1 |
|
“...di awa. Awaseru por keda hopi luna sin kai. Na laman awa ta otro atrobe; aki awa ta kaminda kabaron, tribon, guepi i otro sorto di piska ta biba. Ku tantu awa i bientu asina bo no ta korda riba kalor na laman.
Presisamente pa motibu di e kalor kontinuamente ku bo por evit pa un gran parti no ta nesesario pa gasta energa manera hendenan di un tera friu ta hasi boka kayou of ku zundra-mentu. Bisti yas, kita yas, den kas ta kayente afo na kaya ta friu, un kambio di temperatura konstantemente.
Ta warda tur kombersashon te ora bo ta bon ser den kas tras di porta ser of bentananan ku glas dbel.
Na Antia di otro banda bo ta gosa tantu paden f paf di kas di e naturalesa i bida ta sigu muchu mas uniform.
Bo ta sinta konbers bou di palu na fresku f den un veranda di e kas, mientras para i lagadishinan ta bai bini for di trankeranan
8...”
|
|
2 |
|
“...AWA =WATER:
TRAHA DAM, WARDA AWA:
Een dam bouwen om regen op te vangen. Een appeltje voor de dorst. Pone un kos un banda pa maan.
Ta masha nesesario pa un hende krda riba dia di maan, ora ku e no por traha mas.
Si bo no traha dam, tur e awa ku yobe te kuri bai laman i bo ta keda sin awa. Meskos ta, si bo no pone un kos un banda pa maan ora bo bira bieu i no por traha mas, ta miseria so lo bo pasa, pasobra bo no tin nada pa pasa man aden.
E TA HOGA DEN POKO AWA:
Hij verdrinkt in weinig water.
Hij is gauw op zijn teentjes getrapt. Hij wordt gauw boos.
Poko kos ta daa su beis. E ta rabia masha lih; Pa un chin-chan kos e ta rabia.
AWA A PASA HARINA F E TA BOU DI SU AWA:
Meer meel dan water. Hij is boven zijn theewater.
Hij heeft meer gedronken dan goed voor hem is. Dronken.
El a bebe mas tantu ku ta bon pa e. E ta burachi.
LOKE NO BAI NA AWA TA BAI NA HARINA:
Wat men niet uitgeeft aan water, geeft mn uit aan meel.
Hoe je ook op je centen let, op de een of ander manier geef je het toch uit....”
|
|
3 |
|
“...mester kurti su kueru pa traha artikulonan di kueru manera sol di sapatu, faha etc. Muri i laga trabou duru pa otro hende hasi. Por ehem-pel. Laga un tstament ku hopi problema atras f tur e gastu di deramentu f hopi debe pa esnan ku a keda atras.
BAKA TINSEBU:
De koe heeft vet. Hij is goed bij kas.
Kos ta bon pa bo. Bo tin hopi plaka.
Meestal onder vrienden gezegd. Amigunan ta chansa ku otro di e manera aki, ora un di nan tin plaka serka di e.
WARDA TE ORA BAKA HOGA NA POS PA DMPEL E:
Wachten totdat de koe verdronken is, alvorens de put te dempen.
Warda pa hasi un mehorashon te ora un desgrasia a sosod. Kompara e vershon hulandes: Ora e bis a hoga, nan ta dmpel e pos.
PA BAKA BIRA BIS, MIH E BAI PLENCHI:
Voordat een koe weer een kalf wordt, is het beter voor haar om geslacht te worden.
Ta miho bo muri, ku kumins traha di nobo na un lug, kamin-da bo tabata okup un puesto importante....”
|
|
4 |
|
“...TEMPU DI SEKURA TA TRESE SHIMARONNAN KAS.
De droge tijd brengt de verwilderde geiten thuis.
Ora kos ta malu semper un hende ta krda riba su famia na kas. Ora kos ta bon, poko ta esnan ku ta krda riba kas.
Splikashon: Ora mondi ta seku i sin awa, tur kabritunan ta bini nan kas atardi pa bebe awa i semper nan doo ta warda poko yerba f maishi pa nan. Esaki tabata un bon kustumber, pasobra di e manera aki semper e bestianan tabata bini kur atardi i e doonan no tabata perd nan. Pero den tempu di aa e situas-hon ta kambia. Mondi ta berd ku hopi yerba i plasnan grandi ku awa, di manera ku e bestianan no tin nesesidat di bini kas atardi. Tur e bestianan ta gordo i nan ta rende hopi, pero hopi ta bia perd tambe. Kachnan ta kome nan riba mondi anochi i ademas, maske tur kabritu i karn ta mark na nan orea, la-dronnan ta hasi fiesta ku bestia di hende.
KABRITU TA TIRA PA SERU, KARNE PA TERA ABOU: KABRITU NO TA TIRA PA TERA ABOU:
Een geit zoekt de klippen op en niet het vlakke land. Een schaap daarentegen...”
|
|
5 |
|
“...us pa hende. Hopi bes bo ta haa un mucha hmber ku yen di formalidat ta broma kiko e por hasi f sa hasi, ma ora e okashon pa mustra su balenteria yega e ta hala atras f bai skonde i laga un otro salba e situashon.
YU KUIDA BO KURPA, KAIMAN TA NA BOKA DI RIU:
Kind pas op, want de kaaiman ligt in de riviermond.
Meisjes opgepast, er liggen kapers op de kust.
Un konsehu ku mamanan ta duna nan yu muh ora nan bira grandi, pa tene kuenta ku yonkumannan, pasobra desgrasia ta tras di porta.
E TA DRUMI WARDA BO MANERA KAIMAN NA BOKA DI RIU:
Hij ligt in de riviermond en loert op jou.
40...”
|
|
6 |
|
“...nashonalidat tabata biba huntu pa evita trbel. Asina bo por a haa kampamentu pa yu di Krsou, pa Arubiano, pa Bo-nariano i Ingles. E Inglesnan tambe tabata separ bou di e Islanan di nan origen.
E NO TA NI KARNI NI PISKA:
Het is vlees noch vis.
E no ta ni un kos ni otro.
KOLEBRA A LEMBE BO:
Een slang heeft je gelikt.
Bo no tin suerte, kiko ku bo hasi ta sali malu.
Tin hende ta kere den sorto di kosnan asina. Mi konose un hende ku ora e bai piska, i prome kos ku e kohe ta un kolebra, me-sora e ta warda su kosnan di piska, stp di piska pa e anochi ei i bai su kas.
42...”
|
|
7 |
|
“...verschuilen, krijgen haren aan hun benen. De betekenis hiervan kan nog niet worden achterhaald.
Te ainda nos no por haa un splikashon pa e proverbio aki. Mi a yega di lesa un artikulo riba morkoi (land schildpad); su kabes ta e parti mas delikadu i ku ora e hinka su kabes bou di e kaska nada no por hasie i e por keda biba asina pa tempu basta largu pero lastimamente e mester saka su kabes pa e por buska kuminda i eiden e peliger ta sinta.
Den buki di Sr. Maduro mi a topa ku un proverbio Soldachi ku warda su kaska lo biba largu ku e tradukshon Die zijn lijf bewaart, bewaart geen rotte appel.
Awor mi no sa ku un i otro menshona aki por tin relashon ku e kokolishi ku skonde su kurpa.
UN KONENCHI TA SALTA KAMINDA MENOS BO TA SPERAE:
Een konijn (haas) springt waar je hem het minst verwacht.
Un kos ta resulta henteramente otro ku nan a spera.
E proverbio aki ta bini di Spa i aya nan ta usa e palabra liebre (haas). Na papiamentu nos no konos e palabra liebre (haas), pa esei nos a usa e palabra konnchi...”
|
|
8 |
|
“...menos pa avis e pueblo botador ku ta wega nan ta hasi ku boso. Na Hulandes nan ta bisa: Veel beloven en weinig geven, doet de gek in vreugde leven = Primint hopi i duna poko, ta hasi un loko biba kontentu. Paga tinu mi bon hendenan, 110 laga nan kohe bo den nan gaamentunan. Un sloke ta parse e para Hulandes patrijs ma sloke ta kana mas tantu ku e ta bula, i ta ora e spanta so e ta bati su ala i bula.
Pareu ku un yu di sloke sali for di webu, mesora e ta kla pa kana i kuri, ma pa bula si e mester warda te dia su alanan haa plu-
Politikonan Antiano ta duna fiestanan grandi durante di kampaa unda tin hopi promesa i bibida na gran kantidat. En kambio na Hulanda politikonan ta duna promesanan so. Den tur dos kaso ta e hendenan ta keda ku e wayaba. E manera ku e proverbio aki ta kuminsa, sloke di, esta ku ta un bestia ta papia, bo la haa mas bes den proverbionan antiano.
SLOKE DI: MIHO FLAKU NA MONDI KU GORDO NA KAS.
Een patrijs zegt: Beter mager in het bos, dan dik en vet thuis.
Un sloke ta prefer...”
|
|
9 |
|
“...DUNA MI DSPLAKA DI BOKA:
Geef mij voor vijf centen mond.
Laga mi tambe bisa algu. Laat me ook wat zeggen.
Duna mi tambe un chns pa bisa algu.
KOS DI PRNADA NO TA KOS:
Iets datje voor niets krijgt, is niets.
Ku esaki nan ke men: Si bo no mester paga, bo no tin nada di bisa. Na dokter di prnada bo mester sinta warda te ora ku e hendenan ku a paga bai prome ku bo. Bo no tin nada di papia, pasobra esnan ku ta paga tin mas derechi. I hasta nan ta bisa ku pashntnan di gobiernu ku karchi berde no ta haa e mesun bon trato serka e mesun dokter, ku e pashntnan ku ta paga. Otro kaminda tambe ta meskos, pesei nan ta bisa: Kos di prnada no ta kos. (Iets dat niets kost, is niets).
SI HENDE BIBU NO TA MALU, GUIOTIN DI CHUMBU LO A PASA:
Als levende mensen niet sluw waren, zouden loden geldstukken als zilveren geldstukken gebruikt worden.
Hendenan ta paga tinu riba tur kos i na sonidu di e plaka nan ta sa ku e ta falsu si of n. Nan no ta laga e falsifikadornan kohe nan un kara bou. Ta bon ku te ainda tin...”
|
|
10 |
|
“...su kolega Antiano pa e mes un sorto di trabou.
EL A PASA BOU DI PAA DI BELA:
Hij is onder het zeildoek gegaan.
Haa un kos sin paga nada pa e f haa un kos klandestina-mente. Un sirko semper ta duna su shownan den tntnan grandi trah di paa di bela. Awor tabata asina ku muchanan tabata pasa bou di e paa di bela i mira e keinshinan henter anochi sin paga. Tin biaha nan tabata sorpres e muchanan aki den nan atento pa pasa bou di e paa di bela i tabatin doonan di sirko ku tabata pidi polis pa hasi warda rnt di e tnt pa stroba muchanan pa drenta. Ta asina e ekspreshon aki a haa su origen. Pasa bou di paa di bela = Onder een zeildoek kruipen.
NA PREIS DI BAKA FLAKU o NA PREIS DI GALIA FLAKU:
Voor prijzen van magere koeien of magere kippen.
Tegen spotprijzen verkopen.
Ora un negoshi ke anunsi ku su artikulonan ta mas barata ku di otro negoshinan, nan ta usa un di e frasenan aki: Na preis di baka flaku f na preis di galia flaku. Nan lo ta sali for di e punta di bista, ku un baka flaku (galia flaku)...”
|
|
11 |
|
“...Te ainda mi no a kome nada awe. Te ainda mi ta na yuna. Ik ben nog op een nuchtere maag.
TE MAAN DIOS KE:
Tot morgen, als het God belieft.
Maan no ta di bo, ta si Dios ke bo ta na bida.
Na Ingles: Till to-morrow, please God.
DIOS WARDA BO i DIOS TA WARDA BO:
God behoede je.
Dios warda bo for di malu.
Dios ta warda bo, no hasi e. Pa amor di Dios, no hasi e.
Een dringend verzoek om iets niet te doen.
Na Ingles: For goodness sake, dont do it.
SI NO TA DIOS MI TA KORDA:
Mi ta domin mi, solamente pasobra mi ta krda riba Dios.
Den e proverbio aki tin un amenasa. Mi no ta hasi bo e malu, pasobra mi ta krda riba Dios.
KU PASENSHI BO TA GANA GLORIA:
Met geduld overwin je alles.
Ku pasenshi bo ta gana bida eterno.
E ekspreshon aki no ta sali for di kuna di pueblo.
95...”
|
|
12 |
|
“...kosnan aki ke men, nan a duna mi e splikashon ku mi a duna e proverbio mas ariba. E otro palabranan nunka mi no a haa sa.
EL A KEDA MANERA TA MARKA A DAL E:
Hij stond als door een oude stadspoort geslagen.
Hij stond perplex.
Di unda e proverbio aki ta bini no ta evidente.
Den tempu pas Willemstad tabatin un porta (stadspoort) nt dilanti di e pakus di Penha & Zonen. Tempu nan a tira e batrei abou naturalmente e Stadspoort tambe a desparse. Te ainda tin un porta chikitu, porta di Sort, banda di warda di polis na Wil-helminaplein ma si nan ta sera e tur anochi mi no sa.
HERA MICHI, KOME MM:
Michi gemist, maar Mm geraakt.
Zijn doel heeft hij gemist, maar hij heeft toch iets anders er voor gekregen.
Loke el a bai buska el a perde, pero el a haa un otro kos na su lug.
LEI PAUN, LEIPA TUR:
Wet voor een, wet voor allen.
Gelijke monniken, gelijke kappen.
114...”
|
|
13 |
|
“...riba kaya i bo tin mester di un lusa-f, bo mester pidi un hende ku ta hum pasobra esun ku no sa hum, sigur no ta kana ku lusaf den su saku.
Hopi aa pas un kolega di mi a puntra mi ku mi no tin lusaf pa e sende su sigaria. E ltimo palu di lusaf ku e tabatin a paga i el a keda ku e doshi bash. na e momentu ei mi no tabatin ningn suafel serka mi, pero mi a bisa e: warda un ratu, laga mi mira den mi lachi di lsenar i mi a haa un palu di suafel so i ora mi a duna e e lusaf el a bisa mi: Bo a mira, na kas di burdugo no ta falta strop.
SINT DI HENDE TA KASHI DI PIK:
Het geheugen van een mens is een kast vol zonden.
Den su sinti hende ta warda tur su maldat pa e usa na kalke okashon. Den su sinti un hende ta pensa tur sorto di maldat pa e hasi. Naturalmente kosnan positivo tambe ta forma den sinti di hende, ma nunka tin komentario riba kosnan posetivo, semper ta e kosnan negativo ta sali na prom lug.
SANTANA TA YORA E:
Het kerkhof schreit voor hem.
E ta hunga ku su bida. Morto ta yora e.
TIN MAS TANTU...”
|
|
14 |
|
“...ta usa e proverbio aki pa laga sa, ku nan no a lubida, ma riba un dia nan lo paga esun ku a hasi nan e malu.
Podiser no ta maan ni otro luna, ma un dia nan turno tambe ta yega. Tin mas dia den aa ku tin siman, ke men: Awe bo a hasi mi malu, mi no ta hasi nada pero e kos no a kaba awe un otro dia lo mi haa bo i saka mi sla.
E proverbio aki ta otro for di Kada kochino tin su sabado pasobra aki ta suerte ta konta, mientras ku tin mas dia den aa ku siman, ta riba un dia i kon bo ta hasi e, bo ta warda ora bo chns pa turna vingansa yega. E resultado ta kasi meskos.
MI NO TIN KUENTA DI DUNA BO:
Ik heb geen rekenschap af te leggen van wat ik doe.
Ta for di bo kuenta kiko mi ke hasi. Esei ta mi asuntu.
LAGA MI BIBA MI BIDA:
Laat mij mijn leven uitleven.
Mi no ta mishi den bo asuntu, no mishi ku di mi. Mi ta hasi manera mi ta haa ta bon i abo ta hasi manera bo ta haa ta bon; ni un di dos tin kuenta di duna otro i nos ta keda mes bon amigu.
TON PLATON TA HUNGA SU WEGA, KADA UN TA HUNGA DI NAN:
Ton...”
|
|
15 |
|
“...riba kaya i bo tin mester di un lusaf, bo mester pidi un hende ku ta hum pasobra esun ku no sa hum, sigur no ta kana ku lusaf den su saku.
Hopi aa pas un kolega di mi a puntra mi ku mi no tin lusaf pa e sende su sigaria. E ltimo palu di lusaf ku e tabatin a paga i el a keda ku e doshi bash. na e momentu ei mi no tabatin ningn suafel serka mi, pero mi a bisa e: warda un ratu, laga mi mira den mi lachi di lsenar i mi a haa un palu di suafel so i ora mi a duna e e lusaf el a bisa mi: Bo a mira, na kas di burdugo no ta falta strop.
SINT DI HENDE TA KASHI DI PIK:
Het geheugen van een mens is een kast vol zonden.
Den su sinti hende ta warda tur su maldat pa e usa na kalke okashon. Den su sinti un hende ta pensa tur sorto di maldat pa e hasi. Naturalmente kosnan positivo tambe ta forma den sinti di hende, ma nunka tin komentario riba kosnan posetivo, semper ta e kosnan negativo ta sali na prom lug.
SANTANA TA YORA E:
Het kerkhof schreit voor hem.
E ta hunga ku su bida. Morto ta yora e.
TIN MAS TANTU...”
|
|
16 |
|
“...ta usa e proverbio aki pa laga sa, ku nan no a lubida, ma riba un dia nan lo paga esun ku a hasi nan e malu.
Podiser no ta maan ni otro luna, ma un dia nan turno tambe ta yega. Tin mas dia den aa ku tin siman, ke men: Awe bo a hasi mi malu, mi no ta hasi nada pero e kos no a kaba awe un otro dia lo mi haa bo i saka mi sla.
E proverbio aki ta otro for di Kada kochino tin su sabado pasobra aki ta suerte ta konta, mientras ku tin mas dia den aa ku siman, ta riba un dia i kon bo ta hasi e, bo ta warda ora bo chns pa tuma vingansa yega. E resultado ta kasi meskos.
MI NO TIN KUENTA DI DUNA BO:
Ik heb geen rekenschap af te leggen van wat ik doe.
Ta for di bo kuenta kiko mi ke hasi. Esei ta mi asuntu.
LAGA MI BIBA MI BIDA:
Laat mij mijn leven uitleven.
Mi no ta mishi den bo asuntu, no mishi ku di mi. Mi ta hasi manera mi ta haa ta bon i abo ta hasi manera bo ta haa ta bon; ni un di dos tin kuenta di duna otro i nos ta keda mes bon amigu.
TON PLATON TA HUNGA SU WEGA, KADA UN TA HUNGA DI NAN:
Ton...”
|
|
17 |
|
“...echte liefde.
Het heeft geen waarde.
Un amor sin dolor no ta amor.
E no tin balor.
Kompar: Geen rozen zonder doornen. No tin rosa sin sumpia. Na Spa: No hay rosas sin espinas.
NO DUNA E YU NMBER PROM KU E NASE:
Geefhet kind geen naam, voordat het geboren wordt.
Warda te ora bo tin sigur, prom bo tuma un desishon.
Na Hulandes: Verdeel de huid niet, voordat de beer geschoten is. No parti e kueru prom ku bo a tira e oso.
Na Ingles: Well cross the bridge when we come to it. Nos lo pasa e brg ora nos yega na e.
Un otro proverbio na Papiamentu ku ta kasi meskos ta: No konta bo puitunan prom ku nan nase.
EL A BIRA RIBA E MESUN PIA:
Hij is op het zelfde been teruggekeerd.
Hij is onverrichter zake teruggekeerd.
Mesora el a bai bk, sin warda ni un ratu.
EL A KAI SINT DEN MANTEKA:
Hij is in de boter gezeten gevallen.
Hij viel met zijn neus in de boter.
Un yonkuman pober ku kasa ku un mucha muh riku, a kai sin-t den manteka. Tambe un hende hmber ku a bai dilanti dor ku el a traha duru.
140...”
|
|
18 |
|
“...I AM TOO OLD A CAT TO BE FUCKED BY A KITTEN:
Ik ben een te oude kat om door een jonge kater genaaid te worden.
Mi ta un pushi muchu bieu pa laga un pushi machu hoben frega mi. Mi tin muchu eksperensha pa laga un mucha kohe mi un kara abou.
WHEN THE STEED IS STOLEN THE STABLE DOOR IS LOCKED:
Als het kalf verdronken is, dempt men de put.
Warda te ora baka hoga na pos pa dmpel e pos.
IF YOU PLAY AT BOWLS YOU MUST LOOK OUT FOR RUBBERS:
Wie kaatst moet de bal verwachten.
Si bo buska mi, bo ta haa mi.
THE PRICES ARE STAGGERING:
Je valt om van de prijzen.
Preisnan ta masha haltu.
I CAN HARDLY STAND FOR SLEEP:
Ik val om van de slaap.
Mi no por tee mi wowonan habr.
151...”
|
|
19 |
|
“...PUT YOURSELF IN MY PLACE:
Stel U in mijn plaats.
Pone bo na mi lug.
DIE OF HUNGER:
Van honger sterven.
Muri di hamber.
SPLIT ONES SIDE WITH LAUGH TER:
Stikken van het lachen.
Hari te lora abou.
A STRAPPING LASS:
Een stevige meid.
Un bon bala.
SEE WHICH WAY THE CATJUMPS:
De kat uit de boom kijken.
Warda mira kon kos ta bai.
SAINT IT IN PUBLIC AND SIN IN SECRET:
De kat in het donker knijpen.
Hasi malu na skondi.
154...”
|
|