Your search within this document for 'yama' resulted in 22 matching pages.
 
1

“...proverbio, ma bo no por separ kuminda, bestia, relashon humano, plaka i awa. Den un kultura ta tur kos ta bai huntu, ma bo no por tira pushi riba kach. Naturalmente mi por a skohe un klasifikashon henteramente otro. Lo mi ta kontentu ku un otro lo hasi e. Ton Platon ta hunga su wega, kada un ta hunga di nan. Un kategoria apart riba mucha of mamanan. Riba tata mi no a tende ningn proverbio; esaki ta un ousensia interesante ku bo por papia hopi ariba. Ma hendenan no ta gusta papia ariba, i nunka nan ta yama e yu na su nomber. Mih un bon biba, ku un mal kas i nan no ta zundra e kombles. Maske ku nan no ta papia ariba, nan sa si ku e kas tin un muh djaf. Shelu i tera a hasi un hu-ramentu ku nada na mundu no ta keda skond Na Antia hendenan ta gusta papia. Un bon manera pa bo plama un notisia, ta ora bo ta konta un hende un kos na sekreto bo bisa e pa no konta e mas aleu. Tg nan ta gusta redu muchu menos ku na Hulanda. When somebody is pointing at you, three fingers are pointing at himself. (Ora un hende...”
2

“...Bebed di kfi ta yama un kpi di kfi slap i friu awa di lali.Kfi mester ta strki i kayente pa bo saboria e. Nan ta pre-tend ku un bon kpi di kfi kayente ta drecha bo kurpa des-pues di un paranda. BO NO POR PLANTA KU SU AWA: Met zijn regen kan je niet planten. Op hem kan je niet bouwen. Bo no por konfia riba e. Maske ku el a priminti di yuda bo bo no por spera ku e ta kumpli ku su palabra. E proverbio aki ta tipiko Antiano, unda awaseru ta bai ora ku bo a kaba di planta i loke bo a planta a sali i ta krese bunita e awa ta stop di kai i solo ta kima tur kos. YORA AWA KUATER KUATER: Water in het quadraat schreien. Tranen met tuiten schreien. E TABATA BOU DI SU AWA: Hij was onder zijn vaarwater. Hij was zeer dronken. Vergelijk: Hij was boven zijn theewater. E tabata bon kaa. ESUN KU YEGA PROME, TA BEBE AWA LIMPI: Wie het eerst komt, het eerst maalt. Wie het eerst bij de put komt, drinkt schoon water. Si bo yega tempran na kaminda tin kos di bende, no solamente bo ta risibi un mih tratu pero bo...”
3

“...masha grasioso bou di e titulo aki den Centro Pro Arte, nos teatro na-shonal. UN GALIA TA LABA KU E AWA KU E TIN: Een kip wast zich met het water dat zij heeft. Rema ku e remanan ku ta na bo disposishon. Yuda bo kurpa. Kontrali ku por ehempel na Hulanda, nan ta usa awa komo sim-bolo di skarsedat. Ta kustumber di un galia pa grawat den tera te ora ku su ala i plumanan ta yen yen di tera i e ora ei e ta sagud su alanan (e ta bati su alanan) te ora tur e tera sali i e ta keda limpi. Esaki nan ta yama galia ta laba su kurpa ku e awa ku e tin. KOMEDO DI WEBU, NO SA LOKE SANKA DI GALIA TA SINTI: Iemand die een ei eet weet niet wat de kip heeft doorstaan. Tras di algu masha fasil, hopi biaha ta sinta algu masha difisil. Ehmpel: Un persona ta splika un kos kla i simpel, pasobra el a tuma e molster pa studia e largu i bon. Un hende ku ta papia ku fasilidat, a prepar su mes bon prom. Un hende ku a haa un herensia, ta malgasta e fortuna mas fasil ku e persona ku mester a traha pa e. 25...”
4

“...E TA MANERA UN KABAI MERIKANO: Zij is een Amerikaanse paard. Een vrouw als een paard. Asina nan ta yama un muh grandi, gordo i ku hopi forsa. SI KABARON SALI FOR DI BOU DI LODO I BISA, EI BOU TA HOLE STINKI, KERE E: Als een garnaal van onder de modder naar boven komt en vertelt dat het daaronder stinkt, gelooft hem. Ondervinding is de beste leermeesteres. Tempu ku Ciro Kroon a sali for di e Partido Demokraat i a forma e partido P.S.D. (Partido Social Demokraat), e tabata bisa den reunionnan di su partida nobo ku D.P. no tabata sirbi. E tempu ei nan tabata bisa: Kere loke ku e kabaron aki ta bisa, pasobra e ta sal for di kuna di e partida aki. Pasobra si bo no por kere un hende asina ku a kaba di sali ei fo, kende bo por kere anto? Si un hende bini for di un kaminda ku e konose manera planta di su man, bisa un kos asina bo mester por kere e. Ta un preuba palpabel. E ta sali for di e partida pasobra e partida ta hole stinki, i ademas e ta konta otro hendenan tambe ku e ta partida ta hole...”
5

“...aksentu. E PARSE MULA MACHU: Zij is een ruwe forse vrouw. Un muh ku parse un mula machu ta un muh grandi, gordo i ku hopi forsa, i ku un manra brutu. ETA MULA MACHU: Een vrouw die niet baren kan. Mula is een muilezel. Ta konos ku den tropiko nan ta usa mula pa traha trabou duru i pis. Mula tin e forza i grandura di kabai i e resistensha di buriku, loke ta hasi e un animal ideal pa un klima kayente manera di nos. Mula mes no ta haa yu, e ta un produkto di un kabai ku un buriku muh. Pa e motibu nan ta yama un muh ku no por haa yu, un mula machu. E TA UN MUSKITA MORTO: Ze is een dode vlieg. Zo wordt een persoon, die nergens plezier in heeft, genoemd. (Futloos) Mosca muerta (dode vlieg) wordt in ons nabuur land veel gebruikt. 51...”
6

“...hopi na Venezuela. Asina nan ta yama un mucha muh, ku no ta gusta balia f bai un fiesta, f ku no ta interes den ningn akto sosial di huben-tut. Mi ta kere ku e ta bini di Spa. E PARSE MASBANGU KU A PASA ORA: Hij lijkt op een vis (masbangu) die lang uit het water is geweest. E no ta mustra bon. Masbangu, boka largu i saldinchi ta tres sorto di piska ku ta kana na gran kantidat i nan ta kohe nan ku reda. Mi sabi ku pis-kadornan ku ta piska ku reda a yega di hala reda na boka di Chinch ku a dura tres of kuater siman prome ku por a bende tur. Ta na shertu tempu di aa nan ta bini peg ku kosta. Hopi biaha nan ta keda dos f tres dia for di kosta na awa hundu prome ku nan yega kaminda ku nan por kohe nan ku reda (grote net). Despues ku nan trese nan serka tera den awa ketu nan ta seranan, loke nan ta yama den kur, esta un reda mas chikitu i tur dia nan ta saka afor di e kura, loke nan ta kere ku nan por bende riba un dia. Miles di piska asina huntu naturalmente ta yama piskanan grandi i si bo piska...”
7

“...aki ku, kaminda e kabuya ta mas delega, ei e ta kibra. Nan no sa presis ta ken a hasi e, pero esun di mas sokete ta haa e falta. UN PORKO SEMPER TA BUSKA UN MURAYA LIMPI PA FREGASU LOMBA: Een varken zoekt meestal een schone muur om zijn vuile rug aan te wrijven. Duna un hende mal nmber sin ningn motibu. Esun ku ta daa nmber di hende ta e porko, no esun ku nan a daa su nmber. E proverbio aki ta nt kontrali ku esun Hulandes: er wordt geen koe bont genoemd of er is wel een vlekje aan. (Nan no ta yama e baka pint, sin ku e tin maske un mancha chikitu). Na hulandes nan ta pone nfasis riba e obheto ku nan ta susha, na papiamentu nan ta rekonos e relashon entre esun ku ta susha i esun ku su nmber ta sush i despues ta bai wak e suheto ku ta susha. Na Isla Ariba, unda e Antianonan ta papia Ingles, nan ta usa e proverbio: When somebody is pointing at you, three fingers are pointing at himself. (Ora un hende mustra dede riba bo, tres dede ta mustra riba e persona ku ta pone dede riba bo). Wanneer...”
8

“...di katibu tabata protestant i e shonnan aki no ke a bai e mesun kas di Dios ku nan katibunan. Ku di manera den kerki e raton no ta haa apsolutamente nada di kome, ni kabitu di bela, mientras ku den misa e ta haa mas-ke ta kabitu di bela etc. Danki Dios ku e situashon aki a kambia i ku awor kasi no ta papia di shon mas. NAN TABATA MANERA SALDINCHI NA BLEKI: Zij waren als haringen in een ton. Ora ku hopi hende ta biba den un kas chikitu huntu, nan ta usa e proverbio aki. Promenan aya nan tabata yama e Arabirnan ku a bini Korsou i ku tabata okup nan ku kumpra i bende sombr di kabana Arabir na bleki, pa ki motibu mi no sa. ETA MANERA UN SKORPION DEK: Hij is als een schorpioen met jong. E ta masha shagrein. Hij is een chagrijnige vent. E ta para kla, pa ken ku pasa banda di e, e pika. 59...”
9

“...KU PALABRA BUNITA BO TA SAKA SHIMARON FOR DI MONDI: Met mooie woorden krijg je de verwilderde geiten in de kraal. Ku palabra bunita i promesa bo ta haa hopi kos hasi. Bo ta koh mas muskita ku suku, ku binager. MIRA PA BO NO KAI DEN BOKA DI TRIBON: Pas maar op, datje niet in de bek van de haai terecht komt. Waagje niet in het hol van de leeuw. Den awanan rond di Krsou tin hopi tribon. E tribonnan aki no ta masha peligroso pa hendenan. Sambuyadonan ta topa ku nan bou di awa ku frekuensia. Nan ta yama e tribonnan aki tribon di santu (zand haaien). Loke si ta importante, bo mester sru pa bo no tin hopi di sanger na bo kurpa f ku bo paa no ta sush ku sanger, pasobra e ora ei si nan ta tira riba bo. Tempu mi tabata mucha, piskadornan semper tabata sia mu-chanan pa tene kuenta ku tribon i si bo mira un ta bini djaleu, kita for di su kaminda, pasobra bo no por sa nunka. Awendia e chubatunan di guengu ku ta bai bou di awa ku skopt i boter di gas riba lomba, ta bisa bo pa no tene miedu di tribon,...”
10

“...i ora e hendenan sali for di nan kas i rondon e e tabata parti nobo di e dia ei. P.e., Ku awe un bapor ta sper f ku tal i tal pa-kus a haa artikulonan nobo pa bende. Tambe e tabata duna notisia di morto. Nan tabata yama e hmber aki batido di basia i ken ku tabatin un notisia por a hr e shon aki. Antes na Hulanda tambe nan tabatin un batido di basia ku tabata un sorto di wchimn (nachtwacht) ku na mes tempu tabata duna ora eksakto kada ora den anochi. E tabata usa un maraka pa hala atenshon di e hendenan. Aki na Krsou e batido di basia tabatin den un man un kos manera un panchi di hasa karni i den e otro un pida palu basta diki, ku e tabata bati riba e panchi ku ne. GAI =HAAN: Gai di galia = Haan. Patu gai = Woerd. Kalakuna gai = Kalkoense haan. Un bon gai = Letterlijk. Een goede haan. Fig: Een goede kerel. Un mal gai = een slechte man f een kerel die niet deugd. Un gai malu = Een zieke haan. Kore kabes di gai = Gevaar lopen. Kore kabes di gai = Gevaar lopen. Muy probabel e ekspreshon aki...”
11

“...nion ta un kpi di chukulati kayente (kakou) ku un lter. Lter ta un kuki trah di pinda den forma di lter S. Despues bo ta haa un pida bolo pretu i un beter. Esnan ku ta invit ta keda fiesta henter dia, pero despues di bebe e sal esnan ku no ta invit ta yama ay i bai bishit un otro kas den e mes parokia ku tambe tin fiesta. Sa sosod ku e hendenan aki ta bai mas ku dies fiesta di risibimentu riba un mainta, i esaki nan ta yama piki punta. Padernan tabata masha kontra di e fiesta grandi nan aki pa Santa Komunion, pasobra e hendenan tabata gasta muchu plaka i hasta hinka nan kurpa den debe. Tabatin hende ku no tabata laga nan muchanan hasi nan Santa Komunion f pospone e fecha di e prome Santa Komunion, pasobra nan no tabatin basta plaka pa hasi fiesta. E parti mas grandi di e poblashon ta di kol i ta nan tabata e mayoria di Katliko nan den pasado. Esaki tabata konsekuensha di tempu di katibu, tempu ku e shonnan tabata protestant i nan no tabata ke pa nan katibunan tin e mes religion ku nan....”
12

“...BURIKU DI WELA: Ezel van grootmoeder. (Un Maria porkosushi) Un persona ku mester traha e trabounan duru. Un muh ku na kas ta e so mester traha tur trabou di kas. Pues un hende asina ta yama su mes un buriku di wela. (De ezel van grootmoeder). Segn beibel: E no ta un Maria, sino un Martha. HENDE DI TERA FRIU: Mensen van het koude land. Generalmente nan ta yama e Hulandesnan ku ta biba i traha aki hende di tera friu. Den boka di pueblo e Hulandesnan yama makamba tambe. Naturalmente e ekspreshon aki ta aplikabel pa tur hende ku ta bini for di Oropa of Amerika del Norte. HENDE DI TRAS DI AWA: Mensen van achter het water. Buitenlanders. Pueblo ta yama tur hende ku ta bini for di un otro tera, hende di tras di awa. Mensen van overzee. HENDE LUANGU: Mensen uit Luangu. Luangu is of was een stukje van Afrika; Hende luangu ta hendenan ku ta bista paa di hopi kol ku no ta pas ku otro, ku ta hasi nan keda strao i notabel. 83...”
13

“...Un hende ku masha bon kurason i ku semper ta kla pa yuda tur hende den kalke apuro ku nan ta den, nan ta yama un pan di Dios. DIOS NO TA NA SOO: God slaapt niet. Si bo trata un hende malu f perhudik un hende, nan ta bisa: Dios no ta na soo, e ta mira tur kos i un dia sin bo ta spera lo bo haa bo kastigu. DIOS HIBA NAN KU BON: God behoede hen onderweg. Un deseo, ku bisia i amigunan ta usa ora un di nan amigu f famia ta bai biaha f bai biba na un otro tera. Dios hiba nan ku bon tambe ta us na yamamentu di ay, ora bo yunan ta bai i bo no sa ki dia bo ta mira nan atrobe. MANERA TIN UN DIOS: Zo waar als er een God is. Manera tin un Dios, lo mi paga e pa e malu ku el a hasi mi. Esaki ta un di e poko proverbionan na Papiamentu ku nan ta usa nmber di Dios pa renkor f pa tuma vengansa. Pasobra beibel ta sia nos, ku si bo rabia ku un hende den dia, trata na hasi bon ku ne prom ku bo bai drumi. AWE TE AINDA MI NO A PURBA SALU DI DIOS: Vandaag heb ik nog geen zout van God geproefd....”
14

“...Suiker prijst zichzelf niet. No ta bunita pa un hende gaba su mes kurpa, laga esei pa un otro hende hasi. Na Hulandes: Eigen roem stinkt. Un otro nifi-kashon pa e ekspreshon aki ta: Ku suku no sa gaba kon dushi e ta i esaki ta na Hulandes: Goede wijn behoeft geen krans. Na Papiamentu tur dos tin kasi mesun nifikashon, ku un hende no mester gaba su mes kurpa. MAS SKUMA KU CHUKULATI: Meer schuim dan chokolade. Na Hulandes: Veel geschreeuw maar weinig wol. Hopi buya, ma nada konkreto. BARIKA NO SA YAMA DAN KI: Een buik (maag) zegt nooit dank je wel. Men houdt nooit op met eten. Hende no sa stop di kome, pasobra djis despues ku bo a stop di kome, bo ta bolbe haa hamber i bo stoma ta bolbe pidi kuminda. BARIKA DI HENDE TA UN BAR SIN BOM: De buik van een mens is als een vat zonder bodem. Nunka bo barika tin basta, kada bes bo mester kome. Tur e dos proverbionan aki ta trata di hende i tur dos tin e mesun sentido. Meskos ku no por yena un bar sin bom, meskos ta pasa ku bo barika. Loke bo buta aden...”
15

“...Hendenan ku tabata biba na kunuku i doo nan di kunuku tabata kria kabai pa nan subi i hala waha pa hiba nan famia Pun-da, mientras ku buriku tabata pa hala karga. Pakiko ta pishi di yewa ta danki di mundu, mi no sa. Talbes ku pishi di yewa ta mas sterki ku pishi di kabai. Ma tin mas okashon ku Antianonan ta usa e parti femenino den nan ekspreshon; Un Hulandes ta yama un hende un klootzak na Papiamentu nan ta yama e koo (kut). KUMPRA MI PA LOKO, PA BO PERDE BO PLAKA: Als je me voor gek koopt, dan verlies je je geld. Als je me voor gek houdt, dan ben je helemaal verkeerd. Si bo ta pensa, ku bo ta laga mi hasi tur loke mi ke pasobra mi no sa kiko mi ta hasi, bo por sali ga. Hopi bes un hende ta pasa pa bobo, pa e saka ganashi for di loke e ta hasi. SI BO RABI, MORDE BO RABU: Als je boos wordt, bijt in je staart. Na Hulandes nan ta bisa: Ben je boos, pluk een roos. Si bo rabia, kohe un rosa. PLAMA PAA i HAA DEN PAA: Hard weglopen en in moeilijkheden verkeren. El a plama paa bai ta nifika Hij...”
16

“...bati e bornan ku mukel di kuater liber pis te ora nan yega na e profundidat ku e burakunan mester ta. Esnan ku ta tene e bornan, despues di un par di sla, mester bira e bor un dos biaha rond den nan man sino e bor ta pega. Ademas nan mester tira poko awa den e buraku kada biaha. Ora esnan ku ta bati kansa, nan ta troka i esnan ku tabata bati ta bai tene bor i esnan ku tabata tene ta bai bati. Manera tabata kustumber e tempunan aya tur kaminda, e tra-hadornan tabata kanta kantikanan ku nan tabata yama kantika di makamba of di gueni. Palabranan di un di e kantikanan aki, ku ami ta krda, tabata asina: 113...”
17

“...Na Ingles: Make ducks and drakes. Tira un piedra plat riba laman pa e keda bula un sinku f seis biaha riba awa prom ku e senk. Pakiko e yama un funchi un guiambo mi no sa. SI BO KAS TIN RAMPI DI GLAS, BO NO POR TIRA PIEDRA: Als je in een glazen huis woont, moetje niet met stenen gooien: Vergelijk: Hij woont in een glazen huis. (E ta biba den un kas di glas.) Ora bo mes tin un kos ku no por mira lus di solo, bo no por papia malu di otro, pasobra di bo mes por ta tras. Por sali un piedra i dal un di bo rampinan di glas kibra. SI BO SKUPI NA SHELU, E TA KAI DEN BO MES KARA: Als je tegen de hemel spuwt, valt het in je eigen gezicht. Ora un hende lanta kontra di un otro, hopi bes e mes ta risibi e resultadonan negativo di loke el a hasi. Mas parti e hendenan ku ta skupi, ta esnan ku posishon mas haltu den e sosiedat. BULA PIPA: Over pijpen springen. Ontwijken. Trata di no kumpli ku un kompromiso ku bo a hasi algun tempu pas. El a trata na bula pipa pa e kos. Bula pipa ta un ekspreshon di ultimo...”
18

“...uitgescholden te worden. E proverbio ta trese prinsipalmente na kla, ku e muh ku bo ta biba ku ne tin un posishon menos previligi ku e seora kas. Si na Afrika tur e muhnan ku un hmber tin ta igual, pa e yu di Krsou ku ta sal for di Afrikanonan su muh kas ta bini na prom lug maske kuantu muh djaf e tin. No ta nada strao, ku ora e muh kas konta e plaka ku su mar a duna e i a nota kuantu ya el a kita af, e ta zundra e otro muh f muhnan pa tur kos ku ta malu. Den e buki di Frank Marti-nus Arion ku yama Dubbelspel, bo por haa mira e relashon di plaka i e relashon matrimonial na Krsou. E eskritor ta duna un relato kla i sin ningn palabra bunita kon e situashon ta. TA UN DESGRASIA A KOMPAA E: Een ongeluk vergezelde haar. Een ongeluk is haar overkomen. Ta un desgrasia a kompaa e. Asina nan ta bisa ora un mucha muh di bon famia i blanku sali ku barika sin ku e ta kas. Famianan tabata hasi tur nan esfuerso pa tene e kos ei skond i kasa e yu mas pronto ku ta posibel. Otro tabata manda e yu for di tera...”
19

“...nooit wat van hem gekregen. Nunka el a duna mi un kos. Nunka nan a duna otro un regalo f kalke otro kos. EL A KRTA OREA DI SU KAS: Zij heeft de oren van haar man gesneden. Zij heeft overspel gepleegd. El a krta orea di su kas, ta nifika ku el a drumi ku un otro hmber, durante di e tempu ku e tabata kas. Tabatin dos brg chikitu ku tabata komunika Otrobanda ku riba Ref; Un di nan tabata yama Pasa kontra mi i e otro tabata yama Korta orea. Naturalmente e nmbernan aki ta sali for di pueblo i si bo sa ku riba Ref no tabatin apsolutamente nada, ku poko palu di mangel, anto bo mes por komprende pakiko nan a yama e brugnan asina. MI PIA TANA SEPA: Mijn voeten zijn vastgebonden. Sepa ta e manera nan tabata mara kabritu pa transport nan den garoshi f trk. Nan ta mara tres pai huntu i un pia di dilanti ta keda los. Awor e ekspreshon aki ta nifika, ku awor mi no por sali ku asina frekuensha mas manera antes, pa ki motibu ku ta. MANERA E TAMBU TA BAI, ASINA TAMBE E SANKA MESTER BAI: De kont moet zich...”
20

“...maar nu praat hij vlot. TIN MAS LOKO TA KANA AFO, KU TIN DEN MONTE-KRISTU(RUSTOORD) Er lopen meer gekken op straat, dan er in Rustoord zijn. Tin mas kos di loko ta pasa tur dia riba kaya ku ta pasa den Montekristu. Montekristu tabata un hospital pa hendenan ku un enfermedat mental. E tabata situ na awa di Ref, tras di e pomp di gasolin na PaterEeuwensweg. Basta tempu pas nan a traha un klnika nobo tras di Isla na Schottegatweg banda di Peter Stuyvesant College. Na prinsipio e hospital aki tabata yama Rustoord, awor nan a kambia su nmber pa Dr. Capriles Kliniek. E TABATA KANA KU SU MORTO TRAS DI SU OREA: Hij liep met zijn dood achter zijn oren. E tabata bon di salud, sin tabata sinti nada, di repente e ta kai dal su kabes i keda morto ei bou. Kasi por bisa den un kaso asina: Hij lag daar gezond en dood. (E tabata drumi ei bou sano i morto). Mi konos un kaso asina ku a pasa ku un Aleman algn aa pas. Un djadumingu atardi mi a mira e hmber aki pasa riba su motosaikel bai pabou. Ni dies miniit...”