Buki di proverbionan Antiano

Search this document:

Your search within this document for 'kada' resulted in 20 matching pages.

1		“...semper e ta presente, maske ku ami a traha un rbrika apart di e. Meskos ku mi a tra-ha un di kuminda. Guiambo bieu a bolbe na wea. Ta e mesun kos di semper; nos por hasi hopi distinshon i kategoria den nos buki di proverbio, ma bo no por separ kuminda, bestia, relashon humano, plaka i awa. Den un kultura ta tur kos ta bai huntu, ma bo no por tira pushi riba kach. Naturalmente mi por a skohe un klasifikashon henteramente otro. Lo mi ta kontentu ku un otro lo hasi e. Ton Platon ta hunga su wega, kada un ta hunga di nan. Un kategoria apart riba mucha of mamanan. Riba tata mi no a tende ningn proverbio; esaki ta un ousensia interesante ku bo por papia hopi ariba. Ma hendenan no ta gusta papia ariba, i nunka nan ta yama e yu na su nomber. Mih un bon biba, ku un mal kas i nan no ta zundra e kombles. Maske ku nan no ta papia ariba, nan sa si ku e kas tin un muh djaf. Shelu i tera a hasi un hu-ramentu ku nada na mundu no ta keda skond Na Antia hendenan ta gusta papia. Un bon manera pa bo plama un...”

2		“...komparashon di kultura i e filosofa di un pais, lo ta rekomendabel pa tradusi proverbionan di tur pais, Bukinan di proverbio internasional pa konos kultura, kustumber i moda di bida. No solamente pasobra e ta edukativo pero pasobra e ta interesante tambe. Mas mi no ke bisa ariba e asuntu aki. Suku no sa gaba su mes. E buki no ta un kopia di kalke otro eskritor di proverbio ma e ta komplet e trabou di pater Brenneker di e proverbionan ku el a haa na Krsou. Tantu e proverbionan mes komo e splikashon di kada un ta diferente. E buki aki ta turna un lug humilde banda di e obranan maestral di etnografa i kultura Antiano di Sr. A. Maduro i pader Brenneker. Peter Hoefnagels. 10...”

3		“...gobiernu, nan no tabata papia nada otro sino Hulandes. Meskos tabata na Islanan Ariba, e hendenan ta papia Ingels i banda di Ingles nan tabata papia Hulandes i no papiamentu manera e tres otro Islanan di Antias. Awor e situashon a kambia i hopi di esnan ku tabata papia Hulandes so ta papia Papiamentu tambe i na Isla ariba tin hopi hende ku ta papia i komprend Papiamentu bon, maske ku nan un ku otro ta papia Ingles. En todo kaso i kon ku bo mira e, e nashonalidat ta bini na di dos lug, pasobra kada un di nan ta sinti nan yu di e lug kaminda el a nase. Ami mes a yega di pasa algu por estilo, ku na e momentu ku el a pasa a parse mi masha strao. Hopi aa pas mi tabata krusa Noordzee for di Inglatera pa Hulanda. Na un momentu dado e radio di bapor tabata pidi tur pasahero ku destino pa Hulanda, pasa imigrashon na bordo di e bapor pa fasilit e trabou di imi-grashon na Hoek van Holland. Mesora mi a bai ku mi pasport serka e seor aki i despues ku el a turna algn nota, el a duna mi mi paspoort bk...”

4		“...i bunita. Su karni ta masha gust i nan ta konsider kark komo un delikatse. Si bo saka e kuminda for di e kaska ku kuidou i laga lombra e kokolishi, bo por traha un lampi f un kos di pronk ku ne. KARNE KU SU TOU, KABRITU KU DI DJE: Karn ku karn, Kabritu ku kabritu. Schapen bij schapen, geiten bij geiten. Soort zoekt soort. Tempu ku Mijn maatschappij tabatin kaminda pa su trahador-nan biba durante ku nan tabata traha na Nieuwpoort, semper nan tabata pone e trahadornan den un kampamentu, kaminda kada nashonalidat tabata biba huntu pa evita trbel. Asina bo por a haa kampamentu pa yu di Krsou, pa Arubiano, pa Bo-nariano i Ingles. E Inglesnan tambe tabata separ bou di e Islanan di nan origen. E NO TA NI KARNI NI PISKA: Het is vlees noch vis. E no ta ni un kos ni otro. KOLEBRA A LEMBE BO: Een slang heeft je gelikt. Bo no tin suerte, kiko ku bo hasi ta sali malu. Tin hende ta kere den sorto di kosnan asina. Mi konose un hende ku ora e bai piska, i prome kos ku e kohe ta un kolebra, me-sora e ta...”

5		“...konse-kuenshanan aki, lo kuri pa rabu di un lagadishi. Por usa e proverbio aki tambe, den kaso di un matrimonio ku a frakas i ku ni e hmber ni e muh ta bolbe riska pa bolbe kasa. E YU KU NO TENDE DI SU MAMA, ATA E DEN BOKA DI KOLEBRA: Een kind dat niet naar raad luistert, belandt in de bek van een slang. Un hende ku no tende konseho, ta kuri peliger i por haa su mes den hopi kontratempu. KADA KOCHINO TINI SU SABADO: Elk varken heeft zijn zaterdag. Heden ik, morgen jij. Bo tambe ta haa bo turno. Awor mi a haa di mi, podis awor lo bo haa di bo. Tur djasabra nan tabata mata porko na Krsou i si bo ke sa di kon kada porko a haa su sabado, lesa e kuen-ta di Koolhaas: Seor Tip ta e Hmber di mas gordo. Segn e proverbio aki suerte ta hunga un rol masha grandi. Suerte a toka bo e siman aki, pero otro siman suerte ta toka un otro. Awe ta ami, di bo mes ta tras. 44...”

6		“...KOMEHEIN TA TRAHA SU KAS PA PRIKICHI BIBA ADEN. Witte mieren bouwen hun huis en de parkiet woont erin. Ezels dragen de haver, maar de paarden eten ze op. Mester tin bobo pa sabi por biba. Komehein semper ta traha su kas (nshi) na mondi den tronkn di palunan. Prikichi ta usa nan kas pa traha su nshi i buta su webunan aden. Un prikichi ta buta sinku f seis webu kada bia-ha i nan ta brui tur, pesei nan tin mester di un nshi grandi i fuerte. TA CHA TIGER ESEI: Hij is een tijger baas. Hij is een geslepen kerel. Kompara e ku E ta un gai bibu. Si bo no tene kuenta ku ne, e ta kohe bo un kara abou. CHUBATU DI GUENGU: Een branie. Een toffe jongen. Un gai ku bo por konta ku ne. TADJAKA ESEI: Hij is een gladde aal. Kompara e E ta un gai bibu, f E ta un cha tiger. Tur tres ta nifk meskos. Tur tres ta trata riba hende ku bo 46...”

7		“...susha. Na Isla Ariba, unda e Antianonan ta papia Ingles, nan ta usa e proverbio: When somebody is pointing at you, three fingers are pointing at himself. (Ora un hende mustra dede riba bo, tres dede ta mustra riba e persona ku ta pone dede riba bo). Wanneer iemand naar je wijst, wijzen drie anderen naar hem. Asina redu i revelas-honnan periodistiko ta traha robes pa drechi. Manera un bume-rang e redu ta blter kontra di esun ku a usa e. Kompara ku: Si bo skupi na shelu, e ta kai den bo mes kara. KADA KEN TA MATA SU PRUGA NA SU MANERA: Iedereen doodt zijn vlooien op zijn manier....”

8		“...no ta baa tur dia i ku ta bisti paa sushi i kibr. Aunke ku tur dos e bestianan aki ta masha fis, sinembargo e dos proverbionan aki ta kompletamente diferente i nan nifikashon tambe. Kada ken ta mata su pruga na su manera ke men; Kada hende ta hasi un kos na un otro moda. Un hende ta hasi un kos di e moda aki i un otro hende ta hasi meskos na un otro manera i na fin tur dos tin rason of tur dos ta korekto. Mi por krda un anochi na un wega di kanasta, un amigu di mi tabatin di paga un kantidat di punto basta grandi di kastigu. E tabatin den su man hopi karta ku poko balor ademas dos tres kol kra ku ya ei e tabatin doshen punto. E tabata konta i bolbe konta su puntonan i tabata perdiendo hopi tempu, pasobra e no ke a paga ku e dos tres koranan. Ora mi a hala su atenshon riba e kos aki, el a kon-testa mi: kada ken ta mata su pruga na su manera. En kambio piki pieu, ke men f ta mustra riba un hende ku ta f ta pretend di ta un hende masha korekto. E ta kai riba falta-nan chikitu ku kasi no tin...”

9		“...E GAI TA LOKO LOKO Die vent is goed gek. Aki e palabra loko no ta wordu usa komo malesa, pero manera un bromado. Ku otro palabra: e hmber ei ta broma hopi f e gai ei ta un hasid di buya. E ta blf masha. Buya barata. KADA LOKO KU SU TEIMA: Ieder gek met zijn gebrek. Si bo mira un hende hasi un kos ku bo sa muchu bon ku no ta asina mester ta i bo mustra e riba su falta, e ora ei e por kontest bo kada loko ku su teima. Pues ta un esks pa su propio karakter speshal. LARGU MANERA KUARESMA: Zo lang als de vastentijd. Komo kuaresma ta un tempu pa hendenan hasi shertu peni-tensha i apsten nan di kosnan ku nan ta gusta, e tempu ta mustra mas largu ku e ta. Largu manera kuaresma ke men: Masha largu i ferfelu: por ehmpel un kaminda largu i solitario. Ora bo no tin nada di hasi, e tempu ta parse bo un eternidat. MALA LENGANAN DI: Slechte tongen hebben beweerd. Poned di malu a bisa, ku ta el a hasi e. Mala lenganan di etc. etc. Hopi biaha nan sa ta ken e mala lenganan ta, pero pa un f otro motibu nan...”

10		“...KADA PAKIKO TIN SU PASOBRA: Elk waarom heeft zijn daarom. Kada pregunta tin su kontest. Pa kada pregunta nan tin un kontest. E TABATA TEMBLA MANERA BARA BERD: Hij beefde als een groene tak Hij beefde als een riet. E tabata tembla manera un bara berd di friu, di spantu f di miedu. TRABOU DI PIA DI PALU: Werk van een houten been. Trabou innesesario. Loke e ta hasi ta trabou prnada. Moeite voor niets. Molster prnada. LAGA KAI f LAGA TUMBA: Laatje vallen f laatje omver gooien. Scheer je weg. Buska manera pa bo bai aki for. Laga kai = Schei toch uit. Laga tumba = ophoepelen. BATI BLEKI: Op blikken slaan. Hasi redu. E ta kana bati bleki. Kompara e ku de trom roeren. Na kuminsamentu di e siglo aki, nan tabatatin un hmber na Krsou, ku tabata kana den tur bario i e tabata bati riba un bleki 68...”

11		“...i ora e hendenan sali for di nan kas i rondon e e tabata parti nobo di e dia ei. P.e., Ku awe un bapor ta sper f ku tal i tal pa-kus a haa artikulonan nobo pa bende. Tambe e tabata duna notisia di morto. Nan tabata yama e hmber aki batido di basia i ken ku tabatin un notisia por a hr e shon aki. Antes na Hulanda tambe nan tabatin un batido di basia ku tabata un sorto di wchimn (nachtwacht) ku na mes tempu tabata duna ora eksakto kada ora den anochi. E tabata usa un maraka pa hala atenshon di e hendenan. Aki na Krsou e batido di basia tabatin den un man un kos manera un panchi di hasa karni i den e otro un pida palu basta diki, ku e tabata bati riba e panchi ku ne. GAI =HAAN: Gai di galia = Haan. Patu gai = Woerd. Kalakuna gai = Kalkoense haan. Un bon gai = Letterlijk. Een goede haan. Fig: Een goede kerel. Un mal gai = een slechte man f een kerel die niet deugd. Un gai malu = Een zieke haan. Kore kabes di gai = Gevaar lopen. Kore kabes di gai = Gevaar lopen. Muy probabel e ekspreshon aki...”

12		“...berd mas. Je kunt hoog of laag springen, maar er valt niets meer aan te doen. Bo por bula ariba kai abou, ma nada mas no por kambia e asuntu. Antianonan ta usa e frase mes kortiku ku Hulandesnan. Un kantika di tempu mi tabata mucha: Bula riba, kai abou Ranka un drachi di bo kabei Hasi kiko ku bo ke Ta asina mes, ta asina mes. PIKI PUNTA: Punten pikken. Feestjes aflopen. Ta un kustumber ku Katlikonan di Krsou ta selebr fiesta di Santa Komunion riba diferente dia den siman. Kada parokia ta haa un otro dia, di manera ku kada misa ta haa su dia. Djaleu bo por mira e kasnan ku ta di fiesta, no solamente pasobra nan ta bunita dorna i porta i bentananan ta hanchu habri i krtina-nan ta bula, ma tambe tin un bandera Hulandes ta bula na un palu dilanti di e kas di fiesta. Mayoria di bisianan ta bai e fiesta-nan aki pa duna e brit pabien i hiba nan regalu. Tur famia i hendenan konos ta haa invitashon, ma tin un shertu kategoria di yonkumannan ku tambe ta bai e fiestanan aki sin haa invitashon. Prome...”

13		“...ku un hende no mester gaba su mes kurpa. MAS SKUMA KU CHUKULATI: Meer schuim dan chokolade. Na Hulandes: Veel geschreeuw maar weinig wol. Hopi buya, ma nada konkreto. BARIKA NO SA YAMA DAN KI: Een buik (maag) zegt nooit dank je wel. Men houdt nooit op met eten. Hende no sa stop di kome, pasobra djis despues ku bo a stop di kome, bo ta bolbe haa hamber i bo stoma ta bolbe pidi kuminda. BARIKA DI HENDE TA UN BAR SIN BOM: De buik van een mens is als een vat zonder bodem. Nunka bo barika tin basta, kada bes bo mester kome. Tur e dos proverbionan aki ta trata di hende i tur dos tin e mesun sentido. Meskos ku no por yena un bar sin bom, meskos ta pasa ku bo barika. Loke bo buta aden ariba ta sali pa parti dja-bou. 105...”

14		“...man. Prom ku mi sigu, mi ke duna un splikashon kon e trabou ei tabata bai. Riba bordo di un baranka ku wama aden, bo tabata topa tin biaha komo binti hmber f mas ku e bornan di stal den nan man, mientras un otro binti hmber tabata bati e bornan ku mukel di kuater liber pis te ora nan yega na e profundidat ku e burakunan mester ta. Esnan ku ta tene e bornan, despues di un par di sla, mester bira e bor un dos biaha rond den nan man sino e bor ta pega. Ademas nan mester tira poko awa den e buraku kada biaha. Ora esnan ku ta bati kansa, nan ta troka i esnan ku tabata bati ta bai tene bor i esnan ku tabata tene ta bai bati. Manera tabata kustumber e tempunan aya tur kaminda, e tra-hadornan tabata kanta kantikanan ku nan tabata yama kantika di makamba of di gueni. Palabranan di un di e kantikanan aki, ku ami ta krda, tabata asina: 113...”

15		“...bon; ni un di dos tin kuenta di duna otro i nos ta keda mes bon amigu. TON PLATON TA HUNGA SU WEGA, KADA UN TA HUNGA DI NAN: Ton Platon speelt zijn spel, iedereen speelt het zijne. Kada ken ta hasi un kos na nan manera. Ami ta hasi e asina, un otro ta hasi e asana. Kada ken tin su manera di hasi un kos. 121...”

16		“...bon; ni un di dos tin kuenta di duna otro i nos ta keda mes bon amigu. TON PLATON TA HUNGA SU WEGA, KADA UN TA HUNGA DI NAN: Ton Platon speelt zijn spel, iedereen speelt het zijne. Kada ken ta hasi un kos na nan manera. Ami ta hasi e asina, un otro ta hasi e asana. Kada ken tin su manera di hasi un kos. 121...”

17		“...Kompar e ku Kada hende ta mata su pruga na su manera Un hende lo a hasi e i un otro ta keda sin hasi e. Den wega di karta i domin nan tin mas sorto di ekspreshonnan asina. Ton Platn ta un nmber improvis. Na Hulandes: Ieder vogeltje zingt zoals het gebekt is. PLAKA TA PA KONTA, KOMBLES TA PA ZUNDRA: Geld is om te tellen, een maitresse om uitgescholden te worden. E proverbio ta trese prinsipalmente na kla, ku e muh ku bo ta biba ku ne tin un posishon menos previligi ku e seora kas. Si na Afrika tur e muhnan ku un hmber tin ta igual, pa e yu di Krsou ku ta sal for di Afrikanonan su muh kas ta bini na prom lug maske kuantu muh djaf e tin. No ta nada strao, ku ora e muh kas konta e plaka ku su mar a duna e i a nota kuantu ya el a kita af, e ta zundra e otro muh f muhnan pa tur kos ku ta malu. Den e buki di Frank Marti-nus Arion ku yama Dubbelspel, bo por haa mira e relashon di plaka i e relashon matrimonial na Krsou. E eskritor ta duna un relato kla i sin ningn palabra bunita kon e situashon...”

18		“...a kome i un f mas boter di rom pa nan bebe i selebra nan fiesta. Despues ku no tabatin katibu mas, gobiernu tabata permit e pueblo pa balia tambu blo den siman di Pasku i aa nobo so. Despues di tres Rei, no por a toka tambu mas i polisnan tabata kana stop tur fiesta di tambu. Algn aa pas fiesta di tambu na publik a bolbe bini na moda i awor nan ta konsider e tambu i e balia di tambu komo folklor. E proverbio aki ke men ku bo mester bai ku tempu; bo mester sa kon adapt bo mes na kustumbernan di kada tempu. Aanpassen of met de tijd meegaan. Antianonan ta gusta balia i kasi tur ta balia masha bon mes i nan moveshon ta masha ritmiko. Den a balianan aki atras di e balia-do ta hunga un papel importante, i ta muchu mas movibel ku atras di nan kolega Oropeano. Bunitesa di un muh Antiano ta su atras, ku no mester ta muchu chikitu. Pa bunita ku un kara ta, ta e parti patras i su pechu-nan ta hala mas atenshon. Esaki ta kontrali na Oropeanonan ku ta trata di skonde e parti patras di un muh den modanan...”

19		“...kohe un kara abou. (Er heeft op Curaao nooit een koning gewoond; echter kwam het woord Shon Arei herhaaldelijk voor in de Nanzi (wijze spin) verhalen, waarin Shon Arei meerdere malen door de wijze spin werd gefopt. KADA KACH TA LEMBE SU MES WEBU: Elke hond likt zijn eigen klootjes. E berdadero nifikashon di e proverbio aki mi no por a haa. Un kos masha grasioso ta, ku ami (Shon We) a tende e pa di prom biaha na Hulanda di un otro yu di Krsou ku tabata biba aya, ku tampoko no tabata sabi kiko e ta nifik. Nergens kon ik de ware betekenis achterhalen. Een aardigheid hier omtrent is, is dat ik (Shon We) dit spreekwoord voor het eerst in Holland van een andere Antilliaan heb gehoord, maar die kon me ook de ware betekenis niet geven. Ami ta kere ku e proverbio aki ta nifik, ku kada hende mes mester drecha nan trabounan menos agradabel f buska moda di sali for di nan mes problema. Ik vermoed dat hiermee bedoeld wordt dat iedereen zijn eigen karweitjes of problemen zelf moet klaren f dat men zichzelf...”

20		“...Engelse spreekwoorden ook op de Bovenwinden N.A. gebruikt worden weet ik niet. Maar ze werden wel gebruikt door de Engelse kolonie op Newport. ILL DOERS ARE ILL DEEMERS: Zoals de waard is vertrouwt hij zijn gasten. Djaka no tin konfiansa ni den su mes. LIKE FATHER, LIKE SON: De appel valt niet ver van de boom. Un fruta no ta kai muchu leu for di su palu. HE IS A CHIP OF THE OLD BLOCK: Hij heeft een aardje naar zijn vaartje. El a sali su tata. BIRDS OF A FEATHER FLOCK TOGETHER: Soort zoekt soort. Kada pia ku su pareha. 149...”