| 1 |
 |
“...di Rif (Rifwater).
Aki mi ke hasi un remarka. Tin hende ta usa enbes di masbangu e piska Karpitan ku ta mas bon atrobe, pero for di mi mucha mi a usa masbangu ta pesei mi ta sigui usa masbangu.
Shonnan ta sinta dilanti i sobra hendenan ta bini nan tras. Kompara e proverbio aki ku esun hulandes: Als je voor een dubbeltje geboren bent, bereik je nooit een kwartje = Si bo a nase pa un debchi, nunka bo por yega na un diesplaka.
Ni polchi ni awa di Ref ta eksisti mas.
E PARSE MASBANGU KU A PASA ORA:
Hij lijkt op een vis (masbangu) die lang uit het water is geweest. Hij ziet er slecht uit.
Ora un masbangu a pasa ora ta nifika, ku e no ta fresku mas i ta mih no kome e. Un sial ku el a pasa ora ta ku su wowonan ta bira kora i su karni ta bira un poko moli.
MI TA BIRA GURUGURU DRENTA SU WOWO:
Dat zal ik nooit toestaan.
Gebruikt door vrouwen, wanneer ze achter komen dat een andere vrouw een oogje heeft op de man waarmee ze leven. Zo iets zullen ze nooit tolereren.
Muhnan ta usa e proverbio aki, ora...”
|
|
| 2 |
 |
“...amigu di mi e kos aki a pasa di berdat. Hopi aa pas tabatin un forleser ku tur mainta tabata bai hospital pa mira ku e dia ei no tabatin ningn morto pa e por kumins hasi e preparashonnan pa deramentu. Kasi semper tabatin un of mas morto, pero riba e dia aki no tabatin ningn i tristu nos hmber a sali for di hospital pa bai su kas. Na kaminda, un mucha hmber di mas f menos sinku f seis aa a ranka sali for di hanchi di Carthagena nt na momentu ku un outo tabata pasa. E mucha aki lo a muri sigur, si no ta pa un hmber ku a tira man riba dje i ranka e for di dilanti di e outo. E forleser i hopi otro hende a para mira e kos aki sosode i e forleser a bisa e hmber ku a salba e mucha su bida: mi amigu, bo a kita un bolchi for di mi boka. Asina atro-be nos por mira ku tristesa di un ta alegria pa otro.
MAS TANTU LANA UN KACHO TIN, MAS TANTU PRU-GA E TIN:
Hoe meer haren een hond heeft, hoe meer vlooien hij heeft.
Hoe ruiger de hond, hoe meer vlooien hij heeft.
Mas riku un hende ta, mas trabou komplika i...”
|
|
| 3 |
 |
“...steen. (Un buriku no ta dal su pia dos bes na e mesun piedra). E diferensha ta sinta aki den, ku nan ta konsider un buriku pa un bestia bobo, mientras makaku ta un bestia sabi. Esaki ta hasi e proverbio interesante, for di punta di bista Hulandes i Antiano. E Antiano ta pone nfasis riba e sabidura di e makaku mientras e Hulandes ta duna pre-ferensha na e bobedat di e buriku. E manera ku nan ta ekspres e proverbio kontra di hende ta kambia masha pa e motibu aki. Na Hulandes e akusashon ta zona muchu mas fuerte: Ni un buriku ta asina bobo manera bo. Na papiamentu e ta zona muchu mas karioso: Turna e makaku pa ehempel, i sigur lo bo logra.
UN MAKAKU SA MASHA BON KI PALU E POR SUBI.
Een aap weet drommels goed in welke boom hij kan klimmen:
Un hende ku un krenchi inteligensha ta buska un persona ade-kuado unda sin muchu molster e por haa loke e ke. E sa na ki porta e por bati. Por ehmpel: E ta buska un chf ku no ta muchu strn.
Aki atrobe e parti positivo ta bini dilanti, mientras ku e parti negativo...”
|
|
| 4 |
 |
“...MAKAKU SU WOWO TA HUNDU, PESEI E TA YORA DI-LANTI:
Apen hebben diepe ogen en daarom huilen zij van tevoren.
Het gevaar zien aankomen en bijtijds maatregelen nemen.
Ta bon pa mira dilanti loke ta bin sosod, pasobra e ora si por tuma medidanan di prekoushon. Preveni ta mih ku kura. Ta mih soport algu awor, ku despues bo haa bo den un kamisa di onsebara.
Notabel ta ku no ta e parti rashonal, ma e aspekto emoshonal di mira dilanti ta wrdu aksentu.
E PARSE MULA MACHU:
Zij is een ruwe forse vrouw.
Un muh ku parse un mula machu ta un muh grandi, gordo i ku hopi forsa, i ku un manra brutu.
ETA MULA MACHU:
Een vrouw die niet baren kan.
Mula is een muilezel.
Ta konos ku den tropiko nan ta usa mula pa traha trabou duru i pis. Mula tin e forza i grandura di kabai i e resistensha di buriku, loke ta hasi e un animal ideal pa un klima kayente manera di nos. Mula mes no ta haa yu, e ta un produkto di un kabai ku un buriku muh. Pa e motibu nan ta yama un muh ku no por haa yu, un mula machu.
E TA UN MUSKITA...”
|
|
| 5 |
 |
“...Antianonan ta usa e frase mes kortiku ku Hulandesnan. Un kantika di tempu mi tabata mucha:
Bula riba, kai abou Ranka un drachi di bo kabei Hasi kiko ku bo ke Ta asina mes, ta asina mes.
PIKI PUNTA:
Punten pikken. Feestjes aflopen.
Ta un kustumber ku Katlikonan di Krsou ta selebr fiesta di Santa Komunion riba diferente dia den siman. Kada parokia ta haa un otro dia, di manera ku kada misa ta haa su dia. Djaleu bo por mira e kasnan ku ta di fiesta, no solamente pasobra nan ta bunita dorna i porta i bentananan ta hanchu habri i krtina-nan ta bula, ma tambe tin un bandera Hulandes ta bula na un palu dilanti di e kas di fiesta. Mayoria di bisianan ta bai e fiesta-nan aki pa duna e brit pabien i hiba nan regalu. Tur famia i hendenan konos ta haa invitashon, ma tin un shertu kategoria di yonkumannan ku tambe ta bai e fiestanan aki sin haa invitashon. Prome kos ku bo ta haa na un fiesta di Santa Komu-
75...”
|
|
| 6 |
 |
“...KOS DI KOME: = ETEN:
TEMPU DI MI TEMPU MI A KOME UN BAKA KU SU YU, AWOR KU NO TA MI TEMPU MI TA KOME PAN KU PA-NIKRAK.:
In mijn tijd heb ik een koe met haar kalf gegeten, maar nu die mooie tijd voorbij is, eet ik brood met een modderkrabbetje. (Panikrak = Cancer pelagicus).
Mijn goede tijd is voorbij. Ik moet tevreden zijn met wat nog overgebleven is van die mooie tijd.
E tempu bon a pasa i mi mester konform mi ku loke a sobra di e tempu bunita aya. Mayora di biaha ta rekuerdo so a sobra. Aki e posishon suak di hendenan bieu ta bini dilanti.
GORDO PA MI, FLAKU PA ABO:
Het vette gedeelte is voor mij, de rest voor de anderen.
Alles voor mij, weinig of niets voor anderen over hebben.
Tur kos bon ta pa ami, loke sobra f loke mi no ke ta pa otro. Igoismo na altu gradu.
TUR KUMINDA TA DI KOME, PERO TUR PALABRA NO TA DI PAPIA:
Alle voedsel kan je eten, maar alle woorden mogen niet gesproken worden.
Alles mag je eten, maar op je woorden moetje letten.
Bo por hasi kiko ku bo ta haa ta bon, ma paga...”
|
|
| 7 |
 |
“...mi a duna e proverbio mas ariba. E otro palabranan nunka mi no a haa sa.
EL A KEDA MANERA TA MARKA A DAL E:
Hij stond als door een oude stadspoort geslagen.
Hij stond perplex.
Di unda e proverbio aki ta bini no ta evidente.
Den tempu pas Willemstad tabatin un porta (stadspoort) nt dilanti di e pakus di Penha & Zonen. Tempu nan a tira e batrei abou naturalmente e Stadspoort tambe a desparse. Te ainda tin un porta chikitu, porta di Sort, banda di warda di polis na Wil-helminaplein ma si nan ta sera e tur anochi mi no sa.
HERA MICHI, KOME MM:
Michi gemist, maar Mm geraakt.
Zijn doel heeft hij gemist, maar hij heeft toch iets anders er voor gekregen.
Loke el a bai buska el a perde, pero el a haa un otro kos na su lug.
LEI PAUN, LEIPA TUR:
Wet voor een, wet voor allen.
Gelijke monniken, gelijke kappen.
114...”
|
|
| 8 |
 |
“...handen hebben elkaar nooit ontmoet.
Ik heb nooit wat van hem gekregen.
Nunka el a duna mi un kos. Nunka nan a duna otro un regalo f kalke otro kos.
EL A KRTA OREA DI SU KAS:
Zij heeft de oren van haar man gesneden.
Zij heeft overspel gepleegd.
El a krta orea di su kas, ta nifika ku el a drumi ku un otro hmber, durante di e tempu ku e tabata kas. Tabatin dos brg chikitu ku tabata komunika Otrobanda ku riba Ref; Un di nan tabata yama Pasa kontra mi i e otro tabata yama Korta orea. Naturalmente e nmbernan aki ta sali for di pueblo i si bo sa ku riba Ref no tabatin apsolutamente nada, ku poko palu di mangel, anto bo mes por komprende pakiko nan a yama e brugnan asina.
MI PIA TANA SEPA:
Mijn voeten zijn vastgebonden.
Sepa ta e manera nan tabata mara kabritu pa transport nan den garoshi f trk. Nan ta mara tres pai huntu i un pia di dilanti ta keda los. Awor e ekspreshon aki ta nifika, ku awor mi no por sali ku asina frekuensha mas manera antes, pa ki motibu ku ta.
MANERA E TAMBU TA BAI, ASINA TAMBE...”
|
|
