada ultimo palabra di un verso ta rima ku e prom palabra di esun sigiente. Esei ta duna un efekto di eko. 13...”
12

“...Romanse ta nifika: un kantika den idioma romntiko; esaki ta idioma popular, "lingua romana. Esaki ta net kontrario di lingua Latina, idioma di sabionan. Balada ta deriva di un verbo italianu ku ta nifika balia. Ke men ku originalmente e tabata nifika un kantika pa balia. 13. Epika Un poeta ta sinti e nesesidad di ekspresa su sintimentu i ademas e tin e deseo di komunika na otro hende loke el a pasa aden. Prktikamente tur hende ta gusta konta kwenta. Ta pesei arte piko a nase. Epika ta nifika "kwenta, palabra. Den pika nos ta haa reprodukshon obhetivo di loke un persona a tende, mira o eksperimenta. Pero no ta esei ta tur kos. Huntu kune arte di ¡maginashon a desaroya. E personanan ku un fantasia grandi a traha, pa medio di nan fantasia, poko kwenta asina bon, ku eseinan ta duna impreshon ku nan a sosode realmente. Den nos tempu moderno nos ta weta, ku ademas di e arte di konta kwenta ,tin e faseto importante di pone siertu orden i areglo pa e material (tknika di komposishon). Mientras ku...”
13

“...istoria ta keda eksisti den e saga. Leyenda E palabra "leyenda ta deriv di esun na latin "legenda, ke men loke mester ta les. Esaki ta nifika ku un leyenda ta bas riba tradishon skib. Un leyenda ta un kwenta relashona ku religion kristian. Generalmente e ta kontene un milagro. 15. Kwenta, fbula Un kwenta ta un kreashon den kwa fantasia tin kampo liber. Su karakterstika ta su sensiyes sin lmite, konektando realidad ku ¡realidad, transportando nos di tal manera den un mundu maraviyoso. E kwentanan popular (p.e. di Nanzi) i esnan den "Echa kwenta) a nase den pueblo i den bida di pueblo. Generalmente nan ta masha blew. Kon i unda nan a origin nos no sa. Nos mester tee kwidow ku e kwentanan di Nanzi i no kore bisa ku nan ta netamente di Afrika. Pasobra generalmente tal sorto di kwenta ta kosmopolita. No ku esaki ta nifika ku nan tabatin un fwente so, i ku despwes nan a plama riba henter mundu. Lo ta ku nan a origina na diferente parti. 17...”
14

“...portante. Su uniko deseo ta di diberti esnan ku ta tende ku un kwenta interesante. Epopeya (poema piko) Poema piko ta e forma prinsipal di poesia epiko. E ta relata na un manera obhetivo un istoria poetiko di un gran akontesimentu. E kwenta ta detaya i e ta part den un siertu kantidad di kanto. Klsiko-nan tabata konsidera epopeya e frma prinsipal. Den un epopeya nan tabata duna alabansa na nan heroenan di antes. Tin dos sorto di epopeya, esta epopeya popular i epopeya kultural. Un epopeya popular ta un poesia piko ku a nase i krese den pueblo, kontando un echo grandioso di istoria nashonal. Algn ehempel ta: Beowulf, Ilias i Odisea. Un epopeya kultural ta kreashon di un poeta konosi. Den e kaso aki e poeta ta proyekta i aregla e tema, hinkando su mes opinion aden. Un epopeya kultural por trata un tema nashonal, aunke no ta nesesario. Kwalke gran akontesimentu por ta tema pa un epopeya kultural. Algn ehempel ta: La divina Commedia di Dante Alighieri. Parcival. Paradise lost. 17. Deskripshon...”
15

“...ta sufisiente, e ta produsi un siklo di novela lig. P.e.: The Forsyte Saga di John Galsworthy i "La comdie humaine di Honor de Balzac. Novela di futuro "Nineteen Eighty-four di George Orwell ta un ehempel di novela di futuro. Den un novela asina aki e owtor ta duna un imagen di bida i di moda di pensa sigun su imaginashon. Den "science-tiction" tin mas nfasis riba invento sientfiko ku ta hasi tur loke ta imposibel bira posibel. 19. Krtika i ensayo Krtika a desaroya te yega na un frma propio di arte. Den kaso di un bon krtika hopi be por bisa ku e krtika tin mas balor literario ku e obra ku e ta trata. Un ensayo ta un komposishon kompletu, generalmente di un tamao limit, tratando un tema interesante na un manera subhetivo i kom-prensibel. Hopi be e por parse un krtika kontemplativo. Por ta tambe ku e ta skib ku intenshon di introdusi un lektor den e beyesa o interes di siertu obra. Den nos istoria di literatura Benjamin Jesurun ta konosi komo krtiko literario. 22...”
16

“...20. Dramtika Bon mir drama ta e frma mas elev di arte literario. Den dje nos ta haa elemento lriko i piko huntu. E akontesimentunan konseku-tivo ta forma huntu e elementonan piko, mientras ku e kontempla-shon di e personahenan (loke ta buta nan hasi siertu akshon), ta forma e elementonan lriko. E owtor mes tin ku keda kompletamente tras di kortina. Ta e aktornan mester haa atenshon kompletu. Dramtika ta eksigi masha dje owtor, pasobra e mester por kom-pronde e estruktura espiritwal infinitamente vari di su figuranan, i hasi tur akshon di e figuranan aseptabel, komo konsekwensha dje estruktura espiritwal tantu vari. Tin masha poko bon dramaturgo den literatura mundial. Algn ta Shakespeare, Lope de Vega i Goethe. E medionan ku un dramaturgo tin na su disposishon pa logra su obra ta: dialogo, mmka i idioma di gesto. Nos por yama un drama un serie di akshon konsekutivo, presenta pa medio di monlogo, dialogo, gesto i mmika. 21. Origen di drama Drama ta masha biew. Den tempu di griegonan el a...”
17

“...un reakshon kontra e etiketa eksagera na korte. Traglkomedia Si den e obra tin un mskla di komedia i tragedia esei ta un tragi-komedia. Un ehempel ta Pygmalion" di G. B. Shaw. Melodrama Den siglo 18 nan a uza e nomber aki pa un obra den kwa e sintimen-tunan ekspresa tabata kompa i owment pa medio di muzik. Despwes e parti musikal a disparse. Awendia e nomber ta zona un poko barata, pasobra e tin un krenchi nifikashon di komedia popular i demasiadu sentimental, i tambe pasobra ta enfok di mas riba e "pober diabel su birtud. Commedia all improviso (commedia dell arte) Den esaki tin improvisashon riba un intriga bsiko ku ta prepara di antemano. 25...”
18

“...impreshonismo, sensitivismo Naturalismo Nos por topa ku e terminologa realismo den henter istoria di literatura. Naturalismo ta nifika mas o menos e ekspreshon eksakto di realidad. Ta eksisti realismo for di Corsen te Oduber. Di Wolfschoon te Alette Beaujon. Aunke den final di siglo 19 nan no ta papia mas di "realismo, pero di "naturalismo. Naturalismo, un terminologa di Emile Zola, ta relashona ku realismo. E tambe ke duna un presentashon eksakto di realidad den arte. Pero naturalismo ta enser mas. E no ta nikamente un koriente den arte, pero ademas un vision di bida. Naturalismo tabata un reakshon riba e espritu di romantisismo. Romantisismo tabata laga hopi luga pa sintimentu ku imaginashon (lesa p.e. obranan di Chumaceiro). Mientras ku naturalismo ta materialista. Mester tuma nota si ku materialismo kompletu ku no konose ningn ideal espiritwal, no por apresia e diferente balornan di bida. Impreshonismo Huntu ku e terminologa "naturalismo nos ta topa esun di impreshonismo. Por sierto nan dos...”
19

“...romantisismo. Mientras ku ekspreshonismo na su turno tambe ta un reakshon riba impreshonismo i romantisismo. E oposishon kontra e mentalidad ku tabatin prom ku gera a hasi su efekto tambe riba arte. Bida duru i kruel a afekta e owtornan. Ya nan no tabata satisfecho ku un arte di palabra bunita. Nan a sinti e obli-gashon di ekspresa nan sintimentu den un idioma direkto. Ke men ku ya no tabata mas e impreshon di paf ku tabata fiha arte, pero ekspreshon i konvikshon di e poeta mester a domina den poesia. I asina nos ta mira ku e poeta no tabata kibra kabes mas ku buska-mentu di palabra bunita. Asta e no tabata preokupa mas ku e frase limpi i perfekto. E tabata benta su poemanan den kara di mundu ku frase kortiko, kondens. Tur e idea tabata pa un poema evoka sugestin den pensamentu di e lektor. Pesei a bin sosode ku a nase hopi poema pa kwa no tabatin splikashon intelektwal. Pesei nos por bisa, ku si impreshonismo tabata traha di paf bai paden, ekspreshonismo en kambio tabata di paden bai paf...”
20

“...transferensha o pasa di un pa otro). Tin diferente sorto di metfora ku nos lo bai trata. Algn ehempel di metfora ku nos poetanan a uza: Cadushi secu na costa di laman di mi tristesa den hardin di mi memoria un rosa blancu marchit. (Elis Juliana) Si bo tabat'aki si bo por a supla den butishi di mi kurason tur tap ku kas di haraa______ (Henry Habibe) Barankanan ta tristu i Awa i wowo di laman ta baa e mil poncheranan di nan kara-di bruwera-loko. (Luis Daal) Nos por bisa anto ku idioma figurativo ta e arte di papia o skibi na un manera impreshonante o persuasivo, aunke hopi be implikando in-sinseridad i eksagerashon. Un figura di idioma ta un desviashon for di e uso komun di palabra, ku intenshon di owmenta nan efekto. 36...”